Van dat heylighe Nachtmael Jesu Christi.
Vraghe.Hoe wort ghy in dat heylige Nachtmael vermaent ende versekert, dat ghy aen dat eenige Offer Christi aent cruyce, ende allen synen goeden ghemeynschap hebt?
Antwoorde.
Also: Dat Christus my, ende allen geloouigen, van dit gebroken Broodt te eten, ende van desen Beker te drincken beuolen heeft: ende daer by beloeft: Ten eersten, dat zijn Lijf so gewis voor my aent Cruyce geoffert ende gebroken, ende zijn bloedt voor my vergoten zy, so ghewis als ick met ooghen sie, dat dat Broodt des Heeren my
ghebro-20r
ken, ende de Beker my mede ghedeylt wort. Ende ten anderen, dat hy selue mijn ziele, met synen ghecruysten lichaem, ende vergoten bloedt, so ghewis totten eewighen leuen spijset, ende drincken gheeft, als ick wt de handt des Dienaers ontfanghe, ende lijflick gheniete, dat Broodt ende den Beker des Heeren, welcke my als ghewisse Waerteeckenen des Lichaems ende Bloedts Christi, ghegheuen worden.
Vraghe.
Wat heet, dat ghecruyste Lichaem Christi eten, ende zijn vergoten Bloet drincken?
Antwoorde.
Het en heet niet alleen, met gheloouighen herten dat gantsche lijden ende steruen Christi aennemen, ende daer door Vergheuinghe der sonden, ende dat eewighe Leuen
e
Joan. 6.
verkrijghene
: Maer oock daer beneuen door den Heylighen Gheest, die te ghelijck in Christo, ende in ons woont, also met zijn ghebenedijde lichaem, al meer ende
a
Joan 6.
b
Actuum 3. 1. Cor. 11.
meer vereenicht wordena
: dat wy, al hoewel hy in den Hemelb
, ende wy op Aerden c Ephes. 5. 1. Cor. 6. 1. Joan. 3. ende 4. Ephes. 3. Joann. 14.
zijn, dan nochtans vleesch van synen vleesche, ende been van synen beenen zijnc , ende
20v
van eenen Geest (gelijc de lidtmaten onses lichaems van een ziele) eewich leuen, d
Joan. 6. ende 15 Ephes. 4.
ende geregeert wordend .
Vraghe.
Waer heeft Christus beloeft, dat hy de Gheloouighen so ghewis, also met synen Lichaem ende Bloedt spijset ende drencket, als sy van dit gebroken broodt eten, ende van desen Beker drincken?
Antwoorde. e 1. Cor. 11. Matth. 26. Marci 16. Luce 22.
In de Insettinge des Nachtmaels, welcke also luydte :
Onse Heere Jesus, in die nacht doen hy verraden wert, nam hy dat Broodt, danckede, ende brack het, ende sprack: Neemt, eet, dat is myn Lyf, dat voor v gebroken wort: Sulckes doet tot myner ghedachtenisse.
Desgelycken nam hy ooc den Beker, na den Auentmael, ende sprack: Dese Beker is dat Nieuwe Testament in mynen Bloede: Sulckes doet, so dickmael als ghy dit doet, tot myner ghedachtenisse: Want so dickmael ghy van desen Broode eet, ende van desen Beker drinckt, so sult ghy des Heeren doodt verkondigen, tot dat hy koemt.
21r
a
1. Cor. 10.
Ende dese beloftenisse wort oock weder verhaelt door S. Pauluma
, daer hy seyt: De Beker der Dancksegginghe, daer mede wy dancksegghen, is die niet de Ghemeynschap des bloedts Christi? Dat Broot dat wy breken, is dat niet de
Ghemeynschap des Lichaems Christi? Want een broot is het, also syn wy vele, een Lichaem, dewyle wy alle eens Broodts deelachtich syn.
Vraghe.
Wordt dan wt Broodt ende Wijn, dat wesentlicke Lichaem ende Bloedt Christi?
Antwoorde.
Neen: Maer ghelijck dat water in de Doope, niet in dat Bloedt Christi verandert, ofte de afwasschinghe der sonden selfst en wordt, der welcker het alleen een Godlick
a
Matth. 26 Marc. 16
Waerteecken ende Versekeringhe isa
: Also en wort oock dat heylighe Broodt int
b
1. Cor. 10. ende 11
Nachtmael, niet dat Lichaem Christi selfsb
, hoe wel het na de aert ende ghebruyck
c Genesis 17. Exodi 12. Titi 3 1. Pet. 4. 1. Cor. 10 der Sacramentenc
, dat LIchaem Christi ghenoemt wordt.
21v
Waerom noemt dan Christus dat Broodt zijn Lichaem, ende den Beker zijn Bloedt, ofte dat Nieuwe Testament in zijn Bloedt: Ende S. Paulus, De Ghemeynschap des Lichaems ende Bloedts Jesu Christi?
Antwoorde.
