Alle OBC’s onderschrijven de visie om de behandeling zo thuis mogelijk in te zetten en opname te
Alle OBC’s benoemen dat volgens hen voor een deel van hun doelgroep opname nodig zal blijven. Als opname nodig is, streven zij ernaar om die zo kort mogelijk te laten duren. 24-uursverblijf met behandeling kan nodig zijn als onderdeel van een behandeltraject. Dat blijkt ook uit de visie van het VOBC op de toekomst (zie kader op pagina 38). Alle OBC’s onderschrijven die visie – dat blijkt ook uit de interviews met de afzonderlijke OBC’s.
In welke mate het mogelijk is om de capaciteit verder af te bouwen, is mede afhankelijk van de mate waarin intensieve ambulante gezinsbehandeling tijdig wordt ingezet. Meerdere OBC’s zeggen in de interviews te verwachten dit in de komende jaren meer te kunnen doen. Of dit lukt, is mede afhankelijk van de inzet van expertise met betrekking tot LVB eerder in de keten.
De meeste OBC’s willen ook inzetten op meer kleinschaligere groepen. Of dit mogelijk is, is mede afhankelijk van het vastgoed en de locaties van de huidige groepen en de financiering. Op basis van de interviews met de experts merken we op dat er in de afgelopen jaren ook groepen naar de wijk zijn verplaatst maar dat dit niet noodzakelijk kleinschalige groepen zijn. Zij vallen dus niet onder de beweging om meer kleinschalig verblijf te realiseren. Onder kleinschalig verblijf wordt meestal verstaan een groep van bij voorkeur vier en niet meer dan zes jeugdigen.8 OBC’s met een instellingsterrein richten zich ook op het realiseren van groepen in de wijk. Bij het realiseren van groepen in de wijk kunnen zich problemen voordoen, zoals de reactie van de buurt op de gedragsproblematiek van de jeugdigen en overlast, aldus enkele respondenten. Jeugdigen met een LVB zijn ook extra kwetsbaar en beïnvloedbaar. Hierdoor zijn zij ontvankelijker voor de invloed van foute vrienden en kunnen zij slachtoffer worden van criminaliteit en bijvoorbeeld sneller misbruikt worden als geldezels en drugskoerier. Ook vormen zij een risicogroep voor alcohol- en druggebruik. Meerdere respondenten benoemen dat voor jeugdigen met zeer complexe problematiek behandeling op een meer besloten terrein voor een korte periode beter passend is.
Daarnaast zetten meerdere OBC’s in op meer hybride vormen van verblijf waarbij de jeugdige deels op de groep verblijft en deels ambulant thuis worden behandeld. Deze hybride vormen kunnen worden ingezet in plaats van voltijds 24-uursverblijf of om de jeugdige geleidelijk terug naar de thuissituatie te begeleiden.
Daarnaast hebben meerdere OBC’s ook de mogelijkheid om de jeugdige samen met het gezin voor een korte periode op te nemen in de instelling. De OBC’s benadrukken het belang van meer flexibel inzetten van 24-uursverblijf voor een kortere periode.
Alle OBC’s benadrukken de chroniciteit van de LVB. Dit vraagt om een langdurige ondersteuning van de jeugdige en het gezin. Opname gedurende een korte periode is onderdeel van een heel behandeltraject.
De mogelijkheid van verdere afbouw van residentiële capaciteit gaat hand in hand met de ontwikkeling van meer intensieve ambulante gezinsbegeleiding en de ontwikkeling van meer hybride vormen van behandeling zoals deeltijdbehandeling, weekend- of logeeropvang en kortere time-out periodes.
Visie VOBC op de toekomst9
In de visie van de VOBC (VOBC, 2021) worden de volgende speerpunten genoemd om te doen wat nodig is om voor jeugdigen met een LVB en hun gezinnen een toekomstperspectief te creëren en vorm te geven aan een passende behandeling:
Samenwerking met een orthopedagogische blik
De doelgroep is gebaat bij een integrale aanpak van haar situatie, waarbij samenwerking tussen
verschillende disciplines binnen en buiten het OBC cruciaal is. In de samenwerking met andere organisaties (o.a. op het gebied van zorg, onderwijs, arbeidstoeleiding, verslaving, politie, justitie) werken de OBC vanuit één en dezelfde contextuele visie. Zij willen hiervoor kennis leveren aan deze organisaties om tot een beter begrip en een betere behandeling te komen van de doelgroep.
Maatwerk voor een diverse doelgroep
Er zijn grote verschillen in aard en ernst van de problematiek. Elke jeugdige verdient een eigen aanpak, zoveel mogelijk in het eigen gezin. De OBC’s kennen een diversiteit aan behandelvormen, parallel aan de diversiteit en complexiteit van de problematiek van de jeugdigen en hun gezinnen. Maatwerk betekent een verdere doorontwikkeling van deze diversiteit.
Als verblijf nodig is, dan zo kort mogelijk en zo dicht mogelijk bij huis
Soms is de problematiek dermate ernstig en complex of is de gezinssituatie op dat moment ongeschikt of onveilig, dat behandeling in een verblijfssetting nodig is. De OBC’s streven naar een zo kort mogelijk verblijf. Doel is een zo snel mogelijke terugkeer naar huis. Een opname is zo dicht mogelijk bij de gezinssituatie van de jeugdige. Wanneer een terugplaatsing in het gezin niet mogelijk is, wordt gekeken naar perspectief voor verblijf waar de jongere in een zo normaal mogelijke omgeving kan opgroeien.
Nieuwe behandelvormen in ontwikkeling
Ontwikkelen en verder inzetten van behandelvormen die opnames zoveel mogelijk moeten voorkomen:
behandelvormen thuis en tussen thuis en residentiële opname en (zeer) intensieve ambulante behandelvormen. Daarnaast wordt verder ingezet op het doorontwikkelen van intramurale behandelvormen om ze anders (kleinschaliger) en korter vorm te geven.
Oog voor chroniciteit van de problematiek
Een LVB gaat niet over, deze is chronisch. Alle goede resultaten van de behandeling ten spijt: veel
jeugdigen uit de doelgroep en hun gezinnen zijn ook na de fase van behandeling aangewezen op passende