Uit de gesprekken met de sekswerkers blijkt tevens dat sekswerkers soms onterecht het gevoel hebben dat zij anders worden behandeld door medewerkers van instanties omdat zij in de seksbranche werken. Zij gaan er soms vanuit dat zij uitsluitend problemen hebben met instanties omdat zij als sekswerker actief zijn. Uit de casussen blijkt echter dat de problemen die zij rapporteren niet altijd voortkomen uit het werk dat zij doen. Dit zijn problemen waar meer personen tegenaan (kunnen) lopen. Zo komt sekswerker E niet in aanmerking voor een urgentieverklaring voor een sociale huurwoning omdat er in haar thuisland onroerend goed op haar naam staat. Hierdoor kan zij op dit moment geen andere, meer geschikte, woonruimte vinden. Dit probleem staat echter los van haar werk in de seksbranche.
Dwangsommen
In twee casussen (sekswerkers B en K) zijn dwangsommen opgelegd. Een duidelijke motivering voor de hoogte van de dwangsommen ontbreekt. De opgelegde
dwangsommen zijn daarmee willekeurig en in strijd met het beleid. In de APV van een van de gemeenten is opgemerkt dat bij het opleggen van een last onder dwangsom als uitgangspunt geldt dat wordt nagegaan of het dwangsombedrag niet te hoog is, gelet op de omstandigheden van het geval. Het is onduidelijk waarom de burgemeester kiest voor een dergelijk zware maatregel om de overtreding te beëindigen. Evenmin is het maximum op te leggen bedrag dat wordt verbeurd gemotiveerd. Nog daargelaten het feit of er daadwerkelijk sprake is van een overtreding. Het gaat in deze casussen om een zelfstandig thuiswerkende sekswerker. Het opleggen van een dergelijk hoge last onder dwangsom verhoudt zich slecht met de omstandigheden van het geval en de zwakke maatschappelijke positie waarin sekswerkers vaak verkeren.
In het kader van de handhaving van wet- en regelgeving schrijven gemeenten regelmatig overtreders aan om een geconstateerde overtreding te beëindigen. Dat geldt naast APV-overtredingen - zoals bij sekswerkers B en K - bijvoorbeeld ook voor overtredingen van bouwbesluiten, milieuovertredingen, zonder vergunning kappen van bomen, et cetera. Ook hierbij is vaak sprake van hoge dwangsommen. De jurisprudentie geeft aan dat gemeenten een ruime mate van beleidsvrijheid hebben bij de begunstigingstermijn en de hoogte van de dwangsom. Gemeenten dienen bij dwangsommen en andere kosten van bestuursdwang rekening te houden met de financiële draagkracht van overtreders. De rechter toetst of een begunstigingstermijn en een dwangsom niet onredelijk zijn.
Conclusies 63
6. CONCLUSIES
I
n opdracht van het WODC van het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL een onderzoek uitgevoerd naar de maatschappelijke positie van sekswerkers. Doel van het onderzoek was inzicht te krijgen in de hulpvragen en behoeften van sekswerkers met betrekking tot hun maatschappelijke positie en hun werkomstandigheden. Hiervoor hebben we 13 casussen uitgewerkt met concrete problemen en behoeften die sekswerkers hebben rond hun maatschappelijke positie en werkomstandigheden. Sommige sekswerkers hebben met meerdere instanties problemen. In totaal hebben we 18 concrete problemen van de sekswerkers onderzocht. In dit hoofdstuk beschrijven we per onderzoeksvraag puntsgewijs de conclusies. Voordat we de conclusies bespreken gaan we in op het verloop van het onderzoek en ons contact met sekswerkers en instanties.6.1 Deelname aan onderzoek
Voor dit onderzoek bleek het lastig sekswerkers te vinden die bereid zijn aan het onderzoek deel te nemen. De sekswerkers zijn in eerste instantie op ons verzoek benaderd door medewerkers van 33 hulpverleningsinstellingen en belangenverengingen voor sekswerkers. In het eerste contact met deze medewerkers hebben we reeds aangegeven dat we op zoek zijn naar gedocumenteerde casussen, dat we per casus de sekswerker zelf willen spreken en ook de instantie waarmee zij een probleem hebben en overige partijen die erbij betrokken zijn, bijvoorbeeld een belangenbehartiger, hulpverlener of advocaat. De reacties van de hulpverleners en belangenbehartigers die we in eerste instantie hebben benaderd, zijn vrijwel zonder uitzondering positief. Zij geven aan het een belangrijk onderwerp te vinden en de onderzoekers graag van dienst te willen zijn. Een deel heeft ons verzoek tevens doorgestuurd naar collega’s. Hoeveel sekswerkers er door de ongeveer 50 hulpverleners en belangenbehartigers van 33 verschillende organisaties en hun collega’s zijn benaderd weten we niet precies. Hoe groot de non-respons is door het zo expliciet benoemen van deze voorwaarden voor deelname aan het onderzoek is niet bekend. De exacte redenen voor de non-respons weten we evenmin. Van de hulpverleners en belangenbehartigers krijgen we vooral vragen terug over de privacy van de sekswerker. Sekswerkers zouden terughoudend zijn deel te nemen aan het onderzoek, in het delen van hun documenten c.q. correspondentie en in het geven van toestemming om instanties te benaderen.
Respons
Volgens hulpverleners en belangenbehartigers zijn sekswerkers terughoudend in het zoeken naar hulp en het protesteren bij de instantie waarmee zij een probleem hebben. Hun reactie op het verzoek om deel te nemen aan een onderzoek naar problemen die zij in het contact met instanties hebben duidt op een gereserveerde houding. Een
respons van 13 sekswerkers die uiteindelijk willen meewerken lijkt mede gezien de vele problemen die sekswerkers op basis van de literatuur met instanties zouden hebben niet veel. Het enthousiasme voor het onderzoek naar de maatschappelijke positie van sekswerkers lijkt groter onder hulpverleners en belangenbehartigers dan onder de sekswerkers zelf. Ook uit een door het landelijk programma Prostitutie onder verschillende organisaties uitgezette korte enquête naar veelvoorkomende problemen bij sekswerkers blijkt dat de respons onder sekswerkers (zeer) beperkt is. De redenen waarom sekswerkers niet willen meewerken aan deze korte anoniem in te vullen vragenlijst zijn niet bekend.