Polyamorie interview 1 Leeftijd: 28 Geslacht: M
André: Verloofd. Het is lastig, om te zeggen… polyamorie en verloving.. zo van.. Die zijn ook open. We gaan trouwen.
Rikst: Hoe bedoel je dat, het is lastig?
André: Er is geen echte term voor. Er is geen verlovingsterm voor polyamorie. Rikst: je bent met 1 iemand verloofd.
André: ja en daarnaast daten we ook. Zij heeft een vaste vriend en ik date nu met iemand. Rikst: hoe lang heeft je verloofde nu een andere vriend?
André: 6 a 7 maanden, dus dat is wel serieus. En ik heb nu 11,5 jaar samen met mijn vriendin.
16.00 Rikst: Vanaf wanneer zijn jullie richting de polyamorie gegaan?
André: 10 maanden terug, 9 a 10 maanden terug. Het is lastig om precies te zeggen want ik heb veel gereisd en toen kwam ik hier en daar wel leuke vrouwen tegen, waarvan ik dacht oké, als ik deze vrouwen beter wil leren kennen, intiem met ze wil zijn, dan zie ik dat niet direct als afbreuk doen aan mijn relatie die ik heb thuis. En dat kwam voornamelijk van mijn kant en we hebben er al heel veel filosofische discussies over gehad. Uiteindelijk kwam het er altijd op uit dat we eigenlijk allebei nog niet helemaal klaar voor waren. En ik heb toen een congres georganiseerd, een drie-daagse en Tineke uitgenodigd. Ik had het harstikke druk daarmee en toen heeft zij daar iemand ontmoet. Ze had ‘m al eerder gezien maar nooit gedag gezegd en hij had wel al een open relatie ook. Dus dat maakt het eigenlijk veel makkelijker om te zeggen van hé laten we het proberen. Je hebt niet meteen de angst van hij wil ertussen in gaan staan zegmaar. Eén van de vele angsten die ingeboezemd zijn, dat dat gaat gebeuren.
Rikst: dus jij was eigenlijk ook al eerder dat je aangaf door het reizen kwam je andere mensen tegen, maar vanaf het moment dat zij ook een keer zo’n situatie had toen zijn jullie het echt serieus gaan bespreken met elkaar?
André: toen kwam het zegmaar.. Toen zag ze ook de voordeel van haar kant erin. Het is ook de eerste keer dat ze echt aangetrokken voelde tot iemand anders. Dat is eigenlijk een beetje de grondslag: eerlijkheid. Dat is gewoon mogelijk. Dat je een klik kan hebben, mensen interessant kan vinden. Het hoeft niet per se hetzelfde te zijn. Daarna was het voor Tineke wel heel duidelijk van dit wil ik.
Rikst: waarom hebben jullie er uiteindelijk voor gekozen om echt een polyamoreus leven te leiden?
André: nou omdat we allebei wel geloofden in het idee van autonomie en vrijheid. En dat ook met monogamie de onderliggende regel ‘ik mag jou weerhouden van dingen die jij zou willen, omdat ik me daar oncomfortabel bij voel”. Dat is de assumptie zeg maar. Als je daar allebei mee eens bent, dan is dat prima. Maar je kan het ook omdraaien. Je kan ook zeggen van OK ik heb mijn vrijheid en ik wil mijn leven leiden zoals ik dat wil. Als jij je daar niet comfortabel bij voelt, dan is dat vervelend en ik zal je steunen, maar ik hoef niet per se mijn gedrag daarop aan te passen. In monogamie is heel vaak de grens van seks blijft binnen de monogamiecirkel. En ik dacht het is interessant om te kijken wat er gebeurt.. Wie we zijn
81 zonder elkaar. Wie zijn we nog als we onze eigen keuzes maken? Want we zijn heel erg lang bij elkaar. En persoonlijk zie ik het ook als een spiritual practice. Dat je deels attachments loslaat en echt verantwoordelijkheid neemt voor je gevoelens. Dat je niet zegt van ja jij bent de oorzaak van mijn onzekerheden, dat is mijn positie. Maar eerder van situaties.. Zij is nu volledig vrij in wat ze wil en ik moet daar zelf iets mee doen.