Christus en spreeckt also niet, sonder groote oorsake, te weten, dat hy ons niet alleen daer mede wil leeren, ghelijck als Broodt ende Wijn dat tijdtlicke leuen onderhouden, dat also oock zijn gecruyste Lichaem ende vergoten Bloedt zy de ware spijse ende
a
Joan. 6.
dranck onser zielen, totten eewighen leuena
: Maer veel meer, dat hy ons door dit sienlicke teecken ende pandt wil versekeren, dat wy so warachtich synes waren Lichaems ende Bloedts, door werckinghe des heyligen Gheests deelachtich worden, als wy dese heylige waerteeckenen, met den lichamelicken mondt tot syner
b
1. Cor. 10
ghedachtenisse ontfangenb
: Ende dat alle zijn lijden ende gehoorsaemheyt so ghewis ons eyghen zy, als hadden wy selfst in onse eyghen Persoone alles geleden ende ghenoech gedaen.
Vraghe.
Wat is daer voor een onderscheyt tusschen dat Nachtmael des Heeren, ende de Pauselicke Misse?
22r
Antwoorde.
Dat Nachtmael betuycht ons, dat wy volkomen vergheuinge aller onser sonden hebben, door dat eenighe offer Jesu Christi, dat hy selfs eenmael aent Cruyce volbracht
a
Heb. 9 ende 10 Joan. 19
heefta .
Maer de Misse leert, dat de leuendigen ende de dooden niet door dat lijden Christi, vergeuinge der sonden en hebben, ten zy sake, dat Christus noch dagelicx
b
Siet dat Canon in de Misse.
voor haer van de Mispriesters geoffert wordeb
: Ende also is de Misse in den gront, c
Heb. 9. ende 10
een Afgodische verloocheninghe des eenighen Offers ende lijdens Jesu Christic .
Vraghe.
Welcke sullen tot der Tafelen des Heeren komen?
Antwoorde.
Die haerseluen om haerder sonden wille mishaghen, ende nochtans betrouwen, dat de selue haer vergeuen, ende de ouerighe swackheyt met dat lijden ende steruen Christi bedeckt zy: Ende begeeren oock al meer ende meer haer ghelooue te stercken, ende haer leuen te beteren. Maer de onboetueerdigen ende huychelaers, eten ende
d
1. Cor. 10. ende 11.
drincken henseluen dat gerichted .
Vraghe.
Maer sullen tot dit Auontmael oock toe ghelaten worden, die haer met hare bekentenisse ende leuen, als
22v
ongheloouighen ende Godloosen bewijsen?
Antwoorde.
Neen: Want also wordt dat Verbont Gods gheschent ofte ghelastert, ende synen a
1. Cor. 11. Esaie 1. ende 66 Jeremie 7 Psalm. 50.
toorne ouer de gantsche Ghemeynte verwecketa
. Daerom de Christelicke Kercke schuldich is, na de ordeninghe Christi ende syner Apostolen, sulcke tot beteringhe haers leuens, door dat Ampt der Sleutelen, wt te sluyten.
Vraghe.
Wat is dat Ampt der Sleutelen?
Antwoorde.
De Predicacie des heyligen Euangeliums, ende de Christelicke Boet tuchte, door welcke beyde stucken, dat Hemelrijck den gheloouighen op ghesloten, ende den ongheloouighen toeghesloten wordt.
Vraghe.
Hoe wordt dat Hemelrijck door de Predicacie des heyligen Euangeliums, op ende toe ghesloten?
Antwoorde.
Also: Dat na den beuele Christi, allen ende eenen yeghelicken gheloouighen verkondicht ende opentlick betuycht wordt, dat haer so dickmael als sy de beloftenisse des Euangeliums met waren ghelooue aen nemen,
wa-23r
rachtich alle hare sonden van God, om des verdienstes Christi willen, vergheuen zijn. Ende wederom, allen ongeloouigen ende huychelaers, dat de toorne Gods ende de
a
Joan. 20. Matth. 15.
eewighe verdoemenisse op haer light, so langhe sy haer niet en bekeerena
: Na welcken getuyghenisse des Euangeliums, God beyde in desen ende dat toekomende leuen oordeelen wil.
Vraghe.
Hoe wordt dat Hemelrijck toe ende op ghesloten, door de Christelicke Boettuchte?
Antwoorde.
Also: dat na den beuele Christi, de ghene die onder den Christelicken Name, onchristelicke leere ende wandel voeren, na dat sy onderwijlen vermaent zijn, ende van hare erreuren ofte dwalinghen, ende lasteringhen niet af en staen, der Kercken, ofte den genen die van der Kercken daer toe geordineert zijn, aengewesen: Ende so sy haer aen der seluen vermaninghen oock niet en bekeeren, van haer door verbiedinge der heyliger Sacramenten wt de Christelicke Gemeynte, ende van God selue, wt dat Rijcke Christi worden wtgesloten: ende wederom als Lidtmaten Christi ende der
a
Mat. 11. 1. Cor. 5. 2. Thess. 2. Joan. 2.
Kercken aengenomen: wanneer sy ware beteringe belouen ende bewijsena .
23v