• No results found

Soehian Gadang Malern

In document 0095 4790 (pagina 59-118)

S o e h i a n a d a t e m p a t p l e s i r a n , f ' ï ' a p i a d a d j o e g a b a w a k a o n a r a n ,

B a n j a k p r a m p o e a n d j a d i k e p i r a n , B a n j a k p a m o e d a k o e r a n g p i k i r a n .

^ % B a n j a k i s t r i p o e n j a s a j a , . S a m p e s o e a i n i n j a m a e n g i l a ,

M a r a - m a r a p o e s i n g i n k e p a l a , S o e a m i p e r g i t j a r i g o e l a - g o e l a .

' S ^ n f l 3 Ë K Â N a d a s a t o e s o e a i k e b a e k a n . s e b a b

g

^ k a l o e o r a n g j a n g t i d a p o e n j a a m b e k a n , s o e d a n t e n t o e t i d a t e r p a n d a n g , t a p i s o e a t o e h a i a d a p o e n j a w a t e s , a p a b i l a o r a n g s o e d a k i o e a r I-, d a r i k a l a n g a n w a t e s p a s t i b e r b a i i k d j e l e k k o m

-^ b a l i .

I n i s o e a l h a r o e s d i p e r h a t i k e n o l e h k a o e m i s t r i j a n g s e l a î o e s o e k a m e n g a m b e k , s e b l o n n j a d a l e m - o e r o e s a n r o e m a t a n g g a n j a d j a d i b e r a n t a k s i n .

N o n a K e n g N i o d i m a s a i a m a s i g a d i s a d a s a -t o e a n a k j a n g a i e m a n d a n k e l o k a n , s e b a b o r a n g j t o e w a n j a a d a s a n g e t s a j a n g s e g a l a [ k a i n g i n a n n j a ^ s e l a i o e d i k a b o e l k e n , h i n g g a i t o e t a b e a t d j c i e k s o e d a b e r s e m i s e d a r i l a m a s i a d a d a l e m r o e m a -n j a s e -n d i r i , s e t e l a h i a s o e d a d j a d i i s i r i -n j a o r a -n g • i a l a l o e r a s a k e n b a h o e w a d i r i n j a s o e d a t i d a m e r -d i k a l a g i d a n t i d a b o l e b s r b o e ^ t [ " o e n j a s o t k . ' , a p a l a g i i a a d a t i n g g a l d e n g e n i a p n e u j a m e r ­ t o e w a p r a m p o e a n j a n g m a s i b t i k o e k o e d e n g e n a d a t k o e n o .

S e g a l a t i n g k a l a k o e i a n g d i c i e k d a n k r e r ^ n g -i' s o p a n i a p o e n j a m e r t o e w a a d a s a n g e t b e n t i i , , m a s k i K e n g N i o d a p e t s o e w a m i m o e d a d a n h a r ­ t a w a n , t a p i i a r a s a k e n p e n g i d o e p a n n j a s e b a j i i d j o e g a d i N O R A K Â , s e l a e n n j a i t o e s a b a n I n r i ' i a t i d a d a p e t t e m p o m e n g a s o , k e r n a i a p o e n j a , m e r t o e w a p r a m p o e a n s o e k a k o e m p o e l i i i o r a n g

m a e n S i k w a l a k d a n T j e k i , m a k a i t o e n j o n j a L m a n t o e p e r l c e m i s t i b i k i n k r e w e d a n l a j a n i n

p a d a s e k a l i a n t e f a m o e . ' ,

K e n g N i o p o e n i a b i s a b e r l a k o e m a n i s d a n >

i d o e p r o e k o e n d e n g e n s o e a m i n j a , k e r n a i a p o e n j a L t a b e a t s a n g e t t j e m b o e r o e a n , d j i k a s o e a m i n j a p e r g i ^ k o n d a n g a n a t a w a k a r o e m a o r a n g m a t i p n e l a n g k a r o e m a s o e d a t e n t o e m i s f i s e t o r i , k e r n a i a s a n g k a ' i t o e s o e c . m i s o e d a p e r c i m a e n g i l a d e n g e n ^

57

-p r a m -p o e a n d i l o e a r a n .

* T o e a n L i m K i m L i o n g j a n g d j a d i s o e a m i d a r i n o n a K e n g N i o " s a b e t o e l n j a a d a s ä n g e t s a b a r d a n s a j a n g p a d a i s t r i n j a , k e r n a i a s e r i n g d e i i g e r ' b a h o e w a l e l a k i j a n g t j e r e k e n i s t r i n j a t e n t o e p u

-b l i e k a n g g e p s e -b a g i s a t o e s o e a m i j a n g k e d j e m , t e r o e t a m a i t o e l e l a k i a d a s a o r a n g h a r t a w a n , i n i j a n g s o e d a m e m b i k i n i a t r i m a s e g a l a r o n g r o n g a n d a r i i s t r i n j a d e n g e n t j a r a g i l a z o n d e r a l e s a n . 4 \ D e n g e n t j a r a m e n j a k i t i n h a t i m a r i k a i d o e p

i , s a n ; p e l i w a t b e b r a p a b o e l a n , t j o e m a d i l i a d e p a n

^ m e r t w e w a p r a m p o e a f i K e n g N i o b e r l a k o e s e d i k i t l e b i m a n i s .

I K e m o e d i a n i a t e l a h d j a d i h a m i l , s e b a g i m a n a k e b i a s a h a n o r a n g p r a m p o e a n j a n g b a r o e t a o e ' h a m i l i a t e l a h d a p e t k e n p e r a s a h a n - p e r a s a h a n , a n e h s e p e r t i k e p a l a p o e s i n g , d o e d o e k b a n g o e n

| | % s c r b a s a l a , s o e k a m o e n t a - m o e n t a d i w a k t o e p a g i , ' m a t a r a s a n j a n g a n i o e k s a d j a , d j e r i d j i s o e k a k e

-k e d o e t a n s e n d i r i , s e r i n g b e r l o e d a d a n d a r i w a t e s I p i n g g a n g k a b a w a r a s a n j a p e n o e .

4 % T o e b o e d a n p e n t i l s o e s o e n j a m e r a s a k a k o e s e r e n t a p c r o e t n j a m e r a s a s a k i t , i a p o e n j a t a b e a t

! j a n g m e m a n g s o e d a t i d a n o r m a l , k o m b a l i t e r s e ­ ti r a n g d a p e t p e n j a k i t o e r i n g - o e r i n g a n s o e d a d j a d i

' e b i a n g o t l a g i , m a k a K e n g N i o s o e d a p a n d a n g

y

k

58

-b a l r e w a i a p o e n j a s o e a t n i a d a s e b a g i i a p o e n j a n i o e s o e b e s a r j a n g n i a o e b i k i n d i r i n j a d j a d i l '

b i n a s a . T l

! «

K a l o e K i m L i o n g t a n j a k e n k e w a r a s a n n j a i a p o e - i | n j a i s t r i , s e n t a k d a n m a k i - a n s e b a g i p e n j a o e t a n - ! n j a , t a p i i t o e p a m c e d a m a s i t r o e s b i s a t i n g g a l

s a b a r . ' * J

. . T e n t o e k a u m a s i m o e d a S o e k a s e r i n g t j a r i i p r a m p o e a n l a t j o e r , m a k a s e k a r a n g k a u t o e l a r i n p a d a d i r i k o e j a n g z o n d e r b e r d o s a , b a r a n g k a l i J ^ d j o e g a k a u k e p e n g e n a k o e m a t i , k a l o e a k o e s o e d a ^ ; m a t i k a u d j a d i e n a k k a u b o l e k a w i n l a g i s a m a ^ j

p r a m p o e a n j a n g e i l o k . " .

<

( I n i l a h s a t o e p e n j a k i f j a n g s e n a n t i a s a m e n j a - j r a n g d a l e m p i k i r a n o r a n g p r a m p o e a n j a n g l a g i t e r s e r a n g p e n j a k i t , t a p i m a r i k a t i d a s e k a l i m a n e ^ b e d a k e n b a g i m a n a s a t o e s o e a m i j a n g r a w a t i n "

i s t r i n j a d e n g e n t e l i t i s o e p a j a b i s a d j a d i s e m b o e ^ ^ d a n b a g i m a n a s a t o e s o e a m i j a n g b i a r i n i s t r i n j a t e r l e t a k d i p e m b a r i n g a n z o n d e r d i o p e n , s o e p a j a | b i s a l e k a s m a s o e k d i l o b a n g k o e b o e r . C o r r . ) { i

A l D ) k t e r d a n S e n s h e j a n g d i o e n d a n g b o e a t " , o b a t i n p e n j a k i t n j a K e n g N i o s e m o e w a b i l a n g b a h o e w a i t o e n j o n j a l a g i d o e d o e k p e r o e t , b o e k a n j k a t o e l a r a n d a r i p e n j a k i t k o t o r . T '

59

-1 T a p i i t o e s e m o e w a k e t r a n g a n K e n g N i o b o e i I w a n g d i s a m p i n g , k e r n a i a k e p e n g e n s e k a l i s o e

-r

p a j a i a b i s c b e r o b a t d i r o e m a n j a s e n d i r i , m a k a

! s e b r a p a b o l e i a s o e d a t j a r i s e l o r i b o e a t b i k i n b e r k o b a r a m a r a n j a i a p o e n j a s o e a m i .

1 S a t e ' a h k e s a b a r a n K i m L i o n g s o e d a s a m p e

• * . d i t a k e r a n n j a , m a k a i t o e p a m o e d a s a s o e d a n j a b e r d a m i d e n g e n i a p o e n j a i b o e , i a l a l o e p a n g g i l i i a p o e n j a m e r t o e w a d a t e n g .

I E n t j e k d a n E n t j i m T o k S o e i j j a n g m e n d j a d i ' ( i V n e r t o e w a n j a K i m L i o n g l a n t e s d a t e n g t e n g o k i n ' r a n a k p r a m p c e a n n j a , d i n i a n a i a o r a n g k e r n a s a n ' ^ g e t I j i n t a p a d a i a p o e n j a a n a k j a n g t j o e m a s a t o e

-s a t o e n j a , -s o e d a m e n a n g i -s d e n g e n t e r -s e d o e - -s e d o e , s a t e l a h m e l i a t K e n g N i o p o e n j a b a d a n a d a s e -i d i k i t k o e r o e s d a n l e s o e .

; i K e n g N i a j a n g m e l i a t o r a n g t o e w a n j a b e r a d a 1 T d i i a p o e n j a f i h a k , m a k a i a p o e n s o e d a m e n a n g i s

; ^ s e s a m b a t a n .

' • . . , , E n t i a d a n N i o d j a n g a n n a n g i s , p e n j a k i t n j a Ï • K e n g N i o t j o e m a d a r i l a n t a r a n l a g i d o e d o e k p e

-} r o e t . " k a t a K i m L i o n g j a n g t i d a i n g i n l i a t i t o e A l e l a k o n s e d i - s e d i a n b o e a t b i k i n i s t r i n j a d j a d i l e b i

^ ] n i a n g k a k l a g i .

1

1

„ M e m a n g s a j a p o e n j a p e n j a k i t t i d a b r a t p a , k a l o e s o e d a d i p a n t e k d e n g è n p a k o e a m p a t

p e n d j o e r o e b a r o e b o l e n a n g i s i n . " k a t a K e n g N i o >

j a n g p a n d e s e k a l i m e n j i n d i r .

E n t j e k d a n E n t j i m T o k S o e i j s o e d a t i d a i n s a f <

b a h o e w a i a o r a n g p o e n j a k e t j i n t a h a n j a n g l o e a r b i a s a b o e k a n k a s i k e n k e b r o e n t o e n g a n d a n k e r o e -k o e n a n p a d a K e n g N i o d a n i a p o e n j a m a n t o e , b e g i t o e m a r i k a s e n a n t i a s a m a o e e l o n i n p a d a a n a k n j a , k e r n a i a o r a n g p i k i r s o e d a p i a r a K e n g **

N i o d a r i k e t j i l d e n g e n s o e s a d a n t j a p e , s e k a l i -p o c n s o e d a b e r s o e a m i m a r i k a i t i a s i t r e e s i n g i n k a s i p e r l i n d o e n g a n p a d a p o e t r i n j a , a p a l a g i i a o r a n g m e m a n g m a s i m a m p j e b o e a l k a s i k e n t j o e -k o e p -k e s e n a n g a n p a d a K e n g N i o z o n d e r i i a r e p f d a r i i a p o e n j a n i a n t o e l e l a k i .

