Beste mevrouw/meneer [naam],
Wij zijn drie ergotherapie studenten die studeren aan de Hogeschool van Amsterdam, faculteit Gezondheid. Wij zijn momenteel bezig met ons afstudeerproject over burn-out. Burn-out komt steeds vaker in het nieuws, daarnaast zien wij in onze sociale kringen dat mensen vaker overspannen of burn-out raken. Vanuit onze opleiding is er weinig informatie aangeboden over burn-out, om die reden richten wij ons nu op het vraag en aanbod van burn-out.
Ons onderzoek gaat over het aanbod voor burn-out en/of ergotherapie een aanvulling kan zijn voor mensen die burn-out zijn geraakt. Het doel is om een advies te ontwikkelen voor ergotherapeuten,die burn-out cliënten met behulp van effectieve interventies ondersteunen en versterken in de terugkeer naar zelfstandig handelen.
Wij zijn opzoek naar verschillende professionals die ervaring hebben in het begeleiden van burn-out cliënten om zo een groot aanbod te kunnen schetsen van de mogelijke interventies en hulpbronnen. Dit willen wij doen aan de hand van interviews.
Wij zouden graag uw kennis, ideeën en ervaringen willen meenemen in ons project. Staat u open om een gesprek met ons te voeren over uw rol bij burn-out?
Met vriendelijke groeten,
Volgorde hangt af van wie e-mail stuurt: Mirja Brugman, Gabrielle Ho-A-Tham en Dada
Bijlage 5: Lepeltjes-techniek/Salami-techniek
De lepeltjes-techniek en salami-techniek gaan over energieverdeling. Het zijn technieken die kunnen worden ingezet als er sprake is van bijvoorbeeld snel vermoeid raken of weinig energie bij de cliënt. Lepeltjes-techniek: Elk persoon heeft een aantal lepels voor de dag. Deze lepels staan voor een stukje energie. Van een gezond persoon verwacht je dat die een oneindig aantal lepels kan hebben en daardoor veel activiteiten kan doen op een dag. Maar iemand met burn-out heeft dat niet, die begint de dag al met weinig energie. Als je op een dag bijvoorbeeld 12 lepels hebt, zal je deze lepels zorgvuldig moeten gaan plannen. Dit houdt in dat je precies moet weten met hoeveel lepels je de dag start en hoeveel bezigheden je gaat doen op een dag. Je weet dat iedere bezigheid een lepel gaat kosten. Als je hier zorgvuldig mee om gaat ben je bewust bezig met het verdelen van je energie. Zo kan je jouw energie weer opbouwen. Salami-techniek: De salamitechniek gaat uit van korte perioden van inspanning, gevolgd door langere perioden van rust en herstel. Een salamiworst kun je niet achter elkaar opeten; dat valt na een tijd niet meer goed. Maar eet je de hele dag kleine plakjes dan komt die worst ook op. Dit stelt een inspannings- en rustschema voor. Neem telkens op tijd rust, vóór je uitgeput bent. Langzamerhand zullen de perioden van inspanning groeien en de perioden van rust en herstel korter worden. Doordat je weer taken uitvoert zonder uitgeput te zijn, groeit je vertrouwen in wat je kunt, verbetert je stemming en wordt je zelfvertrouwen opgebouwd.40
Bijlage 7: Werkblad de batterij
Dit werkblad is ontworpen om als middel gebruikt te worden bij de psycho-educatie van burn-out aan burn-out cliënten. Hieronder zijn twee lijntekeningen weergegeven van batterijen. Deze batterijen worden vergeleken met het menselijk lichaam. Met deze batterijen wordt er op een visuele manier zichtbaar hoe energie wordt gebruikt of herwint door activiteiten te doen waarbij je inspanning toont of juist ontspant. Het is de bedoeling dat de therapeut uitlegt en tekent hoe energieverbruik eruit ziet bij een ‘normaal’ persoon in één batterij en bij iemand met een burn-out in de tweede batterij. Hierbij wordt uitgelegd dat de batterij ontlaad of oplaad wanneer iemand zich inspant of ontspant. Voorbeeld van uitleg: Na een goede nachtrust is je batterij 100%, je voelt je goed. In de loop van de dag gaat de batterij weer gewoon leeg. Maar als je 100% was opgeladen en je hebt een normale dag gehad dan hou je altijd wel 20% over, dit is je reserve. Wanneer je een drukke dag hebt dan kan het wel eens zijn dat je in plaats van 20%, 10% overhoudt. Dit is niet erg want na een goede nachtrust is het misschien 90% en de dag erna weer 100%. De mensen met een burn-out komen misschien niet eens meer tot de 100% maar tot de 50% of zelfs 30%. Dus die moeten hun dag proppen in die 30%. Elke dag gaat dus die reserve op, dus je gaat altijd op 0% naar bed. Misschien ga je daar wel overheen en zit je bij wijze van spreke op -10%. Er zal dus iets moeten gebeuren om op te laden en dit duurt wel een tijdje. Maar alles wat je erbij ‘snoept’ aan energie is meegenomen.
