Subtema: Werksomstandighede verminder geleenthede vir betrokkenheid by die leergestremde kind

Na aanleiding van die onderhoude kon daar afgelei word dat vaders se werksomstandighede hul geleenthede vir betrokkenheid by die leergestremde kind verminder. Dit verminder dus die geleenthede waar vaders vir hul kind toeganklik is. Vier van die vyf vaders het verwys na hulle belewenis van frustrasie vanweë die feit dat hulle minimaal by die kind betrokke is omdat hulle min tyd tot hulle beskikking het. Hierdie vaders het ook genoem dat hulle minimaal betrokke is by doktersafsprake omdat dit gewoonlik gedurende hulle werksure plaasvind.

Die vaders blameer ook hulself dat hulle nie vir hulle leergestremde kind toeganklik is nie omrede hulle min tyd het om met hul leergestremde kind te spandeer. Die vaders sien hul werksomstandighede as ’n uitdaging wat hul reeds sensitiewe verhouding met hul leergestremde kind nog meer ingewikkeld maak. Hierdie vaders het ook genoem dat hulle besef dat die spanningsvlakke by die werk gereeld daartoe bydra dat hulle die konflik by die huis nie goed hanteer nie, selfs ook dat konflik makliker plaasvind as gevolg van die spanning by die werk wat die vader se gemoed ook beïnvloed. Die een vader het sy eie besigheid en bevestig dat dit nog moeiliker is as gevolg van finansiële druk en langer werksure. Al die vaders het ook genoem dat wanneer hulle tuiskom hul geduld te min is as gevolg van spanning by die werk en lang werksure, en dat dit dan moeilik is om aandag te gee of hulp te verleen met die leergestremde kind se skoolwerk.

Die vaders het tydens die groepsgesprek bevestig dat werksomstandighede hulle beskikbaarheid vir interaksie met hulle kind beperk, wat weer hul toeganklikheid vir hulle kind minder maak.Hier volg direkte aanhalings van die vaders:

“Die vlak van spanning by die werk beïnvloed my verhouding met my leergestremde kind. As ek by die huis kom, moet ek dikwels die konfliksituasie hanteer tussen hom en sy ma. My vlakke van geduld is dan min, wat veroorsaak dat ek die situasies ook nie reg hanteer nie” (V3 – Io). “Ek kan heelwat meer doen. Ek doen te min. Die tyd wat ek wel met hom spandeer, is hopeloos te min en nie kwaliteit tyd nie” (V2- Io).

“Dit is verseker moeilik, veral met die spanning by my werk. As ek by die huis kom, het ek nie lus vir iets nie. Ek het die afgelope tyd probeer om op te let hoe ek sekere goed sê vir my kind, want ek het besef ek sal gereeld net ‘snap’ teenoor hom” (V3 – Gg).

Allen en Daly (2007:19) is van mening dat lang werksure deur vaders gesien word as die belangrikste rede vir vaders se lae vlakke van betrokkenheid by hulle kinders. Vaders wat lang ure werk, is geneig om oorlaai te voel en dit kan dan moontlik daartoe lei dat vaders hul leergestremde kinders met minder geduld hanteer. Dit kan ’n uitwerking op die kwaliteit van die verhouding tussen die vader en kind hê.

Lau (2010:366) verwys na die teenstrydige verwagtinge wat daar tussen die werk en die gesin ontstaan. In die era van globalisering word die verwagtinge ten opsigte van die vader se werksrol al hoe meer, wat dan ’n bydraende impak kan hê op die gesinsverwagtinge waaraan die vader moet probeer voldoen. Hierdie botsende rolle van die werk en die gesin kan tot verwoestende resultate in emosionele uitkomste op die terrein van werk en gesin lei (Al-Yagon & Cinamon, 2008:92). Die bogenoemde twee rolle van die werk en die gesin dui op die gesinsisteemteorie – hoe die verskillende sisteme ’n invloed op mekaar uitoefen en dat die sisteme nie onafhanklik van mekaar funksioneer nie.

Volgens Lamb en Tamis-Lemonda (2004:2) word toeganklikheid gesien as een van die aspekte waaruit vaderlike betrokkenheid bestaan. Toeganklikheid verwys na die vader se beskikbaarheid vir interaksie met die kind sonder dat direkte interaksie nodig is. Die vader stel homself byvoorbeeld beskikbaar dat die kind hom kan nader as hulle sou wou (Lamb & Tamis-Lemonda, 2004:2).

4.4.2 Subtema: Skoolwerk het ’n negatiewe uitwerking op vaderlike

betrokkenheid

Dit het uit die onderhoude duidelik na vore gekom dat al die vaders se betrokkenheid by hul leergestremde kind deur die konstante fokus op skoolwerk beïnvloed word. Die vaders het genoem dat hul betrokkenheid beïnvloed word deur die kontrolering en opvolg van die skoolwerk wat konflik veroorsaak, en die hoeveelheid energie en spanning wat dit verg om die leergestremde kind met skoolwerk te help. Die vaders

het genoem dat skoolwerk gereeld met konflik gepaardgaan omdat die skoolwerk direk op die kind se onvermoë fokus.

