HUGONET, (MINISTER VANMARIA VANBOURGONDIE), JACOBA, (ZYNE DOCHTER), BARADOT, (OPPERDEKEN DERGENTSCHENERINGEN), DEKENS DERNERINGEN, het gezantschap uitmakende; VOLK, WACHTEN.
BARADOT.
Voor 't geen gy hebt bedreven
Verwacht u 't gentsche volk, om rekenschap te geven; Gy wordt met Humbercourt van hoog verraed betigt. Gy hebt by 't fransche hof voor middlen niet gezwicht Om ons, als nietig vee, als slaven, te verkoopen.
Na zulke snoode daed kunt ge op geen vryheid hopen! De Vlaming echter, grootsch in zyn regtvaerdigheid, Wil nog dat gy uw zaek, zoo 't mooglyk is, bepleit.
De raed verbeidt u reeds; voor hem moet ge aenstonds komen!
HUGONET.
Ik zwicht voor de overmagt, maer nimmer zal ik schroomen. Neen, 'k vrees uw dreigen niet, schoon gy myn rang miskent. 'k Word van verraed beticht voor 't woedend volk van Gent. Bedoelt men Utrecht steeds? heb ik niet reeds doen hooren Waerom en door wat reên die vesting werd verloren? Verklaer u verder, spreek! Bewys, indien 't kan zyn, Hoe ik verrader werd, geef my een waerheidsschyn; Ik wacht met ongeduld.
BARADOT.
O ja, gy zult het weten,
Hoe snood gy 't heilig regt des vlamings hebt vergeten! Toen koning Lodewyk, die eerzuchtvolle ziel!
Na hertog Karels dood in onze handen viel, En aen zyn zegekar als slaven wilde boeijen
Een volk dat vryheid mint, en steeds hem zal verfoeijen, Werd door Vorstin en Staet u de eerpost opgelegd, Te stryden voor haer erf en voor het vlaemsche regt.
In plaets met moed en kracht voor 't regt des volks te stryden, De vlaming voor het juk der Gallen te bevryden,
Hebt ge een geheim traktaet met Frankryk aengegaen, Het vlaemsche volk ten spot, welk door dit vuig bestaen Eerlang des konings zoon als Vorst werd opgedrongen, En 't oude vaedrenregt op 't schandlykst werd ontwrongen.
HUGONET.
't Was dus nog niet genoeg dat 't vorstelyk gezag Door 't muitend eedgespan zoo wreed ten gronde lag! De valsche lastertael moest nog tot middel strekken Om eene zwakke vrouw haer laetsten steun te onttrekken: Ziedaer, ziedaer het doel waerom ik word betigt!
Maer denk niet dat ik, zwak, voor zooveel snoodheid zwicht'. Men wil, ellendig volk, men wil u slechts bedriegen!
'k Vraeg aenstonds een bewys van zyn lafhartig liegen!
BARADOT,
die aen Hugonet een parkement, 't welk hy te voorschyn brengt, overhandigt.
Welnu, herken dit schrift, en antwoord, zoo 't kan zyn.
(Hugonet blyft roerloos op het perkament staren, als van den donder getroffen).
JACOBA.
Wat deert u, spreek, Mynheer, van waer die wreede pyn Die uw gelaet bedekt? Verdedig u, myn vader!
BARADOT.
Ellendig grysaerd, spreek! spreek! zyt gy geen verrader?
HUGONET,
ter zyde en ontroerd.
Neen, aen dit helsch verraed had ik my nooit verwacht! O Lodewyk, uw naem zy by het nageslacht
In eeuwigheid vervloekt! Hoe snood werd ik bedrogen!
BARADOT.
Welnu, wat antwoordt gy? Spreek op! heb ik gelogen?
(Hy rukt hem het schrift uit de hand en leest).
‘Myn vorstelyk gezag wordt door den staet miskend
'k Ben aen den smaed ter prooi van 't woedend volk van Gent. 'k Bid, wil met Hugonet en Humbercourt te samen,
Die ik met volmagt stuer, op middelen beramen Tot redding van myn troon, herstelling van myn stand; Kom uwe nicht ter hulp, reik haer een milde hand; Gy zyt myn laetste hoop!’