Bijlage 8: Canadian Occupational Performance Measure (COPM)
De Canadian Occupational Performance Measure (COPM ) is een van de geïndividualiseerde cliëntgerichte assessments die gebruikt kunnen worden om informatie te verzamelen. Het doel van het COPM is door middel van een gesprek de cliënt ervaren zorgen, aandachtspunten en/of problemen in het dagelijks leven te identificeren, benoemen, valideren en vast te stellen. Tevens kan de COPM worden gebruikt om veranderingen in de benoemde ervaren aandachtspunten in het dagelijks leven vast te leggen in de tijd. Het gesprek heeft een centrale plek in de COPM. Met het gesprek breng je de ervaren aandachtspunten in kaart en evalueer je ze. Het COPM worden gezien als een hulpmiddel waarmee er een drietal uitkomsten kan worden verkregen: 1. een inventarisatie van de ervaren zorgen, aandachtspunten en/of problemen bij dagelijkse handelingen; 2. de voor de cliënt belangrijkste aandachtspunten (maximaal vijf) en de door de cliënt ervaren uitvoering en tevredenheid over deze aandachtspunten; 3. de door de cliënt ervaren verandering van de geprioriteerde aandachtspunten in de tijd. In het formulier worden de drie gebieden van het dagelijkleven benoemd; zelfredzaamheid, productiviteit en vrij tijd. Deze gebieden komen overeen met met de handelingsgebieden wonen/zorgen, werken/leren & vrije tijd/spel. In de praktijk wordt altijd uitgelegd dat het om ‘grote’ of ‘kleine’ zorgen kan gaan. Tijdens het gesprek wordt het duidelijk hoe de cliënt zijn eigen aandachtspunten of problemen benoemd. Er wordt geadviseerd om met die benaming verder te gaan in het gesprek. De COPM kan worden gebruikt bij cliënten van alle leeftijden. Als de cliënt niet in staat is om te communiceren kan dit ook gedaan worden met een persoon die centraal staat in het leven van de cliënt (Zalmstra & Stopm, 2012).
42
Bijlage 9: Resultaten interviews
Professionals
De definitie van ‘Burn-out’
Burn-out komt voort uit fysieke uitputting, het begint met fysieke roofbouw. Als je accu leeg is, dan krijgt iedereen last van mentale kwaaltjes zoals piekeren. Het is een
uitputtingsreactie en is niet iets wat alleen maar tussen je oren zit. Het heeft niet altijd te maken met een gebrekkige copingstijl, want door gebrek aan energie in je accu zouden we allemaal moeite met omgaan van stress hebben. - Arbeidspsycholoog
De definitie van burn-out is moeilijk zelf te omschrijven. De mensen die bij je komen zeggen het meestal zelf. Wat er onder wordt verstaan is :
Iemand die zo ernstig vermoeid is geraakt dat hij/zij gewoon niet meer kan functioneren en dat ten koste gaat van de zelfzorg. Dit uit zich in het werk, maar ook in sport en sociaal. Iemand is niet in staat om zichzelf te verzorgen. - Ergotherapeut
Burn-out is een verstoord evenwicht tussen eisen die het werk stelt en de mogelijkheden van de persoon. (Feitelijk) Heeft te maken heeft met vermoeidheid. het gaat over dat die zijn werk niet meer goed kan doen (de eisen van het werk), de persoon voelt zich minder competent, dat is ook zo door alle klachten die een persoon heeft. Burn-out is altijd werkgerelateerd, heeft te maken met dingen die spelen op het werk, stress is op langer tijdspan opgebouwd is. burn-out ben je niet in een keer op de een of andere dag. Mensen die een jaar of jaren onder spanning staan.
