Liedeken tot lof van de eenigheyt.
Op de Wijse: Petit Btisach. (Oft) S. Norberte.
KOmt lieve Bruyt, laet ons eens samen gaen,
Daer buyten in de groene wijde baen Verlaeten alle menighvuldigheyt, En soecken de gewenschte eenigheyt Ter zielen saligheyt.
2 Wat zijn de steden als des duyvelsstoel Waer dat mesiet altijt een groot gewoel En oock dat rasen, met dat sot gemal Van kleyn en groot dat daer is over al, Dat is der zielen val.
3 Wat is daer anders als een groot geraes Een groot ramoer, en menigh viese vaes De ziele wort daer dickwils door besmet den goeden geest die wort daer door belet En menigh hert geplet.
4. Men hoort daer niet als dagelijcks getier, Men siet daer niet als eenen vollen swier Laet ons dan schouwen al dat groot gerucht, En uyt de stadt soo nemen onse vlucht
daer buyten in genucht.
5 Hier buyten gaet gy in de groene wey, En wandelt somtijdts op de hooge hey: Daer zijn de Schaepkens menigh in't ge-tal // Be, be, be, be, beleetten zy over al, En dat met soet geschal.
6. De Melck-koeykens weyen hier en daer, Als een Koey biest, dan bieset allegaer: Den Herder waeckt en treckt zijn Pijpken uyt, In d'eenigheyt soo maeckt hy soet ge-luyt // Al op zijn duytsche Fge-luyt.
7>. Daer zijn de dreven vol van Eycken hout, En rijen van Abeelen menigh fout,
daer gaet gy door in alle eenigheyt, En looft den Heer door zijn voorsichtig-heyt // In alle soetigvoorsichtig-heyt.
8 De eenigheyt die maeckt u hert gerust Zy brenght de ziel tot Godt in vollen lust de eenigheyt is Moeder van de deught,
Fonteyn van vre en oorspronck van de vreught, En voester van u jeught.
9. De eenigheyt die schouwt veel klapperny, Veel quade tongen, en veel raserny:
de eenigheyt die geeft ons alle goedt, Soo in't Lichaem als oock in ons gemoet, In peys en liefde soet.
10. Hier siet gy Vijvers, ende waters klaer, Alwaer de Viskens som vermaken haer De Snoeken, Vorens, Palink ende Baes, Het vindt in't water overvloedig aes, En dat tot ons solaes.
11. De Carpels geven haer seer dickwils bloot, De Laukens spelen daer 't zy kleyn oft groot,
Het zijn al schepsels van den grooten
Heer // die ons tot Godt verwecken meer en meer, Om hun de dancken seer.
12. Gy siet den Bogaert in den vollen fleur, Verciert met blommen van divers coleur Met Appelen, Peiren, Pruymen, Noten soet, Met Kersen, Kriecken oock in overvloet Siet wat den Heer al doet.
13. Gy siet hoe dat de Vogels nimmermeer, En rusten om te loven haren Heer,
den Nachtegael die singt daer oversoet
Soet, soet, soet, soet, soet, soet, soet, soet, soet, Met eenen kloecken moet.
14. Dat Haentjen kraeyt van smorgens vroeg al aen, Om God te dancken, koekeloeren Haen
Den Koeckoeck singht daer dickwils seer playsant, Koeckoek, Koeckoek, ontrent den groenen kant, Maer altijdt eenen sank.
15. De Raven vliegen door de locht seer ras, Met groot gewelt, en roepen cras, cras, cras, Dat Musken schreeuwt, met dat het wordt verjaeght, Dief, dief, dief, om dat het hem beklaeght
Waer door ons hert verdaeght.
16. Siet de Vinckskens vliegen over al, En loven Godt den Heer in't groene dal, Vink, vinck, vinck, en tiere liere lu: Soo singen zy, en seggen ons adieu, Sonder te worden mu.
Quack, quack, quack, quack, seer menigh fout, Het Tortelduyfken leert ons metter daet Te sugten over onse sonden quaet, Eer dat het wordt te laet.
18. Gy sult hier gaen somtijts ses mijlen lanck, En hooren niet alsden soeten Vogelsanck
seer selden mensch vint gy hier op de reys Die u sal stooren in u goet gepeys
Is dit niet uwen eys.
