Strategische planning

Figuur 6.1: strategische planning in het project portfolio management proces

Figuur 6.4: problemen op strategisch planningsniveau

Op basis van de resultaten van de questionnaire zijn vier verschillen tussen organisatorische

karakteristieken van DAF en de best practices geïdentificeerd. Deze hebben betrekking op de

business strategie, de PD strategie, de rol die het productplan speelt in de selectie van nieuwe

projecten en het format van het plan. In het project portfolio management model bevinden

deze factoren zich in het omlijste gedeelte (zie figuur 6.1). Tijdens de diepte-interviews bleek

dat deze verschillen samenhangen met problemen die een negatieve invloed hebben op de

process performance.

Business strategie

Een corporate business strategie is bij DAF niet gedocumenteerd. In geen enkel interview

hebben respondenten een document kunnen voorleggen waarin in grote lijnen staat wat voor

DAF de doelen in de komende jaren zijn en op welke wijze alle bedrijfsonderdelen daaraan

bijdragen. Er worden wel flarden strategische informatie losgelaten door de directie,

bijvoorbeeld met betrekking tot het aanboren van nieuwe markten buiten Europa, maar van

een geconsolideerd plan is echter geen sprake.

In de interviews kwam naar voren dat men DAF niet als stuurloos ervaart; men gaat ervan uit

dat er wel degelijk een heldere strategische visie bestaat op corporate niveau. Toch vinden de

meeste respondenten het wenselijk als deze meer gedeeld zou worden. Enkele respondenten

verwijzen naar de vroegere situatie bij DAF waarin met regelmaat een strategisch plan werd

besproken. Dit gaf rust in de organisatie, omdat men gezamenlijk naar dezelfde doelen toe

kon werken.

bedrijven. Het jaarlijkse budget voor DAF wordt dus beïnvloed door ontwikkelingen op

mondiaal niveau. Elk jaar is voor DAF onzeker welke middelen zij tot haar beschikking heeft,

waardoor het tevens onzeker is of de beoogde strategie op een geplande wijze uitgevoerd kan

worden. Dit maakt het voor DAF moeilijk een duidelijke koers voor de toekomst uit te zetten

en te volgen.

PD strategie

Naast de business strategie is ook de PD strategie voor DAF niet geformuleerd en gedeeld. In

grote lijnen is de rol van nieuwe producten helder: het aanbod van trucks fit houden. Daarin

is een duidelijke keuze gemaakt; DAF is niet van plan zich op andersoortige producten te

richten.

Sommige respondenten binnen PD vinden dat de innovatiestrategie van DAF zich laat

karakteriseren met het strategietype Analyzer, andere respondenten hebben hiervan echter

nog nooit gehoord.

Analyzers kenmerken zich door het zelden vooroplopen met nieuwe producten in de markt en

ontleent zijn competitief vermogen aan het snel opvolgen van concurrenten met meer

innovatieve of meer kostenefficiënte producten (Miles & Snow, 1978). De Analyzer definitie

geeft al aan dat binnen dit type nog volop keuzemogelijkheden zijn; focus op

kostenefficiëntie en / of innovativiteit. Op dit punt heerst onder de respondenten verdeeldheid.

Binnen Product Development is men overwegend conservatief ten aanzien van

productvernieuwing. Men denkt in eerste instantie aan de fleet-owner, voor wie met name

kostenefficiëntie van belang zijn. Binnen Product Planning bestaat meer aandacht voor

vernieuwing van truckeigenschappen die worden ervaren door de chauffeur.

Tot zover zijn er geen problemen genoemd die voortkomen uit het ontbreken van de twee

strategieën. Deze bestaan echter wel en duiken op bij het opstellen van het productplan.

Productplan

De lange termijn planning van nieuwe producten begint bij de Marketing afdeling Product

Planning. Om in te kunnen schatten wat de verschillen zijn tussen het huidige productaanbod

en de wensen en eisen ten aanzien hiervan voor de toekomst, worden onder andere wetgeving,

eindgebruikers, dealers, nationale verkooporganisaties en concurrenten geraadpleegd. Dit is

wat in het theoretisch kader het scannen van de omgeving op signalen voor verandering werd

genoemd. Hoewel geen algemeen geformuleerde strategieën bestaan wordt een toekomstvisie

op het productaanbod geformuleerd. Dit doet men met behulp van GAP analyses, waarin het

productaanbod van DAF wordt vergeleken met dat van andere concurrenten, De signalen die

door product planning relevant worden beschouwd worden verwerkt in de toekomstvisie op

het productenaanbod, het productplan. Dit plan beschrijft welke kenmerken de producten van

DAF de komende jaren moeten bezitten om concurrerend te blijven. Een indruk van het

format van het productplan wordt gegeven in onderstaande figuur (6.2).

In de kwaliteitsprocedures voor productprojecten (QA-1-7.1-01) staat vermeld dat het

productplan een belangrijke functie heeft in het productontwikkelingsproces; het productplan

wordt voorgelegd aan de directie die het plan na afstemming met onder andere financiële

lange termijn planning en beschikbaarheid van FTEs goedkeurt en ondertekend. Vervolgens

is het plan de basis bij de initiatie van nieuwe productprojecten en de inhoudelijke

projectdefinitie.

Op dit moment bestaat echter geen door de directie ondertekend productplan. Respondenten

binnen Product Planning vinden dat de rol van het plan daardoor zeer beperkt is. Het is geen

onderdeel meer van een repeterend proces, zoals dat in de kwaliteitsprocedures staat

beschreven.

De beperkte invloed van het productplan wordt bevestigd door interviews met respondenten

uit PD. Daar wordt het productplan beschouwd als een ‘wishlist’, een verlanglijstje dat kan

worden geraadpleegd bij het opstarten van nieuwe projecten, maar te ver af staat van de

realiteit. Het is productplan wordt dus niet gebruikt als plan voor projectinitiaties, maar als

bron van vele potentiële projectinitiatieven.

Met de korte termijn visie van PACCAR en de onzekerheden met betrekking tot budgetten is

het niet haalbaar een productplan te formuleren dat in de praktijk letterlijk kan worden

uitgevoerd. In de huidige situatie is het echter wel mogelijk een plan te formuleren dat dichter

bij de werkelijkheid staat dan een ‘wishlist’.

Zoals beschreven wordt binnen Product Planning nu een lange termijn visie op het

productaanbod gecreëerd door verschillen tussen het huidige aanbod en dat van concurrenten

te analyseren. Het is hierin zeer bepalend met wélke concurrenten DAF wordt vergeleken. Zo