, , K a l o e d i s i n i k a u t i d a d i r a w a t d e n g e n b e f o e l , | b a e k i k o e t s a d j a a k o e p o e l a n g . " k a t a E n t j e k T o k S o e i j p a d a a n a k p r a m p o e a n n j a .

„ J a p a p a m e m a n g s a j a h a r e p - h a r e p p a p a n a n t i 1 d a t e n g a d j a k s a j a p o e l a n g , s e b a b d i s i n i r a s a n j a s e b a g i d j o e g a s a j a t i n g g a l d i l o b a n g N o r a k a . " V k a t a K e n g N i o s a m b i l m e n a n g i s l e b i k e r a s

l a g i . ^

K i m L i o n g p o e n j a h a t i m e r a s a s a n g e t m e n - X d o n g k o l s e k a l i , t a p i i a p i k i r t i d a g o e n a b o e a t

y

b e r t e n g k a r a n . s e d e n g i a p o e n j a i s t r i l a g i s a k i t , m a k a i a s o e d a t i n g g a l b i s o e s a d j a . •

! I

61

-T a p i E n t j i m T o k S o e i j j a n g l e b i m e n g a r t i a t o e r a n , s o e d a l a l o e b e r k a t a , , , B a b a m a n t o e s i , K e n g N i o , N i o m a o e a d j a i < p o e l a n g b e r o b a t d i I s a n a s a d j a b a r a n g k a l i b i s a l e k a s b a e k , n a n t i

; k a l o e s o e d a b a e k N i o n a n t i a d j a k k a m a r i I l a g i " .

, , K a l o e N i o r a s a b a e k b e g i t o e o w e d j o e g a m e n o e r o e t . " k a t a K i m L i o n g j a n g k o m b a l i s o e d a

i . d j a d i s a b a r .

K i m L i o n g p o e n d j a d i i k o e t p i n d a t i n g g a l d i r o e m a m e r t o e w a n j a , k a l o e i a p o e l a n g . l a a t t e n f t o e i a p o e n j a i s t r i m e n g o m e l d a n m e m a k i , d j o e s , t r o e d i i t o e w a k t o e i a s o e d a m o e l a i b i k i n S o e

-h i a n d i G a n g K e t a p a n g ,

i

M a k a s e r i n g k a l i i a t i d a p o e l a n g d i r o e m a . m e r t o e w a n j a , d j i k a i s t r i n j a t a n j a i a s e l a l o e k a t a

;

i a l e b i s e n a n g t i n g g a l d i r o e m a n j a s e n d i r i , i a t i d a m a o e m e n o e m p a n g d i r o e m a m e r t o e w a n j a , s e b a g i a n a k a d a d j a d i i a p o e n j a k e w a d j i b a n

! b o e a t r a w a t i n i b o e n j a j a n g s o e d a t o e w a , j S e d a r i i t o e w a k t o e i t o e t a l i p e r h o e b o e n g a n

a n t a r a s o e a m i i s t r i j a n g m e m a n g s o e d a r e n g g a n g t e l a h d j a d i g e n t i n g d a n a m p i r m a o e p o e t o e s , b a e k d j o e g a k e b o e r o e K e n g N i o m e l a h i r k e n s a t o e p o e t r i j a n g m a n i s d a n m o e n g i l , d e n g e n m a o e

-- 62 —

n j a K i n i L i o n g i t o e a n a k o r o k l e l a h d i k a s i n a m a E t t y .

K e r n a m e n d j e l m a n j a E t t y d j a d i i t o e s o e a m i i n g e t k e m b a l i p a d a i a p o e n j a i s t r i , t a p i k a l o e K e n g N i o s o e k a m e n g a m b e k , i a l a l o e t i n g g a l k e n p a d a i t o e i s t r i j a n g b a w e l .

S a t e l a h E t t y s o e d a t e r l a h i r t j o e k o e p 3 b o e l a n ^ i b o e n j a K i m L i o n g l a l o e s o e r o e i a p o e n j a n j o n j a ; M a n t o e p o e l a n g , k e r n a i a l i a t g l a g a t t i d a b a e k b o e a t a n a k l e l a k i n j a , d j i k a ' i a p o e n j a n j o n j a m a n -t o e t i d a t i n g g a l b e r s a m a - s a m a d a l e m s a t o e , »

r o e m a . '

D e n g e n t e r p a k s a K e n g N i o k o m b a l i d i r o e m a m e r t o e w a n j a , t a p i K i n i L i o n ^ ; n i a s i t e r o e s s o e k a m e n g i n e p d a l e m S o e h i a n „ G a d a n g M a l e m " d i

Gang Ketapang, kapan ia baroe dapet satoe

1

p r a m p o e a n b a r o e , b a e k d j o e g a d i a n t a r a b e g i t o e r b a n j a k p r a m p o e a n - p r a m p o e a n m o e d a t i d a s a t o e 1 % j a n g b i s a m e n g i k e t h a t i n j a i t o e p a m o e d a d e n g e n k e n t j e n g , h i n g g a i t o e S o e h i a n a m p i r s a b a n b o t -l a n s o e d a t o e k a r n j o n j a .

D j o e g a E m p e T j e k B o e n j a n g ' d i w a d j i b k e n b o e a t 4 ^

djadi pendjaganja itoe Soehian, seringkali men- 1

g a d o e d j i k a p r a m p o e a n j a n g i a n i i s t i d j a g a s o e d a l p e r g i m e l a n t j o n g k a l a e n t e m p a t .

63

-S a m p e w a k t o e E ü y s o e d a b e r o e s i a 1 3 t a o n , ' i f o e a n a k p r a m p o e a n j a n g m o e n g i l s o e d a d a p e t t a o e b a h o e w a p e n g i d o e p a n d a r i i a p o e n j a i b o e d a n a j a h t i d a d e n g e n r o e k o e n , m a k a i a s e -l a -l o e b e r d a j a s e b r a p a b i s a b o e a t b i k i n m a n i s p e n g i d o e p a n n j a i a p o e n j a k a d o e w a o r a n g t o e w a .

, | , B e g i t o e s a m p e p a d a i t o e m a i e m d i m a n a K i m L i o n g s o e d a t o e n g g o e S i a u w N i o d i T a n a h - l a p a n g , J ( s e b a g i m a n a s a j a s o e d a t o e t o e r k e n d i s e b i a 9 % a t a s a n ) , d i r o e m a n j a i a p o e n j a i s t r i j a n g m e l i a t f s o e a n i i n j a s a h a b i s t o e t o e p t o k o t i d a p o e l a n g k a r o e m a l a § i , K e n g N i o d j a d i s a n g e t o e r i n g -o e r i n g a n .

E t t y s o e d a b i s a t e b a k h a t i n j a i a p o e n j a i b o e m a k a i a l a l o e m e n a n j a :

M a m a a n a s o e d a s e d i a - i n m a k a n a n b o e a t

b o e a t a p a m a m a t j a p e i n t e n a g a i s a m a s o e a m i j a n g m a t j e m b e g i t o e a n . " m e n j a o e t I i t o e n j o n j a j a n g s e b r a p a b o l e m a o e s a b a r i n

h a t i n j a .

I , , E t i m a m a , k a p a n m a m a k a t a s a j a n g s a m a ' l E i t y , k a l o e m a m a s a j a n g s a j a , m a m a m i s t i b i s a i d o e p m a n i s d e n g e n p a p a , t j o b a m a m a p i k i r

! ' p a p a , s e b e n t a r

% m a k a n " .

p a p a p o e l a n g t e n t o e i a m a o e

I

k a l o e m a m a s e l a l o e s o e k a m a r a m a r a p a p a l a n ­ t a r a n d j e n g k e l i a s o e d a b o r o s i n o e w a n g n j a d i l o e a r a n , k a p s n k i t a o r a n g s o e d a d j a d i m i s k i n , t e n t o e E l t y d j o e g a m i s t i i d o e p s e n g s a r a , b o e k a n j t o e k e t j i n t a h a n m a m a p a d a d i r i s a j a d j a d i t e r s i a - s i a " .

, , E t i y t i d a t a o e s e k a r a n g d a g a n g a n k e b a n j a k a n r o e g i , o n g k o s d a r i p a d a d a p e t o e n t o e n g , s e d e n g o e w a n g s e w a r o e m a s o e s a m a s o e k n j a d a n b a n j a k r o e m a j a n g k o s o n g , t a p i k a u p o e n j a p a p a t i d a m a o e i n g e t i n i s e m o e w a " .

, , S a j a d e n g e r p a p a a d a p o e n j a S o e h i a n d i G a n g K e t a p a n g , k a l o e s a j a p e r g i s e k o l a d i G . C h a s s e s a j a s o e k a l i w a t d i s i t o e , r o e m a b a r o e d i b i k i n g e d o n g j a n g m o e n g i l , b o e a t t a r i k o n g k o s s a j a n a n t i a d j a k i n E m m a ( m e r t c e w a n j a K e n g N i o ) d a n P a p a p i n d a k a s i t o e , l a g i d e k e t s a m a s e ­ k o l a h a n " .

, , A s t a g a k e n a p a E t t y m a o e t i n g g a l r o e m a j a n g b e k a s S o e h i a n d j a d i s i a l s a d j a " .

, , E h l a g i - l a g i m a m a k l i r o e , l a g i i t o e r o e m a b o e k a n b e k a s s o e h i a n s i a p a - s i a p a , s o e h i a n p a p a s e n d i r i , k a l o e k i t a t e m p a t i n i t o e r o e m a k a n i a d j a d i i l a n g s a r a n g n j a d a n d j a d i b e t a ' t i n g g a l d i r o e m a " .

„ T a n j a E m m a E t l y i a m a o e e n g g a p i n d a k a s ü o e ? '

„ B o e a t a p a t i n g g a l t e r o e s d i r o e m a b e s a r b a ­ n j a k o n g k o s k a l o e s a j a j a n g b o e d j o e k i e n t o e E m m a m e n o c r o t t , m e m a n g E m m a s a n g e t s a j a n g p a d a s a j a " .

„ T a p i P a p a E t l y b l o n t e n t o e i a m a o e m e -n o e r o e t " .

„ P e n d e k n j a s e m c e w a s a j a j a n g a t f e r m a m a t a o e b e r e s s a d j a " .

K e n g N i ü m e l i a t i a p o e n j a a n a l e a d a b e g i t o e p a n d e d a n t j e r d i k i a t e i a l i d j a d i b e r t a m b a t j i n t a , m a k a i a i n g i n b i k i n a n a k n j a d j a d i b r o e n t o e n g , m a s k i i a m i s t i k o r b a n k e n i a p o e n j a a d a t j a n g t i n g g i d e n g e n m e r e n d a d a n b e r l a k o e m a n i s p a d a i a p o e n j a s o e a m i .

„ M a m a s e b e n t a r k a i o e . p a p a p o e l a n g d j a n g a n m a r a - m a r a j a , m a m a b e r i a s d a b i a r r a p i s o e p a j a s e b e n t a r P a p a p o e l a n g l i a t m a m a d j a d i t a m b a s o e k a , s a j a s e k a r a n g m a o e p e i g i b o e d j o e k E m m a . " k a t a s a n g p o e t i i s a m b i l m e s e m s i m ­ p o e l .

D e n g e n î i d a b e r b a n t a K e n g N i o s o e d a t o e r o e t s e m o e w a k e m a o e a n n j a l a p o e n j a p o e t r i , b e g i t c e i a p o e n j a s o e a m i p o e l a n g i a t e l a h s a m b o e t s e -b a g i m a n a l a j i k n j a s a t o e i s t r i j a n g -b a e k t e r h a d e p p a d a i a p o e n j a s o e a m i .

66

K i m L i o n g m e r a s a h e r a n s e k a l i d e n g e n k e l a -k n e a n n j a i a p o e n j a i s i r i s o e d a b e r b e d a d j a o e , s e k a l i , h i n g g a i t o e k e t j i n t a h a n j a n g m e m a n g d a r i d o e l o e i a i n g i n t o e m p a k e n p a d a d i r i n j a i a p o e n j a i s t r i , s o e d a t i d a b i s a d a p e t d i t j e g a

l a g i .

-W a k t o e K i m L i o n g d ) e d ) e k b e r s a n t a p , K e n g d N i o t e m e n i n s o e a m i n j a d a n l a j a n i n d e n g e n t e l i t i .

