De ‘vind ik leuk’-knop

In vergelijking tot andere media heeft Facebook in prikbordgesprekken een unieke

reactiemogelijkheid: de ‘vind ik leuk’-knop. De ‘vind ik leuk’-reactie is de meest minimale vorm van een complete respons die iemand kan geven. Zonder een bericht te typen, met slechts één klik op de knop komt de ‘vind ik leuk’-reactie onder een bericht of een andere reactie te staan.

In FTF-gesprekken en telefoongesprekken is de meest minimale reactie die gegeven kan worden een recipiënt token of een minimal response. Een minimal response is een reactie van de ontvanger waarin hij laat weten dat hij luistert. Minimale responses zijn bijvoorbeeld: ‘mhm’ of ‘ja’. Dit zijn

63 neutrale vormen van het geven van een reactie. De ‘vind ik leuk’- knop is ook een manier waarop de ontvanger laat zien dat hij het gesprek of bericht gelezen heeft. Het grote verschil is echter dat de ‘vind ik leuk’- knop tegelijkertijd een evaluatievorm is. Een ‘vind-ik-leuk’-reactie is altijd een positieve beoordeling van de ontvanger op het betreffende bericht. Hierdoor kan het zelfs als compleet tweede paardeel dienen.

Het reageren op een prikbordbericht of op een reactie op Facebook kan op meerdere manieren. Deelnemers kunnen reageren door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken, door een reactie te typen of door beide te doen. Bij elk bericht of elke reactie kan worden geklikt op de ‘vind ik leuk’-knop. Zodra dit gedaan is, verschijnt de naam van de persoon die het aangeklikt heeft onder het betreffende bericht, gevolgd door de tekst ‘vindt dit leuk’. Een ‘vind ik leuk’- reactie kan niet op zichzelf staan, het is altijd een tweede paardeel.

De ‘vind ik leuk’-knop wordt op drie verschillende manieren gebruikt door de gespreksdeelnemers. De ‘vind ik leuk’-knop wordt gebruikt als tweede paardeel op een bericht, waarbij hij dus dient als complete reactie in de vorm van een positieve beoordeling: een assessment. Daarnaast wordt de ‘vind ik leuk’-knop gebruikt in combinatie met een uitgewerkte reactie, dus hier vullen de reactie en de ‘vind ik leuk’-actie elkaar aan. Als laatste wordt de ‘vind ik leuk’-knop gebruikt door meelezers, oftewel bystanders, die zich verder niet mengen in het gesprek, maar alleen laten weten dat ze meelezen en dat ze bepaalde beurten positief evalueren. In de volgende paragraaf worden deze drie gebruiksmethoden van de ‘vind ik leuk’-knop één voor één verder besproken.

4.5.1 De ‘vind ik leuk’-knop als complete reactie

De ‘vind ik leuk’-knop wordt vaak gebruikt als complete reactie. In dat geval bekleedt de ‘ vind ik leuk’-knop de functie van een tweede paardeel. In deze vorm kan de ‘vind ik leuk’-reactie worden gezien als een positieve evaluatie van het bericht (een assessment) of de reactie waar deze naar verwijst. Deze toepassing van de ‘vind ik leuk’-knop wordt bij felicitaties bijna altijd gebruikt. Dit is hieronder te zien in bericht 7 van persoon 3.

Voorbeeld 37 1. Persoon B

Hé Persoon A!! Gefeliciteeeerd!! Fijne avond! xxx

14 januari om 19:43 2. Persoon A vindt dit leuk.

