6. Analyse/ vergelijking
6.2.4 Verschillen tussen de verschillende sectoren
Tabel 8: waarde goodwill impairment in verhouding tot de boekwaarde van de goodwill in de bouw- en IT sector
Bouwsector: IT sector:
Tabel 9: relatieve goodwill impairment ten opzichte van het balanstotaal in de bouw- en IT sector
6.2.3 Overeenkomsten tussen de verschillende sectoren
Wat het meest opvalt bij analyse naar de overeenkomsten tussen de verschillende sectoren is dat in iedere sector een bedrijf is die een goodwill impairment heeft verantwoord (zie tabel 6). Tevens is het absolute bedrag aan verantwoorde goodwill impairment bij elk bedrijf in zowel de AEX als de AMX gestegen in 2008 ten opzichte van 2007.
6.2.4 Verschillen tussen de verschillende sectoren
In de sectoren transport en staal productie hebben alle ondernemingen een goodwill impairment verantwoord. Echter is de waarde van goodwill impairment in verhouding tot de
Bedrijf 2007 2008 Unibail- Rodamco 31,88% 31,00% Heijmans Geen impairment uitgevoerd 17,10%
BAM groep Geen
impairment uitgevoerd 16,40% Bedrijf 2007 2008 TomTom Geen impairment uitgevoerd 55,10% KPN Geen impairment uitgevoerd 2,20% Bedrijf 2007 2008 Unibail- Rodamco 5,20% 0,40% Heijmans Geen impairment uitgevoerd 1,40%
BAM groep Geen
impairment uitgevoerd 1,50% Bedrijf 2007 2008 TomTom Geen impairment uitgevoerd 55,20% KPN Geen impairment uitgevoerd 0,50%
boekwaarde van goodwill het laagste. In de transport sector is deze namelijk 0,7% en in de staal productie sector 1 %. Daarnaast is de relatieve goodwill impairment ten opzichte van het balanstotaal laag in vergelijking met de rest van de ondernemingen. Er heeft dus bij elke organisatie een goodwill impairment plaats gevonden, maar de percentages vallen in vergelijking met de rest laag uit.
De IT sector is de sector waar in mijn onderzoek de relatief grootste impairments zijn verantwoord. De bedrijven in deze sector geven bij de verklaring aan dat dit komt door de kredietcrisis. Ze verwachten namelijk in de toekomst minder omzet te kunnen genereren dan aanvankelijk werd gedacht.
De bouwsector is de tweede sector waar de relatief grootste goodwill impairments zijn verantwoord. Bij deze drie bedrijven ligt de waarde goodwill impairment ten opzichte van de boekwaarde van goodwill opgeteld op 64,5%.
In tegenstelling tot bovenstaande analyses had ik verwacht dat meer bedrijven een goodwill impairment verantwoordde dan de huidige 62% in de AEX en 25% in de AMX. Echter komt klopt mijn verwachting ten aanzien van de IT- en bouwsector, gezien de relatief grote impairments die zijn verantwoord.
7. Conclusie
7.1 Inleiding
In de conclusie van dit onderzoek zal aandacht worden besteed aan de beantwoording van de onderstaande deelvragen:
1) Hoe dient goodwill verwerkt te worden?
2) Hoe en wanneer dient een impairment test uitgevoerd te worden?
3) Welke factoren beïnvloedt in enkele kredietcrises de onderneming en hebben impact op goodwill impairment?
4) Hoe is de goodwill aan de gerelateerde overnames verwerkt in de jaarrekeningen 2007 en 2008?
5) Wat zijn de verschillen in verwerking van goodwill impairment tussen ondernemingen? 6) Conclusie
Deze deelvragen zijn opgesteld om de uiteindelijke probleemstelling te kunnen beantwoorden: In welke mate de kredietcrisis invloed heeft op de verwerking (measurement
and disclosure) van goodwill welke gerelateerd is aan acquisities in 2007 door Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen.
Allereerst zal ik ingaan op de eerste drie deelvragen die door middel van literatuurstudie zijn behandeld. Vervolgens zullen de laatste drie deelvragen worden beantwoord met behulp van de uitkomsten van het jaarrekeningonderzoek.