„ I n i n i a i e m K e n g p o e n j a m a s a k a n s e d e p s e - . k a l i . " k a t a s a n g s o e a m i s a m b i l p a n d a n g m o e k a i s t r i n j a , k e r n a i a l i a t d a n d a n a n i s t r i n j a a d a r a p i - • s e k a l i d a n k e l i a t a n d j a d i m e n a r i k i a p o e n j a h a t i , m a k a i a l a l o e b i k i n p e r b a n d i n g a n d e n g e n S i a u v v N i o j a n g b a r o e j a n d i T a n a h L a p a n g i a s o e d a t e n g o k .

K e m o e d i a n i a b i k i n c o n c l u s i e s e n d i r i b a h o e v v a ^ i a p o e n j a i s i r i p o e n j a k a e i l o k a n a d a b a n j a k d j a o e l e b i b a g o e s d a r i S i a u w N i o , s e l a e n n j a i t o e i a t r o e s a n g u n d o l l a g i s a k o e n j a m e m a n g s o e d a b e ­ r a d a s a n g e t s e r e t d a l e m F i n a n c i e ,

l a p i k i r d j ' k a i a b i s a i d o é p r o e k o e n d e n g e n i s t r i n j a s e n d i r i , s e l a e n n j a i a m e r a s a b r o e n t o e n g d a n f o e m . p a n g k e n k e t j i n t a h a n n j a p a d a i a p o e n j a E t t y j a n g i a s a n g e t s a j a n g , p o e n i a t r o e s a k l o e a r -k e n b a n j a -k o e v v a n g d e n g e n p e r t j o e m a t e r o e t a m a

67

- e s ­

o r a n g p o e n j a k e a d a ' a n r o e m a t a n g g a a k e n k o m -d a l e m k a m a k m o e r a n p o e n k i t a a k e n a l a m k e n k a b r o e n t o e n g a n " .

K e n a p a E t t y i n i m a i e m s a m p e b e g i t o e g i r a n g ? "

t a n i a s a n g a j a h j a n g b l o n d a p e t t a o e a p a i a p o e -n j a p o e t r i s o e d a b e r b o e a t .

, , l t o e m e g a i t e m j a n g b e r a d a d a l e m k i t a p o e ­ n j a k o e l a w a r g a s o e d a m o e l a i b o e j a r , i b a r a t k a p a l s o e d a b e r l a b u e d l l a o e t a n t e n a n g , P a p a t e n t o e m i s t i m e n o e r o e t E t t y p o e n j a m a o e b o e a t t a i i k o n g k o s , E t t y s o e d a b e r d a m i s a m a E m m a d a n m a m a k i t a o r a n g p i n d a d a r i i n i r o e m a b e s a r k a G a n g K e t a p a n g d i i t o e r o e m a j a n g b e r d o e r i d a ­ l e m p e n g i d o e p a n k i t a p o e n j a k o e l a w a r g a , P a p a d j i k a b e t o e l s a j a n g E t t y s o e d a t e n t o e P a p a t i d a b i b i n k e b r a t a n " .

K i m L i o n g d e n g e n î e r p r a n d j a t i a p a n d a n g m o e t k a a n a k p r a m p o e a n n j a , s e r e n t a i a k a g o e m i n k e -t j e r d i k a n n j a E -t -t y d e n g e n -t i d a . b i s a s o e d a .

„ L a e n m i n g g o e k i t a s o e d a m i s t i p i n d a j a P a , b e s o k t e n g a h a r i w a k t o a a u t o a m b i l E t t y , E t t y m a o e s o e r o e b e r a p a b o e d j a n g b o e a t . i k o e t E t t y b i k i n b e r s i d i s a n a , , b e s o k p a g i E t t y m a o e s o e r o e i t o e p e n d j a g a r o e m a p i n d a d a r i s i t o e , E t t y s ä n g e t b e n t j i s a m a i t o e E m p e , k a l o e m e m a n g P a p a k C '

s i a n p a d a n j a P a p a b o l e k a s i o e w a n g b o e a t p e n g i d o e p a n n j a , b o e k a n m i s t i d i s o e r o e i a d j a g a h a r e m , , .

„ S i a p a j a n g a d j a r m a k a n j a E t t y b i s a b e r p i k i r s a m p e b e g i t o e d j a o e . " m e n a n j a s a n g a j a h s a m ­ b i l t a h a n m e s e m n j a d e n g e n r o e p a g i r a n g , k e r n a i a s o e d a i n s a f b a h o e w a i a p o e n j a p o e t r i a k e n b e r -b o e a t -b a n j a k k e -b a e k a n -b o e a t i a p o e n j a p è n g i d o e p a n d i k e m o e d i a n h a r i .

„ E t t y s e n d i r i j a n g s o e d a p i k i r b o e a t k e b a e k a n k i t a o r a n g p o e n j a f a m i l i . " m e n j a o e t i t o e p o e t r i d e n g e n t i n g k a a l e m a n .

B e g i t o e i t o e i c h t i a r d a n p o l i t i e k j a n g . b a g o e s d a r i i t o e n o n a m o e d a , s o e d a b i k i n r a g e m k o m -b a l i i t o e k e r o e k o e n a n d i a n t a r a i a p u e n j a o r a n g t o e w a , h i n g g a d i i t o e m a l e m K i m L i o n g d a n i s t r i n j a m a s o e k t i d o e r d e n g e n m e r a s a s e n a n g d a n b r o e n t o e n g .

— 70

-J V

Pembaiesan.

P r a m p o e a n d j a h a t s e b a g i c e l e r b e r b i s a , A d o e d j i w a l e l a k i s a m p e b i n a s a ,

P e n i b a l e s a n T o e a n j a n g b e r k w a s a , M a o e d i s i n g k i r k e n t e r l a l o e s o e s a .

à\

I i t o e m a l e r n d i m a n a G o n g D j i p a d a m e n g i -n e p d e -n g e -n s e -n a -n g p a d a S i a u w N i o d a l e m k a ­ m a r N o . 1 5 d a r i H o t e l T a i j W a T j a n d i T o k o - t i g a B a t a v i a , i a s o e d a i l o e n g l e b i d o e l o e o e w a n g j a n g b e s o k i a b a k a l t r i n i a d a r i i a p o e n j a m a d j i k a n d e n g e n l e v e r S i a u w N i o p a d a i t o e p a -m o e d a .

„ T j o e m a o r a n g - o r a n g j a n g b o d o s a d j a b i l a n g n a d a M a l a i s e , s e d e n g a k o e d e n g e n z o n d e r d a g a n g b e s o k s o e d a b i s a p e g a n g o e w a n g f 2 0 0 . — d e ­ n g e n i n i o e w a n g a k o e m a o e p e r g i b l i b a r a n g b a r a n g d i P e n g a d e a n b o e a t d i d j o e a l p a d a p r a m -p o e a n - -p r a m -p o e a n l a t j o e r , s e b a g i k a e n b a t i k g l a s d a n p e n i ' i , m a s a t i d a b i s a d j a d i p a n d j a n g , a k o e d j o e g a a d a p o e n j a k a n s b o e a t d j a d i o r a n g ' i

h a r t a w . i n . " b e g i t o e Q ) n g D j i p s o e d a l a j a n g -k e n p i -k i r a n n j a s a m b i l p a n d a n g l a n g i t b a n g t a .

D i i t o e m a l e r n i a s o e d a t i d a b i s a d a p a t t i d o e r p o e l e s , k e r n a p i k i r a n n j a s e l a l o e m e r a s a b i n g o e n g , a p a l a g ! i a m e r a s a m a s i t j i n t a p a d a d i r i n j a S i a u v / N i o j a n g b e s o k a k e n d j a t o d l t a n g a n l a e n o r a n g .

„ B i a r l a h a k o e r r i i s t i t e r p i s a b o e a t s e m e n t a r a w a k t o e , t a p i k a l o e a d a t e m p o t o c h a k o e m a s i

I

b i s a k e t e m o e d e n g e n r e s i a , a t a w a a k o e t o e n g g o e

% s a m p e a k o e p o e n j a t a u w k e m e r a s a b o s e n d a n ' o e s i r p a d a n j a , s e l a e n n j a i t o e a k o e m a s i a d a p o e

n j a s a t o e p o l i t i e k j a n g b a g o e s , a k o e n a n t i k i r i m s a t o e s o e r a t b o e d e k p a d a i s t r i n j a , t e n t o e i a p o e n j a n j o n j a n a n t i d a t e n g o e b r a k - a b r i k i t o e s a r a n g d i G a n g K e t a p a n g . "

G o n g D j i p k e r n a k e m a r o e k d e n g e n o e w a n g , s e d e n g i a s e n d i r t t i J a n i a m p o e n i e n t j a i i d e n g e n h a l a l , m a s k i i a p o e n j a p i k i r a n s e l a l o e d i g o e n a

-• k e n b o e a t s o e w a l k e d j a h a t a n , b r a n i b e r c h i a n a t d a n t i d a i n g e t o r a n g p o e n j a b o e d i .

À

O r a n g j a n g b e g i t o e m a t j e m , s o e d a p a s t i a k e n l e k a s t r i m a p e m b a l e s a n d a r i i a p o e n j a p e r b o e a t a n p e r b o e a t a n d j a h a t , k e r n a s e l a e n n j a s e s a m a m e -n o e s i a a d a b e n t j i p a d a n j a , A l i a h p o e n t e n t o e

; b a n t o e k o e t o e k i n . i »

- 72

B e g i t o e b a r o e s a d j a t j o e w a t j a m o e l a i t r a n g , G o n g D j i p r a s a s o e d a t i d a b e t a r e b a d i p e m b a ­ r i n g a n l e b i i a m a l a g i , s e k a i i p o e n i a a d a b e r ­ k a w a n d e n g e n S i a u w N i o .

l a i n g i n d j a r o e m l o t j e n g j a n g . t e r g a n t o e n g d i m a n a t e m b o k h o t e l l e k a s l o m p a t m e n g o e t a r a k e n d j e m 9 , s o e p a j a i a b o l e l a n t e s b r a n g k a t k a G a n g K e t a p a n g .

, L e k a s b a n g o e n m a r . i s s o e d a s i a n g . " k a l a G o n g D j i p s e m b a r i o j a k - o j a k S i a u w . N i o p o e n j a

b a d a n .

, , S a j a m a s i n g a n t o e k E n k o , b o e a t a p a b a n g o e n l t e r l a l o e p a g i . " m e n j a o e t S i a u w N i o s a m b i l b f e r - [ b a l i k d a n p e l o k l a g i b a n t a l g o e l i n g l e b i k e n - | t j e n g .

„ M a n i s p e r l o e b a n g o e n p a g i b o e a t b e r d a n d a n , s e b a b E n k o m a o e s e w a s a t o e ' r o e m a g e d o n g b o e a t k a s i n o n a t i n g g a l d i G a n g K e t a p a n g , s e b a b k a l o e t i n g g a l d i H o t e l m a l e m t i d a b i s a t i d o e r I p o e l e s d a n b a n j a k b r i s i k , s e b e n t a r E n t j i m T j e k i ! b a k a l d a t e n g d i s i n i , k i t a o r a n g b e r t i g a b o l e i b r a n g k a t k a s a n a . " k a t a G o n g D j i p j a n g s e b r a p a i f c j b i s a s o e d a o e n d j o e k i n i a p o c n j a k e s a b a r a n b o e a t n b o e d j o e k p a d a S i a u w N i o , s o e p a j a i a p o e n j a h i

m a k s o e d t i d a d j a d i ' g a g a l . ' * ^ 0 1

73

-D e n g e n o g a - c g a h a n S i a u w N i o b a n g o e n d j o e g a d a n p e r g i b e r i a s .

K e m o e d i a n d j o n g o s h o t e l b a w a k o p i s o e s o e s a m a r o t i .

I l a o r a n g l a l o e d o e d o e k b e r s a n t a p , s a m b i l b i -O t j a r a - b i t j a r a k e s e n a n g a n o r a n g j a n g t i n g g a l d a l e m

r o e m a g e d o n g , h i n g g a S i a u w N i o r a s a n j a b a -h o e w a d i i t o e h a r i i a s o e d a d j a d i s a t o e n j o n j a - o r a n g h a r t a w a n .

~ 74

-G o n g D j i p s e b a g i s a t o e d a l a n g a d a p a n d e s e k a l i m e n a r i k h a t i n j a o r a n g p r a m p o e a n , i a p o e -n j a p o l i t i e k d a -n t a k t i e k d a l e m i t o e s o e w a l t e l a h d a p e t b a n j a k p o e d j i a n o l e h i a p o e n j a k a w a n -k a w a n j a n g t i d a b i s a t o e r o e t i a p o e n j a p e r -d j a l a n a n .