Rikst: dus je zegt van ‘we gaan dus niet zeggen dat jij de oorzaak bent van mijn onzekerheden’. Maar hoezo zijn het onzekerheden? Wat heeft dat ermee te maken? André: nou vaak.. Wat bij ons in ieder geval dan gebeurt. Als je vriendin waarbij je dan samen bent geweest, als zij met iemand anders naar bed gaat, dan is het sociaal.. Ik heb sociaal geleerd dat ik dan niet goed genoeg ben. Of dat ik haar niet genoeg gelukkig heb gemaakt. Dat ze het dan dus buitenhuis zoekt zeg maar. Dat is zeg maar de onderliggende assumptie. Dat is ook wat je dan gelooft. Want als jij op een gegeven moment echt
onzekerheden hebt over of je wel genoeg bent of niet, dan wordt dat constant getriggerd. En dat is een psychologisch fenomeen dat je je daarvan dissocieert en het projecteert op de ander. Zo van jij bent de oorzaak ervan. En dat ik me daar dan ook gerechtvaardigd in mag voelen als jij dat doet dus jij mag dat niet meer doen, want ik voel mij zo.
Rikst: dus dan zoek je het niet bij zelf..
André: dat is meestal de onderliggende.. Daarbij hebben wij gerealiseerd van is dat wel waar of niet? En kan je dat los zien van elkaar? En dat is waar gebleken.
Rikst: wat is voor jou echt de betekenis van polyamorie?
André: dat je meerdere geliefdes kunt hebben. Poly meer en amor liefde. Dat je tegelijkertijd van meerdere mensen kunt houden. Of dat nu platonisch is of seksueel, dat zou eigenlijk geen verschil moeten maken. Want who’s counting? Het feit dat ik van chocoladetaart hou, betekent niet dat ik de volgende ochtend niet soep wil eten of zo. Je kan verschillende preferenties hebben die niet zozeer uitsluitend zijn van elkaar. Ik hou nog steeds verschrikkelijk veel van Tineke en ze is nog steeds mijn droomvrouw. Alleen er zijn ook andere vrouwen die ik super leuk vindt.
Rikst: dat hoeft elkaar dus niet uit te sluiten? André: precies.
Rikst: je zei platonisch? Je maakt het onderscheid platonisch en seksueel?
André: ik zeg dat dat onderscheid in monogamie wel wordt gemaakt. Zo van je mag ook platonische vriendschap hebben. En je mag emotioneel zijn tot een bepaald niveau. Maar eigenlijk is er een grens, die is een beetje vaag, van zoenen mag dan net niet maar
fantaseren mag dan misschien weer wel. En daar wordt dan weer niet over gepraat. Er zit ergens een grens die een beetje grijs is en buiten die grens mag je niet treden. Ik zie daar totaal geen goede basis om dat te geloven. Ja misschien biologisch, maar dat is weer een andere discussie.
Rikst: want zie je dan een verschil tussen een vriendschap en een relatie?
André: nee niet per se. Ik denk dat die grens bij vriendschap, dus dat er geen seksualiteit bij komt kijken, dat die arbitrair is. Dat je zeg maar heel vaak zegt van je mag wel vrienden blijven en je mag misschien ook je diepste geheimen delen, in privé mag je wel fantaseren en dergelijke, maar daadwerkelijk de actie uitvoeren is reden om alle liefde die op dat moment er was, teniet te doen. Ik denk niet dat dat waar is. Dus toen gingen we juist de
onderliggende assumpties van onze relatie bevragen. Zo van willen we dit? Willen we openen? Willen we kijken of we andere mensen kunnen toelaten?
Rikst: jullie gingen dus jullie onderliggende assumpties onderzoeken. Wat werden de nieuwe fundamenten van jullie relatie?
82 André: ik zou zeggen vrijheid en eerlijkheid. Voornamelijk dat je, als ik voor mezelf spreek merkte ik dat ik best wel veel van mijn keuzes afhingen van de goedkeuring van Tineke na zoveel jaren. Dat je eigenlijk op een gegeven moment niet meer goed weet wie je zelf bent, waar je zelf voor zou staan als zo’n persoon er dan niet meer zou zijn. En daar ook niet eerlijk over kan zijn tegenover mezelf. Want als je daar eerlijk over bent dan krijg je heel veel
dissonantie dat die andere persoon misschien jou ervan weerhoudt.. Rikst: dat iemand het daar dan niet mee eens is..
André: precies en dat druk je dan ook weg. Je gaat de wereld ook zien als iets dat al in een bepaalde structuur zit. Niet dat dat per se erg is, maar als ik nu kijk naar hoe onze relatie eruit ziet ten opzichte van voorheen, is er gewoon veel meer vrijheid en eerlijkheid. Want ik kan nu zeggen wat ik wil zonder dat ik me verantwoordelijk voel voor het lijden van iemand anders. Niet dat ik gewoon alles maar zeg omdat ik iets kwetsend wil zeggen, maar ik kan gewoon heel diep in mezelf kijken van dit is mijn waarheid en dit is de richting waarnaar ik mijn leven wil leiden.
Rikst: en dan maakt het dus niet meer uit of de ander het er mee eens is of niet? Of de ander dat ook zo ervaren?
