Onafhankelijk Verbond van Bedrijfs orga-nisaties (OVB) startte als organisatie voor syndicalisme en zelfbeheer, maar werd door anarchisten gedomineerd.
Hun blad Buiten de Orde werd na de te-loorgang van De Vrije al spoedig hét blad van anarchistisch Nederland. Uit onvrede met het beleid van De Vrije, die een ton subsidie had gekregen en was verkwanseld aan een commerciële uit-geverij, hadden verschillende groepen een eenmalige editie gemaakt met de titel De Vrije Socialiste. Daarin werd het hedendaagse anarchisme belicht als spiegel tegenover de reguliere Vrije, die zich onttrokken had aan de invloed van de anarchistische beweging waar het blad steeds mee verbonden was ge-weest.
In 1993 bestond het terrein zestig jaar.
Dit werd gevierd met een feestrede van Mong Rosseel, een praatprogramma over Zestig jaar anarchisme en de PL en een directe radio-uitzending van het in anarchistische kring populaire radio-programma OVT (Onvoltooide tijd) van de VPRO. Er volgde de presentatie van het boekje Vrouwen van Appelscha. Met ruim vierhonderd deelnemers werden de dagen beter bezocht dan in de jaren ervoor. Voor de oudere garde hield de populaire voorzitter van de vrijdenkers, Jan Vis, een ouderwetse rede over Anar-chisme en religie. De nieuw opgerichte Anti-Fascistische Actie presenteerde zich en bepleitte een solidariteitsactie met een door neonazi’s vermoorde Turkse familie in het Duitse Solingen.
De editie van 1994 stond in het teken van dwarse economie, waarin andersoor-tige economische verhoudingen cen-traal stonden. Een nieuw fenomeen deed zijn intrede onder de noemer van
‘Anarcha-sex’. Dit vloeide voort uit de discussie over potten, flikkers en anar-chisme die een jaar eerder op de agenda stond. Provocerend stelde men dat een heteroseksueel nimmer een anarchist kon zijn en dat ‘wie A zegt moet ook bi zeggen’. De groep was prominent aan-wezig en verzorgde een jaar later een masturbatiecursus.
In 1995 waren anarchisten uit Mexico te gast, die betrokken waren bij de strijd van de Zapatistas in Mexico, die tot op de dag van vandaag strijden voor een rechtvaardigere samenleving en pleitten voor machtsvorming van onderop. De Zapatistas wekten wereldwijde sympa-thie en stonden mede aan de wieg van de anti- of de anders-globaliseringsbe-weging die enkele jaren daarna tot volle wasdom zou komen.
ANARCHISTISCH FESTIVAL In 1997 startte een nieuwe voorberei-dingsgroep van de Pinksterlanddagen.
Inmiddels waren de verhoudingen op het kampeerterrein sterk verbeterd. Van strijd tussen jong en oud was geen spra-ke meer. Niet alleen de Pinksterland-dagen werden door de jongeren georga-niseerd, ook op het terrein zelf verrich-ten ze veel werk. Zelfs in het Stich-tingsbestuur waren de jongeren nu in de meerderheid. Vele ouderen waren in-middels overleden, Recht voor Allen ging ter ziele en het NGVS werd opgedoekt.
Toch ondervond de nieuwe voorberei-dingsgroep enige tegenwerking van een drietal ouderen. Zij keerden zich tegen de volledige biologische catering van de dagen omdat deze spullen duurder
zou-den zijn. Ook het tegelijkertijd plaats-vinden van meerdere programmaon-derdelen stuitte hen tegen de borst.
De nieuwe groep was ambitieus en voer-de publicitair flink campagne. Er kwam een website van de Pinksterlanddagen en er werden kramen besteld bij een be-drijf waardoor het gepruts met planken en schragen beëindigd werd. De inspan-ningen van de groep werden beloond met zo’n vijfhonderd deelnemers, aan-zienlijk meer dan in de voorafgaande jaren. Dat jaar koos de groep vier hoofd-thema’s: maatschappelijke uitsluiting, ar-beid, anarchisme en natuurbeheer, en anar-chisme in je eigen leven.
De groep zette haar werk in 1998 voort, wat andermaal druk bezochte dagen opleverde. De sfeer dat jaar was ijzer-sterk. Niet alleen waren er veel thema’s, ze waren bovendien veelzijdig. Zo kon men zich wagen aan door Groen Front georganiseerde cursussen boomklim-men en tunnelbouwen van. Deze nieu-we anarchistische ecogroep evalueerde ook het Groenoord-gebeuren in Ruig-oord, de bezettingsactie ter behoud van het kunstenaarsdorp.
