Als uitkomst van de bijeenkomsten met managers en beleidsmakers zijn een aantal zaken te benoemen. Allereerst is besloten om het beleidsoverleg ook de komende jaren te continueren, om van daaruit het functioneren van de Participatietafel te kunnen monitoren en bij te sturen indien nodig. Daarnaast zijn de verantwoordelijk beleidsmakers er in geslaagd – zij het met enige vertraging door de coronacrisis - een ‘go’ te geven op het voorstel om op kleine schaal te gaan experimenteren met het gezamenlijk voeren van gesprekken met inwoners - in eerste instantie met het consulenten van de regionale sociale dienst en van de zorg- en welzijnsstichting.
De sessies met beleidsmakers brachten aan het licht dat separate wetgeving en systemen van waaruit men werkt de beoogde integrale samenwerking in de weg staan. Het voeren van gezamenlijke gesprekken is daarom als oplossing aangedragen om dit te doorbreken.
Focus bij het experiment ligt op het voeren van gesprekken met inwoners uit de ‘beheergroep’. Dit is de groep inwoners met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. Het experiment is er op gericht dat de regionale sociale dienst met deze groep mensen niet zelfstandig het gesprek aan gaat, maar dat dit samen met de zorg- en welzijnsstichting gebeurt. De aanname hierbij is dat er een grote overlap is tussen deze groep en de bekendheid van deze mensen bij de zorg- en welzijnsstichting. De winst hierbij is met name dat de inwoner zijn of haar verhaal één keer kan houden en dat daarmee direct twee organisaties op de hoogte zijn.
De aanpak maakt het bovendien mogelijk om te werken vanuit één gezamenlijk plan. Dat is tot op heden nog niet gelukt en wordt eveneens als ontwikkelopgave voor de toekomst benoemd. Uiteindelijk is deze aanpak mogelijk ook efficiënter omdat instanties direct op de hoogte zijn van de situatie van deze inwoner en welke organisatie aan de slag gaat.
CONCLUSIES
De mogelijkheid om in Wijk bij Duurstede meer dan twee jaar te kunnen volgen en in samenspraak zoeken naar mogelijkheden om de integrale aanpak verder vorm te geven heeft een schat aan informatie opgeleverd. Om te beginnen hebben de gesprekken met inwoners onderstreept hoe complex de situatie is waar specifieke groepen inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt zich in begeven. We hebben gezien hoe profes-sionals vanuit verschillende instanties er hard aan werken om door integraal samen te werken deze inwoners passende(r) ondersteuning te bieden.
We hebben ook gezien hoe professionals en beleidsmakers er ondanks de complexiteit in wet- en regelgeving in zijn geslaagd om de aanpak Participatietafel door te ontwikkelen.
Er is een werkproces opgesteld, er zijn verschillende regierollen vastgesteld en er is een beleidsoverleg geïnitieerd dat ook de komende jaren gecontinueerd zal worden. Daarbij is ook rekening gehouden met de belangen van verschillende partijen en zijn de ontwikkel-de producten afgestemd met regionale afspraken waar ontwikkel-de gemeente Wijk bij Duursteontwikkel-de zich toe dient te verhouden.
Tegelijkertijd hebben we gezien dat het niet gemakkelijk is om de doelen die men gesteld heeft te realiseren. De grote (tijds)druk op alle professionals en beleidsmakers speelt daarbij een grote rol. Ruimte voor reflectie en bezinning over hoe de manier van werken verbeterd kan worden is beperkt. Daar komt bij de complexe omgeving waarin de Parti-cipatietafel zich begeeft (met deelnemers uit verschillende organisaties en instanties en uiteenlopende wet- en regelgeving van waaruit zij opereren). Wat ook meespeelt is dat de sociale dienst waarmee de gemeente Wijk bij Duurstede samenwerkt als regionale organisatie opereert. Dit maakt het lastig om aan te sluiten bij de lokale context van de betrokken gemeenten, te meer omdat er met de gemeenten gezamenlijk afspraken zijn gemaakt die voor langere tijd vastliggen. In een afsluitende bijeenkomst wordt in dit verband naar voren gebracht dat het project de mogelijkheid heeft geboden om ondanks deze complexiteit met elkaar ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Het project heeft het mogelijk gemaakt om met elkaar te reflecteren op de samenwerking, organisatie, doelstellingen, taakuitvoering en doorwerking van de activiteiten in de werkplaats (zie ook ‘boundary crossing’ in de introductie).
Kijkend naar het ‘grote plaatje’ (omtrent wet- en regelgeving, systemen etc.) is er nog veel dat een integrale aanpak in de weg staat, zo heeft deze analyse ook aangetoond. De wens van de deelnemers om in dit project deel te nemen was er in eerste instantie ook op gericht deze complexiteit te reduceren en om te buigen, dienend aan de doelen van de Participatietafel. We hebben een enorme drive en betrokkenheid gezien bij de deelne-mers om dit voor elkaar te krijgen. In de ontwikkelwerkplaats bijeenkomsten, interviews en andere sessies zagen we steeds hoe professionals de vraagstukken waar zij zich mee
geconfronteerd zien agenderen en adresseren richting beleidsmakers en bestuurders.
