In bovenstaande scenario's zijn de huurlijnen groter dan 2 Mbit/s niet opgenomen, omdat uit de AMM aanwijzing is gebleken dat er voor dit type huurlijnen sprake is van grote concurrentie.
6.4.2 Efficiency prikkels
In elk scenario wordt in zekere zin voldaan aan de doelstelling om een efficiency prikkel te geven aan KPN. De omvang van de prikkel is daarbij sterk gerelateerd aan de hoogte van de price cap. In een tweetal van de hierboven genoemde scenario's is de prikkel echter minder sterk.
De markt voor analoge huurlijnen krimpt al enkele jaren en zal dit in de toekomst blijven doen. Dit omdat eindgebruikers voor spraaktoepassingen meer gebruik maken van digitale huurlijnen. KPN
zal proberen haar analoge klanten te overreden om te migreren naar digitale huurlijnen. Immers, indien alle huurlijnen digitaal zijn kan het netwerk van KPN efficiënter worden ingericht. Daarnaast kunnen de vaste kosten van het analoge huurlijn netwerk over steeds minder klanten worden omgeslagen. Een van de manieren om klanten te overreden is om analoge huurlijnen duurder te maken. Door een subcap te plaatsen op analoge huurlijnen wordt deze mogelijkheid echter weggenomen. KPN is overigens verplicht (op basis van de minimumreeks) om analoge huurlijnen aan te bieden.
Indien gekozen wordt voor een price cap op één type huurlijnen (bijvoorbeeld alleen
interconnecterende zoals in scenario D en E) impliceert dat, dat het KPN vrij staat om een eigen prijsbeleid te voeren voor de overige typen huurlijnen. De werking van de price cap is dus beperkt en daarmee ook de efficiency prikkel. Bij voorkeur dient het price cap systeem dus alle huurlijnen te omvatten.
6.4.3 Complexiteit van het systeem
De complexiteit van het price cap systeem wordt vooral bepaald door de gedetailleerdheid waarmee gegevens moeten worden aangeleverd door KPN, het gekozen price cap model en de wijze waarop de X berekend wordt. De complexiteit is minder afhankelijk van het aantal mandjes en de wijze waarop deze worden samengesteld.
In paragraaf 6.3 is aangegeven dat gekozen dient te worden voor het model waar de gemiddelde prijswijzigingen wordt gereguleerd, met wegingsfactoren op basis van de gerealiseerde omzet. Ondanks dat dit een vrij complex price cap systeem geeft, wegen de voordelen op tegen de nadelen (zie paragraaf 4.3.2 en 4.3.3).
6.4.4 Bescherming tegen marktverstoring
Een price cap systeem waarin gebruik gemaakt wordt van meerdere mandjes geeft KPN minder vrijheid om haar eigen prijsbeleid te voeren. Des te groter het aantal mandjes (waardoor onder elk mandje minder typen huurlijnen vallen), des te kleiner de mogelijkheden voor KPN om de
marktverhoudingen te beïnvloeden. Hierbij moet gedacht worden aan dumping (ook wel 'predatory pricing' genoemd) en aan kruissubsidiëring.
De opname van subcaps voor analoge huurlijnen in scenario's B en C is ingegeven om een dergelijke marktverstoring tegen te gaan.
Scenario's A en E geven weinig bescherming tegen marktverstoring. In scenario A heeft KPN een grote vrijheid om haar prijsbeleid binnen de grenzen van de price cap op te stellen. In scenario E is die vrijheid nog groter, daar slechts één type huurlijn met een beperkte afstand onder de price cap maatregel valt.
De price cap in scenario F zal door KPN niet gecompenseerd worden door een tariefsverhoging voor de full circuit internationale verbindingen, aangezien de concurrentie daar te hevig is. Een mogelijke kruissubsidiëring zou kunnen worden toegepast binnen specifieke bestemmingen of met nationale huurlijnen (dit laatste kan voorkomen worden door F toe te passen in combinatie met andere scenarios).
6.4.5 Lange termijn invloed
Scenario's A, B, C en F zullen direct invloed hebben op de tarieven voor eindgebruikers, met naar verwachting een positief effect op de vraag naar huurlijnen. Zo zullen meer ondernemingen (met name in het MKB) besluiten om een huurlijn naar het Internet nemen of om de capaciteit van hun huidige huurlijn te vergroten.
Een dergelijke prijsontwikkeling zal een remmend effect kunnen hebben op de marktpenetratie van andere huurlijn en ADSL operators. Of dit gebeurd is mede afhankelijk van de kwaliteit
(gegarandeerde capaciteit, betrouwbaarheid) van de dienstverlening van deze operators.
Scenario's D en E zijn erop gericht om voor andere operators de toetredingsdrempels te verlagen. De verwachting is dat de price cap daardoor indirect (als gevolg van toenemende concurrentie) leidt tot lagere eindgebruikerstarieven. Doordat eerst de andere operators moeten toetreden tot de markt zou de verlaging van eindgebruikerstarieven wel langer op zich kunnen laten wachten. Door het wholesale aanbod zal ook de concurrentie op de markt voor internationale huurlijnen toenemen.
Het ontbreken van een wholesale aanbod, dat ook nog eens duidelijk verschilt van het retail aanbod, doet de toetreding van nieuwe operators vertragen. De auteurs zijn echter van mening dat een dergelijk aanbod niet de enige factor is die bepaald of partijen zullen toetreden. Vrijwel alle netwerk operators hebben een breed dienstenportfolio, waar huurlijnen een onderdeel van uitmaakt. De beslissing om het eigen netwerk uit te breiden tot aan de local loop zal mede gebaseerd zijn op de verwachting over de afzet van de andere diensten uit het portfolio.
Een daling van de eindgebruikerstarieven heeft invloed op de beslissing om intra-company telefoonverkeer zelf af te handelen door telefooncentrales met vaste verbindingen te koppelen. Het omslagpunt is in het verleden, door de sterke daling van de telefoontarieven, flink gestegen. Door de lagere kosten van de vaste verbinding wordt het weer aantrekkelijk voor bedrijven om het verkeer zelf af te handelen. Hierdoor zullen de inkomsten uit de telefoniedienstverlening dalen. Dit effect is sterker voor operators die verticaal geïntegreerd zijn.
De technologische ontwikkelingen op de middellange termijn voorspellen dat de vraag naar analoge verbindingen zal afnemen. Doordat de economies of scale afnemen zullen de kosten van de analoge verbindingen hoger uitvallen en zal efficiency verbetering lastiger worden. Een price cap maatregel die efficiency verbetering afdwingt is lastig te verenigen met de verplichting aan de partij met AMM om deze analoge huurlijnen te bieden. Of de verplichting voor analoog moet worden losgelaten, of de price cap moet toestaan dat de tarieven stijgen.
6.4.6 Overzicht
In de tabel hieronder is een overzicht gegeven van de relatieve effecten van de zeven scenario's.
Scenario's A B C D E F Efficiency prikkel (+ is grotere prikkel) ++ + +++ - -- ++ Complexiteit (+ is minder complex) + +/- +/- +/- +/- +
Bescherming tegen marktverstoring
(+ is meer bescherming)
- + ++ - --
-Lange termijn invloed
(+ is positieve invloed)
+ + + ++ ++ +