De verkenningscommissie pleit voor het oprichten – voor een periode van drie jaar – van een Platform voor cmi voor interdisciplinair onderwijs

en onderzoek in communicatie, media en informatie onder auspiciën van de knaw (actoren: het veld, knaw).

Het platform heeft de volgende onderwijstaken:

– Het verzorgen van een digitaal overzicht van programma’s, opleidingen, mi- noren en modules;

– Het aanbieden van één interdisciplinaire bachelor-honoursmodule per jaar, verzorgd door experts uit verschillende cmi-vakgebieden;

– Het organiseren van een jaarlijkse (research)master-conferentie; – Het aanbieden van onderwijsonderdelen voor promovendi-opleidingen; – Het bevorderen van mobiliteit van docenten;

– Bemiddeling tussen studenten en de arbeidsmarkt;

– Het vormen van een aanspreekpunt voor overheid en bedrijfsleven; – Deelname aan de discussie over de onderzoeksschool en de graduate school.

Het platform heeft de volgende onderzoeksdoelen:

– Het initiëren en bevorderen van innovatief en interdisciplinair onderzoek op het gebied van communicatie, media en informatie, zodat enerzijds beter inge- zet kan worden op tijdelijke onderzoeksprojecten – de reeds geïnitieerde nwo programma’s (culturele dynamiek en creative industries) en toekomstige nwo programma’s – en anderzijds de kwalitatieve ontwikkeling van interdiscipli- nair onderzoek ook structurele ondersteuning wordt geboden;

– Het initiëren en ondersteunen van interdisciplinaire onderzoeksaanvragen. – Het bieden van een ontmoetingsplek aan (junior- en senior-) onderzoekers uit

uiteenlopende domeinen, waardoor een dialoog ontstaat die het uitwisselen en op elkaar afstemmen van onderzoeksvragen en -resultaten bevordert;

– Het bieden van een aanspreekpunt voor maatschappelijke, industriële en overheidspartners die onderzoek willen laten uitvoeren op met name thema’s als digitalisering, medialisering, informatisering, globalisering en intercultu- raliteit (of combinaties daarvan);

– Het bevorderen van interdisciplinair onderzoek waarin technologische en gebruiksperspectieven gekoppeld worden aan culturele aspecten van commu- nicatie, media en informatie;

– Het bevorderen van de ontwikkeling van geïntegreerde vraagstellingen, theo- rieën en methoden voor fundamenteel en toegepast onderzoek.

Het Platform voor cmi onderzoekt tevens in hoeverre zijn institutionalise- ring wenselijk en haalbaar is en treedt daarover ook in gesprek met het Virtual Knowlegde Studiofor the Humanities and the Social Sciences van de knaw. Daarbij betrekt het de uitkomsten van de discussies die op dit moment over de onderzoekschool en de graduate school worden gevoerd. Het Platform voor cmi draagt bij aan de ontwikkeling van onderzoek naar maatschappelijk urgente

vraagstukken, die zich manifesteren op de raakvlakken tussen disciplines en velden. Een geïntegreerde aanpak van alfa-, bèta- en gammaonderzoekers sti- muleert bovendien de ontwikkeling van theorieën en methoden voor funda- menteel onderzoek naar zulke complexe objecten. Bij wijze van aanzet geeft de verkenningscommissie drie concrete voorbeelden van belangrijke themagebieden waarnaar onderzoek door het Platform voor cmi mogelijk gemaakt zou kunnen worden:

– Zoekmachines: zoekmachines zijn bij uitstek een onderzoeksonderwerp waar- bij alfa-, bèta- en gammabenaderingen bijeen gebracht dienen te worden. De technologie waarmee toegang tot informatie gegeven wordt, kan pas optimaal ontwikkeld worden als kennis over multimodale informatieverwerking, het sociaalmaatschappelijk gebruik van informatie en de culturele context van

content wordt meegenomen in de ontwikkeling.

– Media, communicatie en sociale participatie. De publieke sfeer verandert in- grijpend door medialisering. Met name nieuwe technologieën leiden tot een nieuwe sociale ordening in de samenleving. Dit genereert vraagstukken over nieuwe vormen van engaged citizenship, de digitale kloof en de manier waarop media enerzijds worden ingezet in de communicatie tussen overheid en bur- gers en anderzijds diverse mogelijkheden bieden voor (alternatieve) identiteits- vorming.

– Cross media en media literacy (mediawijsheid): onderzoek naar mediagebruik, mediaverwerking en de culturele analyse van mediaproducten krijgt een im- puls door crossmediale verbindingen. Complexe media-uitingen en technolo- gisch gestuurde communicatie vragen om bezinning op fundamentele vraag- stukken op het gebied van passieve en actieve media-educatie (bijv. copyright versus gebruikersconventies, onzichtbare sturing van informatie).

Als eerste stap in de totstandkoming van zo’n Platform voor cmi vraagt de commissie de knaw een bestuur samen te stellen en het Platform low budget voor een periode van drie jaar te faciliteren.

4.7 Tot slot

Aan het einde van deze verkenning willen de leden van de verkenningscom- missie hun dank uitspreken aan iedereen die betrokken is geweest bij dit pro- ces. Dat geldt natuurlijk in de eerste plaats voor alle wetenschappers uit het veld die zulke enthousiaste bijdragen hebben geleverd aan de workshops en ons van veel gevraagd en ongevraagd advies hebben voorzien. Ondanks een niet

aflatende onderwijsdruk en vaak ondergewaardeerde onderzoeksprestaties, zijn het de inspanningen van deze toegewijde docenten en onderzoekers die dit alles mogelijk maken. Hopelijk werpen hun inspanningen de nodige vruchten af. Natuurlijk bedanken wij onze adviseurs die niet alleen bijdroegen aan de work- shops, maar ook aan het conceptrapport.

Dit rapport is slechts een summiere weergave van de resultaten van een jaar durende ‘verkenning’ naar de vakgebieden communicatie, media en informatie. Het proces was hierin nog belangrijker dan het product: het samenwerken aan gemeenschappelijke belangen heeft tot meer collegialiteit, enthousiasme, wetenschappelijke nieuwsgierigheid en openheid geleid. Wat ons betreft vormt dit rapport het begin van een decennium van convergentie: het samenbrengen van docenten, onderzoekers en studenten om de urgente maatschappelijke onderzoeksthema’s en wetenschappelijke paradigma’s die op ons af komen het hoofd te kunnen bieden. Die samenwerking is hard nodig, maar de energie om convergentie serieus te nemen – zo hebben wij gemerkt – is ook volop aanwe- zig omdat de toekomst van onze vakgebieden ervan afhangt. Na decennia van specialisatie en samenwerking met de gevestigde disciplines, willen we een extra dimensie aan het onderzoek en onderwijs in communicatie, media en informatie toevoegen. De tijd is er rijp voor.