Persoon B groet Persoon A en doet daarna een felicitatie gevolgd door een contextuele

afscheidsgroet “Fijne avond!” en een eindgroet “xxx”. Samen vormt dit het eerste paardeel. Persoon A doet een tweede paardeel aan de hand van de ‘vind ik leuk’-knop, en daarmee is de sequentiële handeling volledig afgerond. In FTF-gesprekken is na het krijgen van een felicitatie, het doen van een bedankje meestal op zijn plaats. Het bedankje dient er dan eigenlijk ook voor om aan te geven dat je het waardeert dat de ander je feliciteert. De ‘vind ik leuk’-actie kan in deze vorm dus het best gezien worden als een soort waardering. Het komt hier neer op een positieve beoordeling van de

64 Daarnaast wordt de ‘vind ik leuk’-knop als compleet tweede paardeel ook vaak gebruikt als reactie op door Persoon B geplaatste media zoals een filmpje of een linkje. In dat geval heeft de ‘vind ik leuk’-knop exact de betekenis die de naam al geeft. De persoon geeft aan dat hij de gestuurde media leuk vindt. Hieronder bericht 1 van persoon 7 als voorbeeld:

Voorbeeld 38 1. Persoon B

kijk eens how sweeet :)

2 maart

2. Persoon A en 5 anderen vinden dit leuk

Persoon B plaatst een foto op het prikbord van Persoon A. Persoon A reageert hierop door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken. Daarnaast zijn er nog vijf personen die het bericht met de foto van Persoon B aan Persoon A zien en ook op de ‘vind ik leuk’-knop klikken. Alle zes de personen doen door middel van het aanklikken van de ‘vind ik leuk’-knop een positieve assessment met betrekking tot de foto. Ze beoordelen het bericht met de foto positief. Er komt verder geen uitgetypte reactie bij. De ‘vind ik leuk’-reactie dient hier als compleet tweede paardeel.

De ‘vind ik leuk’-knop als tweede paardeel kan dus een getypte reactie en zelfs een compleet tweede paardeel vervangen. Door slechts één klik op de ‘vind ik leuk’-knop kan een sequentiële handeling worden voltooid. In sommige gevallen gebruiken gespreksdeelnemers de ‘vind ik leuk’-reactie in combinatie met een getypte reactie. Dit wordt in de volgende subparagraaf verder uitgewerkt.

4.5.2 De ‘vind ik leuk’-knop in combinatie met een reactie

De tweede veelgebruikte manier waarop de ‘vind ik leuk’-knop wordt gebruikt, is in combinatie met een reactie. In de vorige paragraaf is zojuist verteld dat een ‘vind ik leuk’-reactie een compleet tweede paardeel kan behelzen. Toch gebruiken sommige deelnemers een uitgetypte reactie om de ‘vind ik leuk’-reactie aan te vullen zoals hieronder wordt gedaan in voorbeeld 39 (bericht 9 van persoon 4).

Voorbeeld 39 1. Persoon B

Persoon A nog gefeliciteerd met je verjaardag! Ik wel eens gehoord dat de coolste mensen op 19 mei jarig zijn:P

20 mei 2011 om 11:49 2. Persoon A vindt dit leuk.

Foto waarop Persoon A persoon B een kus geeft

65 3. Persoon A Haha wat een baas! en woonachtig in Zuidwolde EN 19 mei jarig. Probeer dan

maar eens niet cool te zijn, jij ook gefeliciteerd :) 20 mei 2011 om 11:51

4. Persoon B Hahaha dank u 20 mei 2011 om 11:57

Persoon B plaatst een bericht op de pagina van Persoon A. Dit vormt het eerste paardeel. Persoon A reageert hierop door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken en vervolgens ook een reactie te plaatsen. Samen vormt dit het tweede paardeel. De ‘vind ik leuk’-knop heeft hier meer de functie van het laten zien dat hij bericht grappig vindt. In de beurt erna geeft hij aan dat hij erom moet lachen ‘Haha wat een baas!’. Dus naast het doen van een ‘vind ik leuk’-reactie, die soms als tweede paardeel volstaat, reageert Persoon A ook nog tekstueel om aan te vullen waarom hij het leuk vindt.

Er zijn nu twee vormen van de ‘vind ik leuk’-reactie uit de analyses besproken. De ‘vind ik leuk’-knop als compleet tweede paardeel en de ‘vind ik leuk’-knop in combinatie met een reactie. Naast deze twee gebruiksvormen bestaat ook nog het gebruik van de ‘vind ik leuk’-knop door meelezers die verder niet deelnemen aan de conversatie. Deze gebruiksvorm wordt in de volgende subparagraaf uitgewerkt.

