Suggesties voor vervolgonderzoek

Dit onderzoek is pragmatisch uitgevoerd, waarbij inzichten zijn gekregen in hoe voornamelijk de praktijk tegen succesbepalende factoren van publiek-private samenwerking in relatie tot infrastructuurprojecten in Nederland aankijkt. Hoewel het onderzoek heeft geresulteerd in het inzichtelijk maken van deze factoren zijn er – zoals in het conclusie en discussiedeel

duidelijk is geworden- aspecten die de nodige aandacht vereisen, te weten:

1. Uitwerken  spinnenwebmodel  ‘vertrouwen als kernwaarde’

Ten eerste zou bezien vanuit de praktijk aan de hand van het voorgestelde spinnenwebmodel gericht onderzocht moeten worden hoe in huidige PPS-projecten het gesteld is met het element vertrouwen. De uitdaging hierbij is om na te gaan hoe vertrouwen kan worden gemeten. Het onderzoek heeft aantoonbaar gemaakt dat het lastig is om hier grip op te krijgen. Om de genoemde redenen zou het raadzaam zijn op het model verder uit te werken aan de hand van de categorie: interactievorm, relatie, organisatie en belangen.

Probleem delen of scheiden?

Voldoende prikkels?

Transparantie

Commitment

Contracten

Incentives

Creëren gezamenlijk belang

Inzicht in belangen

Pagina | 142 Deze  thema’s  en  de bijbehorende deelaspecten zouden als tool ingezet kunnen worden om na te gaan op welke elementen de interactie van samenwerking in relatie tot vertrouwen moeizaam verloopt.

2. samenwerkingsgedachte alliantie centraal zetten

Ten tweede zou ik het voorstel willen doen om de samenwerkingsgedachte van allianties nader te onderzoeken. Er zou bijvoorbeeld gericht onderzocht kunnen worden waarom DBFM(O) projecten de PPS markt domineren, terwijl in dit onderzoek duidelijk is geworden dat allianties de voorkeur genieten als samenwerkingsmodel.

3. Contracten slechts als basis

Derde punt van aandacht voor vervolgonderzoek zijn de PPS-contracten. Gezien de discussies die zich hebben voorgedaan of PPS-contracten wel of niet het succes van een succesvolle publiek-private samenwerking bepalen zou het interessant zijn om dit nader te onderzoeken. Dit onderzoek heeft namelijk aangegeven dat contracten als basis gezien moeten worden, maar door de beperkte opzet van dit onderzoek is niet geheel duidelijk of deze bevindingen ook in het algemeen van toepassing zijn.

4. Wordt er wel succesvol publiek-publiek samengewerkt?

Hoewel de focus van het onderzoek is komen te liggen op het interactieproces tussen publieke en private partijen, heeft het onderzoek ook aangegeven dat het maar de vraag is of er publiek-publiek wel succesvol wordt samengewerkt. Om die reden zou het interessant zijn om publiek-private samenwerking in relatie te brengen met de onderlinge publiekelijke samenwerking. Wellicht zouden resultaten hieruit verduidelijken dat ook op dit vlak bepalende elementen een grote rol zijn voor het welslagen van een publiek-private samenwerking.

5. Leren uit het verleden

Ook zou het interessant zijn om na te gaan of men in de PPS-praktijk wel leert van het verleden. Meerdere malen heb ik tijdens het onderzoek de vraag gesteld waarom een bepaalde factor nog gezien wordt als belemmerende factor, terwijl onderzoeken aantoonbaar hebben gemaakt dat bepaalde factoren zorgen voor succesvolle samenwerking. Daarom zou ik het voorstel willen doen om na te gaan of men wel leert van het verleden en waarom dit wel en niet gebeurt.

6. Nagaan waarom opdrachtgevers (nog) geen ruimte geven aan opdracht nemende partijen

Ten slotte is naar voren gekomen dat private partijen eerder betrokken moet worden en meer invloed moeten hebben in een Tracébesluit en de publiek-private samenwerking zelf, zodat de ruimtelijke kwaliteit van oplossingen wordt vergroot. Interessant om na te gaan door, bijvoorbeeld een simulatie, wat de reden van een opdrachtgever zou zijn om opdracht nemende partijen deze ruimte (nog) niet te geven. Wellicht speelt ook hier het vertrouwen een grote rol.

Pagina | 143 11.3 Relevantie onderzoek

Uit het onderzoek, de conclusies, discussie en suggesties voor vervolgonderzoek vloeit logischerwijs de wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie voort.