Als laatste zal de probleemstelling aan de orde komen.
7.2 Deelvragen
Hoe dient goodwill verwerkt te worden, is de eerste deelvraag. Binnen deze deelvraag heb ik aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: standaarden, waardering, verwerkingswijze, toelichtingsvereisten. De regelgeving met betrekking tot goodwill impairment van vaste activa is opgenomen in IAS 36 Impairment of Assets. Deze standaard schrijft voor hoe bijzondere waardeverminderingen van alle activa (en daarmee ook goodwill) administratief verwerkt dienen te worden en welke informatie op dat gebied verschaft moet worden.
Het doel van de standaard IAS 36 is te voorkomen dat de boekwaarde van activa (of groepen activa) hoger is dan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is de hoogste van de “fair value less cost to sell” (opbrengstwaarde) en de “value in use” (bedrijfswaarde) (IAS 36.18). Wanneer de boekwaarde de realiseerbare waarde overtreft, volgt afwaardering naar de realiseerbare waarde (IAS 36.8). De bedrijfswaarde is de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen gegenereerd uit een actief of kasstroomgenererende eenheid (IAS 36.30- 36.57).
Wanneer er sprake is van een acquisitie dient gekeken te worden naar IFRS 3R Business
Combinations voor de verwerking van deze acquisitie en de bepaling van goodwill. Assets en
liabilities dienen op fair value te worden gewaardeerd volgens deze standaard. Indien bij dergelijke acquisitie de fair value van de net assets het betaalde bedrag overstijgt ontstaat goodwill. Binnen IFRS 3R wordt voor de impairment van de goodwill verwezen naar IAS 36
Impairment of Assets.
Tenminste eenmaal per jaar dient een Nederlands beursgenoteerde organisatie een impairment test uit te voeren. Een extra test is nodig als bepaalde gebeurtenissen of omstandigheden daartoe aanleiding geven (zogenaamde triggering events). Bij deze beoordeling dienen zowel interne als externe factoren in ogenschouw te worden genomen. Daarnaast dienen organisaties volgens IAS 36 toelichtingseisen op te nemen voor gealloceerde en niet gealloceerde goodwill. Deze bovenstaande punten zijn in de tweede deelvraag behandeld alsmede de verschillen tussen IAS 36 en RJ.
Ten tijde van de kredietcrisis spelen er een aantal factoren die van invloed zijn op organisaties en goodwill impairment. Vanuit een aantal interne en externe indicaties om te beoordelen of er een goodwill impairment dient te worden verantwoord, bleken dit de volgende factoren te zijn:
- Fair value accounting, - Lenen (cost of capital) - Verkopen (omzet/sales) - Inactieve markt
- Groeipercentage - Disconteringsvoet
7.3 Jaarrekeninganalyse
Uit onderzoek is gebleken dat in 2008 onder andere door de kredietcrisis, zowel in absolute als in relatieve aantallen meer goodwill impairments zijn verantwoord bij Nederlandse beursgenoteerde organisaties dan in 2007. Ruim 62% van de onderzochte organisaties geeft expliciet in de jaarrekening aan dat de kredietcrisis van invloed is op de goodwill impairment die ze hebben verantwoord.
De factoren die uit literatuuronderzoek van invloed bleken op goodwill impairment, werden door alle ondernemingen verantwoord in hun jaarverslag. Hieronder volgt een top drie van de belangrijkste redenen:
Bij 50% van de AEX en 75% van de AMX organisaties wordt een bijstelling van de verwachte groeiprognose verantwoord.
In de AEX geeft bijna 63% van de organisaties aan dat er een daling van toekomstige omzet en verkopen heeft gezorgd voor het verantwoorden van een goodwill impairment. In de AMX ligt dit percentage op 25%.
Een naar boven bijgestelde disconteringsvoet is bij bijna 38% van de AEX organisaties en bij 100% van de AMX verantwoord voor de goodwill impairment.
Hieruit kan geconcludeerd worden dat in de AEX de bijstelling van de verwachte verkopen de reden is die het meest vaak (63%) wordt verantwoord. Terwijl bij AMX organisaties een bijstelling van de disconteringsvoet de meeste verantwoorde reden is (100%). Opvallend hierbij is dat deze reden slechts twee keer wordt verantwoord bij AEX organisaties.
