Succesfactoren Valenciaans model

Om gericht te starten en het proces van het zoeken naar succesfactoren van het Valenciaans model te stroomlijnen, is besloten om de lijst van Franzen et al. (2011) te hanteren waarin zij factoren aangeven die van invloed zijn op het succes van binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. De keuze voor het hanteren van de lijst met binnenstedelijke succesfactoren is voor de hand liggend, de transformatie van de Kanaalzone in Apeldoorn is immers een vorm van binnenstedelijke gebiedsontwikkeling en het Valenciaans model een instrument waarmee binnenstedelijke gebiedsontwikkeling mogelijk kan worden gemaakt. Bovendien is voldoende literatuur beschikbaar over succesfactoren van binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. De succesfactoren van binnenstedelijke gebiedsontwikkeling van Franzen et al. (2011) uit hoofdstuk twee wordt daarom als basislijst gebruikt. Het zoeken naar succesfactoren van het Valenciaans model wordt hierdoor versneld en gestroomlijnd, omdat de lijst van Franzen et al. (2011) handvatten bieden. Hierdoor wordt duidelijk of de succesfactoren van Franzen et al. (2011) ook van invloed zijn op het succes van het Valenciaans model en of dat de lijst moet worden aangevuld met nieuwe succesfactoren.

Voordat het Valenciaans model wordt ontrafeld aan de hand van de succesfactoren van Franzen et al. (2011), is het van belang stil te staan bij de interpretatiegevoeligheid van deze lijst. Iedere onderzoeker zal de factoren die Franzen et al. (2011) benoemen op een andere wijze interpreteren. Dit betekent dat iedere onderzoeker haar eigen nuances zal maken als ze de succesfactoren van Franzen et al. (2011) leest. Franzen et

39 al. (2011) hebben het bijvoorbeeld over openheid als succesfactor. Openheid in gebiedsontwikkeling kan op veel manieren geïnterpreteerd worden. Openheid kan bijvoorbeeld betekenen dat actoren onderling open naar elkaar zijn, maar het kan ook betekenen dat de besluitvorming transparant en open is. Franzen et al. (2011) geven in de door hun benoemde succesfactoren ook ruimte voor interpretatie omdat iedere succesfactor niet breed wordt uitgemeten. Iedere onderzoeker zal dan ook herin zijn eigen keuze maken. Voor dit onderzoek is het overigens geen probleem dat Franzen et al. (2011) niet tot in detail alle succesfactoren ‘uitkauwt’. In dit onderzoek worden de door hen genoemde actoren namelijk gezien als kaders en richtlijnen voor een meer gestroomlijnde zoektocht naar succesfactoren van het Valenciaans model.

De vragen die gesteld worden bij elke factor zijn: draagt deze factor bij aan het succes van het Valenciaans model? En wordt deze factor dan ook bevestigd in de literatuur? Uiteindelijk leidt dit tot een aangevulde of gewijzigde basislijst van Franzen et al. (2011), met succesfactoren voor het Valenciaans model. Het ontrafelen van het Valenciaans model vindt plaats aan de hand van literatuur het Valenciaans model, en waar nodig met literatuur over stedelijke herverkaveling (in het algemeen). De literatuur geeft niet alleen in theoretische zin weer hoe het Valenciaans model werkt, ook zijn in sommige publicaties praktijkcases besproken waarin het Valenciaans model is toegepast. Er zijn bij deze zoektocht verscheidene Nederlandstalige- en Engelstalige artikelen geraadpleegd. Er is gezocht in de zoeksystemen van de Radboud Universiteit, via GoogleScholar en Web of Science. Daarnaast is in vakbladen als Rooilijn, Building Bussines, S+RO en Geografie gezocht. Langs deze wegen is gezocht op termen als: land readjustment, Valenciaans model, stedelijke herverkaveling en public value capturing. Van de gevonden literatuur is vervolgens de bronnenlijst doorgenomen, om van hieruit weer verder te zoeken naar nieuwe bronnen. De factoren die zijn gevonden in de literatuur, zijn daarna ook weer als zoekterm gebruikt.