19. Adieu dan Bruyt, en leeft na mijn vermaen, Blijft uyt de stadt, of wilt'er selden gaen
Ick heb het nu al metter haest geseyt, Het is al ydelheyt.
Hout u in d'Eenigheyt.
Liedeken tot lof van den huys-man. Op de Wyse: Graef Willem sat op solder.
ALs imant eens wel gaet doorsien den staet van alle man,
Van Princen en van Coningen, my dunckt hy seggen kan, Noch liever ben ik eenen Boer gerust in mijnen stal, Als hoogh verheven eens te zijn en wachten swaeren val.
2. Al is den Paus van Roomen groot, en wonderlijck geacht, Al kust een ider zijnen voet, al heeft hy alle macht:
Noch liever ben ick eenen Boer hier buyten onbekent, Als rekeningh voor alle ziel, te geven pertinent.
Al woont hy in een schoon Paleys, seer kostelijck gebout: Nog liever ben ik eenen Boer met eenen slechten hoedt, Als van den armen Ackerman te haelen alle goedt.
4. Al heeft den Bisschop en Prelaet een goude Choor-kap aen, Al magh hy met den gulden Staf, en met den Mijter gaen, Noch liever ben ick eenen Boer de handt al aen de ploegh, Als altijt moeten sorgen voor zielen laet en vroegh.
5. De Princen en den Edeldom al maken zy goedt cier, Met Renschen Wijn, en Wilt-gebraedt, en ook met Diesters Bier, Noch liever ben ick eenen Boer, en eten Boeckwy-bry,
Als met haer in den Krijgh te gaen, den degen aen de zy. 6. Al is mijn Heer Pastoor versien van Torff ende brandt, Al heeft hy lange Rocken aen, de moffel aen de handt, Noch liever ben ik eenen Boer al lijd' ick somtijdts kouw, Als Preken en Studeren soo, en leven sonder vrouw.
7. Al wint den Procureur veel gelt, en oock den Advocaet, Alleen met Pen en zijnen mondt, te drijven saken quaet, Noch liever ben ik eenen Boer, met mijn Spaey in het Veldt, Als uyt de arm Weduwen te parssen al haer geldt.
8. Al woont den Coopman in de stadt seer machtigh ende rijck, Al gaet hy op zijn Muyltjens sacht, al treed hy niet in't slijck, Noch liever ben ik eenen Boer hier buyten sonder pracht,
Als wonderlijck te sorgen en schrijven dagh en nacht. 9. Al is den Winckelier versien van Waeren abondant, Al is de neiringh noch soo goedt, al wint hy voor de handt, Noch liever ben ik eenen Boer en besigh met mijn Wan, Als liegen en bedriegen, met den armen ambachts-man.
10. Al heeft den Ruyter groot playsier in Trommel en Trompet, Al gaet hy met de Sluyer aen, op 't hooft een Hellemet,
Noch liever ben ik eenen Boer, en slape altijdt wel, Als seven uren in den nacht te staen op Sinternel.
11. Al heeft den Schipper goedt Fortuyn als hy maer eens en kan, Geladen uyt Oost-Indien wil komen t'Amsterdam,
Noch liever ben ik eenen Boer, met mijn Kerr' op de Ey, Als in het midden van de Zee met een Schip oft Galley.
12. Met oorlof gy Boerinnekens en Boerkens al-te-mael, Acht u geluck in uwen staet, en seght in't generael, Noch liever ben ik eenen Boer hier buyten binnen Meir, Als Coninck, Prins, oft Edelman te sterven van den teir.
Liedeken tot vermaeck van de Boeren.
Stemme: Lanterlu, &c.
WY Boeren en Boerinnen
Wy wercken dagh en nacht, Wy ploegen en wy spinnen, En wy singen uytter macht,
Lieven Heer, kost en kleer, Hemelrijck, en dan niet meer.
Wy spitten, en wy spaeyen Twaelf maenden lanck, Wy saeyen en wy maeyen
In genuchten met desen sanck, &c. Wy sieden alle dagen
Smorgens Boeckwy-pap, Soo vullen wy ons magen, En wy singen even rap, &c.