Slechts in één sector (media) is na een gedane acquisitie in 2007 hier geen goodwill impairment in 2008 op verantwoord (zie tabel 7).
De bouwsector en de IT sector zijn de twee sectoren die de hoogste relatief verantwoorde goodwill impairment in de jaarverslagen hebben. Deze bevinding voldoet aan mijn verwachtingen. Dat de financiële sector niet één van de grootste relatieve goodwill impairment heeft verantwoord, voldeed niet aan mijn verwachting. De relatieve goodwill impairment ten opzichte van de boekwaarde van goodwill is 3,1%. En de relatieve goodwill impairment ten opzichte van het balanstotaal is 0,02%. Gezien de omvang het balanstotaal (1.331 miljoen) van ING is dit percentage wel begrijpelijk.
Verder bleek dat alle beursgenoteerde organisaties voldoen aan de toelichtingsvereisten onder IAS 36. Dit in tegenstelling tot een eerder onderzoek, uitgevoerd in 2007, waarin het per
onderneming verschilde in welke mate werd voldaan aan de vereiste toelichting (Wagtelenberg, 2007). Ook is er onderzoek gedaan door Vergoossen naar de beurswaarde en eventuele afboekingen op activa. Hij constateerde dat de beurswaarde van een onderneming lager is geworden dan haar boekwaarde. In de regelgeving wordt dit dan gezien als een aanwijzing dat de activa op de balans te hoog gewaardeerd zijn. De onderneming moet dan toetsen of er sprake is van bijzondere waardeverminderingen. Hoewel in het onderzoek naar voren komt dat ondernemingen in 2008 veel meer hebben afgeboekt dan in 2007, zijn zij er niet massaal toe overgegaan om af te waarderen tot de lagere beurswaarde.
De ondernemingen zijn kennelijk van oordeel dat de markt overspannen reageert en de aandelenkoersen geen goede reflectie zijn van de werkelijke waarde van ondernemingen, aldus Vergoossen (2009). Ook in mijn onderzoek komt naar voren dat er meer goodwill impairments hebben plaatsgevonden, al verwacht ik dat dit in 2009 nog meer het geval zal zijn.
Uit onderzoek in het jaar 2006 van Bosman et al, bleek dat in het jaar 2005 en 2006 respectievelijk 45% en 43% van de onderzocht organisaties een goodwill impairment heeft verantwoord. Echter is dit onderzoek gebaseerd op Europese organisaties die op basis van IFRS rapporteren terwijl mijn onderzoek op Nederlandse beursgenoteerde organisaties is gebaseerd.
Opvallend in het onderzoek van Bosman et al is dat organisaties waarbij de realiseerbare waarde de opbrengstwaarde is, slechts 18% van de organisaties een exact percentage van de disconteringsvoet geeft. In mijn onderzoek nemen alle (100%) organisaties waarbij de realiseerbare waarde de opbrengstwaarde is de gebruikte disconteringsvoet op.
Voor vervolg onderzoek zou het interessant zijn te kijken in hoeverre in de jaarrekeningen van 2009 de kredietcrisis van invloed is op goodwill impairment. Waarschijnlijk ligt het bedrag aan goodwill impairments in dat jaar nog hoger dan in 2008 het geval was. Daarnaast zou je de uitkomsten van dit onderzoek naast een onderzoek kunnen leggen bij beursgenoteerde organisaties in andere Europese landen. Dit aan gezien de kredietcrisis een wereldwijde invloed heeft.
Literatuurlijst
Avgouleas, E., „What Future for Disclosure as a Regulatory Technique? Lessons from the Global Financial Crisis and Beyond‟, SSRN, (2009), p. 1-28.
URL: Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=1369004
Backhuijs, J. en R. de Jong, „Waardering goodwill‟, Controllers magazine, (2009), april, p. 38-41.
Bijlsma, M., e.a., „De kredietcrisis – oorzaken, gevolgen en beleid‟, TPE digitaal, 3 (2009), 1, p. 48-67.