P e r c i e s l o t j e n g h o t e l b e r b o e n j i s a t o e k a l i , j a i t o e d j e m t o e d j o e s t e n g a , s a t o e d e l m a n s o e d a b r e n t i d i d e p a n i t o e h o t e l , s a t o e n j o n j a t o e w a s o e d a t o e r o e n d a r i i t o e k a n d a r a n , s e r a j a b a j a r o e w a n g s e w a n j a .

î t o e n j o n j a a d a l a h E n t j i m T j e k i j a n g l a l o e m a -s o e k k a d a l e m k a m a r N o . 1 5 d i m a n a G o n g D j i p s o e d a s a m b o e t d e n g e n s a n g e t g i r a n g .

j . O o e d o e k E n t j i m s o e n g g o e o w e m o e s t l p o e d j i s a m a E n t j i m a d a s a o r a n g j a n g b i s a p e g a n g d j a n -d j i -d e n g e n b e t p e ! . M e m a n g o r a n g k a l o e m a o e ^ t j a r i r e d j e k i t e m p o a d a s e b a g i o e w a n g , t e n t o e O i n i h a r i o w e k a s i E n t j i m p e r s e n l e b i b a n j a k l a g i , , s e b a b o w e s e n a n g s a m a E n t j i m , s e k a r a n g k i t a o r a n g b o l e b r a n g k a t k a G a n g K e t a p a n g . " k a t a

Gong Djip sambil panggil djongos hotel dan ||<%

b a j a r o e w a n g s e w a k a m a r .

D e n g e n t i n g k a s e b a g i o r a n g h a r t a w a n , G o n g D j i p s o e r o e d j o n g o s t j a r i s a t o e t a x i .

75

-I a o r a n g l a l o e d o e d o e k d a l e m t a x i j a n g b a r o e d i p a n g g i l , i a p r e n t a c h a u f f e u r s o e r o e m e n o e -d j o e k a G a n g K e i a p a n g .

T i d a b r a p a l a m a p o e l a h i t o e k a n d a r a n s o e d a b r e n t i d i d e p a n n j a s a t o e r o e m a g e d o n g j a n g m o e n g i l .

G o n g D j i p m e r a s a t e r k e s i a p s e k a l i s a t e l a h i a t o e r o e n d a r i t a x i d a p e t ' k e n j a l a h a n b a h o e w a i t o e r o e m a g e d o n g a d a t e r k o e n t j i d a r i s e b l a l o t a r .

„ E n t j e k T j e k B o e n l e k a s b o e k a i n p i n t o e . "

b e r s e r o e G o n g D j i p d e n g e n s o e a r a k r a s .

T a p i i t o e s e r o e a n s a m a s e k a l i t i d a d a p e t p e + n j a o e t a n , h i n g g a G o n g D j i p d j a d i i l a n g s a b a r , m a k a i a l a l o e g e d o r p i n t o e n j a i t o e r o e m a d e -r g e n b e -r s e -r o e .

„ K e m a n a i a b o l e p e r g i i t o e t o e w a b a n g k a . "

k a t a G o n g D j i p d e n g e n m a n d i k r i n g e t d i n g i n , g | k k e r n a i a s e b a g i d j o e g a s o e d a d a p e t p i r a s a t j e n g k o e r a n g b a e k , s e r a j a i a b e r k a t a p o e l a , , , K a l o e m a o e p e r g i t o c h d | a n g a n k r o s i - k r o s i d i b a w a i m a s o e k , d j a d i s o e s a b o e a t o r a n g d o e d o e k m e

-n o e -n g g o e . "

G o n g D j i p t i d a d a p e t d o e g a s a m a s e k a l i b a ­ h o e w a s e d a r i p a g i , s e b l o n n j a d j e m 7 E t t y s o e d a d a t e n g d i i t o e r o e m a d e n g e n a d j a k b e b r a p a b o e -I

76

-d j a n g b o e a t g e b a p a -d a i t o e p e n o e n g g o e s o e h i a n d a n k a s i n i a s o e k s e m o e w a p e r a b o t a n k a d a l e m , d a n k a m o e d i a n i a k o e n t j i i t o e r o e m a d a r i s e b l a l o e a r , k e r n a s e b e n t a r t e n g a h a r i i a h e n d a k b i k i n b e r s i d a n t j o e t j i b a t o e .

K i r a - k i r a b e r s e l a n g s a t o e d j e m m a r i k a s o e d a d o e d o e k m e n o e n g g o e d e n g e n m e n g l e p o k d i d j o e -b i n , t a p i E n t j e k T j e k B o e n m a s i d j o e g a -b i e n k e l i a t a n m a t a i d o e n g n j a , h i n g g a k e s a b a r a n n j a G o n g D j i p s o e d a d j a d i a b i s , m a k a i a l a l o e b e r k a t a :

, , A s t a g a s o e n g g o e E n k o t i d a n j a n a i t o e E n t j e k p e r g i k l o e a r s a m p e b e g i t o e l a m a , n a n t i s e b e n t a r k a l o e i a b a l i k E n k o g e b o s p a d a n j a b a r o e i a t a o e r a s a , d j a n g a n i a d j e m o e r E n k o s a m p e b e g i n i l a m a . S e k a r a n g E n k o m i s l i p e r g i s o e s o e l p a d a n j a , b a e k S i a u w N l o d a n E n t j i m T j e k i d o e d o e k m e ­ n o e n g g o e s a d j a d i s i n i .

S a h a b i s n j a o e t j a p k e n i t o e o m o n g a n , G o n g D j i p l a l o e s o e i t i n s a t o e t a x i j a n g k e b e t o e l a n l i w a t , i a s e n g a d j a b i k i n a c t i e j a n g b a g o e s , ( O r a n g j a n g m a t j e m b e g i n i t i d a t a o e m a l a i s e , a s a l a d a o e w a n g s a d j a d i k a n t o n g , i a b i l a n g d o e n i a s a j a p o e n j a . C o r r . ) t a p i d a l e m h a ü n j a j a n g m a o e k i a m a t o r a n g t i d a d a p e t t a o e .

77

-D e n g e n i t o e k a n d a r a n i a p e r g i i<a P i n t o e K e t j i l , f a p i i a t i d a s a n g k a s a m a s e k a U b a h o e w a i a b a k a l a l a m k e n h a l j a n g t i d a e n a k , k o e t i k a i a b a r o e t o e r o e n d a r i t a x i , s a t o e p e n g g a w e s o e d a p e r g i s a r r ; b o e t p a d a n j a s a m b i l b e r k a t a , , , I n i h a r i ') t a u w k e p e s e n t i d a m a o e k e t e m o e s o e a t o e

^ o r a n g " .

L i a n g S i e m i t o e p e n g g a w e a d a s a o r a n g j a n g s o e d a b e k e r d j a l a m a d a n s a n g e t s e t i a , i a a d a s a n g e t b e n t j i p a d a G o n g D j i p j a n g i a a n g g e p s e -b a g i r a t j o e n -b o e a t m a d j i k a n n j a , t j o e m a s a d j a i t o e f ' k e b e n t j i a n i t o e d o e l o e i a t i d a b r a n i n j a t a k e n d e

-n g e -n t e r o e s t r a -n g p a d a i t o e g o e -n d a l j a -n g s a -n g e t d i s a j a n g , t a p i t a d i p a g i k o e t i k a s a n g n i a d j i k a n s o e d a p e s e n p a d a n j a b o e a t o e s i r p a d a G o n g D j i p , i a m e r a s a g i r a n g s e k a l i b a h o e w a s e k a r a n g i a s o e d a d a p e t i t o e k o e t i k a b o e a t l a m p i a s k e n i a

J

' p o e n j a k e b e n t j i a n .

^ „ K a l o e t a u w k e a d a d i d a l e m o w e m i s t i k e t e -m o e - i n . " k a t a p o e l a h G o n g D j i p s a -m b i l -m e -m a k s a i a m a o e b e r t i n d a k k a d a l e m .

g L , , A p a k a u t o e l i , b a r o e s a n a k o e s o e d a b i l a n g ,

• s i a p a d j o e g a t i d a b o l e k e t e m o e - i n p a d a t a u w k e . "

k a t a L i a n g S i e m s a m b i l p e t a n g i a p o e n j a

^ t a n g a n d a n t j o b a b o e a t d j o r o k i n p a d a G o n g D j i p .

78

„ S i a p a p r e n t a j a n g i n i h a r i k a u b r a n i b e r l a -i < o e k o e r a n g a d j a r p a d a d i r i k o e , a p a k a u t i d a f a k o e t n a n t i d a p e t o n s l a g . " m e n g a n t j e m G o n g i D j i p d e n g e n g e r t a k s a m b e l .

, , A k o e s a t o e p e n g g a w e j a n g s e t i a , d a p e t o e -w a n g d a r i t a u -w k e d e n g e n k e l o e a r k e n t e n a g a b o l e d i o n s l a g , m a l a h a n k a u i n i h a r i s a m a E m p e T j e k B o e n s o e d a d a p e t o n s l a g k a u m e n g a r t i . "

k a t a p o e l a h L i a n g S i e m d e n g e n d j e b i k e n i a p o e n j a b i b i r .

G o n g D j i p m e r a s a s a n g e t g o e s a r p a d a i t o e p e n g g a w e , t j o e m a i a t i d a t a k s i r a n b o e a t a d o e t e n a g a , k e r n a i a t a o e b a h o e w a d i r i n j a l a n t a r a n t e i l a l o e b a n j ? k p l e s i r s o e d a t i d a m e m p o e n j a i • t j o e k o e p t e n a g a b o e a t b i k i n r o e b o e t a n -d i n g a n n j a , m a k a -d e n g e n b a n a m a r a h n j a i a s o e d a m e n g o l o j o r d a n n a e k k o m b a ü d a l e m t a x i p e r g i k a G a n g K e t a p a n g d i m a n a s o e d a a d j a k S i a u w N i o d a n E n t j i m T j e k i b o e a t t i n g g a l d i r o e m a -n j a d i P e d j a g a l a -n .

K e m o e d i a n d i l o e a r t a o e n j a S i a u w N i o , G e n g D j i p s o e d a b i s i k i n p a d a E n t j i m T j e k i b a h o e w a s e g a l a i c h t a i r n j a s o e d a d j a d i g a g a l , m a k a i t o e * * i a l a l o e k a s i k e n o e w a n g s a t o e r o e p i a b o e a t E n ­

t j i m T j e k i p o e l a n g . .

— 79

-„ D i m a n a t j o e k o e p o e w a n g s e b e g i n i . " m e n j a o e t e n t j i m T i e k i j a n g t i d a m a o e m e n g a r t i b o e a t t r i m a o e p a k o e r a n g .

G o n g D j i p d e n g e n d j e n g k e l k a s i p e d j o e k i a p o e n j a s a k o e s a m a s e k a l i s o e d a t i d a a d a t e r i s i o e w a n g l a g i , o e w a n g j a n g f 2 5 . - k e m a r e n i a t r i m a d a r i m a d j i k a n n j a s o e d a a b i s d i p a k e b o e a t b l a n -d j a -d a n o n g k o s - o n g k o s .

D e n g e n t a r i k m o e k a a s e m E n t j i m T j e k i l a n t e s b e r l a l o e d a r i i t o e r o e m a d e n g e n m e n g g r e n -d e n g .

S e k a r a n g G o n g D j i p p o e n j a k e a d a h a n l a k s a n a i k a n l a g i k e k r i n g a n , i a p o e n j a p i k i r a n s ä n g e t b i n g o e n g t i d a d a p e t a k a l l a g i d i m a n a i a b i s a t j a r i o e w a n g , s e d e n g i t o e w a k t o e s o e d a d j e m d o e w a b i a s t e n g a h a r i .

„ E n k o s a j a l a p a r s e k a l i . " k a t a S i a u w N i o p a d a i a p o e n j a k e k a s i j a n g i a d o e g a b a h o e w a i t o e p a -1 m o e d a s e b e t o e l n j a a d a a n a k s a o r a n g h a r t a w a n

b e s a r .