Op het programma stond het thema anarchisme en spiritualiteit. Dat zorgde voor een levendig debat. Velen bleken uiting te geven aan een positieve waar-dering van het verschijnsel spiritualiteit zonder het te vereenzelvigen met aller-lei zweverige toestanden. De forumdis-cussie over hedendaagse anarchistische stromingen wilde niet op gang komen.
De vrees dat gezien de ongekend felle toon waarmee vooraf in het blad Ravage was gepolemiseerd de beweging in Appel scha zou splijten, werd niet be-waarheid. Vooral Siebe Thissen, een van de meer oorspronkelijke denkers uit deze periode, moest het hierbij ontgel-den. Afwezig bij het forum maakte hij
zijn punt duidelijk in de vervolgsessie. Hij betoogde dat het anarchisme tot taak heeft maatschappelijke processen, orga-nisaties en projecten ‘zo vloeibaar mo-gelijk te houden’ waar autoritaire krach-ten uit zijn op ‘verstolde’ verhoudin-gen.
TOEKOMSTWERKPLAATS APPELSCHA
In 2000 zette de nieuwe voorbereidings-groep wederom in op ambitieuze Pink-sterlanddagen, onder het motto Toe-komst werkplaats Appelscha. De groep wil-de namelijk dat elke activiteit op een ge-structureerde manier in het teken van de toekomst zou staan. Het moest het passieve karakter van de dagen tegen-gaan. Tevens moest de samenhang tus-sen de verschillende thema’s, het grote-re (anarchistische) verband, de opbouw van een bredere beweging nadrukkelijk aan de orde komen. Om voorbereid te zijn werden alle bezoekers verzocht een vragenlijstje in te vullen over de manier waarop men zich bij het anarchisme be-trokken voelde. De doelstelling van de voorbereidingsgroep mocht te hoog ge-grepen zijn, haar inspanningen droegen bij aan een actievere houding van de be-zoekers dan voorheen het geval was. In 2001 zou deze groep voor het laatst een omvangrijk programma organiseren. Daar in waren meer workshops waren opgenomen waarin het overdragen van vaardigheden centraal stond.
Er volgde een jaar waarin geen pro-gramma was georganiseerd om dat na de moord op Pim Fortuyn extreemrechts (Stormfront) de Landdagen dreigde aan te vallen. Geheel links, dus ook de anar-chisten, werd verantwoordelijk gesteld voor de dood van Fortuyn. Ouders en kinderen bleven massaal weg.
De veiligheid was een serieus item bij
er nieuwe impuls door. Nadien zou de groep die nu als Solidair door het leven gaat, een rol spelen in de discussie over alternatieve economische verhoudin-gen. De aandacht voor deze materie bracht ook de Vrije Bond op het terrein in Appelscha. Deze afsplitsing van het Onafhankelijk Verbond van Bedrijfs orga-nisaties (OVB) startte als organisatie voor syndicalisme en zelfbeheer, maar werd door anarchisten gedomineerd.
Hun blad Buiten de Orde werd na de te-loorgang van De Vrije al spoedig hét blad van anarchistisch Nederland. Uit onvrede met het beleid van De Vrije, die een ton subsidie had gekregen en was verkwanseld aan een commerciële uit-geverij, hadden verschillende groepen een eenmalige editie gemaakt met de titel De Vrije Socialiste. Daarin werd het hedendaagse anarchisme belicht als spiegel tegenover de reguliere Vrije, die zich onttrokken had aan de invloed van de anarchistische beweging waar het blad steeds mee verbonden was ge-weest.
In 1993 bestond het terrein zestig jaar.
Dit werd gevierd met een feestrede van Mong Rosseel, een praatprogramma over Zestig jaar anarchisme en de PL en een directe radio-uitzending van het in anarchistische kring populaire radio-programma OVT (Onvoltooide tijd) van de VPRO. Er volgde de presentatie van het boekje Vrouwen van Appelscha. Met ruim vierhonderd deelnemers werden de dagen beter bezocht dan in de jaren ervoor. Voor de oudere garde hield de populaire voorzitter van de vrijdenkers, Jan Vis, een ouderwetse rede over Anar-chisme en religie. De nieuw opgerichte Anti-Fascistische Actie presenteerde zich en bepleitte een solidariteitsactie met een door neonazi’s vermoorde Turkse familie in het Duitse Solingen.