Bindenga, A., „Impairment en de controlerende accountant‟, Maandblad voor
Accountancy en Bedrijfseconomie, (2004), juni, p. 277-281.
Bindenga, A.J. en M.N. Hoogendoorn, , Maatschappelijk aanvaardbaar, 1e druk, Kluwer, 2003.
Blomme, W. e.a., Aan de slag met IFRS. Conform officiële vertaling door de Europese
Commissie, Mechelen: Kluwer, 2006.
Bohmer, S., M.N. Hoogendoorn en F. Krens, Handboek Jaarrekening, 1e druk, Kluwer, 2008.
Bosman, R.G., et al., Het jaar 2006 verslagen: onderzoek jaarverslaggeving
ondernemingen, 1e druk Kluwer, 2008.
Copeland, T., T. Koller, en J. Murrin, Waardering, SDU uitgever, 2003. Deloitte, „Business Combinations. A guide to IFRS 3‟, 2004, aug.
URL: http://www.iasplus.com/dttpubs/ifrs3.pdf
Ernst & Young, „Opportunities in adversity, improving your performance‟, 2009, p.1-24.
Financieel management, (2009), 1 januari.
URL: http://www.cioportal.nl/content/view/11851/toepassing-richtlijn-financile-instrumenten-tijdens-kredietcrisis
Het financieele Dagblad, „Reeks afboekingen op stapel‟, Het Financieele dagblad, (2008), december, katern: Ondernemen & Beleggen.
Higgins, B., „Was the ERM crisis inevitable‟, Economic Review, issue Q IV, (1993), p. 27-40.
Hoogendoorn, M.N., 2009, presentatie.
URL:http://www.google.nl/search?hl=nl&q=Hoogendoorn+2009%2C+presentatie+fai r+value+kredietcrisis&meta=
Holterman, W., „Waardebepaling in het kader van de goodwill impairment test‟,
Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, (2004), juni, p. 269-276.
Hoogendoorn, M.N., „Over de activering van gekochte en zelfgekweekte
goodwill‟, Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 72 (1998), 3 , maart, p. 368-370.
Hoogendoorn, M.N., „Goodwill: afschrijven of niet afschrijven‟?, Maandblad voor
Accountancy en Bedrijfseconomie, 76, (2002), 1/ 2, pp. 18-23.
Huian, M.C., „Some aspects regarding the role of fair value accounting during the current financial crisis‟, SSRN, (2009), p. 1-9.
IFRS 3 handboek, Manual of accounting 2009
Joling, J., „Over impairment: for what it‟s worth‟, Accountancynieuws, (2009), maart. Kalse, E.,„Kredietcrisis in vijfstappen‟, NRC, (2008), september.
KPMG, Jaarboek externe verslaggeving, 1e druk, Kluwer, 2007. KPMG, URL:
http://www.kpmg.nl/site.asp?id=43398&process_mode=mode_doc&doc_id=41838 Lindsell, D., „How fair is fair value‟, IFRS stakeholder series, (2005), p. 1-9. Nivra, „Themabijeenkomst verbond van verzekeraars en Nivra, kredietcrisis en
gevolgen voor de jaarrekening van verzekeringsmaatschappijen‟, (2009), februari, p. 1-72.
Nivra, „Realiseerbare waarde als grondslag‟, Fusie en overname, (2005), april, p. 24-29.
Publicatieblad van de Europese Unie, IFRS 3, (2004), 31 december, p. 4-96.
Raad voor de Jaarverslaggeving, Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, Kluwer, 2005. Scherer, O, D. Walters, en C. Woodward, „IAS 36 impairment – frequently asked
questions‟, IFRS news supplement, (2007), p. 1-3.
Schulz. R., „S&P: faillissement dreigt voor General Motors‟, Het Financieele
Dagblad, (2008), oktober.
Smittenberg, R.A.H., D. Manschot en C.J.A. van Geffen, Handboek externe
verslaggeving, 1e druk Kluwer, 2008.
Snel, J.J., „Afwaardering goodwill dreigt‟, Het Financieele Dagblad, (2008), december.
