8 Algemene conclusie
8.3 Verbruik per primaire delfstof
Overige alternatieve grondstoffen
AVI-bodemassen 10,1 <1%
AVI-vliegassen 3,4 <1%
Gieterijzand 1,4 <1%
Uitgegraven bodem 15.061 77%
Bagger- en ruimingspecie 2.170 11%
Subtotaal 17.246 88%
Totaal 19.576 100%
8.3 Verbruik per primaire delfstof
In onderstaande tabellen wordt het verbruik per delf-stof weergegeven. Op basis van deze tabellen wordt ook duidelijk in welke mate er alternatieve grondstof-fen ingezet worden ter vervanging van een primaire delfstof.
De som van onderstaande tabellen is lager dan 63,01 Mton omdat kwartszand niet afzonderlijk be-sproken wordt in dit subhoofdstuk en omdat voor een beperkt deel van de alternatieve grondstoffen niet ge-kend is ter vervanging van welke delfstof ze gebruikt worden.
Aanvul- en ophoogzand
In 2010 werden in Vlaanderen circa 19,6 Mton aanvul- en ophoogzand en alternatieven hiervoor ingezet. 88%
van de totale inzet bestaat uit alternatieve grondstof-fen en 12% is primair aanvul- en
ophoog-zand. De grootste hoeveelheid, namelijk 77%, is uitgegraven bodem, gevolgd door bagger- en ruimingspecie (11%) en aan-vul- en ophoogzand van binnen (5%) en buiten Vlaanderen (7%).
Veruit de belangrijkste verbruiker van aanvul- en ophoogzand is de aannemerij, gevolgd door de betonsector (stortklaar beton en betonwaren) en stortplaatsen.
Gezien de toepassing van het zand bij aanvullen en ophogen van terreinen kan verwacht worden dat er relatief grote schommelingen optreden over verschil-lende jaren.
Bouwzand
In totaal werd in 2010 in Vlaanderen 16,6 Mton bouw-zand en alternatieven voor bouwbouw-zand ingezet. Hier-van is ongeveer 11 Mton (66%) primair bouwzand, 2,6 Mton (16%) bouw- en sloopafval en 3 Mton (18%) overige alternatieven. Bouwzand van buiten Vlaanderen maakt het grootste deel van de totale hoeveelheid uit, namelijk 56%, gevolgd door uitge-graven bodem (16%), zeefzand van bouw- en sloop-afval (13%) en bouwzand van binnen Vlaanderen (10%).
De belangrijkste verbruikers van bouwzand zijn de sectoren stortklaar beton en betonwaren. Verder wordt het aangewend door de aannemerij (inclusief metselen), de asfaltsector en de keramische sector.
Tabel 107: Verbruik van bouwzand en alternatieven in Vlaanderen in 2010
Bouwzand Verbruik
in Kton % tov totaal Primaire delfstof
Bouwzand van binnen Vlaanderen 1.724 10%
Bouwzand van buiten Vlaanderen 9.281 56%
Subtotaal 11.005 66%
Bouw- en sloopafval
Betongranulaat 2,9 <1%
Breekzand van bouw- en sloopafval 489 3%
Zeefzand van bouw- en sloopafval 2.153 13%
Subtotaal 2.645 16%
Overige alternatieve grondstoffen
AVI-bodemassen 4,7 <1%
Gieterijzand 11,3 <1%
Slakken van de ferro-industrie 73,2 <1%
Slakken van de non-ferro-industrie 186 1%
Uitgegraven bodem 2.695 16%
Subtotaal 2.969 18%
Totaal 16.620 100%
Klei
In Vlaanderen werden in 2010 circa 2,1 Mton klei en al-ternatieven ingezet, waarvan 85% klei en 15% alterna-tieve grondstoffen . Klei van binnen Vlaanderen vormt procentueel de belangrijkste bron (59%), gevolgd door klei van buiten Vlaanderen (26%). De belangrijkste al-ternatieve grondstof (in aandeel van de totale inzet) is mijnsteen (12%).