Wy drincken meestendeel Boter-Melck voor den dorst,
Dan zijn wy veel devoter, En wy singen uyt'er borst, &c.
Wy gaen met houte blocken, En dickwils sonder hoet: Wy gaen met pije rocken, En wy singen wel gemoet, &c.
Wy backen Boeckwy-koecken, Die smaken ons seer wel, Wy dragen Lijne broecken, En wy singen even hel, &c. Wy decken selden Tafel, Een stucksken uyt de handt, Dat smaeckt ons als een wafel, En wy singen langhs alle kant, &c.
Wy gaen een Pintjen drincken Sondaeghs naer den noen, Wy dansen en wy klincken, En wy singen in het groen, &c.
De Meyskens die wy vrijen Die seggen wy altijdt, Wy sullen wel bedijen, Laet ons singen met jolijt, &c.
Al woonen wy in huysen Sonder muer oft schouw, Al quellen ons de muysen, Toch wy singen sonder rouw, &c.
Gy Edel en gy Rijcken Wy seggen u seer vry, Wy willen u niet wijcken, Want wy singen altijdt bly, &c.
Liedeken tot verheffingh van de Boeren. Op de Wyse: Van Cecilia.
ALs Vader Adam spitten, en Moeder Eva span,
Waer vont men toen de Heeren, oft ook den Edelman? Hoort Pausen, en Prelaeten die wonder zijt geagt: Hoort groote Potentaeten die Eel zijt van geslacht, Hoort menschen alle-gader,
Want Adam is u Vader,
En waerom dan de Boeren soo wonderlijk versmaet? De Boeren en de Heeren komt al van Adams saet.
2. Den eersten Boer was Adam, en ook den eersten Heer, Wat willen dan de Heeren als Boeren wesen meer?
Komt kust den Boer de handen en valt den Boer te voet, Want uyt de Boere Landen soo komt ons alle goedt, Den Boer die moet het geven
Sou daer een ider leven:
En waer den Boer niet besigh van smorgens vroegh al aen, Met spitten, en met spaeyen, wy souden haest vergaen.
3. Den Paus en Cardinaelen met allen haeren raet, Den Bisschop, en Prelaeten, den Abt met zijnen staet, De Prosten en Plebaenen, Doctoren in't gemeyn, Pastoors en Capellanen, de Cloosters groot en kleyn;
Met alle de Canonicken, En soo veel duysent Monicken,
Het komt al van de Thienden van Renten ende be, Dat zy daer al op leven en onderhouden me.
4. Hoe sou den Coninck konnen zijn Landen houden staen, En tegen zijn vyanden soo kloeck ten Oorlogh gaen?
Hoe sou hy zijn Soldaeten betalen t'allen tijdt?
De Duytschen en Crouwaten oock houden in den strijdt, Den Boer die geeft de lasten,
Al moet hy somtijdts vasten,
Met Tollen en Accijsen soo wordt den Boer gequelt; Dat zy den Oorlogh voeren, dat komt van't Boeren gelt.
5. Hoe souden groote Princen, en al den Edeldom, Soo lustigh bancketteren, altijt in volle brom, Met Kieckens en Capuynen, met delicaeten kost, Met Wijn en Citroenen, en met den besten Most, Den Boer die moet het sneven,
Om aen mijn Heer te geven,
Hy moet den Wijngaert planten, en persen oock den Wijn, En kroppen de Capuynen, waer mee zy vrolijck zijn.
6. Hoe zou den kaelen Ioncker, uyt-voeren zijnen staet, Met Leersen en met Sporen te slincken langhs de straet? Hoe soudt hy konnen rijden den alle moden Thoer, Hoe soudt hy dochters vryden verciert met Peirle snoer, Den Boer moet brengen schijven,
Het komt al van een Hofken dat hy te hoogh verpacht, En daer op domineert hy met alle dese pracht.
7. Wat sou den Coopman maken, en ook den Winckelier, Hoe sou hy zijn waeren verkoopen al te dier,
Hoe soude hy bedriegen den armen ambachts-man, Met wonderlijck te liegen soo dickwils als hy kan: Van als moeten de Boeren,
Al naer de steden voeren,
Van Boter, en van Keisen, van Granen alderley, Van Koren, en van Haver, van Tarf en Boeckwey.