(sprekende)
Ten spot van volk en staten,
Werd 't dierbaer vaderland door u ten buit gelaten
Aen de eerzucht van een vorst, die ons tot schande en smaed, Een slaeflyk juk bestemt, dat ons in kluisters slaet!
En toen zich de afgezant, verbitterd, ging beklagen, Uit naem van 't vlaemsche volk hem rekening ging vragen Van zyn verovering op nederlandschen grond,
Ofschoon er wapenrust met hem en ons bestond: ‘Ik heb, myn goede liên,’ dit waren zyne reden, ‘In alles wat ik deed toch nooit myn woord vertreden. Ziedaer is 't klaer bewys, (hy reikt dit schrift hun toe), Dat ik slechts aen den wensch van uw vorstin voeldoe.’
(Twee geregtsdienaren, die by het begin van dit tooneel
in de kamer van Hugonet waren getreden, komen met verscheidene papieren terug, nemen het schrift, 't welk Hugonet op de tafel heeft laten liggen, en overhandigen dit alles aen Baradot).
HUGONET.
Welnu, dit schrift bewyst, trots al uw misdaedsdroomen, Dat der vorstinne wil alleen werd nagekomen.
Getrouw als onderdaen, voldeed ik aen myn pligt.
BARADOT,
die hem het schrift, dat ter tafel werd opgenomen, insgelyks onder het oog brengt.
Zie van uw snood verraed wat u nog meer betigt!
(Lezende).
‘Kom spoedig ons ter hulp, doe ras uw leger naken, Uw zoon wordt hier verwacht om voor 't bestaen te waken Van zyn aenstaende bruid, en door dien huwlyksband, Wordt hy als vorst erkend van 't schoone Nederland!’
(Sprekende).
't Was dan uw pligt, niet waer? den zoon van Vrankryks koning Te roepen als gemael in der Vorstinne wooning,
Zelfs buiten wil des Staets en van het vlaemsche volk? Gy vraegt zyn heir ter hulp om hier een moorderskolk, Een gruwzaem schriktooneel in 't vaderland te stichten, En op onze' ondergang uw dwangmagt op te rigten; Neen, voor zoo veel verraed, voor al dat laf bestaen, Zyt gy de proef van 't goud der Gallen niet ontgaen!
HUGONET.
't Is valsch, neen, nimmer, nooit!
BARADOT.
Wilt gy ons doen gelooven
Dat u de pligt gebood de vryheid ons te rooven! De jeugdige Vorstin, wier onervarenheid
Door uw te snooden raed zoo trouwloos werd misleid, Wist gy 't verderflyk schrift, terstond u voorgedragen, Ten smaed van volk en staet, verraderlyk te vragen. Uw plan was wel gesmeed, 'k beken 't, want door dien list Werd gansch uw vuig bedryf in haren naem beslist.
En door dit middel thans wilt ge u by ons verschoonen? Kom, volg ons voor den raed, tracht ons daer aen te toonen Dat gy niet schuldig zyt.
HET VOLK.
Terstond naer 't raedhuis, ja!
JACOBA,
zich voor de voeten van Baradot werpende.
Ach! 'k bid u neêrgeknield, ik smeek u om genâ!
HET VOLK,
hevig.
Voor geen verrader, neen!
HUGONET,
tot zyne dochter.
Sta op, in myn geweten
Volbragt ik steeds een pligt, dien zy hier snoodheid heeten, Omdat een muitend volk, dat de Vorstin miskent,
Ook al zyn woede en smaed tot haer beschermers wendt, Maer 'k zal hun klaer doen zien....
HET VOLK,
in woede toetredende.
Hy moet ons daedlyk volgen! 't Is reeds te lang gedraeld!
JACOBA,
zich in de armen haers vaders werpende.
O Hemel! hoe verbolgen! Myn vader, 'k vrees hun wraek!
HUGONET,
haer omhelzende.
Schep moed, vaerwel, myn kind!....
HET VOLK,
woedend.
Welaen, naer 't raedhuis voort.