grasland en kunnen dan in aanraking komen met schudden en wiersen. Lang- zaam rijden kan daarbij de kans op ontsnappen vergroten. Het is echter geen bijdrage aan het oplossen van de knelpunten.
Effectiviteit: De bijdrage aan het oplossen van de knelpunten is nihil. Status van de beoordeling: interpretatie auteurs.
5. Plas-dras in het vroege voorjaar.
Functie: Randen van plas-draslocaties vormen geschikt foerageerhabitat voor de
kuikens uit deze groep, doordat er veel oppervlaktefauna en ondiepe bo- demfauna (regenwormen) aanwezig is. Uit veel (dikwijls toevallige) waarne- mingen blijkt dat vooral wat oudere Kievitkuikens graag in zulke randen foera- geren. Voor Scholeksters geldt dat veel minder; voor Kemphaankuikens zou het een aantrekkelijk foerageerhabitat kunnen zijn als voldoende vegetatie langs de oevers aanwezig is. Een probleem met de huidige plas-drascontracten is dat zij maar voor een deel overlappen met de kuikenperiode, zelfs die van de Kievit, zodat later in het voorjaar wanneer de bodem is uitgedroogd alsnog problemen ontstaan.
Effectiviteit: Er zijn geen onderzoeksgegevens over de betekenis van dit type
beheer voor de kuikenoverleving in deze groep
Status van de beoordeling: voor Kievitkuikens is de functie van natte habitats als
foerageergebied wetenschappelijk bewezen; het overige is interpretatie van de auteurs.
6. Vluchtstroken.
Functie: Het is onduidelijk of het nog ongemaaide gras tijdens het maaien ge-
bruikt worden als refugium door kuikens uit deze groep, waardoor directe maaisterfte zou kunnen worden verminderd. Er zijn waarnemingen die erop wijzen dat vluchtstroken na het maaien dekking bieden aan de kuikens, die op aangrenzende, korte vegetaties foerageren. Ze verhogen zo de aantrekkelijk heid van dit soort kortgrazige percelen als kuikenhabitat. Het is wellicht mogelijk
Kievit- en Scholeksterkuikens van maïsland te lokken door in aangrenzend grasland bij het maaien in mei vluchtstroken te laten staan.
Effectiviteit: Mogelijk kan op deze wijze directe maaisterfte en sterfte door
mechanische onkruidbestrijding op maïsland worden verminderd. Onder-
zoeksgegevens ontbreken echter. Ook is onduidelijk of de aanwezigheid van een vluchtstrook op een kortgrazig perceel de overlevingskansen van de daar
aanwezige kuikens verhoogt.
Status van de beoordeling: interpretatie auteurs. 7. Uitrijden ruige mest.
Functie: Ruige mest heeft in principe een effect op het knelpunt 'uitdrogen van de
toplaag'. Het draagt bij aan het organische stofgehalte van de bodem, die daardoor beter vochthoudend wordt. De toplaag zal langzamer uitdrogen en re- genwormen langer in staat stellen aan het bodemoppervlak te blijven. Hiermee heeft het een indirect, maar positief effect. Ruige mest vergroot ook de diversiteit van de vegetatiestructuur doordat de vegetatie daar waar stukken mest liggen niet snel hoog kan opschieten. In de eileg- en nestfase breekt het de visuele monotonie van het grasland waardoor nesten beter zijn te camoufleren, maar in de kuikenperiode is van dit effect vermoedelijk weinig overgebleven. Voor Kievitkuikens zouden insecten(larven) in brokken oude mest een extra voedselbron kunnen betekenen, maar hiernaar is tot dusver geen onderzoek gedaan.
Effectiviteit: Er zijn geen onderzoeksgegevens bekend van het effect op kui-
kenoverleving.
Status van de beoordeling: interpretatie auteurs. 8. Strokenbeheer bij stalvoedering
Functie: Er zijn waarnemingen, dat strokenbeheer bij stalvoedering geschikt
foerageerhabitat voor deze groep kuikens (Kievit en Scholekster) oplevert. Dit komt door de aanwezigheid van korte en lange vegetaties op korte afstand van elkaar. De kuikens foerageren op de kort gemaaide vegetatie en zoeken bij on- raad dekking in het lange gras. Niet bekend is wat het frequent (soms dagelijks) maaien van de vegetatierand betekent voor de kans op uitmaaien van de kuikens.
Effectiviteit: Mogelijk kan op deze wijze sterfte door mechanische onkruidbe-
strijding op maïsland worden verminderd. Onderzoeksgegevens ontbreken echter.
Status van de beoordeling: interpretatie auteurs. 9. Mozaïekbeheer
Functie: Bij mozaïekbeheer worden enkele maatregelen toegepast die voor
kuikens uit deze groep gunstig zijn (zie bespreking afzonderlijke maatregelen), terwijl kortgrazig of pas gemaaid grasland meestal in voldoende mate op korte afstand aanwezig zal zijn. Of mozaïekbeheer ook knelpunten oplost, zal vooral afhankelijk zijn van de vraag of er vochtigheidregulerende maatregelen zoals plas- dras worden toegepast. Of Kemphennen nog tot vestiging in dergelijk kleinschalig mozaïek op gangbaar boerenland te verleiden zijn, is twijfelachtig. De broedaantallen zijn daarvoor wel erg sterk gereduceerd. Bouwland (in de praktijk vooral maïsland) temidden van grasland biedt preferent broedhabitat aan Kieviten en Scholeksters, terwijl het grasland goede foerageermogelijk heden biedt. Met name dit mozaïek kan het knelpunt van de mechanische on-
kruidbestrijding helpen verminderen. Een mozaïek van korte en lange vegetaties is maar beperkt nodig. De kuikens kunnen toe met slootkanten en smalle stroken (en greppels) voor dekking.
Effectiviteit: Creëren van natte plekken binnen het mozaïek kan de overleving van
kuikens in deze groep bevorderen. Onderzoeksgegevens ontbreken echter.
Tabel 2: Effect van beheersmaatregelen op de knelpunten in de overleving van de
weidevogelkuikens uit de Kort gras-groep. + = positief effect, 0 = geen effect, - = negatief effect, ? = onbekend, ( ) = vestiging van Kemphen nauwelijks nog te verwachten.
Beheersmaatregel Knelpunt Rust- periode Rustperiode na voorwei- den Maai- trappen Langzaam rijden Plas- dras Vlucht- stroken Ruige mest Stal- voedering Mozaïek- beheer Sterke ontwa- tering 0 0 0 0 +? 0 +? 0 +? Mechanische onkruidbestrij- ding in mais 0 0 0 0 0 +? 0 +? +? Kemphaan: Onvoldoende moerassig grasland 0 0 0 0 (+?) 0 0 0 (+?)
Specifiek gericht op de knelpunten zijn de volgende maatregelen: