Conclusie succesfactoren

In voorgaande paragraaf is vastgesteld welke factoren het meest bepalend zijn voor het succes van het Valenciaans model. Hierdoor kan een eerste inschatting worden gemaakt in hoeverre de succesfactoren relevant zijn in de Apeldoornse context. De factoren die het minst eenvoudig zijn te beïnvloeden, zijn de contextvariabelen. De contextvariabele ‘wijziging wet- en regelgeving’ wordt als een van de meest relevante voor de Nederlandse- en Apeldoornse context beschouwd. Uit de Spaanse situatie blijkt namelijk dat de basis van het succes van het Valenciaans model gelegd is door introductie van wet- en regelgeving. De voornaamste reden voor een wettelijke regeling van stedelijke herverkaveling in Apeldoorn, zal het regelen van het kostenverhaal zijn. Naar de mogelijkheden van een vorm van wet- en regelgeving in Apeldoorn, wordt in het vervolgonderzoek gekeken. Zowel de formele- als informele institutionele setting zijn hierbij van belang. Uit het rijtje contextvariabelen zijn ook het politiek- en economisch klimaat erg relevant. Juist voor de Apeldoornse context, een aantal deelprojecten van de Kanaalzone zijn (voorlopig) geschrapt (De Groot, 2012). Daarnaast is het voor de hand liggend dat ze door de economische situatie andere wegen verkennen als het gaat om het ontwikkelen van gebieden. Het blijkt dus dat de factoren economisch- en politiek klimaat nu al tot consequenties hebben geleid voor de ontwikkeling van de Kanaalzone. De overige contextvariabelen culturele achtergrond en demografie oefenen ook invloed uit op het succes van het Valenciaans model. Ze zijn daarom ook belangrijk in de Apeldoornse context, maar naar verwachting in mindere mate dan de andere contextvariabelen. In het kader van de factor culturele achtergrond geldt dat gekeken zou kunnen worden in hoeverre stedelijke herverkaveling past binnen de Apeldoornse planningscultuur. Ook demografie is als succesfactor bevestigd. Echter wordt de mate waarin het bepalend is voor het succes wel in twijfel getrokken. Ook voor de Apeldoornse context zal gelden: geen vraag, geen markt. Anderzijds zal altijd gebouwd moeten worden, gebiedsopgaven zijn blijvend. Dus in die zin is demografie op het eerste oog wel en niet bepalend voor de Apeldoornse situatie.

De noodzakelijke voorwaarden zijn het eenvoudigst te beïnvloeden door de gemeente Apeldoorn. Wellicht is de belangrijkste noodzakelijke voorwaarde voor een succesvolle ontwikkeling via het Valenciaans model in Apeldoorn wel het opstellen van het algemeen bestemmingsplan. De structuurschets Kanaalzone Apeldoorn kan -op het eerste oog- in de informatie hiervoor voorzien. Aanvullende informatie kan verkregen worden via leden van het Projectteam Kanaalzone van de gemeente Apeldoorn. De volgende noodzakelijke voorwaarde is dat de urbaniseerder een urbanisatieplan opstelt, waarna het definitieve urbanisatie- en herverkavelingsproject wordt gepresenteerd door de urbaniseerder. Voor de gemeente is deze factor aan de ene kant niet relevant, aan de andere wel. Aan de ene kant is door de gemeente al aan de voorkant duidelijk gemaakt wat de ambities zijn voor het gebied. Dit is nauwelijks meer beïnvloedbaar in dit stadium, mede omdat het definitieve urbanisatie- en herverkavelingsproject opgesteld wordt door de urbaniseerder. Daarom is het definitieve urbanisatie- en herverkavelingsproject voor de gemeente minder relevant. Aan de andere kant is deze factor wel bepalend omdat hiermee het definitieve plan wordt ingediend en het dus direct invloed heeft op de fysieke uitkomst van het gebied. In het vervolgonderzoek zal bij deze succesfactor in het bijzonder gekeken moeten worden naar de rol van de gemeente bij deze succesfactor. De urbaniseerder is in deze fase verantwoordelijk voor de inhoud van het definitieve plan. Ook op deze inhoud kan een voorschot worden gegeven in het vervolg van dit onderzoek. Verder komen als noodzakelijke voorwaarden het bouw- en woonrijp maken van de kavels, de aanleg van publieke voorzieningen en de oplevering kavels naar voren. Naar bouw- en woonrijp maken en de oplevering de kavels zal niet veel onderzoek gedaan hoeven worden. Deze factoren liggen namelijk in het verlengde van de factor urbaniseerder. De gemeente staat op dat moment aan de zijlijn. De aanleg van publieke voorzieningen is meer relevant, omdat de kosten door de grondeigenaren worden gedragen in plaats van de gemeente. De mogelijkheden die dit biedt zullen worden bekeken in het vervolg van dit onderzoek. Ook moet helder worden welke voorzieningen hiertoe gerekend kunnen worden.