Vervolgens zijn de succesfactoren die gevonden zijn in de literatuur ter verificatie voorgelegd aan een expert op het gebied van het Valenciaans model: Demetrio Muñoz Gielen. Hiermee is gepeild in hoeverre de gevonden factoren vanuit de literatuur daadwerkelijk het meest bepalend zijn voor het succes. Hiermee wordt voorkomen dat succesfactoren worden vergeten mee te nemen of dat ze verkeerd worden overgenomen vanuit de literatuur. Muñoz Gielen doet sinds 2002 actief mee aan het publieke- en wetenschappelijke debat over de huidige problematiek in de gebiedsontwikkeling zoals de bouwstagnatie en de lastige financiering van publieke doelen. Als wetenschapper is hij direct betrokken bij de zoektocht naar oplossingen. Door zijn Spaanse achtergrond heeft hij veel kennis over gebiedsontwikkeling in Spanje en in het bijzonder het Valenciaans model. Hij heeft diverse publicaties geschreven in wetenschappelijke tijdschriften over het Valenciaans model welke bijvoorbeeld ook gebruikt zijn bij de samenstelling van de succesfactoren in het conceptuele kader. Naast zijn advies- en onderzoekswerkzaamheden is Muñoz Gielen universitair docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Amsterdam School of Real Estate en de Universiteit van Amsterdam. Bovendien is hij parttime beleidsadviseur in de Gemeente Purmerend (Urbs Advies, 2012).

Overigens blijkt uit de zoektocht naar succesfactoren vanuit de literatuur dat Muñoz Gielen vaak als bron wordt gebruikt. De publicaties van Muñoz Gielen (in sommige gevallen in combinatie met andere auteurs) is de input voor ongeveer de driekwart van de gevonden succesfactoren. Er kan worden geconcludeerd dat indien informatie nodig is over het Valenciaans model (in het Nederlands of Engels), deze zoektocht in veel gevallen zal leiden naar publicaties van Muñoz Gielen. In dit onderzoek is Muñoz Gielen vervolgens ook geraadpleegd voor het interview, om de gevonden succesfactoren uit de literatuur te checken. Aan de ene kant is dit logisch, uit dit onderzoek blijkt dat hij in Nederland misschien wel de meeste kennis heeft over het Valenciaans model. Daarom is Muñoz Gielen een ideale en vooral haalbare expert om te interviewen. Aan de andere kant is het misschien sterker iemand anders de lijst te laten checken dan Muñoz Gielen. Aangezien verder weinig auteurs schrijven over het Valenciaans model (of veelal in samenwerking met Muñoz Gielen) in het Nederlands of Engels is dit lastig gebleken. Ook gezien de looptijd van het onderzoek is besloten dit niet te doen.

Nu volgt de uitwerking van het Valenciaans model aan de hand van de succesfactoren van Franzen et al. (2011). Per factor wordt gemotiveerd of de factor wel of niet bijdraagt aan het succes van het Valenciaans model op basis van literatuur over het model. Daarnaast wordt per succesfactor besproken of de factor ook tijdens het interview met Muñoz Gielen is bevestigd. Voor het opstellen van de succesfactoren van het Valenciaans model, is gekozen de noodzakelijke voorwaarden als eerst weer te geven. Franzen et al. (2011) geven geen blauwdruk voor noodzakelijke voorwaarden, dus daarom kunnen deze factoren niet worden gebruikt als handvatten. Echter zijn de noodzakelijke voorwaarden wel dermate belangrijk dat ze als eerst moeten worden genoemd, omdat ze in dit onderzoek worden beschouwd als stappen die moeten worden doorlopen om tot succesvolle gebiedsontwikkeling via het Valenciaans model te komen. Zonder eerst kennis te nemen van de noodzakelijke voorwaarden wordt het lastig de contextvariabelen en kritische succesfactoren

te vatten. Door als eerst de noodzakelijke voorwaarden te noemen ontstaat gelijk een duidelijk beeld van de werking van het Valenciaans model.