De editie van 1994 stond in het teken van dwarse economie, waarin andersoor-tige economische verhoudingen cen-traal stonden. Een nieuw fenomeen deed zijn intrede onder de noemer van
‘Anarcha-sex’. Dit vloeide voort uit de discussie over potten, flikkers en anar-chisme die een jaar eerder op de agenda stond. Provocerend stelde men dat een heteroseksueel nimmer een anarchist kon zijn en dat ‘wie A zegt moet ook bi zeggen’. De groep was prominent aan-wezig en verzorgde een jaar later een masturbatiecursus.
In 1995 waren anarchisten uit Mexico te gast, die betrokken waren bij de strijd van de Zapatistas in Mexico, die tot op de dag van vandaag strijden voor een rechtvaardigere samenleving en pleitten voor machtsvorming van onderop. De Zapatistas wekten wereldwijde sympa-thie en stonden mede aan de wieg van de anti- of de anders-globaliseringsbe-weging die enkele jaren daarna tot volle wasdom zou komen.
ANARCHISTISCH FESTIVAL In 1997 startte een nieuwe voorberei-dingsgroep van de Pinksterlanddagen.
Inmiddels waren de verhoudingen op het kampeerterrein sterk verbeterd. Van strijd tussen jong en oud was geen spra-ke meer. Niet alleen de Pinksterland-dagen werden door de jongeren georga-niseerd, ook op het terrein zelf verrich-ten ze veel werk. Zelfs in het Stich-tingsbestuur waren de jongeren nu in de meerderheid. Vele ouderen waren in-middels overleden, Recht voor Allen ging ter ziele en het NGVS werd opgedoekt.
Toch ondervond de nieuwe voorberei-dingsgroep enige tegenwerking van een drietal ouderen. Zij keerden zich tegen de volledige biologische catering van de dagen omdat deze spullen duurder
zou-den zijn. Ook het tegelijkertijd plaats-vinden van meerdere programmaon-derdelen stuitte hen tegen de borst.
De nieuwe groep was ambitieus en voer-de publicitair flink campagne. Er kwam een website van de Pinksterlanddagen en er werden kramen besteld bij een be-drijf waardoor het gepruts met planken en schragen beëindigd werd. De inspan-ningen van de groep werden beloond met zo’n vijfhonderd deelnemers, aan-zienlijk meer dan in de voorafgaande jaren. Dat jaar koos de groep vier hoofd-thema’s: maatschappelijke uitsluiting, ar-beid, anarchisme en natuurbeheer, en anar-chisme in je eigen leven.
De groep zette haar werk in 1998 voort, wat andermaal druk bezochte dagen opleverde. De sfeer dat jaar was ijzer-sterk. Niet alleen waren er veel thema’s, ze waren bovendien veelzijdig. Zo kon men zich wagen aan door Groen Front georganiseerde cursussen boomklim-men en tunnelbouwen van. Deze nieu-we anarchistische ecogroep evalueerde ook het Groenoord-gebeuren in Ruig-oord, de bezettingsactie ter behoud van het kunstenaarsdorp.
Op het programma stond het thema anarchisme en spiritualiteit. Dat zorgde voor een levendig debat. Velen bleken uiting te geven aan een positieve waar-dering van het verschijnsel spiritualiteit zonder het te vereenzelvigen met aller-lei zweverige toestanden. De forumdis-cussie over hedendaagse anarchistische stromingen wilde niet op gang komen.
De vrees dat gezien de ongekend felle toon waarmee vooraf in het blad Ravage was gepolemiseerd de beweging in Appel scha zou splijten, werd niet be-waarheid. Vooral Siebe Thissen, een van de meer oorspronkelijke denkers uit deze periode, moest het hierbij ontgel-den. Afwezig bij het forum maakte hij
zijn punt duidelijk in de vervolgsessie.
Hij betoogde dat het anarchisme tot taak heeft maatschappelijke processen, orga-nisaties en projecten ‘zo vloeibaar mo-gelijk te houden’ waar autoritaire krach-ten uit zijn op ‘verstolde’ verhoudin-gen.
TOEKOMSTWERKPLAATS APPELSCHA
In 2000 zette de nieuwe voorbereidings-groep wederom in op ambitieuze Pink-sterlanddagen, onder het motto Toe-komst werkplaats Appelscha. De groep wil-de namelijk dat elke activiteit op een ge-structureerde manier in het teken van de toekomst zou staan. Het moest het passieve karakter van de dagen tegen-gaan. Tevens moest de samenhang tus-sen de verschillende thema’s, het grote-re (anarchistische) verband, de opbouw van een bredere beweging nadrukkelijk aan de orde komen. Om voorbereid te zijn werden alle bezoekers verzocht een vragenlijstje in te vullen over de manier waarop men zich bij het anarchisme be-trokken voelde. De doelstelling van de voorbereidingsgroep mocht te hoog ge-grepen zijn, haar inspanningen droegen bij aan een actievere houding van de be-zoekers dan voorheen het geval was. In 2001 zou deze groep voor het laatst een omvangrijk programma organiseren.