Tabel 108: Verbruik van klei en alternatieven in Vlaan-deren in 2010
Grondstoffen Verbruik
in Kton % tov totaal Primaire delfstoffen
Klei van binnen Vlaanderen 1.215 59%
Klei van buiten Vlaanderen 536 26%
Subtotaal 1.751 85%
Bouw- en sloopafval
/ /
Overige alternatieve grondstoffen
AVI-vliegassen 7,0 <1%
Keramiek 8,0 <1%
Mijnsteen 250 12%
Slib van natuursteen 19,0 1%
Uitgegraven bodem 23,9 1%
Andere 9,6 <1%
Subtotaal 317 15%
Totaal 2.068 100%
Klei wordt uiteraard voornamelijk ingezet door de grof-keramische industrie. Een beperkt deel van het totaal wordt ingezet door de aannemerij en overige verbrui-kers.
Leem
In 2010 werd in Vlaanderen ongeveer 840 kton leem (81%) en alternatieven voor leem (19%) ingezet. 51%
van het totaal is leem van buiten Vlaanderen, 30%
leem van binnen Vlaanderen. Alternatieve grondstof-fen voor leem zijn papiervezel en uitgegraven bodem.
Het papiervezel wordt enkel gebruikt in een specifieke toepassing bij de productie van binnenmuurstenen.
Tabel 109: Verbruik van leem en alternatieven in Vlaan-deren in 2010
Grondstoffen Verbruik
in Kton % tov totaal Primaire delfstoffen
Leem van binnen Vlaanderen 249 30%
Leem van buiten Vlaanderen 433 51%
Subtotaal 682 81%
Bouw- en sloopafval
/ /
Overige alternatieve grondstoffen
Papiervezel 61,0 7%
Uitgegraven bodem 101 12%
Subtotaal 162 19%
Totaal 844 100%
Net als klei wordt leem voornamelijk gebruikt door de grofkeramische industrie. Verder verbruiken de aanne-merij en enkele overige verbruikers zoals stortplaatsen leem.
(Gebroken) grind
Er werd in Vlaanderen in 2010 ongeveer 20,4 Mton grind en alternatieven ingezet. De procentueel belang-rijkste bronnen zijn (gebroken) grind en grind-vervangende granulaten van buiten Vlaanderen, met respectievelijk 24% en 31% van het totale verbruik. Ook betongranulaat (15%) en meng-granulaat (19%) vormen en belangrijk deel van het totaal. Grind van binnen Vlaanderen maakt slecht 5% en de overige alternatieve grondstof-fen slechts 2% uit van het totale verbruik.
Tabel 110: Verbruik van (gebroken) grind en alternatieven in Vlaanderen in 2010
Grind Verbruik
in Kton % tov totaal Primaire delfstoffen
(Gebroken) grind van binnen Vlaanderen 928 5%
(Gebroken) grind van buiten Vlaanderen 4.843 24%
Grindvervangende granulaten 6.346 31%
Subtotaal 12.117 59%
Bouw- en sloopafval
Asfaltgranulaat 784 4%
Betongranulaat 2.972 15%
Menggranulaat 3.786 19%
Metselpuingranulaat 392 2%
Subtotaal 7.933 39%
Overige alternatieve grondstoffen
AVI-bodemassen 17,7 <1%
e-bodemassen 22,5 <1%
KSP-glas 15,0 <1%
Slakken van de ferro-industrie 177 1%
Slakken van de non-ferro-industrie 63,0 <1%
Uitgegraven bodem 9,5 <1%
Zink assen 81,9 <1%
Subtotaal 387 2%
Totaal 20.438 100%
8.4 Import- en exportstromen
Onderstaande tabel geeft de import weer van primaire delfstoffen en alternatieve grondstoffen in Vlaanderen in 2010. Vooral van de primaire delfstoffen, met name van bouwzand, (gebroken) grind en grindvervangende
