Verbonden partijen

Voor het vergroten van het inzicht in de verbonden partijen zijn twee zaken aan de gemeentebegroting toegevoegd: de betrokkenheid van verbonden partijen bij ieder programma en de financiële risico's van verbonden partijen. Eerst wordt voor de weergave van de betrokkenheid onderzocht welke kwaliteit de informatie heeft en hoe het wordt gebruikt. Hierover wordt een conclusie getrokken. Vervolgens worden dezelfde onderdelen voor de risico's van verbonden partijen herhaald.

5.7.1 KWALITEIT VAN DE INFORMATIE OVER DE BETROKKENHEID

Door de betrokkenheid van de verbonden partijen direct bij de programma's weer te geven, zou er beter gecontroleerd worden op de effecten van verbonden partijen voor een bepaald programma. Het verschil met de situatie voor de wijziging is met name de plaats in de begroting en dat de betrokkenheid per programma aangegeven wordt.

De informatie over het openbaar belang dat met een verbonden partij wordt gediend, was van tevoren al opgenomen in de paragraaf verbonden partijen, maar wordt op deze manier nu ook aan programma's gekoppeld. Dit heeft ervoor gezorgd dat in een aantal gemeenten (5,0%) de paragraaf verbonden partijen is opgeheven en iedere verbonden partij aan een programma is toebedeeld. Bij 45,0% van de gemeenten wordt er bij de programma's geen structureel inzicht verschaft in de betrokkenheid van verbonden partijen.

Bij deze gemeenten werd het openbaar belang echter nog wel getoond in de paragraaf verbonden partijen, zoals vanuit art. 15:2a van het BBV ook wordt verlangd (zie bijlage 4, tabel 2). Deze wijziging zorgt ervoor dat informatie nu dubbel in de begroting opgenomen wordt. Bij de begrotingen waar wel uitleg over de betrokkenheid van verbonden partijen bij de programma's wordt gegeven heeft deze wijziging van het BBV vrij weinig toegevoegd. De uitleg van de betrokkenheid is vaak niet erg gedetailleerd. Daarnaast staat de betrokkenheid van verbonden partijen veelal tussen de tekst door. Hierdoor moet er in de tekst naar deze informatie worden gezocht, waar het gemakkelijker zou zijn om er een apart kopje voor op te nemen. Daardoor zou het voor raadsleden in één oogopslag duidelijk zijn of er wel of geen verbonden partijen bij een programma betrokken zijn.

5.7.2 GEBRUIK VAN DE INFORMATIE OVER DE BETROKKENHEID

Deze wijziging is door 66,1% van de raadsleden opgemerkt (zie bijlage 1, vraag 7). In figuur 11 is te zien dat het inzicht bij de meeste raadsleden (57,6%) niet veranderd of zelfs verkleind is door deze wijziging. Een substantieel gedeelte (39,7%) van de raadsleden vind echter wel dat hun inzicht vergroot is.

Doordat de informatie nu bij de programma's staat, zou het zo kunnen zijn dat raadsleden eerder van de informatie over de betrokkenheid gebruik maken. Uit de gesprekken met raadsleden is echter niet naar voren gekomen dat dit effect plaats heeft gevonden. De betrokkenheid van de verbonden partijen wordt wel als belangrijke informatie gezien (persoonlijke communicatie).

5.7.3 CONCLUSIE

Door de plaatsing van deze informatie bij de programma's is de verbintenis tussen een verbonden partij en een programma duidelijker, maar deze informatie is niet gedetailleerd en wordt hierdoor dubbelop in de begroting opgenomen. Duidelijkheid over welke verbonden partijen bij een programma betrokken zijn, levert meer inzicht op. Dit kan echter al worden bereikt door bij ieder programma een lijst toe te voegen met daarin de verbonden partijen die voor dat programma van belang zijn. Op het moment dat een raadslid meer inzicht in de betrokkenheid van een verbonden partij wil hebben kan hij/zij doorbladeren naar de paragraaf verbonden partijen, waar de volledige uitleg wordt gegeven. Op deze manier wordt wel duidelijk welke verbonden partijen bij welke programma's betrokken zijn en wordt informatie niet dubbel weergegeven.

5.7.4 KWALITEIT VAN DE INFORMATIE OVER DE RISICO'S VAN VERBONDEN PARTIJEN

In de paragraaf verbonden partijen moet sinds het nieuwe BBV inzichtelijk worden gemaakt welke risico's een verbonden partij heeft voor de financiële positie van de gemeente (art. 15:2e BBV). Deze informatie is bij 76,0% van de gemeenten opgenomen (zie bijlage 4, tabel 4). Bij bijna een kwart

1%

38% 57%

1%

0% 3%

Figuur 11: Verandering inzicht door betrokkenheid verbonden partijen (zie bijlage 1, vraag 19)

Veel meer inzicht Meer inzicht Geen verandering Minder inzicht Veel minder inzicht Weet ik niet

van de gemeenten hebben raadsleden in de begroting dus nog geen inzicht in de risico's van verbonden partijen.

Het kritische gehalte van deze informatie is niet altijd even hoog. Er worden onder hetzelfde kopje bijvoorbeeld niet alleen risico's, maar ook andere gegevens behandeld. Een raadslid van Oisterwijk gaf het volgende aan over de weergave van de risico's in Oisterwijk:

'Dan krijg je een of ander reclameverhaaltje: de samenwerking leidt tot continuïteit en efficiency enzovoorts. Zet dat vooral in je folder denk ik dan.'

Daarnaast wordt het risico vaak in woorden beschreven, maar wordt geen bedrag genoemd. Informatie over de grootte van het risico is wel van belang bij het maken van een inschatting van het risico dat de gemeente loopt.

5.7.5 GEBRUIK VAN DE INFORMATIE OVER DE RISICO'S VAN VERBONDEN PARTIJEN

Zeker nu door de drie grote decentralisaties meer taken door verbonden partijen worden uitgeoefend, is het van belang om de risico's die verbonden partijen met zich mee brengen in de gaten te houden (VNG, 2014). Uit de gesprekken met raadsleden is gebleken dat er onder raadsleden behoefte bestaat aan informatie over de risico's van verbonden partijen (persoonlijke communicatie). Het is echter niet duidelijk in welke mate gebruik wordt gemaakt van de informatie.

5.7.6 CONCLUSIE

De informatie over de financiële risico's van een verbonden partij is nuttig en gewild door raadsleden, maar de kwaliteit van de informatie kan nog worden verhoogd. Wanneer dit het geval is zal de wijziging een toevoeging vormen voor het controleren van verbonden partijen.