Ter hoeven, R.L., „Stelling: fair value heeft de kredietcrisis versneld, oneens‟,
Controllersmagazine, (2008), december, p. 36-39.
Technical summary IAS 36, impairment of assets
URL: http://www.iasb.org/NR/rdonlyres/A288C781-7D39-4988-BA71-9AB77A263BA0/0/ias36sum.pdf
Ter Hoeve, R.L., „De zin en onzin van fair value in de jaarrekening‟, Koninklijke
Bibliotheek, Den Haag, Oratie Rijksuniversiteit Groningen, (2006).
URL: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1370963
Triest, S. van en J. Weimer, „Koersreacties op aankondigingen van goodwill impairments in Nederland‟, Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, (2004), oktober, p.454-461.
Vergoossen, R.G.A., „Bijzondere waardevermindering van vaste activa in de regelgeving‟, Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, (2004), 6, p. 261-267.
Vergoossen, R.G.A. en R. Litjens, „Lagere waarde op beurs leidt niet tot afwaardering‟, Financieele Dagblad, (2009), juli.
Veldman, J.F. en B. Kamp, „Impairment en waardebepaling‟, O&F, (2005), 66, juli, p.39-44.
Wel, F. van der en R.G.A. Vergoossen, „Wereld standaard financiële verslaggeving: IFRS of US GAAP‟? Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 2002, december, p. 565-573.
Wagtelenberg, S. „Impairment of assets‟, afstudeer onderzoek, 2007
Jaarverslagen AEX Aegon Arcelor Mittal AkzoNobel Corio DSM Heineken ING groep Kpn Philips
TNT TomTom Unibail- Rodamco Unilever Wolters Kluwer AMX Arcadis Heijmans CSM Aalberts industries Nutreco Logica Ordina Imtech USG people Binck Bank Fugro SNS Reaal Wavin BAM groep Vopak Draka
Bijlage 1.
AEX ondernemingen
Biedende- Overgenomen- Sector
organisatie organisatie(s)
Aegon NV -Merrill Lynch Life Insurance Company; ML Life Insurance Company of New York;
- Powszechne Towarzystwo Emerytalne Skarbiec-Emerytura (PTE Skarbiec Skarbiec-Emerytura);
-Seven Investment Management Limited; - Industrial Fund Management (49.00% stake); - Optas NV
Verzekeraars
Akzo Nobel NV -Imperial Chemical Industries Plc; -Chemcraft International Inc; -Ceilcote USA Inc.
Chemie
ArcelorMittal -Cinter S A;
- Vallourec Composants Automobiles Vitry SAS; Vallourec Precision Soudage SAS;
- China Oriental Group Company Limited (26.87% stake); - OFZ, a.s;
- NSD Limited;
- Kalagadi Manganese Pty Ltd (50.00% stake); - Galvex Estonia OU;
- M.T. Majdalani Y Cia S.A.;
- China Oriental Group Company Limited (28.02% stake); - Shandong Rongcheng Chengshan Steel Cord (90.00% stake);
- Acindar - Industria Argentina de Aceros SA (34.70% stake);
- Rozak Demir Profil Ticaret Ve Sanayi A S (51.00% stake);
- Eisen Wagner GmbH;
- Hunan Valin Steel (formerly Hunan Valin Steel Tube & Wire Co Ltd) (18.99% stake);
- Saar Ferngas AG (76.88% stake)
Metalen en metaal producten
Corio N.V -Citta Fiera (49.00% stake) Investerings- en
participatiemaatsc happijen, holding- en
beheermaatschappi jen
DSM NV -Pentapharm Holding Ltd. Chemie
Heineken NV -The Royal Brewery of Krusovice a.s.; -Syabar Brewing Company;
ING Group NV -Origenes AFJP SA (Argentina Pension Fund business); Origenes Seguros de Retiro S.A.;
-TMB Bank Public Company Limited (formerly Thai Military Bank Pcl) (25.20% stake);
-Afinidad AFAP; Afore Santander; Bansander AFP; Fondos de Pensiones y Cesantia Santander S.A.;
-Origenes AFJP SA;
-ShareBuilder Corporation (online brokerage business); -Felicia Invest;
-ING Bank Turkiye;
-Landmark Investment Trust Management Co; -Chongqing Longhu Real Estate Development Inc.