„ W a h b e g i n i w a k t o e R e s t a u r a n t H o n g k o n g m a s i b l o n s e d i a m a k a n a n . " m e n j a o e t G o n g D j i p d e n g e n i b o e k , i a i a l o e t j a r i p i k i r a n d a r i m a n a i a g a r o e k o e w a n g , s e d e n g b o e a t p i n d j e n i p a d a . k e n a l a n n j a i a t r o e s a h a r e p k e r n a s e m o e w a k a

-w a n - k a -w a n n j a s o e d a s a m p e k e n a l i a p o e n j a s i k o e t

80

j a n g t a d j e m , a d a p i n d j e m t i d a m a o e i n g e t b a -j a r n -j a .

O e m o e m n j a s a o r a n g j a n g t j e r d i k s e b a g i G o n g D j i p d e n g e n l e k a s s o e d a b i s a d a p e t k e n p i k i r a n m a k a i a i a l o e b e r k a t a ;

„ M a n i s , i t o e t o e s o e k k o n d e j a n g s e m a l a m E n k o b h - i n E n k o l i a f p a n t e s s e k a l i d i p a k e , m a k a E n k o a d a n i a t a n b o e a t t j o n t o s o e r o e t o e k a n g m a s b i k i n d a r i b a n t o e i n t e n r o e i e n t e n t o e d a l e m 3 m i n g g o e p a l i n g l a m a s o e d a b i s a k l a a r " .

S i a u w N i o t i d a t a o e o r a n g p o e n j a m o e s l i h a t i d e n g e n g i r a n g i a l a l o e s e r a k e n i t o e b a r a n g j a n g t i d a s e b r a p a h a r g a n j a p a d a i t o e p a m o e d a .

* *

*

e n g e n b a w a i t o e b a r a n g G o n g D j i p n i e n o e -d j o e k a h o t e l S a m H i n d i T o n g k a n g a n , k e r n a i a t a o e b a h o e w a i a p o e n j a s a t o e k e n a l a n l a m a , m a s i m e r a s a s o e k a d a n t j i n t a p a d a n j a , j a i t o e N e n g E m a s p r a m p o e a n a s a l d a r i K e b o n D j a t j B a n d o e n g .

81

-K e b e t o e l a n N e n g E m a s l a g i d o e d o e k m ^ g -g a n e -g o e r d a l e m k a m a r n j a , k o e t i k a l i a t G o n -g D j i p

m e n d a t e n g i n , d e n g e n m a n i s i a s o e d a p e r s i l a k e n i t o e t e t a m o e d o e d o e k d a n E m a s l a l o e r a p e t k e n p i n t o e k a m a r n j a , s o e p a j a m a r i k a p o e n j a d i r i t i d a d a p e t g a n g g o e a n d a r i l a e n - l a e n o r a n g l e l a k i j a n g s o e k a m e l a n g l a n g h o t e l .

A s t a g a , b a b a b e b r a p a h a r i i n i k a m a n a s a d j a , s a j a h a r e p h a r e p i n b a b a e n g g a d a t e n g . " k a t a N e n g E m a s s a m b i l d o e d o e k d e k e t p a d a i t o e p a m o e d a .

„ A k o e m a l o e k a l o e d a t e n g d i s i n i d e n g e n t a ­ n g a n l e n g g a n g s a d j a , n a n t i N e n g k a t a - i n a k o e o r a n g j a n g t i d a k e n a l b o e d i . " m e n j a o e t G o n g D j i p s a m b i l t o e n d j o e k i n r o e p a j a n g s a n g e t m e -n j i -n t a .

, , K e n a p a b a b a m a s i b l o n m a o e m e n g a r ü s i h , k a p a n s a j a j a n g p e s e n s o e r o e b a b a k e m a r i , b i a r e n g g a b a w a a p a - a p a k e n a p a s i h m i s t i m a l o e . k a t a p o e l a h i t o e b o e n g a - i a j a j a n g d j a t o d i b a w a p e n g a r o e n j a i t o e p a m o e d a , k e r n a i f o e p r a m

-p o e a n a d a b a n j a k l e b i t o e w a .

B a r o e s a n a k o e l a g i m a o e k e m a r i , k e b e t o e l a n a d a j a n g m a o e d j o e a l i n t o e s o e k k o n d e d e n g e n h a r g a m o e r a h , m a k a a k o e l a n t e s b l i , k a l o e N e n g j a n g p a k e t e n t o e d j a d i t a m b a m a n i s , k a t a i t o e

t o e k a n g p e l e t j a n g l a l o e k a s i k l o e a r i t o e t o e s o e k k o n d e d a r i k a n t o n g n j a .

S t e n g a d j e m b e r s e l a n g G o n g D j i p s o e d a k l o e a r d a r i i t o e k a m a r d e n g e n t e r a n t e r o l e h i t o e N e n g , t a p i d a l e m s a k o e n j a i l o e p a m o e d a s o e d a a d a t e ­ r i s i o e w a n g f 2 . 5 0 ( s a t o e r i n g g i t . ) m a k a d e n g e n g i r a n g i a l a i o e p e r g i d i s a t o e R e s t a u r a n t d i K o n g s i B e s a r d i m a n a i a s o e d a b l i 2 r o e p a m a k a n a n , k e m o e d i a n b a r o e b a l i k k a r o e m a n j a .

S i a u w N i o s a m b o e t p a d a r i j a d e n g e n r o e p a m e n d o n g k o l , k e r n a i a p o e n j a p e r o e t r a s a n j a s ä ­ n g e t l a p a r , t a p i s a t e l a t i i a l i a t ü o n g D j i p p o e l a n g d e n g e n b a w a m a k a n a n , i a l a l o e s a m b o e t d e n g e n r o e p a g i r a n g d a n i a d o e d o e k b e r s a n t a p d e n g e n g o e m b i r a .

, , E n k o k a m a n a s i s a m p e b e g i t o e l a m a , e h r a m b o e t E n k o k e n a p a k o e s o e t ? " t a n j a S i a u w N i o . d e n g e n m e m a e n .

D e n g e r i t o e p e r t a n j a h a n n j a i t o e p a m o e d a d j a d i t e r k e s i a p , i a k i r a b a h o e w a S i a u w N i o s o e d a d a -p e t t a o e i a -p o e n j a r e s i a , t a -p i k e m o e d i a n i a d a -p e t p i k i r a n d a n l a n t e s m e n j a o e t :

, , E n k o b a r o e s a n k e t e m o e s a m a s i S i a u w S i n b e k a s E n k o p o e n j a t e m e n s e k o l a d a r i k e t j i l , b o l e n j a i a a d a b e g i t o e m e n g i r i l i a t E n k o p o e n j a r a m b o e t j a n g d i s i s i r i n l i t j i n , m a k a i a s o e d a

s e n g a d j a b i k i n k o e s o e t .

„ L p a n o r a n g s o e d a b e s a r , k e n a p a s o e k a n . e -m a e n d l t e n g a d j a l a n a n ? c p H a r i

, I t o e l a h s o e d a a d a t k e b i a s a h a n E n k o s e d a n k e l j i l " .

T a t k a l a s c e d a a b i s b e r s a n t a p , i a o r a n g l a l o e d o e d o e k b e r o n i o n g - o m o n g , s e g a l a r o e p a j a n g

m a r i k a b i t j a r a k e n s e m o e w a a d a h a l k e s e n a n g a n d a n k e b r o e n t o e n g a n , k e m o e d i a n m a r i k a l a l o e p e r g i t i d o e r s i a n g , ( S e n a n g s o e n g g o e s e n a n g m a r i k a p o e n j a p e n g i d o e p a n , t a p i l a t i d a t ^ a c e b a h a j a a p a j a n g i a b a k a l d a p e t ! C o r r . ) s e b a g i d j o e g a o r a n g j a n g a d ? m e m p o e n j a t b a n j a k o e

-w a n g . . . , ,

G o n g D j i p s a m a s e k a l i t i d a p i k i r b a h o e w a o e w a n g d a l e m s a k o e n j a t j o e m a k e t ^ i n g g a l a n f 1 . 5 0 i a

b l o n

bajar oewang s e w a r o e m a d a n b o e a t b l i m a k a n a n b a k a l s o r e .

S a m p e d j e m 5 s o r e m a r i k a b a r o e b a g o e n , G o n e ; D j i p l a l o e k a s i t a o e b a h o e w a s e b e n t a r i a m a c e a d j a k S i a u w N i o d j a l a n - d j a l a n l a g i , b o l e d j a d i d j o e g a i a i n g i n g o e n a k e n s e b a g i o e m p a n b o e a t p a n t j i n g o e w a n g .

H Han TJEMQ

a d a s a o r a n g m o e d a j a n g t i d a d a -p e t d i d i k a n s a m a s e k a l i , i a a d a s a t o e -p a m o e d a j a n g s a n g e t m a l e s d a n p e m b o r o s , t a p i n a s i p m a -n o e s i a s e l à -n i a -n j a t i d a t e n t o e , a d a j a n g r a d j i n t a p i t i d a m e m p o e n j a i r e d j e k i t o c h t e r p a k s a m i s t i i d o e p m e l a r a t , b e g i t o e d j o e g a H a n T j e n g s e d a r i i a m o e l a i m a s o e k d a l e m i t o e n g a n d e w a s a i a s o e d a t i d a k e n a l a p a j a n g d i n a m a k e n o r a n g m i s k i n , b e t o e l i a t i d a k a j a , t a p i i a b l o n p e r n a m e r a s a s o e s a d a l e m s o e w a l f i n a n c i e , s e b e g i t o e l e k a s k a n t n n g n j a k e m p e s i a l a l o e b e r t i n d a k m a s o e k d a ' . e i n s a t o e r o e m a g e d o n g j a n g i a a n g g e p i t o e t e m p a t s e b a g i i a p o e n j a B a n k i e r , m a s k i i a t i d a a d a s e d i a b o e k o e C h e q u e , t a p i k a l o e i a m a o e ' b i t j a r a m a n i s d a n b o e k a m o e l o e t t i d a p o e n j a o e w a n g , a t a w a b e r l a g a s e b a g i d j o e g a o r a n g j a n g d j e n g k e l d e n g e n k a s i t o e n d j o e k m o e k a a s e m , t e n t o e s e b e n t a r s a d j a i a s o e d a b o l e b r a n g k a t p o e l a n g d e n g e n k a n t o n g j a n g s o e d a b e r i s i .

K e r n a H a n T j e n g a d a m e m p o e n j a i p a r a s m o e -k a j a n g t j a -k a p , h i n g g a i a p a e n j a p a r a s j a n g s o e d a b i k i n i a p o e n j a d i r i d j a d i b r o e n t o e n g .

- 85

t

4

E l t j i m S w e e T j i n l e b i t e r k e n a l d e n g e n n a m a B o e T j e k T i a n , i . d a s a o r a n g d j a n d a s t e n g a t o e w a j a n g s o e a m i n j a t e l a h w a r i s k e n b a n j a k p o e s a k a , i n i d j a n d a a d a t i n g g a l d i L a w a n g S e k e t e n g , d e ­ n g e n t i d a t e r d o e g a i a l e l a h d a p e t s e r o e p a p e -n j a k i t j a n g t e r k e n a l d e n g e n n a m a H y s t e r e s i s , m a s k i i a t a o e b a h o e w a d i r i n j a k e n a b e r d j a n g k i t s e r o e p a p e n j a k i t j a n g t i d a b a e k , t a p i i a t i d a i n g i n p e r g i b e r o b a t d e n g e n t h a b i b , k e r n a o e w a n g -n j a j a -n g b a -n j a k , l e b i s o e k a t o e r o e t i -n i a p o e -n j a n a p s o e h a t i d e n g e n b e r s o b a t p a d a b a n j a k p a m o e d a j a n g d a t e n g t e m p e l p a d a n j a .

B e g i t o e l a h p a d a s o e a t o e h a r i w a k t o e i a l a g i p e r g i b l a n d j a d i P a s a r , i a t e l a h d a p e t l i a t p a d a d i r i n j a H a n T j e n g j a n g t j a k a p , m a k a d e n g e n t i d a m e m b o e a n g b a n j a k t e m p o i t o e d j a n d a s o e d a b i s a a d j a k H a n T j e n g p o e l a n g k a r o e m a n j a , d i

-^ m a n a i t o e p a m o e d a s e d a r i i t o e t e m p o s e b a g i

^ d j o e g a o r a n g j a n g t e l a h k e t e m o e s a t o e s o c m b e r o e w a n g j a n g t i d a b i s a k r i n g .