- Re-integratie coach en loopbaanprofessional
Iemand die een burn-out heeft is opgebrand. Degene is overwerkt en heeft te veel last op zich gehad, zowel in werk als privé. Gedrag is ook een factor. De stress stapelt zich op, waardoor mensen geen overzicht meer hebben van wat er speelt.
- Re-integratie Ergotherapeut
Ze benaderd het in de principe centrale sensitisatie. Het zenuwstelsel is eigenlijk over allert geraakt waardoor je lichaam op alarm slaat terwijl het niet echt nodig is. En dat wordt in stand gehouden hoe je er mee omgaat. Het cortisol verhaal speelt natuurlijk ook een rol. Dat je eigenlijk langdurig stress hebt waardoor het stresshormoon eigenlijk ontregeld raakt en de productie daarvan heel erg schommelt. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld hartkloppingen krijgt wanneer je in de avond wakker wordt terwijl dat eigenlijk niet nodig is. En dat heeft dan veel te maken met dat hormoon. En op den duur kan het dan zijn dat je te weinig van dat hormoon aanmaakt waardoor je vermoeid raakt. Eigenlijk op alle gebieden is er iets te zeggen wat het in stand houdt en waardoor het komt. - Ergotherapeut
Bij Burn-out ervaar je op meerdere vlakken verstoringen. De balans is verstoort tussen rust en activiteit. Je bent uit balans en kan niet meer herstellen. Het is een combinatie van fysiek en mentaal, maar uit zich vaker eerder fysiek. - Trainer/coach (Burn-outspecialist) Het lichamelijk en geestelijke systeem zijn de weg kwijt en kunnen niet meer. out of order. Burn-out ontstaat door combinatie van factoren; werk, privé, karakter. verschillende
Door langdurige stress periode, als iemand zo langdurig uitgeput is en dat ie de dagelijkse handelingen niet kan ondernemen.’’uitputtingssyndroom’’ Bij overspannen kan je even rust nemen en dan komt het weer goed
Bij een burnout zijn eigenlijk alle terreinen aangedaan. moeilijk om terug te komen en het gedrag moet aangepast worden. - psychosomatische ergotherapeut
Ze werken aan de hand van de criteria van Frank Schaper. Die heeft een burn-out vragenlijst opgesteld en dat zijn 50 signalen bij burn-out en je kan dus verschillende
hoeveelheden klachten hebben, signalen. Naarmate je meer klachten aantikt in de lijst wordt de mate van burn-out of overspannenheid steeds erger.