Wetenschappelijke relevantie

In de beschikbare (Nederlandse) literatuur zijn verschillende bepalende factoren voor het succes van een publiek-private samenwerking na gegaan. Dit onderzoek heeft een bijdrage aan kennis geleverd door de bepalende factoren uit literatuur en praktijkonderzoek met elkaar te confronteren, de betekenis ervan achterhaald en op basis hiervan de bevindingen in perspectief geplaatst. In die zin heeft het onderzoek een bijdrage aan kennis kunnen leveren, waarin de wetenschappelijke relevantie van het onderzoek ligt.

Maatschappelijke relevantie

Dit onderzoek heeft bepalende succesfactoren voor publiek-private samenwerking in relatie tot infrastructuurprojecten in Nederland inzichtelijk gemaakt. Op basis van deze bevindingen zijn conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor het opstellen van het spinnenwebmodel ‘Vertrouwen   als   Kernwaarde’. De verwachting is dat met het implementeren van dit onderzoek de praktijk na kan gaan welke elementen sturing nodig hebben, zodat gericht gewerkt kan worden naar het nodige vertrouwen in PPS-projecten. Op basis van zo’n  model  kunnen  PPS-projecten mogelijk beter verlopen. Maatschappelijk gezien betekent dit dat publiek geld in infrastructuurprojecten beter wordt besteed. (Er van uitgaande dat vertragingen en het moeizaam verlopen van samenwerking kostbaar zijn). In die zin is dit onderzoek maatschappelijk relevant.

Pagina | 144

Figurenlijst

Figuur 1: Schematisch overzicht opbouw onderzoek 18

Figuur 2: Schema opbouw onderzoek 19

Figuur 3: Open codering tekstfragment 26

Figuur 4: Code boom axiaal coderen 27

Figuur 5: Verschillen contractvorm en partnerschap 33

Figuur 6: Belangrijkste elementen Publiek-Private Samenwerking 35 Figuur 7: Belangrijkste kenmerken Publiek-Private Samenwerking 36

Figuur 8: Model doorgronden interactie 38

Figuur 9: Belangrijkste kenmerken tot stand komen en functioneren PPS 47 Figuur 10: Overzicht ambities en afweging organisaties 51

Figuur 11: Model win-win situatie 52

Figuur 12: Opzoek naar win-win mogelijkheden 53

Figuur 13: Inzichten issues en belangen 54

Figuur 14: Vertrouwen 57

Figuur 15: Fasen samenwerking en kenmerken 61

Figuur 16: Ontwikkelingsproces samenwerkingsverband 62

Figuur 17: Kompasvorm indicatoren samenwerking 63

Figuur 18: Succes en faalfactoren samenwerking infrastructuurprojecten 65 Figuur 19: Verband geslaagd en succesvolle samenwerking 66

Figuur 20: Theoretisch kader 70

Figuur 21: Samenvattende succesfactoren Publiek-Private Samenwerking 72 Figuur 22: Onderzoeksmodel succesfactoren Publiek-Private Samenwerking theorie 74

Figuur 23: Voorbeeldcitaten interviews 77

Figuur 24: Code boom thema samenwerking 83

Figuur 25: Code boom thema vertrouwen 86

Figuur 26: Code boom thema relatie 88

Figuur 27: Code boom thema organisatie 91

Figuur 28: Succesfactoren Publiek-Private Samenwerking praktijk 94 Figuur 29: Succesfactoren Publiek-Private Samenwerking theorie en praktijk 102 Figuur 30: Belangrijkste bevindingen thema belangen 104 Figuur 31: Belangrijkste bevindingen thema vertrouwen 105 Figuur 32: Belangrijkste bevindingen thema relatie 106 Figuur 33: Belangrijkste bevindingen thema organisatie 107 Figuur 34: Belangrijkste bevindingen thema interactievorm 108 Figuur 35: Code boom stelling interactievorm 113 Figuur 36: Code boom stelling verschillende belangen 115 Figuur 37: Code boom stelling verschillende vertrouwen 117 Figuur 38: Code boom stelling verschillende gelijkwaardigheid 119 Figuur 39: Model verloop onderzoek 124 Figuur 40: Onderzoekmodel conclusies 141 Figuur 41: Spinnenwebmodel: ‘Vertrouwen als kernwaarde van samenwerking ‘ 141

Pagina | 145