Vervolgens hebben we gezien hoe beleidsmakers zich ‘gebonden’ voelen door het wette-lijk kader van waaruit zij werken, maar zich desalniettemin inzetten om integraal samen te werken, daar waar mogelijk. Wat in de analyse in dit kader opvalt is dat ondanks dat er vanuit elke ‘laag’ verschillende oplossingen worden aangedragen, de verantwoordelijk-heid om hiertoe actie te ondernemen steeds naar een hoger ‘echelon’ wordt geschoven, van uitvoerend niveau naar managementniveau en van daaruit naar beleids- / bestuurlijk niveau.
Toch is het, om stappen te zetten om de eigen werkpraktijk te verbeteren, van belang deze complexiteit deels als een ‘gegeven’ te beschouwen. Gaandeweg is daarom met elkaar geconstateerd dat de hoge ambities van de betrokkenen de eigen invloedssfeer ontstegen. Belangrijk inzicht was daarom om te blijven focussen op zaken waar je als professional wél invloed op kunt uitoefenen. Uiteindelijk kwam men er daardoor uit om steeds terug te gaan naar de basis - het centraal stellen van een inwoner. Door hier steeds met de betrokkenen op terug te komen is het mogelijk geweest om de beoogde doelen vanuit dit project te realiseren.
Aan de andere kant is het voor professionals van belang om hun ambities na te blijven streven. Eén van de deelnemers bracht dit treffend in. Zij vertelde tijdens een van de ontwikkelwerkplaatsbijeenkomsten over het ‘verhaal van de kolibrie’. Een verhaal van politiek- en milieuactiviste professor Wangari Maathai. Het verhaal inspireert haar om zelf het verschil te maken om de ambities van de Participatietafel te realiseren. Bood-schap van het verhaal luidt:
“Jij kan al een verandering beginnen. Wat iedereen om je heen ook zegt of beweert, JIJ kan het verschil maken! Jij kan, net als de kleine kolibrie, doen wat je kan. Maak je geen zorgen om de anderen, doe wat jij kan doen, Jij kan een verschil maken.”
Voor een overzicht voor de belangrijkste aanbevelingen voor professionals, managers, beleidsmakers en bestuurders verwijzen wij u naar het eindrapport van het project. In deze rapportage staan tevens een aantal overstijgende conclusies beschreven.
Wilt u verder bouwen aan integraal werk? Maak dan ook gebruik van de vanuit het project ontwikkelde ‘praatplaat’ en ons overzicht met de belangrijkste bouwopgaven voor integraal werk. Daarnaast bieden we een leergang/ innovatietraject aan voor gemeenten die integraal werk verder willen ontwikkelen.
Klik hier voor de links naar de betreffende producten.
Dit project wordt mogelijk gemaakt door:
© Hogeschool Utrecht, 2021
Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudigen voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan.
Colofon
Het Kenniscentrum Sociale Innovatie (KSI) van de Hogeschool Utrecht is een bundeling van een aantal lectoraten op het gebied van zorg en welzijn, sociaal beleid, maatschappelijke participatie, ondersteuning en dienstverlening, arbeid, recht en veiligheid. Het KSI heeft zich als doel gesteld een bijdrage te leveren aan een inclusieve, rechtvaardige en veilige samenleving waarbij de waarden van de democratische rechtsstaat centraal staan. Dit doen wij door praktijkgericht onderzoek, ontwikkeling en agendering van actuele maatschappelijke en sociale vraagstukken, vanuit verschillende perspectieven en disciplines. We werken hierbij samen met onderwijs, werkveld en kennisinstituten.
Movisie is hét landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken.
Samen met de praktijk ontwikkelen we kennis over wat echt goed werkt en passen we die kennis toe. De unieke rol van Movisie is het versnellen van leerprocessen. We zijn alleen tevreden als we een duurzame positieve verandering voor mensen in een kwetsbare positie realiseren.
Auteur:Joep Binkhorst Opmaak: Suggestie & illusie
Contact en adres
Kenniscentrum Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht. Lectoraat:
Participatie, Zorg en Ondersteuning Postbus 85397, 3508 AJ Utrecht Padualaan 101 – 3584 CS Utrecht Telefoon secretariaat: 088 4811284 Email: socialeinnovatie@hu.nl
www.socialeinnovatie.hu.nl/www.hu.nl
Movisie,
kennis en aanpak van sociale vraagstukken Churchilllaan 11, 3527 VG Utrecht
Postbus 19129, 3501 DC Utrecht www.movisie.nl