Tabel 111: importstromen van primaire delfstoffen en alternatieve grondstoffen in Vlaanderen in 2010
Grondstoffen (in kton) WA BR BCP DU FR NL NO VK Andere Onbekend Totaal Primaire delfstoffen
Aanvul- of ophoogzand / / / / / 1.323 / / 1 / 1.324
Bouwzand 625 / 1.724 1.929 1,7 4.028 2,5 636 0,4 333 9.281
(Gebroken) grind 943 / / 1.654 2,9 502 / 1.163 24 555 4.843
Grindvervangende
granula-ten 1,7 / 17 46 1 289 255 64 22 6.346
Klei 55 / / 220 / 93 / / 21 147 536
Kwartszand* / / / / / 10 / / / / 10
Leem 140 / / 125 / 167 / / / / 433
Bouw- en sloopafval**
Asfaltgranulaat / 10 / / / / / / / / /
Betongranulaat 1,4 / / / / / / / / / /
Overige alternatieven
e-bodemassen / / / 50 / / / / / / 50
e-vliegassen / / / / 2 13 / / / / 15
Granietpoeder / / / / / / / / / 36 36
Mijnsteen 119 / / / 108 / / / / / 226
Papiervezel / / / / / / / / / 61 61
Slakken van de ferro industrie / / / / / 17 / / / / 17
Slib van natuursteen / / / / / / / / / 19 19
Steenwol / / / / / 8 / / / / 8
Bagger- en ruimingspecie 0,7 33 / / / / / / / / 34
WA: Wallonië; BR: Brussels Gewest; BCP: Belgisch Continentaal Plat; DU: Duitsland; FR: Frankrijk; NL: Nederland; NO: Noor-wegen; VK: Verenigd Koninkrijk.
* Cijfer aangeleverd door Sibelco. Aangezien de verbruikers van kwartszand niet zijn bevraagd gaat het hier dus om een onderschatting van de import.
** Voor de gerecycleerde granulaten uit B&S-afval wordt enkel de import door verbruikers gerapporteerd.
granulaten, worden belangrijke hoeveelheden geïm-porteerd. Bij bouw- en sloopafval wordt enkel een be-perkte import vanuit Brussel en Wallonië gemeld.
De export van Vlaamse primaire delfstoffen en alterna-tieve grondstoffen naar andere landen en regio’s wordt weergegeven in tabel 112. Export vanuit Vlaanderen
Tabel 112: Exportstromen van primaire delfstoffen en alternatieve grondstoffen uit Vlaanderen in 2010 Grondstoffen (in kton) WA BR BCP DU FR NL NO VK Andere
Onbe-kend Totaal Primaire delfstoffen
Aanvul- of ophoogzand 122 97 / / 6,4 / / / / / 225
Bouwzand 39 45 / / / 13 / / / / 97
Klei 0,7 / / / / / / / / / 0,7
Leem / / / / / / / / / / 0
(Gebroken) grind 73 52 / / / / / / / / 124
Bouw- en sloopafval
Asfaltgranulaat 56 1,7 / / / / / / / / 58
Betongranulaat 102 35 / / / / / / / 106 243
Menggranulaat 62 1,9 / / / / / / / / 64
Zeefzand 19 / / / / / / / / 59 79
Overige alternatieven
Bagger- en ruimingspecie / / / / / 15 / / / / 15
AVI-bodemassen 88 / / / / / / / / / 88
AVI-vliegassen 12 / / / / / / / / / 12
Slakken van de ferro industrie / / / / 25 78 / / / / 103
Slakken van de non-ferro industrie 26 / / / / / / / / 26
WA: Wallonië; BR: Brussels Gewest; BCP: Belgisch Continentaal Plat; DU: Duitsland; FR: Frankrijk; NL: Nederland; NO: Noor-wegen; VK: Verenigd Koninkrijk.
van primaire delfstoffen en alternatieve grondstoffen is beperkt. De grootste hoeveelheden worden geëxpor-teerd naar Wallonië.