4.5.3 De ‘vind ik leuk’-knop door meelezers

De ‘vind ik leuk’-knop wordt af en toe gebruikt door personen die niet actief deelnemen aan een gesprek. Zij klikken alleen de ‘vind ik leuk’-knop aan om te laten merken dat ze meelezen of mee lachen en berichten grappig vinden of waarderen, zonder verdere deelname aan het gesprek. De andere gespreksdeelnemers reageren vaak niet op de reactie van de ‘meelezer’. De meelezer bevindt zich hier in de rol van een onzichtbare bystander die zichzelf zichtbaar maakt. In het volgende

voorbeeld is te zien dat een bystander de ‘vind ik leuk’-knop aanklikt, maar verder geen actieve deelname heeft in het gesprek.

Voorbeeld 40 1. Persoon B

hahaaaa je raad het nooit, heb me bankje verkocht binnen 3 minuten voor 80 euro!! haha echt idioot ik vertel nog wel hoe het gegaan was.. ik ga zo sporten :) vnv even bellen? KUS!!

28 februari om 16:25 in de buurt van Groningen 2. Persoon C vindt dit leuk.

3. Persoon A Haha ge3feliciteerd lief! goed geregeld :D ik bel jou wel vanavond... hoelaat? xxx

28 februari om 19:20

Persoon B plaatst een bericht, dat het eerste paardeel vormt, op de pagina van Persoon A. Persoon C klikt op de ‘vind ik leuk’-knop naar aanleiding van dit bericht om te laten weten dat hij het leuk vindt. Persoon C geeft hiermee een positieve beoordeling. Persoon A reageert vervolgens op het bericht van Persoon B met een tweede paardeel. Er wordt door B en A niet gereageerd op de ‘vind ik leuk’-reactie van persoon C. Persoon C neemt, buiten deze beurt, verder niet deel aan het gesprek. Hij zit in de rol van bystander, maar laat met het aanklikken van de ‘vind ik leuk’-knop merken dat hij aanwezig is. Spreker A en B betrekken hem niet in het gesprek.

66 Ook in het volgende gesprek reageert persoon C alleen met de ‘vind ik leuk’-knop zonder verdere bijdrage(n) aan het gesprek te doen. Het gaat hier om bericht 3 van persoon 7.

Voorbeeld 41 1. Persoon B

Persoon A Persoon A, t is bijna zover!

22 februari om 18:12 in de buurt van Groningen 2. Persoon A en nu dan?

22 februari om 19:43

3. Persoon A ja het is zo ver.. brak ;) 23 februari om 12:12

4. Persoon B gebroken 23 februari om 14:12

5. Persoon A en Persoon C vinden dit leuk

Het gesprek verloopt tussen Persoon B en Persoon A. In de vijfde beurt laat persoon C weten dat hij het gelezen heeft en dat hij het gesprek of de beurt positief beoordeelt, door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken. Verder heeft hij geen bijdrage geleverd aan dit gesprek. De andere deelnemers reageren niet op de’ vind ik leuk’-reactie van persoon C. Ook in dit voorbeeld laat Persoon C als bystander zien dat hij meeleest en het gesprek, of de beurt, leuk vindt door de knop aan te klikken, waarmee hij een positieve beoordeling geeft.

In de meeste gevallen is het zo dat wanneer een bystander aan een gesprek deelneemt door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken, er vervolgens geen reactie komt op deze actie. Dit zou vergeleken kunnen worden met een situatie in de bus waarin een gesprek wordt gevoerd. Er staan of zitten een paar mensen om de gespreksdeelnemers heen die verder niet betrokken zijn in het gesprek. De spreker zegt iets wat grappig is tegen de ontvanger en vervolgens grinnikt iemand uit de bus hierom, die de opmerking van de spreker gehoord heeft. Spreker en ontvanger vervolgen hun gesprek zonder verdere aandacht te schenken aan de persoon in de bus die grinnikte. Het aanklikken van de ‘vind-ik-leuk’-knop is wel een meer expliciete vorm van een dergelijke situatie omdat de naam van de persoon tussen het gesprek komt te staan, gevolgd door ‘vindt dit leuk’. Het wordt dus sowieso gezien door de spreker en ontvanger.

