omkadering gewoon basisonderwijs
2014-2015 2015-2016 2016-2017
Evolutie t.o.v. vorig schooljaar
LT Aantal scholen LT
Aantal scholen LT
Aantal scholen
Lestijden volgens de schalen 874.633 2.400 887.122 2.409 900.487 2.418 1,51%
Instaplestijden 24.093 1.786 22.854 1.804 25.141 1.841 10,01%
Lestijden capaciteit plus 2.950 146 3.570 185 3.366 167 -5,71%
Lestijden capaciteit min 297 18 324 18 312 14 -3,70%
SES-lestijden 90.196 2.398 93.014 2.404 97.053 2.414 4,34%
Lestijden leerlingen/leerkracht ratio 2.561 323 2.688 338 2.784 340 3,57%
Lestijden sociale maatregel 497 317 NVT NVT NVT NVT NVT
Lestijden Godsdienst-NCZ-cultuurbeschouwing 57.592 2.234 59.132 2.245 61.024 2.245 3,20%
Lestijden AN (anderstalige nieuwkomers) ** 3.002 404 4.897 528 5753,5 656 17,49%
Lestijden GAN (gewezen anderstalige nieuwkomers 1.206 294 1.239 318 1772,5 460 43,06%
Uren kinderverzorging 21.227 2.178 21.213 2.181 21.324 2.200 0,52%
Punten ICT 33.362 2.399 33.884 2.408 34.453 2.418 1,68%
Punten Administratieve Ondersteuning 121.408 2.400 123.337 2.409 125.339 2.418 1,62%
Punten Zorgcoördinatie 137.962 354 140.010 354 141.782 354 1,27%
Punten Stimulus 42.951 354 43.563 354 43.733 354 0,39%
Eenheden korte vervanging 61.754.742 2.387 58.126.121 2.401 59.071.306 2.407 1,63%
* Informatie over tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH) en permanent onderwijs aan huis (POAH) wordt vanaf dit jaarrapport uitgebreid toegelicht in een apart hoofdstuk Tijdelijk en Permanent Onderwijs aan Huis.
** telkens op 1 januari
Het gewoon basisonderwijs heeft sinds het schooljaar 2012-2013 een sterk vereenvoudigde omkadering. De basisomkadering bestaat uit de lestijden volgens de schalen, de SES-lestijden en de additionele SES-lestijden volgens de schalen, gebaseerd op de leerling/
leerkracht-ratio.
Bij de berekening van de lestijden volgens de schalen is er één schaal voor het lager onderwijs en het kleuteronderwijs. Deze schaal geldt voor alle scholen in Vlaanderen en Brussel. De stijging van deze lestijden volgt de evolutie van de leerlingenaantallen in het basisonderwijs.
De lestijden volgens de schalen kunnen tijdens de loop van het schooljaar opnieuw berekend worden in twee omstandigheden. De eerste reden voor herberekening is als een school in de loop van het schooljaar een voldoende grote aangroei van kleuters heeft zodat ze recht heeft op instaplestijden. De tweede reden is als een school zich in een gemeente bevindt die aangeduid is als capaciteitsgemeente (voor een eerste keer in voege in het schooljaar 2010-2011).
Er is een stijging van het aantal instaplestijden van 10% ten opzichte van het schooljaar 2015-2016. De belangrijkste reden is dat in het schooljaar 2016-2017 de instapmomenten voor kleuters later vielen dan het vorig schooljaar. Zo was de laatste instapdag (na Hemelvaart) nu op 27 mei, een jaar eerder was dit op 7 mei.
Elk jaar opnieuw bepaalt AGODI de capaciteitsgemeenten. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet een gemeente in een administratief arrondissement liggen met een aangroei van minstens 2.400 leerlingen op vijf jaar tijd én moet de gemeente in dezelfde periode zelf een aangroei hebben van minstens 240 leerlingen. De capaciteitsgemeenten voor 2016-2017 zijn: Aalst, Anderlecht, Antwerpen, Asse, Beersel, Beringen, Brussel, Denderleeuw, Edegem, Geel, Gent, Grimbergen, Haaltert, Halle, Hasselt, Heist-op-den-Berg, Heusden-Zolder, Jette, Leuven, Mechelen, Meise, Merelbeke, Mol, Mortsel, Ninove, Opwijk, Schaarbeek, Schoten, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Pieters-Leeuw, Tienen, Turnhout, Vilvoorde, Westerlo, Willebroek, Zaventem, Zemst en Zwijndrecht.
De volgende gemeenten zijn nieuw in deze opsomming zijn: Beersel, Heist-op-den-Berg en Meise.
Om als individuele school in een capaciteitsgemeente in aanmerking te komen, moet een school voor het niveau lager een aangroei hebben van minstens twaalf leerlingen. Bij een stijging van twaalf leerlingen of meer wordt één extra lestijd volgens de schalen per leerling toegekend (capaciteit plus). Een daling van twaalf leerlingen of meer wordt in het niveau lager onderwijs naar rato van één lestijd per leerling in mindering gebracht van de lestijden volgens de schalen (capaciteit min).