Daar in waren meer workshops waren opgenomen waarin het overdragen van vaardigheden centraal stond.
Er volgde een jaar waarin geen pro-gramma was georganiseerd om dat na de moord op Pim Fortuyn extreemrechts (Stormfront) de Landdagen dreigde aan te vallen. Geheel links, dus ook de anar-chisten, werd verantwoordelijk gesteld voor de dood van Fortuyn. Ouders en kinderen bleven massaal weg.
De veiligheid was een serieus item bij
deze Pinksterlanddagen. Op strategi-sche plekken waakte ‘s nachts een groep bezoekers over het terrein. De gemeente had een noodverordening klaar liggen voor het geval de neonazi’s naar Appelscha zouden komen. Men hield de Mobiele Eenheid achter de hand.
Door deze commotie was er nogal wat belangstelling van de media. Gelukkig gebeurde er niets.
Het jaar 2003 was het jubileumjaar van het zeventigjarig bestaan. Een deel van de oude organisatoren pakte de draad weer op. Zouden de dromen die men in 1933 had, overeenkomen met hetgeen er nu gebeurt, zo vroeg men zich af? De jaarlijkse landdagen waren uitgegroeid tot de grootste anarchistische manifesta-tie in Nederland. Nieuwe groepen ma-nifesteerden zich tijdens de dagen. Het programma zat bomvol. Zo kregen de Landdagen voor het eerst sinds jaren weer een circustent, was er een speciaal appelsapje (met anarchistisch etiket) verkrijgbaar, konden er Appelscha T-shirts bedrukt worden en keerde oud-gediende Mong Rosseel c.s. eenmalig terug in het programma. De website kreeg een nieuw jasje. Het blad Buiten de Orde gaf een speciale bijlage uit, waarin verschillende mensen terugblikten op de diverse periodes in het bestaan van ’s lands enig overgebleven anarchistische traditie. Alle inspanningen ten spijt kwamen er slechts driehonderd mensen naar deze bijeenkomst, wat een gevoelig financieel verlies opleverde.
De feestrede werd uitgesproken door Siebe Thissen, die kritisch naar de anar-chistische beweging keek: “De PL is al zeventig jaar lang het enige medium waardoor al die verschillende individu-en, groepen en organisaties zich aan el-kaar en de buitenwereld kunnen tonen.
Of simpeler gezegd, zonder PL zou er
wellicht geen Nederlands anarchisme bestaan. Als sociale beweging schijnt het anarchisme weliswaar morsdood, maar als feestelijke herinnering aan het anarchisme blijkt de PL springlevend.
Op de PL staat de tijd elk jaar rond Pinksteren drie dagen stil: we komen te-recht in een plattelandscommune, waar niets herinnert aan de maatschappij van waaruit we enkele dagen geleden naar Appelscha vertrokken.” Na te hebben vastgesteld dat we feitelijk al in een anarchistische samenleving leven aan-gezien de overheid nauwelijks meer in staat blijkt maatschappelijke ontwikke-lingen te sturen, stelde hij het volgende voor: “Laten we het zeventigjarige staan van de PL gebruiken om ons te be-zinnen op een langdurig verblijf in een anarchistische samenleving.”
Het optreden van oud-Spanjestrijder Abel Paz vormde in het programma van 2004 een van de hoogtepunten. De in-middels overleden Abel Paz gold als de belangrijkste anarchistische historicus over de Spaanse Burgeroorlog. De toen 83-jarige Paz zat jarenlang vast in de kerkers van Franco.
Een ander hoogtepunt dat jaar vormde de komst van Israëlische anarchisten.
Zij ageerden samen met Palestijnse be-woners tegen de muur waarmee de re-gering in Israël terroristen denkt af te schrikken. Deze Anarchists against the Wall hebben vanaf eind 2003 op indruk-wekkende wijze voortdurend actie ge-voerd. Daarbij vielen zwaargewonden als gevolg van beschietingen door het leger. De Pinksterland dagen waren met vijfhonderd bezoekers druk bezocht, een aantal dat zich tot op heden weet te handhaven. Jonge anarchisten uit de Anarchistische Groep Amsterdam (AGA) sloten zich bij de voorbereidings-groep aan. In enkele jaren groeide het
inhoudelijk programma naar zo’n dertig onderdelen die op drie locaties worden gehouden.