8. Den Meulder met zijn Knechten, die souden haest vergaen, Dat hy maer eens dry maenden moest wesen sonder Graen, Hoe sou hy konnen tasten soo diep in iders sack?
Hy sou wel moeten vasten dat hem den Boer gebrack, Den Boer die moet aen-haelen,
Sou daer den Meulder maelen,
Den Meulder die moet eeren, den Boer, en oock den wint, Den windt en oock de Boeren dat sijn den Meulders vriendt.
9. Den Brouwer die sou worden soo mager als een hout, Dat hy niet van de Boeren kost koopen Garst en Mout: Hoe sou hy konnen brouwen dat mals en edel nat,
waer door veel Mans en Vrouwen soo dickwils worden sat, Den Brouwer en den Backer
Den Backer die sou worden sonder den Boer seer kael, Hy sou moeten verkoopen den Oven en zijn Pael.
10. Hoe souden jonghe Kinders opwassen wel soo rap, Want zy niet moghten eten de Soete-melck pap?
Hoe souden siecke menschen soo haest weer zijn gesont, Want wat zy konden wenschen tot smaeck van haeren mondt, Versch Eyken, oft een Hoentjen,
Een Ertje, oft een Boontjen;
Een Kiecksken wel gebraden, en ook wat kleyn gebeent, Een Vincksken, oft een Lijster dat haer den Boer verleent.
11. Hoe sou den ouden grijsaert in't hoecksken van de schouw, Zijn voetjens konnen warmen: hy sou vergaen van kou,
Hoe kosten oude Wijven, die nu zijn van den tandt, Soo lanck in't leven blijven, dat zy niet by der handt En hadden Boeck-wy koecken,
Waer sullen wy die soecken?
Het komt al van de Boeren, den Boer die boscht het hout, Den Boer steckt uyt de Moeren den Torf menigh fout.
12. Met oorlof ghy Boerinnen, en Boeren al-te-mael, al heb ik u gepresen 'tis maer in't generael
Al zijt gy prijsens weerdigh, al moet gy zijn geacht, Zijt daerom niet hoovaerdich, maer hout u sonder pracht, De ootmoet sal aenkleven,
Altijdt in deughden leven,
Zijt danckbaer aen den Schepper, en looft hem op dit pas, En segt ook alle dagen eens Deo gratias.
Liedeken van de H. Apollonia.
Op de Wyse: Hoe ligh ick hier in dees ellende. AEnhoort al gy maeghdekens gepresen
Een wonder ende seltsaem werck, Hoe datter een Maeght uyt-gelesen t'Alexandrieo in het Perck, Heeft groote tormenten geleden,
Apollonia stil van seden,
Heeft groote tormenten geleden,
Apollonia stil van seden. Apollonia van grati' schoone
Heeft, siet, van haere jonge jeught Getracht naer de hemelsche kroone, Door haer alderhande deught, Want zy heeft haer heel opghedragen In Heer Jesus wel-behagen,
Want zy heeft haer opgedragen &c. Geijck zy heeft verfoeyt de Afgoden Die maer Silver en Goudt en zijn, Is daerom van dees boosheyt gevloden Van dit vuyl duyvelsche fenijn: Looft den Godt Dryvuldigh alleene Der Christene en anders geene, Looft den Godt Dryvuldigh alleen &c.
Als de Maget had 't geloof beleden Voor Decius vreeden Tyrant,
Heeft het oock bevestight met klaer reden Eenen Godt te zijn triumphant,
Alleen is hy den Heer der Heeren; Zijnen Naem moeten wy vermeeren, Alleen is hy der Heer der Heeren, etc.
Den Tyran Decius opgeblasen, Als hy haer gheloof had verstaen, Zijn groote boosheyt aengedaen; Gaet haer met pijnen swaer bestrijden, Grouwelijck sonder medelijden,
Door hem haer tanden zijn uyt gesla-gen // Alder-vreedelijck torment, Om dat zy zijn Goden sou behagen, Stelt haer d'Afgoden present,
Oft gy moet hunnen dienst verkiesen, Oft door't vier u leven verliesen: Oft gy moet hun dienst verkiesen, &c.