“Burn-out is als een combinatie van factoren ertoe leidt dat iemand roofbouw pleegt, zichzelf voorbij gaat lopen en eigenlijk het overzicht en de grip niet meer heeft op alles wat ie wil of moet doen. Als je overspannen raakt hoeft er nog niet zo heel veel aan de hand te zijn als je maar op tijd gas terug neemt. Maar als je te lang achter elkaar toch onder hoge druk of in stress situatie moet blijven functioneren dan raak je op een gegeven moment burn-out. ” -
Ergotherapeut
Klachten en redenen van de cliënten
De redenen van de cliënten voor hun burn-out zijn heel wisselend en uiteenlopend. Het ligt vaak bij werk of privé of een mix van beide, gemengt met persoonlijkheid. Hierbij kan worden gedacht aan reorganisaties of het overlijden van een verwante. Uiteindelijk is de oorzaak roofbouw op het lichaam en de aanleiding werk of privé etc. - Arbeidspsycholoog
Cliënten die binnenkomen komen eigenlijk niet vaak met de vraag ‘ik heb een burn-out en wil je me helpen’. Het vraagstuk gaat meestal over prikkelverwerking, inrichting van een ruimte of een ander probleem en door het proces dat wordt doorlopen komen oorzaken en of antwoorden op hun problemen naar boven en hieruit is het meestal duidelijk dat iemand te maken heeft met een overspannenheid en/of burn-out. Overkoepelend zie ik dit vaak terug bij de mensen die rigide, star zijn en grenzen van hun lijf niet voelen dus hoe flexibeler hoe minder kans op een burn-out. - Ergotherapeut
Ze komen met de diagnose burn-out en hebben vaak daarbij ook last van andere klachten, zoals darmklachten of depressie. De cliënten geven aan dat ze perfectionistisch zijn, moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen en bang zijn om fouten te maken. Daarnaast komen ook andere zaken naar voren; soms hebben de cliënten ook kinderen waarvoor ze moeten zorgen.
- Re-integratie Ergotherapeut
Er komen veel mensen die burn-out zijn geraakt. De oorzaken zijn meestal druk op het werk,
hoge werkdruk, gebrek aan regelmogelijkheden, invloed hebben op je werk, in de
hulpverleningssector (geestelijk en emotionele stress), Ook wordt er gezien dat de mensen in de zorgsector sneller burn-out raken door dat hun graag iets voor een ander willen doen Zij zorgen daardoor niet zo goed voor zichzelf. bijvoorbeeld het ontspannen dat het een ondergeschoven kindje is. Het hulp willen geven en ander willen helpen is het een heel mooi iets, maar als je daar in door schiet en dingen van je af kan zetten is dat een soort
risicofactor.
Stress wordt ongezond als er sprake is van langdurig stress of hele heftige stress (heftige gebeurtenis) Dit zijn twee zaken waardoor stress te groot voor iemand kan worden.
44 De cliënten hebben verschillende gradaties van burn-out en komen vaak via de website binnen of zijn doorverwezen door bedrijven. Persoonlijkheidskenmerken die naar voren komen zijn: kritisch, perfectionistisch, het altijd goed willen doen en de beste willen zijn. Daarnaast komt vaak thema’s naar voren, zoals machteloosheid, een soort van trauma of verlies van iets en onzekerheid. De cliënten weten vaak zelf goed waar hun knelpunten zitten en waarmee ze in de knel zitten. Ze weten alleen niet zo zeer hoe ze er mee om moeten gaan. Het probleem ligt nooit alleen bij werk, maar het uit zich wel vaker op werk.
- Trainer/coach (Burn-outspecialist)
Dat verschilt heel erg per persoon. Karaktereigenschappen is daar een groot onderdeel van, maar ook overlevingsstrategieën. Strategieën die je hebt ontwikkeld gedurende je kindertijd of later om met dingen om te gaan. En dat is natuurlijk een beetje verweven met je karakter maar ook soms met het gevoel van dingen die je hebt meegemaakt. Die strategieën gaan eigenlijk over hoe je met dingen omgaat en vaak past dat niet meer met hoe het nu is. Iemand gaat inadequate om met de problemen die op zijn pad komt waardoor je gaat overbelasten en hier raak je op een gegeven moment door uitgeraakt.
Het begint meestal bij datgene wat er is gebeurt en daarna is het eigenlijk bergafwaarts gegaan. En bij burn-out gaat het meestal over de problemen die vooraf zijn gegaan en dat heet een beetje te maken met die inadequate coping. Vaak zien ze nog niet helemaal in dat het gaat over hun eigen manier van omgaan met het probleem en op den duur krijgen mensen daar meer inzicht in.