Tot slot zijn er een aantal kritische succesfactoren die een bijdrage leveren aan het succes. Enkele factoren kunnen de kans van een succesvol gebiedsontwikkelingsproces aanzienlijk verhogen, vertrouwen en openheid, het terugbrengen complexiteit en proactieve sturing zijn hier de belangrijkste voorbeelden van. Vooral voor een project met langere looptijd zoals de Kanaalzone zal vertrouwen een belangrijke factor zijn. Openheid blijkt goed te passen bij het Valenciaans model. Het Valenciaans model staat namelijk voor een transparant proces met heldere spelregels. Daarnaast zijn er kritische succesfactoren als duidelijkheid over het kostenverhaal bij aanvang van een project en een toegankelijker gebiedsontwikkelingsproces. Duidelijkheid over het kostenverhaal draagt bij aan een succesvolle gebiedsontwikkeling omdat dit kan zorgen voor een sneller en voordeliger kostenverhaal voor de Kanaalzone. Daarnaast wordt het kostenverhaal voordeliger doordat gebiedsontwikkeling toegankelijker wordt. Tot slot is het Valenciaans model mede een succes doordat publieke- en private partijen kunnen ontwikkelen zonder grondposities. Er moet gekeken worden welke mogelijkheden en barrières dit biedt oplevert voor de gemeente Apeldoorn.

57

5.

Verkenning: Het Valenciaans model in de Kanaalzone

In het voorgaande hoofdstuk is op basis van literatuur en expert judgement een lijst opgesteld met succesfactoren van het Valenciaans model. Op deze wijze is een lijst ontstaan met factoren die het meest bepalend zijn voor het succes van het Valenciaans model. Aan de hand van die factoren worden in dit hoofdstuk de mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling in de Kanaalzone verkend. Er wordt hiermee antwoord verkregen op vijfde deelvraag van dit onderzoek:

Welke mogelijkheden zijn er, gezien de gevonden succesfactoren van het Valenciaans model, voor de ontwikkeling van de Kanaalzone in Apeldoorn?

Voor de beantwoording van deze deelvraag is exploratief onderzoek verricht. Dit betekent dat met een open vizier per succesfactor gekeken is naar de mogelijkheden die deze biedt voor gebiedsontwikkeling in de Kanaalzone. De informatie die wordt geproduceerd in dit hoofdstuk is dan ook gebaseerd op de uitwerking van het Valenciaans model in het vorige hoofdstuk. Waar dit niet is gebeurd, worden bronnen vermeld.

Dit hoofdstuk is een verkenning van de mogelijkheden van het Valenciaans model in de Kanaalzone. Er wordt dus gespeculeerd of het Valenciaans model wel of niet kan werken in de Kanaalzone en hierbij worden nuances en overwegingen gemaakt. Daarnaast wordt per factor gekeken naar de mogelijke barrières die optreden en wordt aandacht besteed aan de vertaalfactoren. Dit houdt in dat geïnterpreteerd wordt in hoeverre de succesfactor relevant is voor gebiedsontwikkeling in de Apeldoornse context. Uiteraard is voor de vertaling van succesfactoren naar de Kanaalzone ook de context van de Kanaalzone erg belangrijk. Er is immers een helder beeld nodig van de ontwikkeling in de Kanaalzone om de succesfactoren te kunnen confronteren met het gebied. Daarom zijn verschillende beleidsdocumenten geanalyseerd over de Kanaalzone en zijn de volgende personen binnen de gemeente Apeldoorn geïnterviewd:

- A. de Groot Projectassistent Kanaalzone - M. Bijker Programmamanager Kanaalzone - A. van Laar Projectmanager Pilot Zuid - M.J. van Dooren Projectmanager Vlijtsepark