D e n g e n a u t o m a t i s c h H a n T j e n g p o e n j a p e n g i -d o e p a n s o e -d a b e r o b a , i a t e r k e n a l s e b a g i s a t o e

• p a m o e d a j a n g l o j a r d a n s e l a l u e b e r p a k e a n , b a g o e s .

H a n T j e n g p o e n t i d a m e r a s a p o e a s p e r b o e -h o e n g a n n j a d e n g e n E n t j i m S w e e T j i n , m a k a i a

1

— 86

-s a b a n h a r i s o e k a p e r g i d j a l a n d i k a m p o e n g - , k a m p o e n g b o e a t r n e n t j a r i i a p o e n j a k e s e n a n g a n s e n d i r i .

A p a m a o e i a t e l a h b e r t e m o e d e n g e n S i a u w N i o s a t o e i s t r i j a n g g e n i t , d i m a n a m a r i k a l a l o e b i k i n p e r h o e b o e n g a n r e s i a , d i l o e a r t a o e n j a T i o n g K i n g , ( W a h , k a l o e i a t a o e i s t r i n j a m a e n g i l a s i a n g - s i a n g d j o e g a s o e d a m a k a n t a p a l a n p i n t o e ! C o r r . ) k e r n a i t o e s o e a m i j a n g l a g i t e r l a n g g a r a p e s , s a b a n h a r i p e r g i k l o e a r t j a r i p a k e r d j a h a n , g f >

t j o e m a p o e t r i n j a L a n N i o s a d j a j a n g d a p e t t a o e 7 ^ i t o e p e r b o e a t a n b o e s o e k , ' t a p i i t o e g a d i s j a n g ' I m a s ! t e r l a l o e m o e d a t i d a b r a n i l a n t e s a m b i l p o e t o e s a n b o e a t m e n g a d o e p a d a a j a h n j a , k e r n a s a b a n k a l i H a n T j e n g d a t e n g k o e n d j o e n g i n i a -p o e n j a r o e m a g o e b o e k t e n t o e i t o e o r a n g d o e r h a k a a d a b e k e l i a p o e n j a R e n t j o n g ( K r i s ) , i a s a n g e t | 4 s l e m p a n g j a n g i t o e R e n t j o n g n a n t i m e m ­ b a w a k o r b a n p a d a d j i w a n j a i a p o e n j a a j a h . C

I a s a n g e t b e n t j i p a d a i b o e n j a , t a p i i a t i d a b r a n i n j a t a k e n d e n g e n t e r o e s t r a n g , m a k a k a p a n H a n T j e n g a d a d a l e m g o e b o e k n j a , L a n N i o s e - * l a l o e d o e d o e k m e n d j a g a d i l o e a r , s o e p a j a i a p o e n j a a j a h t i d a d j a d i k e s o m p l o k a n p a d a ^ i t o e s o b a t j a n g t j o e r a n g .

i

- 87 —

L a n N i o m a s i m e n g a r t i b a h o e w a i a l a k o e k e n s a t o e p e r b o e a t a n c h i a n a t t e r h a d e p p a d a a j a h n j a , t j o e m a i t o e h a l a d a l a g i m e m p o e n j a i m a k s c e d b o e a t m e l i n d o e n g k e n d j i w a n j a s a n g a j a h j a n g t e r t j i n l a .

H a n T j e n g s e l a l o e a s o e t p a d a S i a u w N i o s o e p a j a i t o e i s t r i d o e r d j a n a d j a d i b e n t j i p a d a s o e a -m i n j a d a n -m i n t a b e r t j e r e , t j o e -m a s a d j a i a o r a n g m a s i b i o n b e r d j a n d j i d e n g e n p a s t i k e r n a i a b l o n . s e d i a t e m p a t , m a k a w a k t o e S i a u w N i o m e n g a m -H O b e k t i n g g a l k e n s o e a m i n j a , i a t i d a d a p e t t j a r i p a d a

d i r i n j a S i a u w N i o h i n g g a s a m p e d j a t o d i t a n g a n -n j a G o -n g D j i p .

H a n T j e n g k o e t i k a d a p e t t a o e b a h o e w a S i a u w N i o s o e d a p e r g i d a r i i t o e g o e b o e k , i a p o e n j a h a t i d j a d i s ä n g e t p e n a s a r a n , m a k a i a l a l o e t j a r i d i k o e l i l i n g k o t a B o g o r .

4

é

J T a t k a l a i a b i k i n p e n j e l i d i k a n d i d e p a n s t a t i o n , i a b a r o e d a p e t t a o e b a h o e w a i t o e k e k a s i h s o e d a l o m p a t k a k o t a B e t a w i , m a k a i a l a l o e m i n t a o e w a n g p a d a n j o n j a S w e e T j i n f 1 0 0 . — d e n g e n b i l a n g b a h o e w a i a p o e n j a s o e d a r a d i B e t a w i d a

-* p e t s a k i t p a j a , i a i n g i n p e r g i t e n g o k i n , i t o e n j o n j a j a n g k a n d e l l a n t a r a n t e r l a l o e t j i n t a p a d a i t o e p a m o e d a d e n g e n z o n d e r t j o e r i g a l a g i s o e d a ' r s e r a k e n i t o e o e w a n g j a n g d i m i n t a .

S a h a b i s n j a t r i m a i t o e o e w a n g , H ä n T j e n g l a l o e n a e k s a t o e t a x i m e n o e d j o e i<a B e t a w i .

D o e w a d j e m k e n i o e d i a n i t o e p a m o e d a s o e d a b e r a d a d i T a n a h L a p a n g G l o d o k , k e m o e d i a n i a l a l o e t j a r i d i h o t e l h o t e l , t a p i k e r n a d i m a n a b o e -k o e h o t e l s o e d a p a s t i t i d a a d a t e r t o e l i s n j a S i a u w N i o , s e b a b i t o e p r a m p o e a n s o e d a d i b a w a o l e h G o n g D j i p , m a k a i t o e l e l a k i s o e d a p a k e n a m a -n j a s e -n d i r i .

H a n T j e n g p o e n j a k e a d a ' a n t i d a b e r b e d a s e ­ b a g i a n a k k e t j i l j a n g l a g i m a e n p e t a k , h i n g g a i a p o e n j a h a t i d j a d i s a n g e t m e n d o n g k o l , d a r i s i a n g s a m p e m a l e m i a s o e d a p e r g i t j a r i o e b e k -o e b a k a n k a k o e l i l i n g k o ' a B e t a w i , t a p i S i a u w N i o j a n g i a t j a r i m a s i b l o n d j o e g a b i s a d i k a -t e m o e k e n .

, , S i a p a j a n g s o e d a r a m p a s a k o e p o e n j a k e k a s i , d i a l a h a d a i t o e o r a n g j a n g a k o e m i s t i b o e n o e d e -n g e -n a k o e p o e -n j a R e -n t j o -n g . " b e r k a t a H a -n T j e -n g d a l e m h a t i s a m b i l k e r t e k i n g i g i n j a d a n i a b e r -d j a l a n m e n o e -d j o e k a G a n g K a n t j i l -d i m a n a i a l a ­ l o e n o e m p a n g m e n g i n e p d i r o e m a s a l a s a t o e f a m i l i e n j a .

D j o e s t r o e i t o e r r - . a l e m a d a m a l e m S e n e n , H a n T j e n g l a l o e m i n t a s a t o e p e n d o e p a h a n d i m a n a i a l a l o e o e k o e p i n i a p o e n j a R e n t j o n g S i S i m a r ,

i t o e R e n t j o n g j a n g k e n a h a r o e m m e n j a n l a l o e t e r p o e t e r -p o e t e r b e r g e r a k d a l e m k a n t o n g k a e n p o e l i , s e b a g i d j o e g a i t o e R e n t j o r g i n g i n b e r l o m p a t d a r i s a r o e n g n j a .

„ A s t a g a , i n i ' a h a d a s a t o e a l a m a t b a h l e v v a i n i R e n t j o n g s e b e g i t o e l a m a a k o e s o e d a p i a r a d a n r a w a t i n , s e k a r a n g a d a d j a d i g i l i r a n n j a b o e a t i a b e l a k e n m a d j i k a n n j a , b a r a n g k a l i d j o e g a i a S' . e d a d j a d i a o e s d e n g e n d a r a o r a n g . " k a t a H a n T j e n g j a n g d j a d i s e m i n g k i n s e n g i t .

' p O r a n g T i m o e r b e l a k e n k e p e n t i n g a n d a l e m s o e a l p r a m p o e a n s e l a l o e d i t a r o k a m o e k a , s e m e n i a r a b a n g s a B a r a t s a r i n g l a g i i t o e s o e a l d e n g e n m e -n g i -n g e t l a e -n - l a e -n o e r o e s a -n j a -n g m e -n d j a d i m a r i k a p o e n j a p i k o e l a n , s e r t a i a o r a n g s e l a l o e . b e r s e d i a b o e a t b e r e s k e n s o e a t o e o e r o e s a n d e n g e n f t e r d e

-I pan, soepaia tida aken terselip soeal SÄLA

M E N G A R T I j a n g s o e d a t i m b o e l l a n t a r a n t j e m

-^ b o e r o e a n .

S e b a g i H a n T j e n g s e b e t o e l n j a p a l i n g d o e l o e i a h a r o e s k e t e m o e p a d a l e l a k i j a n g s e k a r a n g a d a

' t s i m p e n p a d a S i a u w N i o b o e a t t a n j a k e n b a g i m a n a S i a u w N i o b o l e a d a d i t a n g a n n j a , s e d e n g i t o e p r a m p o e a n b o e k a n d j a d i i a p o e n j a i s t r i , j a n g

^ t i d a p a n t e s n j a d a n i a t i d a m e m p o e n j a i h a k b o e a t b e r l a k o e s e b a g i s a t o e s o e a m i , s e d e n g i a s e n d i r i

— 90

-s o e c i a b e r b o e a t -s a t o e d o -s a b e -s a r d e n g e n b e r d j i n a p a d a o r a n g p o e n j a i s t r i , i n i s a m a s e i < a l i i a t i d a m a o e p i k i r , s e b a b i a t j o e n i a i n g e t b o e a t g o e n a i a p o e n j a i < e b e n e r a n s e n d i r i .

D e n g e n b e k e l i t o e R e n t j o n g H a n 1 j e n g l a l c e k l o e a r m e n o e d j o e k a T a n a h L a p a n g , d i n i a n a i a s o e d a d o e d o e k t a n g s e l p e r o e t n j a s a m p e d j e m 7 m a l e n i b a r o e i a b e r l a l o e d a r i i t o e w a r o e n g n a s i j a n g a d a d i d a l e m l o s .

D a r i s i t o e i a b e r d j a l a n d e n g e n p l a h a n d i s e -p a n d j a n g s t r a a t P a n t j o r a n , i a -p o e n j a n a -p s o e b o e a t r a e m b o e n o e a d a s a n g e l k r a s , k e r n a i a s o e d a p i k i r a p a b i l a i a b i s a k e t e n i o e k e n s a i n g a n n j a d e ­ n g e n t i d a b a n j a k b i t j a r a l a g i , i a h e n d a k t a n t j e p i t o e R e n t j o n g j a n g i a d j e m d i b a d a n n j a i t o e

s a i n g a n . / '

•r O r a n g j a n g s o e d a n e k a t b e g i t o e r o e p a s o e n g g o e a d a s a n g e t b e r b a h a j a o e n t o e k k e t e n l r t m a n , k e r n a b i d j i m a t a n j a k e l i a t a n s a n g e t b e r i n g a s , s e b a g i h a r i m a u j a n g d a p e t l i a t k a m b i n g , p a d a s o e a t o e o r a n g p r a m p o e a n i a p a n d a n g d e n g e n t e l i t i , k e r n a i a s l e m p a n g S i a u w N i o a d a m e n j a m a r , d a n i a b i s a d j o e g a d j a d i k l i r o e d a n t i d a k e n a l i n p a d a i t o e k e t j i n t a h a n .

m

~ 9 i

D j i k a d i i t o e w a k t o e k a l o e a d a p r a m p o e a n j a n g m e m p o e n j a i p o t o n g a n m i r i p d e n g e n S i a u v v N i o l i w a t d i p a n t j o r a n d e n g e n o r a n g l e l a k i , p a s t i ­ l a h i t o e l e l a k i p o e n j a n a s i p s ä n g e t s i a l , k e r n a H a n T j e n g t e n t o e m a n e k a s i k e n a l d e n g e n i a -p o e n j a R e n t j b n g j a n g t a d j e m .