- Ergotherapeut
Werkgevers of werknemers komen zelf naar het bedrijf toe dit kan komen doordat de huisarts heeft aangegeven dat zij een burn-out hebben of de mensen komen zelf vanuit zichzelf en denken dat zij een burn-out hebben. De factoren/klachten zijn uiteenlopend; werkgerelateerde factoren, te veel werkdruk, te weinig personeel, emotionele
discapantie(de clown uithangen, heel veel emoties opvangen, boos moet zijn(bijvoorbeeld met kinderen werken), person-job fit, life-events(gescheiden, twee keer verhuisd zijn, ontslag hebben gehad) of mensen die zo diep doorslaan in hun eigen belemmerende patronen. Piekeren, veel overdenken en paniekerig. Er is niet altijd een aanleiding van buitenaf. - Burn-out coach
Extreme vermoeidheid, chronische vermoeidheid. , pijn, lichamelijke klachten, weer aan het werk willen. Mensen die overspannen zijn tot aan de klassieke burn-out. Mensen die nog naar een revalidatiecentrum zijn geweest en terug komen en die zogenaamd klaar zijn, maar niet klaar zijn. En dan een burn-out krijgen. - psychosomatische ergotherapeut
Er komen mensen in verschillende gradaties, mensen die al heel lang met die klachten zijn doorgelopen. Vaak is het een combinatie van op werk speelt van alles en thuis speelt er ook van alles of er is een life event gebeurt zoals een overlijden. Een combinatie van deze punten heeft voor een soort ‘knak’ moment gezorgd. Je bent jezelf langere tijd voorbij gelopen uit goede bedoelingen om alles vol te houden, maar je kan maar zoveel ballen hooghouden. De energie reserves zijn op.
Er zijn mensen die het moeilijk vinden om te begrijpen dat ze niet meer normaal
functioneren, vooral in het begin. Die snappen niet zo goed dat ze het niet aan kunnen. -
Rol tijdens het behandeltraject
Ze is een psycholoog, maar geen therapeut. De rol die zij aanneemt is coach. Ze heeft de opleiding Vocal Dialog gedaan. Daardoor gebruikt ze veel vocal dialog in haar trajecten.
- Arbeidspsycholoog
Het is moeilijk om daar een naam aan te plakken. Ze noemt het voorzichtig en afwachtend. Want als iemand geen energie heeft en als therapeut kom je met allemaal goedbedoelde adviezen krijgen je heel veel weerstand. Als het waren draag je de cliënt adviezen op maar deze persoon heeft hier geen energie voor. Het is goed om te onthouden dat de cliënt voor je neus zit omdat hij/zij hulp wilt, wat anders zat hij er niet.
Dus ze gaat zitten op kennis en dan sturen naar waar iemand plezier uit haalt en wat iemand nu nog doet. Wat vroeger leuk was wordt uiteindelijk het doel. De vragen die gesteld moeten worden zijn ;Waarom wilt iemand niet meer leven op een lege batterij, waar zou deze
persoon dan zijn energie aan willen uitgeven en wat is de wens van de cliënt
- Ergotherapeut
Ze neemt een coachende rol aan en is meedenkend. Soms moet ze op de rem trappen en doelen en verwachtingen bijstellen, om de cliënt op het goede pad te houden.
- Re-integratie Ergotherapeut
Coachende rol en dat betekent dat ik in gesprek ga met mijn cliënt dat ik goed luister (luisteren is ontzettend belangrijk) dat ik spiegel (mensen dingen terug geef) mensen confronteren met dingen die niet zo makkelijk zijn om te horen. Het gaat er om dat iemand zelf in beweging komt. iemand zelf gaat zien hier gaat het om.
- Re-integratie coach en loopbaanprofessional
De trainer/coach stemt zich af op de persoon en dit verschilt heel erg. Zij is degene die zich aanpast aan de situatie en heeft hierdoor een meer ondersteunende rol.
- Trainer/coach (Burn-outspecialist)
Veel educatie geven (psycho-educatie), dus wat is er aan de hand, wat gebeurt er met je lichaam, wat zijn verschillende factoren die er invloed op hebben. Dit doe je vooral aan het begin en zo stel je mensen ook gerust. Goed luisteren, vaak zijn het mensen die vaak niet de ruimte nemen om hulp te zoeken of over dingen te praten dus dat is een belangrijke. Dat