André: dat is niet meer het beslissende punt het maakt nog steeds uit, je wil nog steeds ermee rekening houden. Als je dat allebei niet meer gaat doen, dan valt de liefde weg en dan kom je er achter dat je misschien maar beter niet bij elkaar kunt zijn. Dus er is nog steeds heel veel zorg en liefde voor nodig, het is alleen niet meer automatisch al van tevoren het beslissende element of je iets wel of niet doet.
Rikst: maar is het dan ook bepaalde ideeën of waarden die je hebt over de wereld, daar hoef je dan niet meer hetzelfde over te denken?
André: ja dat maakt minder uit. Je bent minder afhankelijk van je relatie. Ik zie dat niet meer als mijn enige oorzaak van geluk of van zelfvertrouwen of acceptatie of liefde. En dat was heel vaak voor mij wel het uitgangspunt. En dat is ook prima in een monogame relatie. Maar als je polyamoreus bent, dan kan dat niet meer want die andere persoon kan er niet altijd meer voor je zijn. En in de echte.. is het natuurlijk ook waar, maar heel veel mensen willen dat graag niet geloven.. En dan word je echt op jezelf teruggeworpen. En dan word je gedachte van wat wil ik dan als de ander ergens anders is? En andersom ook: voor Tineke was het een heel groot vraagstuk wie zij is zonder mij. Want ik heb heel veel de leiding genomen in onze relatie en we hebben elkaar heel jong ontmoet. Het is voor haar heel bevrijdend om ruimte te hebben waar in ik eigenlijk niets te zeggen heb. Ik krijg daar een hele krachtige, sterke vrouw voor terug. Dat merk ik wel en dat vind ik heel mooi.
Rikst: dus je krijgt er veel meer voor terug? Niet alleen de vrijheid, maar ook de partner waarmee je bent?
André: ja die kan ook veel eerlijker zijn in wat zij wil, wat zij storend vindt.
Rikst: want kun je een voorbeeld noemen van toen jullie nog monogaam waren, dat jullie niet helemaal eerlijk konden zijn naar elkaar toe?
André: ik wilde bijvoorbeeld weer een keer langer op reis in mijn eentje. Ik vond dat heel moeilijk, want ik wist dat zij dat niet leuk zou vinden. Deels uit angst van OK als ik teveel voor mezelf ga, dat zij dan niet meer bij mij blijft. Het is heel subtiel maar dan ga je het toch niet helemaal serieus overwegen. Of dan ga je het toch niet zeggen of dan ga je geen plannen maken. Er zijn meerdere dagelijkse moment tot moment keuzes waarin ik… Het zijn hele kleine dingetjes waarin ik bijvoorbeeld gewoon veel meer vrijheid voel om met andere mensen af te spreken. En niet zozeer verplicht voel dat zij alleen thuis is, dat ik dan ook bij haar moet zijn. Om haar te entertainen of iets dergelijks. Dat doen we allebei en dat… In het
83 begin was dat heel lastig, want je hebt van die verwachtingspatronen.. Je hoort dat te doen: je hoort mij te steunen als ik het moeilijk heb of als ik thuis ben hoor je er ook te zijn. We wonen samen. Maar op een gegeven moment merk je van dat hoeft helemaal niet. Rikst: zijn er ook negatieve aspecten aan polyamorie?
André: ja die zijn er zeker. Je wordt enorm geconfronteerd met je onzekerheden. Als je niet stevig in je schoenen staat en als je dat niet aankan of je bent jaloers aangelegd of je bent bezitterig aangelegd, dan word je daar gewoon keihard mee geconfronteerd. Dat is niet makkelijk en dat is ook voor ons niet makkelijk geweest. Nu ik het achter me gelaten heb is het een enorme bevrijding want nu merk ik dat heel veel van die emotionele patronen ook in mijn relatie terechtkwamen. Dat je toch dingen zegt of dingen doet om geaccepteerd te worden door de ander. Dat je opeens merkte dat je dat niet hoeft te doen. Dat is wel fijn. Aan het begin ben je eigenlijk nog banger, omdat je denkt dat zodra je zelf iets fout doet, dat ze dan gewoon weg gaat naar die ander.
Rikst: want kun je een voorbeeld noemen van waar je tegen aan bent gelopen in die eerste fase?
André: in de eerste fase was ik super jaloers. Ik zag hoe erg mijn zelfvertrouwen ervan af hing dat ik met haar was. Ik had heel erg het karakter, de rol van succesvolle partner in een monogame relatie. En ik voelde dat ik naar een falende partner was in een polyamoureuze relatie, omdat ik heel attached was. Ik wilde constant bevestiging hebben dat ze wel bij me bleef.