Apollonia eer gedreven
Door grati' des heyligen Geest, Heeft liever het verganckelijck leven Te laten door't vier alder-eerst, Want zy Maget van niemant gedwonge Heeft vrolijck in het vier ghesprongen: Want zy Maget, etc.
Oorlof Princesse door u bitter pijnen, Ende u verdienstelijck vier,
Doet de pijne der Tanden verdwijnen Bidden wy Maget goedertier; Op dat wy u hier mogen loven,
En grati' geven den Heer van boven, etc.
Liedeken van de ydelheyt des werelts. Voys: Al hebben de Princen haeren wensch.
DErtel, woeste Ionghmans, blijft wat staen,
Dochters wispel-tuyten, hoort eens aen: My deirt dat gy de werelt dient, Die soo verandert als den wint.
Al haer hoogheyt, eer, macht en pracht Dient als eenen aerden pot geacht, Die van een stootjen aengeraeckt, Oft scheurt, oft brekt, oft wort gekraeckt
Meer geloof ick letters op het Ys, Den broosen, boosen s'werelts prys; Al haeren sanck, en spel, en vreught, Al haeren handel niet en deught.
Als het geen dat my dees leurster biedt, Zy lieght, bedrieght, en man en vrouw, Zy strijckt ons uyt, en roept noch jouw. Salomon den wijsten van het Landt Absalon den schoonsten die men vant, Zijn neer-gevelt als eenigh Loof, De Wormen voor gestelt tot roof. Aristoteles diep van verstant, Cicero den wel bemonden quant, Den rijcken Vreck, jae Cesar oock, Zijn min oft meer vergaen als roock.
Veel vermaerde Princen hier, en daer Zijn verschoven ick en weet niet waer En rijck, oft arm en kleyn, oft groot In't opslaen van een oogh zijn doodt.
Wat een korte feest is hier genucht Snel als sonne-schijn nemt zy de vlucht Zy ruckt, zy pluckt ons eeuwigh deel, Zy brockt, zy kockt ons groot krakeel.
O mensch Wormen aes! O klomp van slijck, Nu, oft morgen mooght gy zijn een lijck? Dat ider toe komt hem haest geeft, Doet ider wel soo lanck gy leeft.
Voorspoet, eer en staet haer hoogste goet Gaet op en neer als ebb' en vloedt:
'tIs hoey 'tis stroey 'tis maer een blom Die met den minsten wint waeyt om.
Noemt niet eygen dat gy quyt kont zijn Watse geeft, neemtse weer tot u pijn, Wat draefde, slaefde sonder winst, Seght aen dees pop eens op u dienst.
Liedeken op den dagelyckschen menschen handel.
Op de Wijse: Ick placht den tydt voor desen.
MEnsch naar Godes beelt geschapen,
Komt gy schijnt wat vreugt te rapen Uyt het snel verdweenen goedt, Dat de ziel veel pijnen doet; Treckt u hert van dese leuren,
Eer zy't Goddelijck Beeldt besmeuren Want al wat peck aenraekt,
Is het schoon, 't wort vuyl gemaeckt. Al zijt gy in sond' ontfangen, Niet te min hebt gy verlangen, Om te doen nog quaet op quaet: Och hoe deirt my uwen staet; Loopen, ketsen, swieren, drillen, Hondert duysent sotte grillen, Brenght gy voor met ziel verlies, Straft men u soo is men vies.
Veel en weten niet te spreken, Dan van ander mans gebreken, Oft zeer onnutten kout,
Daer't gemoet me wordt benout: Valt'er somtijdts eens te singen, 'k Hoor veel goddeloose dingen, 'k Wenschte wel voor dien tijdt Dat s'haer tongen waeren quyt.
Voor den spiegel 't hayr op setten Daer kont gy het best op letten Eer den Luys-bos is geruymt, Dickwils is de Mis versuymt: Tijdts genoegh vint g'om te praeten, En te proncken achter straeten, Van den Goddelijken dienst Houden veel het alder-minst.
Komt gy dan noch in de Kercke, Dickmaels is't om te bemercken Den persoon die gy bemint,