Financiële dienstverlening
Kpn Mobile International BV
-Tele2 Belgium SA; Versatel Belgium NV; - KPN NV / PCM Uitgevers (Joint venture); - Getronics NV.
Telecommunicatie
Philips -Visicu, Inc;
- Respironics Inc; - Emergin Inc.; - Genlyte Group Inc.
- Lighting Technologies International - Raytel Cardiac Services;
- Color Kinetics Incorporated; - VMI Medical Systems; - Digital Lifestyle Outfitters; - Health Watch Holdings Inc.; - TIR Systems Limited;
Elektrische en electronische apparaten
Reed Elsevier Plc
-Clinical Practice Model Resource Center; Gedrukte media
TNT -Expresso Mercurio S.A. Transportdiensten
TomTom -Tele Atlas NV IT hardware
Unibail-Rodamco SA
-Rodamco Europe NV Onroerend goed
Unilever -Unilever Israel Foods (41.00% stake) Voedselproductie
Wolters Kluwer -GEE Publishing Ltd;
- International Centre for Financial and Economic Development (55.00% stake)
Gedrukte media
Bijlage 2
AMX ondernemingen
Biedende- Overgenomen- Sector organisatie organisatie
Aalberts Industries -Lasco Fittings Inc; - GSA/Garnier Group
Machines en
transportwerktuigen
Arcadis N.V. -RTKL Associates Inc.;
- Vectra Group Limited; - Alkyon Holding BV; - Landinkaart.
Advies
Koninklijke BAM -Betonac Nv; -Landsbeeck NV
Bouw
BINCKBANK NV Alex Beleggersbank. Financiele
dienstverlener
CSM NV -Kate's Cakes Limited;
-Titterington's;
-ADM Company (bakery enhancers, mixes, enrichments and Monoglycerides businesses)
Voedselproductie
Draka Holding N.V. -Draka Comteq B.V. (49.90% stake) Elektrische en
elektronische apparaten
Fugro NV -Improv Ltd;
-EarthData International Inc;
-William Lettis & Associates(WLA).
Bouw
Heijmans NV -Verbraeken Groep;
-Burgers Ergon.
Bouw
Imtech NV -Suir Engineering Limited;
- The Aqua Group Ltd;
-Peek Traffic Holdings Limited (Formerly Peek Group Limited).
Bouw
Logica -Siemens Business Services A/S (part business) IT dienstverleners
Nutreco -BASF AG (Animal nutrition premix businesses);
- Tecnicas nutricionales S.A. de C.V (Trading as Tenusa) (40.00% stake);
- Maple Leaf Animal Nutrition
Voedselproductie
Ordina NV YoungWood IT Group B.V. IT dienstverleners
SNS Reaal NV -AXA Nederland BV; DBV Verzekeringen;
Winterthur Verzekeringen Holding BV; - Swiss Life Asset Management (Nederland) B.V.; Swiss Life Belgium SA; Zwitserleven; - Regio Bank;
- FBS Bankiers NV.
Financiële dienstverlener
USG People -Geko Zeitarbeit GmbH;
-Secretaria Plus;
- Tempsys SA
Vopak NV Pakterminal Ltd (50.00% stake) Dienstverlening olie en
gas
Wavin NV Pilsa Plastik Sanayi AS Bouw
Bijlage 3
Vragenlijst
1. Heeft er een overname plaatsgevonden in 2007?
2. Heeft er een goodwill impairment plaatsgevonden in 2007? 3. Heeft er een goodwill impairment plaatsgevonden in 2008? 4. Wat is de totale waarde van de goodwill impairment in 2007? 5. Wat is de totale waarde van de goodwill impairment in 2008? 6. Wat is de boekwaarde van de goodwill per 1 januari 2007? 7. Wat is de boekwaarde van de goodwill per 1 januari 2008? 8. Was is het balanstotaal per 31 december 2007?