Hierby is dit ook duidelik dat die vaders nie altyd die onvermoë van die kind verstaan nie, wat dan veroorsaak dat konflik voorkom. Die vaders het ook genoem dat die gereelde kontrolering van skoolwerk uiters uitputtend is. Die hoeveelheid energie en tyd wat die kind se skoolwerk verg, veroorsaak konflik in die gesin, omdat daar min tyd vir enigiets anders oor is.

Die vaders het skoolwerk as ’n uitdaging beskryf, omdat die gereelde konflik wat plaasvind dit moeilik maak om ’n positiewe verhouding met hul leergestremde kind te bou. Die een vader het erken dat die geleentheid om positiewe erkenning te gee aan die spesifieke kind beperk is, omdat die tye saam deur die konstante fokus op die negatiewe oorheers word, byvoorbeeld by skoolwerk wat verband hou met die onvermoë van die kind wat die vader nie maklik verstaan nie.

Dit is in die groepsgesprek bevestig dat skoolwerk ’n negatiewe uitwerking op vaderlike betrokkenheid het.Die volgende opmerkings oor die negatiewe uitwerking van skoolwerk op vaderlike betrokkenheid is gemaak:

“Ons spandeer ure aan skoolwerk, wat altyd gepaardgaan met konflik. Daar is nooit tyd om te fokus op lekker saamdoen-aktiwiteite nie, dus is ons verhouding se fondasie gebou op die negatiewe tye saam wanneer ons huiswerk doen. Ek vind dit baie moeilik om ’n goeie verhouding met my leergestremde kind te vind, want ons huis en verhouding word gedomineer deur skoolwerk” (V5 – Io).

“Ons huis se sentrale tema is skoolwerk, die huis se hele atmosfeer word bepaal deur die skoolwerk. My vrou raak gespanne en al meer gefrustreerd. Dit het my en my vrou se verhouding beïnvloed en my en my kind se verhouding” (V3 – Io).

“Ek raak soms so gefrustreerd dat ek vir hom wil skree ‘Is jy stupid?’ Ek weet dit is skadelik om dit te sê en dit is waar daardie vlakke van frustrasie jou soms mal maak. Dit is moeilik om te begryp wat rêrig in sy kop aangaan, ons verstaan nie sy frustrasie nie” (V3 – Gg).

Die werk van Dudley-Marling (2003:6) lê daarop klem dat ouers baie tyd aan skoolwerk van leergestremde kinders bestee, wat dan inmeng met die gesin se tyd om aangename aktiwiteite te doen. Die tyd en energie wat aan die leergestremde kind se skoolwerk bestee word, is onaangenaam omrede dit tydsaam is. Verder gaan dit met konflik gepaard, omdat skoolwerk fokus op die onvermoë wat die kinders het, byvoorbeeld ten opsigte van taal, lees, wiskunde en skryfwerk. Skoolwerk is vir hierdie spesifieke kinders ’n negatiewe ervaring omdat dit aandag op hul onvermoë vestig. Dit is hierdie onvermoë wat ’n negatiewe belewenis vir die kind en vir die vaders skep (Cockroft & Hartgill, 2004:65; Dudley-Marling, 2003:6). Van De Weghe (2004:78) is van mening dat ’n huishouding met ’n leergestremde kind gereeld frustrasies beleef ten opsigte van die leergestremde kind se skoolwerk. Die skoolwerk neem baie tyd in beslag en verg baie geduld van die vaders om dit te verduidelik op die vlak wat die leergestremde kind dit kan verstaan.

Dudley-Marling (2003:9) noem dat vaders van mening is dat die leergestremde kind die skoolwerk slegs in die teenwoordigheid van ’n ouer kan doen. Die skoolwerk van die leergestremde kind ontneem dikwels die gesin van gesinstyd, en lei dikwels tot konflik in die huis. Die ouers se hulp met skoolwerk gaan dikwels met ’n geneul gepaard om die leergestremde kind aan die gang te kry. Die normale hoeveelheid geneul is positief, maar in dié geval sal ’n oormaat van konstante geneul ’n skadelike effek op die ouer-kind-verhouding hê (Van De Weghe, 2004:78).

Die konstante geneul lei daartoe dat die ouer se frustrasie opbou, en dit maak dit moeilik vir die ouer om nie ’n onaangename gesaghebbende rol aan te neem nie. ’n Voorbeeld hiervan is om onredelik te raak en op die leergestremde kind te begin skree, wat dan moontlik ’n skadelike effek op die ouer-kind-verhouding kan hê (Van De Weghe, 2004:78).

4.4.3 Subtema: Vaders beleef die adolessente fase as ’n struikelblok vir