In sommige gevallen wordt een bystander, die op de ‘vind-ik-leuk’-knop, klikt wel betrokken in het prikbordgesprek naar aanleiding van zijn ‘vind ik leuk’-actie. In het volgende gesprek wordt Persoon C betrokken naar aanleiding van een klik op de ‘vind ik leuk’-knop. Het gaat hier om gesprek 1 van Persoon 5.

Voorbeeld 42 1. Persoon B

67

Ik heb de trompetter gevonden! Blue Grass Boogiemen go trumpet www.youtube.com

't Bierhuys, Woerden 15-11-09

3 maart om 1:05

2. Persoon C en Persoon A vinden dit leuk.

3. Persoon B Ja, Persoon C, dat was 'm maar in het echt was ie nog beter. Das echt. 3 maart om 12:30

4. Persoon C vindt dit leuk

Persoon B (spreker) plaatst hier een filmpje met een opmerking aan Persoon A (ontvanger). Persoon A reageert hierop door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken (tweede paardeel). Ook Persoon C klikt op de ‘vind ik leuk’-knop en plaatst zichzelf daarmee in de rol van side participant omdat hij zichtbaar meeleest en nu ook reageert op het gesprek. Beide personen geven door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken een positieve assessment van het bericht met filmpje van Persoon B. Vervolgens maakt Persoon B een opmerking tegen Persoon C naar aanleiding van de ‘vind ik leuk’-reactie van Persoon C. Persoon C wordt hierdoor ineens ontvanger en ook volgende spreker (Persoon A wordt side participant). Persoon C reageert hier weer op door op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken.

Persoon C heeft een actieve rol in dit gesprek door alleen twee keer op de ‘vind ik leuk’-knop te klikken. Wanneer dit weer vergeleken wordt met de FTF-situatie in de bus, dan zou dit betekenen dat de persoon die grinnikt wordt betrokken in het gesprek aan de hand van een reactie van de spreker naar aanleiding van het grinniken op de grinnikende persoon. Het zou dan eigenlijk heel

ongebruikelijk zijn dat de persoon nog steeds geen uiting terug doet in woorden. Een situatie zoals deze is dus lastig te vergelijken met een FTF-situatie. In het corpus van prikbordgesprekken kwam deze situatie ook slechts één keer voor.

De ‘vind ik leuk’-knop is een uniek item dat alleen op Facebook bestaat. De ‘vind ik leuk’-knop kan gekarakteriseerd worden als de meest minimale respons met een positief evaluatief karakter. De knop wordt veel gebruikt door de gebruikers. Hij kan verschillende handelingen vertegenwoordigen zoals lachen, leuk vinden en waarderen. Alle handelingen die mogelijk zijn, zijn echter altijd nuances van positieve beoordelingen. De exacte betekenis van de ‘vind ik leuk’-actie kan soms ambigue zijn door de verschillende manieren waarop hij gebruikt wordt. Het bijzondere van de ‘vind ik leuk’-reactie is dat deze in zijn geheel een tweede paardeel kan vormen. Een ‘vind ik leuk’-leuk’-reactie kan dus een sequentiële handeling compleet maken. Daarnaast is het niet alleen het geven van een reactie, het is een assessment. Een ‘vind ik leuk’-reactie is namelijk altijd een positieve beoordeling, zoals de naam van de actie eigenlijk al zegt. Doordat deze reactie gemakkelijk met één klik op de knop te geven is, wordt hij veel gebruikt in prikbordgesprekken. Er bestaat geen negatieve tegenhanger van deze knop zoals bijvoorbeeld een ‘vind ik niet leuk’-knop. Facebookgebruikers worden door

68 indien ze een negatieve reactie willen plaatsen, moeten ze daar meer moeite voor doen (namelijk door een reactie uit te typen).