9. Wat is het balanstotaal per 31 december 2008? 10. In welke sector is het desbetreffende bedrijf actief?
11. Indien een bijzonder waardeverminderingsverlies of het ongedaanmaken daarvan voor de jaarrekening als geheel van materieel belang is dient te worden vermeld (IAS 36.130):
a. Wat zijn de gebeurtenissen en omstandigheden die tot het verlies of de terugneming daarvan hebben geleid?
b. Wat is het bedrag van het verlies?
c. Of de opbrengstwaarde dan wel de bedrijfswaarde van toepassing is? d. Hoe het bedrag van de opbrengstwaarde is bepaald, indien van toepassing? e. Welke disconteringsvoet is gehanteerd, indien de bedrijfswaarde van
toepassing is?
12. Indien niet voor een individueel actief of een kasstroomgenerende eenheid de hierboven vermelde informatie wordt gegeven, maar de bijzondere waardeverminderingsverliezen of de ongedaanmaking daarvan in totaal voor de jaarrekening als geheel wel van materieel belang zijn, dient de volgende informatie te worden verstrekt (IAS 36.131):
- De voornaamste gebeurtenis en omstandigheden die tot de bijzondere waardevermindering hebben geleid.
Bijlage 4
Overzicht toelichtingsvereisten IAS 36.130
Bedrijf A . Redenen goodwill impairment B. Bedrag verlies C. Opbrengstwaarde/ bedrijfswaarde D. Hoe opbrengstwaarde bepaald E. Disconteringsvoet van toepassing
Philips Lagere toekomstige kasstromen, minder verwachte omzet/verkopen, disconteringsvoet bijgesteld X Opbrengstwaarde Gebaseerd op schattingen van toekomstige kasstromen X Heineken Uitzonderlijke economische omstandigheden, stijging WACC, groeipercentage verlaagd X Bedrijfswaarde Toegelicht TomTom Veranderende marktomstandigheden, snel verzwakkend economisch klimaat, verlaagde toekomstige opbrengsten, lagere kasstromen X Bedrijfswaarde Toegelicht KPN Disconteringsvoet omhoog, verwachte omzet/ sales lager, kasstromen verminderen WACC stijgt, X Beide Toegelicht ING groep Aanhoudende marktvolatiliteiten, hierdoor kunnen toekomstige prestaties negatief beïnvloed worden X Opbrengstwaarde Verwachte resultaten, groei van de activiteiten, disconteringsvoet, waarde van nieuwe productie, overwaarde inbegrepen in de marktwaarde etc. Arcelor Mittal Verminderde toekomstige kasstromen, groeipercentage verlaagd voor de toekomst X Bedrijfswaarde Toegelicht Unibail- Rodamco / X
AkzoNobel Opbrengst groei naar beneden, minder verwachte verkopen, kasstromen verwachting minder X Opbrengstwaarde Lagere groeiprognose en een mindere wereldwijde vraag
Heijmans Als gevolg van economisch klimaat impairment verantwoord, stijgende WACC, ongunstigere vooruitzichten X Bedrijfswaarde Toegelicht
USG People Economische omstandigheden door kredietcrisis verslechtert, disconteringsvoet aangepast, omzet/sales naar beneden bijgesteld X Bedrijfswaarde Toegelicht
BAM groep Snel verslechterde economische omstandigheden, geschatte kasstromen minder, disconteringsvoet omhoog X Bedrijfswaarde Toegelicht Vopak Kasstroomprojecties, disconteringsvoet verhoogd X Bedrijfswaarde Toegelicht Corio /
Bijlage 5
Verdeling AEX en AMX organisaties.
Alle bedragen zijn in euro‟s.
Tabel 2: financiële gegevens AEX en AMX ondernemingen in 2007 en 2008
Onderneming Sector Typologie Boekwaarde
goodwill 2007 Boekwaarde goodwill 2008 Goodwill impairment 2007 Goodwill impairment 2008 Philips Elektronica Productie 4.135 mln. 7.701 mln. 0 234 mln. Heineken Voeding/ drank Productie 1.882 mln. 5.393 mln. 0 275 mln. TomTom IT sector Productie 0 1.902 mln. 0 1.048 mln. KPN IT sector Dienstverlening 5.781 mln. 5.659 mln. 0 125 mln.