Voor capaciteitsgemeenten is ook een waarborgregeling voorzien. Dit betekent dat scholen in een gemeente die niet langer voldoet aan de voorwaarden van capaciteitsgemeente nog één schooljaar in aanmerking blijven komen voor een hertelling. Scholen in gemeenten met een waarborgregeling hertellen niet in min. De gemeenten Landen, Lede en Rumst hadden in het schooljaar 2016-2017 geen aangroei van 240 leerlingen maar konden gebruik van deze waarborgperiode.
De gemeente Dilbeek heeft twee jaar op rij geen aangroei van 240 leerlingen en is daarom niet langer een capaciteitsgemeente.
De SES-lestijden zijn lestijden die toegekend worden op basis van de socio-economische status van leerlingen. Deze socio-economische status wordt bepaald door volgende leerlingenkenmerken: opleidingsniveau van de moeder, thuistaal van de leerling en het ontvangen van een schooltoelage.
Het aantal SES-lestijden blijft net zoals de vorige jaren verhoudingsgewijs sterker stijgen dan het aantal lestijden volgens de schalen.
Als een school onvoldoende lestijden volgens de schalen en SES-lestijden krijgt om een theoretische klasgrootte te behalen van 18,5 leerling per leerkracht, worden additionele lestijden toegerekend tot de school deze ratio behaalt. Het aantal scholen met deze additionele lestijden blijft quasi stabiel (een aangroei van 2 scholen). Het gemiddeld aantal toegekende lestijden per school stijgt evenwel van 7,95 naar 8,19 lestijden.
Sommige scholen kregen door het nieuwe berekeningssysteem omkadering, ingevoerd in 2013, minder lestijden. Daarom was er een overgangssysteem van drie jaar voorzien.
In schooljaar 2014-2015 werden deze lestijden sociale maatregel voor een laatste maal toegekend.
Het aantal lestijden levensbeschouwing toegekend aan de scholen, kent een sterkere stijging dan de stijging van het aantal leerlingen in het niveau lager onderwijs.
Het schooljaar 2016-2017 kende een minder uitgesproken aangroei van het aantal lestijden anderstalige nieuwkomers dan in het schooljaar 2015-2016 (17,49% t.o.v. 63,12% in het schooljaar 2015-2016).
De sterke aangroei van het aantal anderstalige nieuwkomers door de vluchtelingencrisis weerspiegelt zich in het schooljaar 2016-2017 ook in een sterke stijging van het aantal lestijden gewezen anderstalige nieuwkomers (43,06% t.o.v. 2,74% in het schooljaar 2015-2016).
Het aantal scholen met uren kinderverzorging stijgt licht. Ook het totaal aantal uren kinderverzorging stijgt met een half procent.
Basisscholen krijgen ook een puntenenveloppe ICT-coördinatie en administratieve ondersteuning. Aan scholengemeenschappen wordt ook een puntenenveloppe zorgcoördinatie en stimuluspunten toegekend. De stijging van deze puntenenveloppen lopen gelijk met de stijging van het aantal lestijden volgens de schalen toegekend aan de scholen.
Scholen kunnen extra middelen ontvangen voor de vervanging van korte afwezigheden van personeelsleden. In het schooljaar 2016-2017 bedraagt het budget voor eenheden korte vervanging 7.789.000 euro. Het budget blijft door de jaren heen stabiel (behoudens jaarlijkse aanpassingen aan de index). Van het budget wordt jaarlijks een percentage ingehouden ter compensatie van uitgaven voor de ‘verlenging opdracht tijdelijken’, afgekort VOT (=meerkost door het doorbetalen van tijdelijke personeelsleden tijdens weekends en vakanties). AGODI bepaalt dit percentage elk jaar opnieuw op basis van verzamelde gegevens over het voorgaande schooljaar. Deze inhouding verminderde dit schooljaar van 20% naar 19%.
Het aangepast budget wordt omgezet in “eenheden korte vervanging”. Alleen scholen die in een samenwerkingsplatform een convenant voor ‘vervanging korte afwezigheden’
afsloten, hebben recht op deze eenheden. AGODI verdeelt deze eenheden over deze scholen volgens een vastgelegde verdeelsleutel4. In het gewoon basisonderwijs steeg het aantal eenheden in het schooljaar 2016-2017 terug met 1,63% (naar 59.071.306 eenheden).
4 De verdeling van de eenheden is gebaseerd op het vorig schooljaar toegekende aantal lestijden volgens de schalen lestijden, de SES-lestijden, de additionele lestijden volgens de schalen gebaseerd op de leerling-leerkracht ratio en de aanvullende lestijden godsdienst en niet-confessionele zedenleer en cultuurbeschouwing.