T a p i s e b a g i o i a n g s e r i n g k a t a , T o e h a n j a n g M a h a K w a s a a d a s ä n g e t a d i l , o r a n g j a n g t i d a b e r b o e a t d o s a p a s t i a d a t e r l i n d o e n g , d a n o r ^ n g

^ j a n g d j a h a t h a r o e s t r i m a p e m b a l e s a n n j a . ! , B e g i t o e d i i t o e s o r e G a n g D j i p s o e d a a d j a r

S i a u w ^ i o d j o e a l g o e l a d i P a n t j o r a n b o e a t r e c ­ l a m e , t a p i i a s a m a s e k a l i t i d a n j a n a b a h o e w a b i n t j a n a b e s a r j a n g l a g i m e n g a n t j e m a t a s d i r i n j a ,

^ D e n g e n s e n a n g i a b e r d o e w a d j a l a n - d j a l a n d i t e m p a t o r a n g d j o e a l t j i t a O b r a l d i m a n a a d a r a m e

% s e k a l i p e n d o e d o e k k o t a j a n g i n g i n d a p e t b l i t j i t a j a n g n i o e r a , s o e d a d a t e n g d i i t o e t e m p a t d j o e a l

O b r a l . '

\ P ' w a k t o e c r i s i s i t o e p a s a r a d a s a n g e t r a m e , t a p i o r a n g - o r a n g j a n g d a t e n g k o e n d j o e n g i n d i i t o e p a s a r s o e d a t e r s a r i n g s e m o e w a ? d a d a r i k a l a n g a n k a o e m t o e k a n g t j a r i b a r a n g m o e r a h , s e m o e w a

* p e d a g a n g j a n g i n e n d j o e a l a n d i i t o e t e m p a t t j o e m a

92

-b i s a d a p e t s e d i k i t o e n t o e n g d e n g e n d j r e a l ' b a n j a k .

G o n g D j i p d j a l a n d i s i t o e t j o e n i a d e n g e n m a l s o e d b o e a t p e r s i a r , m a k a s e k a l i p o e n b a n j a k t o e -k a n g t j i t a p a n g g i l d a n t a w a r i n b a r a t i g n j a i a s a m a

s e k a l i t i d a m a o e p e r d o e l i k e n . ,

D j o e s î r o e d i i t o e m a l e m o r a n g - o r a n g j a n g s o e k a d j a l a n - d j a l a n d i w a k t o e m a l e m , m e r a s a s a n g e t i s e r a m d a n b o e i c e b a d a n n j a p a d a b e r d i r i , k e r n a ^ m a r i k a d a p e t l i a t d i l a n g i t b o s l a n a d a d e k e t s a m a j

d o e w a b i n t a n g . 0 <

O r a n g j a n g p e r l j a j a t a c h a i o e l s e m o e w a b i l a n g , j b a h o e w a a k e n t e r d j a d i p e n o e m p a h a n d a r a j a n g | h e i b a t .

G o n g D j i p l a g i b e r d j a l a n d i d e k e t o r a n g d j o e a l p i s o d a n k o e n t j i , i a p o e n j a p i k i p n s o e d a d j a d i k e t a r i k b o e a t b l i s a t o e p i s o b l a t i , k e r n a h a r g a n j a a d a s a n g e t m o e r a , i a p i k i r s a t o e w a k t o e i t o e s e n d j a t a n a n t i b i s a b e l a k e n d i r i n j a , s e b a g i d j o e g a ^ o r a n g d a p e t p i r a s a t j a n g k o e r a n g b a e k . .

I t o e p i s o i a s o e d a s e i i p k e n d i p i n g g a n g n j a , k e m o e d i a n i a a d j a k S i a u w N i o b e r d j a l a n l e b i '

d j a o e . i '

T a t k a l a G o n g D j i p s o e d a o e r o e n g a d j a k S i a u w j N i o t i n g g a l d i r o e m a g e d o n g , d a n s o e d a a d j a k i a t i n g g a l d i P e d j a g a l a n d i s a t o e r o e m a a t e p ,

' i l i a t i n j a S i a u v v N i o s o e d a m e r a s a k o e r a n g s e n a n g , j t j o e m a i a t i d a b r a n i n j a t a k e n m e n j e s e l n j a d e

-n e r e -n b e r d e p a -n , k e r -n a z o -n d e r p i k i r i a s o e d a p e r g i

• i l f o e t p a d a i t o e p a m o e d a , s e d e n g i a t a o e b a -h o e w a H a n T j e n g a d a s a o r a n g J a n g m a m p o e , s e d e n g m e m a n g i a s o e d a b e r d j a n d j i b o e a t t i n g g a l s a m a - s a m a H a n T j e n g .

r

S i a u w N i o s o e d a d a p e t i n g e t a n b o e a t t i n g g a l l a r i k o m b a l i k a B u i t e n z o r g a k e n t j a r i p a d a H a n T j e n g , p a r a s n j a i t o e p a m o e d a s e n a n t i a s a a d a

# ' % b e r b a j a n g d i d e p a n m a t a n j a i t o e " p r a m p o e a n

» ta d o e r d j a n a , m a k a i a m a s k i i k o e t b e r d j a l a n s a m a G o n g D j i p , t a p i r o e p a n j a a d a s a n g e t l e s o e d a n

" b e r t i n d a k s e b a g i o r a n g o g a o g a h a n .

B e b r a p a k a l i G o n g D j i p s o e d a t e g o r d e n g e n

' - ' O e r i n g -o e r i n g a n p a d a i t o e p r a m p o e a n d e n g e n

<, r a s a m e n d o n g k o l , w a k t o e k e m a r e n m a r i k a a d a i d o e p b e g i t o e m a n i s , t a p i s e k a r a n g m a r i k a p o e

-# ^ n j a k e t j i n t a h a n d a n k a r o e k o e n a n s o e d a d j a d i r e n g g a n g a n .

D a s a r a n m a o e » j i l a k a , a p a m a o e S i a u v / N i o i ' d a p e t l i a t p a d a d i r i n j a H a n T j e n g j a n g l a g i b e r d j a l a n , m a k a d e n g e n t i d a p e r d o e i i - i n G o n g D j i p i a l a l o e s a m p e r i n p a d a i t o e p a m o e d a j a n g

^ l a g i n e k a t .

„ E n k n H a n T j e n g k a p a n d a f e n g d i s i n i ? " b e r -s e r o e S i a u w N i o -s a m b i l b e r l a r i .

G o n g D j i p t j o b a b e t o t t a n g a n n j a S i a u w N i o 1

u o e a t d i t a r i k m o e n d o e r . !

„ A d u e s a k i t , t o e l o e n g E i k o H a n T j e n g . " b e r -t r e a k p o e i a l i S i a u w t ^ i o s e b a g i d j o e g a o r a n g •

j a n g l a g i m a o e a d o e i n i t o e d o e w a l e l a k i b o e a t c b e r t a n d i n g .

H a n T j e n g d e n g e r o r a n g p a n g g i l n a m a n j a i a l a l o e b e r b a i i k t e n g o k k a d j . o e r o e s a n S i c i u w N i u , d i n i a n a i a d a p e t l i a t i t o e p r a n i p o e a n j a n g d j a d i ^ i a p o e n j a k e t j i n t a h . n a m p i r s a d j a d j a t o t j e i e n - » t a n g .

„ D j a n g a n r i b o e t d i t e m p a t r a m e . " k a t a H a n T j e n g s e r a j a l o e n t o e n t a n g a n m o e s o e n j a m e n o e -d j o e k a s a t o e g a n g , d i i n a n a i t o e t e m p a t a d a s e p i , s e b l o n n j a p u b l i e k d a p e t t a o e a p a j a n g n ^ a -r i k a l a g i -r i b o e t i n ,

D e n g e n h a t i b e r d e b a r - d e b a r G o n g D j i p i k o e t i n • t a n d i n g a n n j a , t a p i i a f a c e p a s t i t e n t o e i a a k e n b e r k l a i b o e a t b e l a k e n S i a u w N i o , a p a b i l a i a t a -k o e t -k l o e a r -k e n t e n a g a , p a s t i d e n g e n m e n t a - m e n t a i a m i s t i s e r a k e n i t o e p r a m p o e a n d i t a n g a n n j a i a „ p o e n j a t a n d i n g a n .

„ I n i p r a m p o e a n a d a a k o e p n e n j a i s t r i , k e n a p a k a u b r a n i a d j a k d a r i B u i t e n z o r g d a t e n g d i B a t a v i a . "

*

95

-b e g i t o e H a n T j e n g s o e d a t a n j a p a d a G o n g D j i p

I ^ d e n g e n n i a t a b e r a p i .

1

, , A p a k a u b r a n i s e m b a r a n g a n a k o s h i s i r i p a d a n j a , s e d e n g e n S i a u w N i o s e n d i r i m e n g ; : k o e b a -l i o e w a i a p o e n j a s o e a m i s o e d a m e n i n g g f i -l , t i d a 4 ' ' g a m p a n g k a n m a o e b i k i n b o d o p a d a d i r i k o e . "

" » D e n j a o e t G o n g D j i p s e m b a r i g e s e r i a p o e n j a p i s o b i a t i j a n g b a r o e s a n i a s o e d a b l i .

H a n T j e n g p o e n s o e d a b e r s e d i a d e n g e n i a P o e n j a R e n t j o n g S i S e m a r b o e a t m e n j e r a n g p a d a f - % o e s o e n j a .

* S i a u w N i o p i k i r p a l i n g b a e k i a b e r f i h a k p a d a

^ H a n T j e n g , m a k a i a l a i o e b e r l a g a m e n a n g i s s a m ­ b i l b e r k a l a :

, , E n k o H a n T j e n g t o e l o e n g d i r i s a j a , s a j a s c e d a k e n a d i t i p o e d e n g e n i n i o r a n g d a n i a a d j a k , S a j a d a t e n g d i B a t a v i a b o e a t t j a r i s a m a E n k o

H a n T j e n g " .

^ I n i o m o n g a n a d a l e b i t a d j e m d a r i p a d a p i s o , l i a k a d e n g e n t i d a k a s i t e m p o l a g i H a n T j e n g ' a l o e m o e l a i m e n j e r a n g p a d a G o n g D j i p d e n g e n R e n t j o n g n j a .

L i a t l a h p e m b a t j a l a n t a r a n s a t c e p a d a l a e n I S o e d a a k o e h - i n i s t r i p a d a d i r i n j a S i a u w N i o , I h i n g g a a c h i r n j a i a o r a n g p a d a t j a b o e t i a p o e n j a j ^ e n d j a t a , b o e a t b e l a k e n i a p o e n j a d i r i .

v

G o n g D j i p j a n g m e n g a r t i s e d i k i t i l m o e p o e -k o e i a n T j i k a i o n g s a t e l a h i a l i a t m o e s o e r a p e t , i a ' l a l o e e g o s i n d i r i n j a , h i n g g a i t o e s e r a n g a n d j a d i g a g a l , b e r b a r e n g d e n g e n i t o e i a k a s i b e r -k e r d j a i a p o e n j a p i s o b l a t i d i t a n g a n n j a H a n T j e r i g , b a e k d j o e g a i t o e t o e s o e k a n t j o e m a k e n a d i t a n g a n k i r i n j a d a n d a r a n j a l a n t e s m o e l a i * m e -n g o e t j o e r d e -n g e -n d e r e s , s a m p e b i k i -n m e r a t a -n a h d i m a n a r n a r i k a l a g i b e r k l a i .

S i a u w N i o s a m a s e k a l i t i d a d o e g a b a h o e w a i t o e d r a m a a k e n d j a d i b e g i ï o e h e i b a t , k e r n a i a a d a s a î o e p r a m p o e a n j a n g b l o n i T i e m p o e n j a i b a ­ n j a k p e n g a l a m a n d a l e m d o e n i a p l a t j o e r a n , i a k i r a k a p a n i a b e r t i h a k p a d a H a n T j e n g , t e n t o e G o n g D j i p n a n t i m o e n d o e r d e n g e n b e g i ï o e s a d j a .

S a t e l a h m e l i a t f a n g a n n j a H a n T j e n g I c e k a d a n b a n j a k k l o e a r d a r a , S i a u w N i o p o e n j a b a d a n d j a d i g o e m e t e r d a n k e t a k o e t a n , t a p i s e b l o n n j a i a b i s a b e r b o e a t a p a - a p a g o e n a s i n g k i r k e n d i r i ­ n j a , G o n g D j i p s o e d a k e m b a l i s e r a n g i a p o e n j a d j i d a t .