In 2005 vormde een actie bij het depor-tatiecentrum in Ter Apel een bijzondere gebeurtenis. Zo’n zeventig mensen togen naar Ter Apel om de daar vastzit-tende mensen een hart onder de riem te steken. Dat werd een emotioneel gebeu-ren waarbij tranen vloeiden. De primeur van radio-uitzendingen op de dagen was zeer geslaagd. Een team van vrije radio’s zond live uit vanaf de camping, te horen in Amsterdam en Wage ningen, en via internet. Adbusters liet zien hoe je op een creatieve manier een billboard kunt bewerken.
In 2006 konden door praktische proble-men sommige onderdelen geen door-gang vinden, zoals het optreden van Jo Wilding, een Engelse vrouw die over haar recente ervaringen in Irak zou ver-tellen. Het had de opmaat moeten wor-den voor een demonstratie in Oos-terwolde tegen de Nederlandse bemoei-enis met de oorlog in Irak en Afghanis-tan, later op de zaterdagmiddag. Daar luisterden ruim tachtig mensen naar Fred van der Spek, de partijleider van de voormalige PSP, die ouderwets ageer-de tegen ageer-de oorlog. Gro tere themabij-eenkomsten rond dierenrechten en straf-recht & gevangenissen werden goed be-zocht en golden als ‘geslaagd’. In work-shops kon je bij Groen Front leren hoe zo-geheten lockons werken (waarmee je je kunt vastketenen) en nagespeelde ver-hoortechnieken ondergaan bij de Arrestantengroep Amsterdam. Het thema Poliziek ging in op de relevantie van geestverwante lokale politieke partijen.
Zo’n vijfitg mensen, waaronder betrok-kenen bij de Axiepartij uit Haarlem, ROSA uit Zaandam, Amsterdam Anders/
De Groenen en de Haagse Stads partij
namen deel aan een levendig debat, dat ruw werd afgebroken door binnenstor-mende kinderen die voor hun jaarlijkse theatervoorstelling de zaal kwamen op-eisen.
Twee Amerikaanse anarchistes vertel-den in 2006 over de alternatieve hulp-verlening in New Orleans, die na de ramp met de orkaan Katrina in de VS een geweldige vlucht had genomen. Ze gingen daarna net als de Anarchisten tegen de Muur twee jaar voordien op tour in Duitsland en andere Europese landen.
Steeds meer actieve groepen benutten de Pinksterlanddagen bewust om hun eigen campagnes en activiteiten te pro-moten. Het maakt het programma le-vendig en veelzijdig. De voorbereidings-groep faciliteert en tracht bijzondere groepen of sprekers naar Appelscha te halen, die een interessant verhaal te ver-tellen hebben. Veelal gaat het om bui-tenlandse gasten.
Door bouwwerkzaamheden bij de nieu-we buren, de zorginstelling Zeuven-akkers, moest vanaf 2007 een aantal jaren gekampeerd moest worden bij de boer. Het voormalige voetbalveld waar sinds het einde van de jaren zeventig tenten werden opgezet, is sinds enkele jaren in verkleinde vorm opnieuw be-schikbaar. De Amerikaanse protestzan-ger David Rovics wist in 2007 het pu-bliek in Appelscha te overtuigen en de virtuoze Spaanse band Muyayos de Raïz kreeg veel waardering, niet in het minst door hun vertolking van de burgeroor-logklassieker A las Barricadas. Het kin-derprogramma waar de Amsterdamse groep Kinderpret al jaren veel tijd en energie in stopt, trok als gewoonlijk veel belangstelling van kinderen in de
Door bouwwerkzaamheden bij de nieu-we buren, de zorginstelling Zeuven-akkers, moest vanaf 2007 een aantal jaren gekampeerd moest worden bij de boer. Het voormalige voetbalveld waar sinds het einde van de jaren zeventig tenten werden opgezet, is sinds enkele jaren in verkleinde vorm opnieuw be-schikbaar. De Amerikaanse protestzan-ger David Rovics wist in 2007 het pu-bliek in Appelscha te overtuigen en de virtuoze Spaanse band Muyayos de Raïz kreeg veel waardering, niet in het minst door hun vertolking van de burgeroor-logklassieker A las Barricadas. Het kin-derprogramma waar de Amsterdamse groep Kinderpret al jaren veel tijd en energie in stopt, trok als gewoonlijk veel belangstelling van kinderen in de