Rikst: dat is het beeld wat je van jezelf had?
André: ja. En dat was heel moeilijk om daarmee om te gaan.
Rikst: jij bent op dit moment aan het daten? Zie je ook mensen al op een wat regelmatigere basis?
André: op dit moment niet. Dat komt ook omdat ik net twee en een halve maand gereisd heb, dus ik was pas net in Amsterdam. En ik heb heel veel werk te doen. Maar ik ben er nu wel open voor.
Rikst: want wat ik me afvraag: wat deel je met wie? Bijvoorbeeld jullie wonen dan samen, dus jullie delen het huishouden samen. Maar hoe zit dat met hobby’s of vakanties of vrienden: doe je dat ook? Hoe werkt dat als je meerdere partners hebt?
André: dat zijn er ook een beetje aan het uitvogelen. Daar kan ik moeilijk antwoord op geven, omdat we nog niet met heel veel situaties geconfronteerd zijn waarin je zo’n beslissing moet maken. Wel steeds meer. Bijvoorbeeld Tineke is nu bijna de hele week bij Sjors. Dat komt omdat zijn moeder recentelijk is overleden, dus zij wil er gewoon heel graag voor hem zijn en hij vindt dat ook fijn. Dus dit is de eerste keer dat ik haar zo lang niet zie. We willen uiteindelijk naar, wat ons ideaal is, dat het gewoon allemaal vloeiend is. Dat er niet meer een onderscheid gemaakt wordt tussen je verschillende partners. Het is lastig. Rikst: en bedoel je dan ook wonen met mensen? Dat het vloeibare wordt?
André: ja dat is ook onderdeel van een gesprek. Zo van wie laten we in ons huis en wanneer is het toegestaan dat jouw vriendin komt en dat hij komt? En als we met een grote
vriendengroep zijn, wie nodig je dan uit? We hebben het heel voorzichtig gedaan. In het begin was het.. Je past ook een beetje op voor je partner. Je gaat niet meteen een week op vakantie, maar dat zit misschien wel in je achterhoofd. In feite zijn we allebei vrij om te doen wat we willen.
Rikst: en waarom pas je dan op?
André: nou omdat je wil dat je partner er niet aan onderdoor gaat. Dus dat die niet met.. Het is een soort van langzame exposure therapy van je moet langzaam uit een bepaald patroon
84 breken, waarin je geconfronteerd wordt met jaloezie en een deel van jezelf als een uniek, speciaal persoon waar heel veel van je zelfvertrouwen op gebaseerd is, dat wordt opeens van je weggehaald. Als je dat in een keer massaal doet. Ik denk dat als ik erop terugkijk, dat wij misschien te snel zijn gegaan. Of dat bij Tineke het iets te snel naar voren is gegaan met Sjors. Omdat het gewoon heel snel serieus werd. En het moeilijke daarvan was dat ik elke week geconfronteerd werd met een nieuw beeld waardoor ik me slecht over mezelf ging voelen. Toen ik erachter kwam wat ik met mezelf aandeed. Dus daarom hou je rekening met je partner.
Rikst: dus een kleine stapjes? André: ja dat zou ik wel aanraden. Rikst: wat betekent voor jou de liefde?
André: Dat vind ik een hele moeilijke vraag, omdat liefde is iets.. Het is meer een ervaring dan iets wat je kan definiëren. Het is net als religie of een mystieke ervaring. Voor mij is liefde het goddelijke zien in iemand anders en dat weerspiegelt zien. En dat tijd helemaal uitdijt en dat je van het leven houdt en van uitdaging die een spel met je speelt. De kanten van jezelf die je leert ontdekken. Ik zie het echt als een dans die het leven waard maakt. Het is een heel vaag antwoord.
Rikst: wat ik begrijp is dat liefde veel complexer en omvattender is dan de liefde van de een voor de ander?
André: ja… Je hebt heel veel verschillende.. Je hebt aantrekkingskracht, dat vanuit nieuwsgierigheid is. Maar je hebt ook dat je elkaar echt leert kennen, dat je je
kwetsbaarheid deelt met elkaar en dat je dingen met elkaar deelt die je misschien nooit met iemand anders gedeeld hebt. En dat je elkaar daarin herkent. En dat je echt het gevoel hebt dat in het leven er iemand anders is die dat stukje van je leven tenminste met jou wilt delen. Wat super fijn is. En dan heb je ook nog het seksuele component, waarin je echt naakt bent en echt intiem bent. Liefde is voor mij dat alles omvattende, maar het is ook nog meer: het is iets existentieels waarin je op een bepaalde manier wakker geschud wordt uit het stramien van alledag.
Rikst: wat is de norm over wat de liefde zou moeten zijn, waar jij het niet mee eens bent?