, , l n i k a u p o e n j a b a g i a n p r a m p o e a n d j a h a n a m . "

b e r s e r o e G o n g D j i p s a m b i l t o e b l e s i n p i s o n j a , t a p i i a t i d a n j a n a b a h o e w a i t o e p i s o ' j a n g n a n -t j e p d i d j i d a t n j a S i a u w N i o s o e s a d i t j a b o e t

! kloear, maka selagi ia berkoetetan denken

kor-! bannja Han Tjeng dari blakang soeda labas le-W hernja Gong D j i p dengen ia poenja R t n l j o n g

Si Semar, jang troes tida bcrkoetik lagi, Satoe kawan dari Gong D j i p jang kebefoelan l i w a t d i sitoe, meliat itoe drama laloe ia tja-boet goloknja dan bales labas lehernja Han Tjeng, hingga dengen sckedjepan sadja ada doewa djiwa menoesia sceda melajang, ( l : o t l a h , ada pembalesan Allah jang adil. Corr.) Ijoema

^ dari lantaran bereboet poenja-in pada Siauw Nio, sedeng Siauw N i o soeda terletak di tana dengen ( joeka heibat tida inget orang.

Nge T i t begitoe namanja itoe kawan, ia ada djadi kawan jang djoedjoer dan brani belaken temennja dengen tida menginget bahoewa ia poe­

nja d i r i aken djadi korban, maka seringkali ia

^ soeda mengadep d i medja Idjo sebagi persakitan, tapi semoewa ada oeroesan ia poenja pembela-han pada ia poenja kawan-kawan.

Tjoema lantaran ia poenja adat ada kasar dan brangasan, hingga banjak orang jang mendjadi ,, temennja ada merasa koerang setoedjoe, tapi ia I ' poenja hati ada sangat djoedjoer.

, Doeloe Nge T i t soeda trima banjak boedinja Gong D j i p , pada waktoe blakangan i a orang

h

~ 98

-b e r d o e w a t i d a -b e g i t o e r o e k o e n l a g i , t a p i m a r i k a s o e d a s o e m p a a n g k a t s o e d a r a s a t o e p a d a l a e n , i t o e s o e m p a N g e T i t s e l a l o e ' m a g i i n g e t , m a k a s a b a n - s a b a n i a s o e k a k a s i n a s e l i a t b o e a t G o n g D j i p r o b a i a p o e n j a f j a r a m e n o e n t o e î p e n g i d o e p a n d e n g e n ' d j a l a n j a n g k l i r o e , t j o e m a s a j a n g O o n g D j i p s e l a l o e M d a m a o e d e n g e r i n a p a j a n g N g e T i t p u e n j a o m o n g a n , l a n t a r a n i t o e s e b a b N g e T i t s o e d a p i s a k e n d i r i n j a .

N g e T i t a d a t e r k e n a l s e b a g i s a t o e p e n d e k a r j a n g s o e k a b e l a k e n k e a d i l a n , d i o e g a i a t i d a s o e k a i d o e p d e n g e n r o j a l , o r a n g - o r a n g j a n g s o e d a p e r n a d a p

t

p e r t o e l o e n g a n i j a , s e l a l o e d e n g e n s e ­

n a n g s o e d a t o e n d j a n g p a d a N g e T i t , s e b a b i a t j o e m a t r i m a a p a j a n g o r a n g s o e k a k a s i , d j n e g a i a t i d a p e r n a m i n t a a p a - a p a d i l o e a r o r a n g p o e n j a k e h e n d a k a n .

I a i d o e p d e n g e n k e t j i l d a r i s e i a l o e t i d a l a n e k e -p o e t o e s a n o e w a n g , d i i t o e m a l e m s e b a g i d j o e g a a d a o r a n g j a n g a d j a k i n i a b e r d j a l a n k a i t o e g a n g j a n g s e p i , d i m a n a i a d a p e t l i a t s o e d a r a a n g k a t -n j a k e -n a k a s i H a -n T j e -n g t a b a s b a t a -n g l e h e r -n j a , m a k a s o e d a t e n t o e i a t i d a b i s a p e l o k t a n g a n , b e g i t o e i a s o e d a b a l e s i t o e p e n a s a r a n .

K e m o e d i a n i a l a l o e s e r a k e n d i r i n j a p a d a p o l i t i e b o e a t t r i m a i a p o e n j a h o e k o e m a n .

r

- 99 —

D i i t o e t e m p a t j a n g t a d i n j a a d a s e p i , d e n g e n m e n d a d a k s o e d a h e r o b a , l a k s a n a a d a t o n t o r a n k o m e d i j a n g s ä n g e t l o e t j o e d a n l o e a r b i a s a .

P o l i t i e j a n g d a t e n g b o e a t o e r o e s i t o e d o e w a m a i t s a m a S i a u w N i o j a n g l o e k a , t e r p a k s a m i s t i b i k i n b o e j a r d o e l o e p a d a o r a n g j a n g m e ­ n o n t o n .

B a r o e i t o e k o r b a n - k o r b a n d a r i i t o e d r a m a Ä d e n g e n a u t o r o e m a s a k i t C . B . Z . d i b a w a k a

^ S a l e m b a .

D o k t e r s o e d a [ b i s a t o e l o e n g d j i w a n j a S i a u w N i o , t j o e m a i t o e p r a m p o e a n s a o e m o e r i d o e p n j a d j a d i a d a m e m p o e n j a i t a n d a t j o d e t b e k a s t o e -s o e k a n d i m a n a d j i d a t n j a , s a t o e g a n d j a r a n j a n g a m a t s e t i m p a l b o e a t i a p o e n j a k e l a k o e a i i .

UU

* *

s.

A H A B I S N J A S i a u w N i o s e m b o e d a n k i o e a r d a r i r o e m a s a k i t o r a n g s e r i n g l i a t S i a u w N i o a d a d a l e m h o t e l h o t e l d i B a t a v i a d e n g e n m e l a -t j o e r i r . d i r i n j a p a d a s e k a l i a n l e l a k i d e n g e n i -t o e d j a l a n i a s o e d a t o e n t o e t p e n g i d o e p a n , s a m p e

pada salue waktoe ia telah dapet sakit Syphilis, (limana ia poenja ramboet jang gompiok t e h h djadi rontok dan gondol, serta sebla matanja soeda djadi boeta.^

I Satelah iapoe- ! nja kaeilokan ' soeda mendjadi moesna tida ada soeatoe lelaki lagi jang kesian, dan toeloengpa-danja, maka ter­

paksa saban hari Siauw N i o soeda djalan mengglan-liangin dan d i vvaktoe malem ia tidoer di dalem pasar.

D e n g e n tiara jang mengenesin hati, Siauw N i o soeda toentoet pengidoepan tida berbeda sebagi satoe pengemis, saban hari i a soeda pergi d i Pasar Pagi, dimana krandjang tempat kotoran,

"

101

-i a t j a r i b a w a n g d a n o e b i b o e s o e k b o e a t d i

^ d j o e a l l a g i .

I n i s e k s a h a n j a n g i a d a p e t d a r i i a p o e n j a p e r -b o e a t a n s e n d i r i .

1 i d a s a l a k a p a n a d a o r a n g s o e k a b e r p a n t o e n

» « e b a g i d i b a w a i n i :

„ K l a p a m o e d a k o e p a s - k c e p a s i n , K o e d a s o e m b a w a d i d a l e n i p r a o e , M a s i m o e d a p o e a s - p o e a s i n , S o e d a t o e w a t i d a j a n g m a o e . "

i.

T i m p a l a n d a r i i t o e p a n t o e n a d a s e p e r t i i n i

„ K a r o e n g g o e n i p i s a p i s a - i n , T o e k a n g m a s a k b e r p a k e a n p o e t i , r K a i o e b e g i n i s i a p a j a n g r a s a - i n ,

' B a d a n r o e s a k d a n a m p i r m a t i . "

P M J t v V A K A N B O t K O E . ..HAN <

4^

i

102

-X X

X X X X X X X X X X X

X X X

Tiga orang terkoetoek.

• f ' ^

âM

1 v/, ., ,

-Ö 10 C'^"' h\

-i.

i t o e l e l a k i a d a B a r o n S i G o n g D j i p J a n g d j o n g k o k a d a N o n a S i a u w N i o

P r a m p o e a n t o e w a a d a E n t j i m T j e k i .

X X

f J w A

X X X X X X .

X i l l l l A

X X

f

~ 103

-V I

I t o e P e n o e l o e n g .

S a h a b i s n j a g l a p t e n t o e t e r a n g , L e p a s b o e d i k a p a d a o r a n g , J a n g d j o e d j o e r t i d a t j o e r a n g ,

B o l e d i h a r e p p e r k a r a g i r a n g .

p a d a p e m b a c a b a l i k t j e r i t a k a B u i t e n z o r g d i w a k t o e S i a u v / N i o d e n g e n k e d j e m s o e d a t i n g g a l -k e n p a d a T i o n g K i n g d a n L a n N i o .

I I t o e p a m o e d a j a n g b a r o e t o e r o e n d a r i k a n d a r a n -1 n j a , s e b a g i m a n a s o e d a d i t o e t o e r k e n d i s e b l a g ^ a t a s a n , i a s o e d a l a n t e s d a p e t k e n a l i n p a d a L a n N i o , k e r n a t e m p o h a r i i a w a k t o e p e r g i m e m b o e r o e d i o n d e r n e m i n g D j a s i n g a . s o e d a p e r g i i i i e n o e m -p a n g d a l e m r o e m a n j a T i o n g K i n g , m a k a s e b r a -p a b i s a i a s o e d a b e r d a j a b i k i n L a n N i o d j a d i t e r

-" s e d a r , k e m o e d i a n i a l a l o e p o n d o n g b a w a b a l i k d a l e m i t o e r o e m a g o e b o e k , d i m a n a i a k o m b a l i

• d a p e t l i a t p a d a d i r i n j a T i o n g K i n g j a n g t e i

-*- l e t s k s e b a g i n s a i t .

k o m b a l i p e n g a r a n g m a o e a d j a k

1

104

-T e k D j i n b e g i t o e a d a n a m a n j a i t o e p a m o e d a , i a s e l a l o e s o e k a b e k e l o b a t - o b a f a n k a p a n i a p e r g i m e m b o e r o e , m a k a i t o e T e k D j i n t i d a m e r a s a g o e g o e p a t a w a i b o e k , i a l a l o e g o e n a k e n o b a t -n j a b o e a t b i k i n T i o n g K i n g d j a d i i , i g e t o r a n g k o m b a l i .

„ O h , s o e d a r a T e k D j i n . " b e r s e r j e T i o n g K i n g a m p i r s e p a r o m e n a n g i s .

„ B e t o e l E n k o T i o n g K i n g , o w e a d a d i s i n i . "

m e n j a o e t T e k D j i . - : d e n g e n i e r h a r o e , k e r n a i a t i d a s a n g k a b a h o e w a T i o n g K i n g j a n g d o e l o e i a ^ s o e d a p e r n a t r i m a s e d i k i t b o e d i n j a s a m p e m i s t i / t o e n t o e t p e n g i d o e p a n b e g i t o e - m e l a r a t .

, , M a n a E n s o ? " t a n j a p o e i a h T e k D j i n j a n g t i d a t a o e k e a d a ' a n n j a i t o e r o e m a t a n g g a .

, , I a s o e d a p e r g i d a n t i n g g a i k e n k i t a o r a n g d a l e m k e m i s k i n a n . " m e n j a o e t T i o n g K i n g d e n g e n r o e p a s ä n g e t s e d i .

„ K e n a p a E n k o t i d a d a t e n g t j a r i o w e , k a p a n t l E n k o p o e n j a k e a d a ' a n s a m p e b e g i n i s e n g s a r a . "

k a t a T e k D j i n s a m b i l p a n d a n g m o e k a n j a i t o e t o e w a n r o e m a j a n g s o e d a b e r b e d a d j a o e s e ­ k a l i .

„ E n k o p i k i r m a l o e b o e a t m i n t a s o e d a r a p o e n j a p e r t o e l o e n g a n , s e b a b E n k o t i d a k e n a l b e t o e l s a m a s o e d a r a p o e n j a f a m i l i . "

„Itoe Enko kliroe, tapi haroes saja poedji atas Enko poenja hati jang tinggi, kaloe Enko tida

^ soeka irima saja poenja perfoeloengan dengea djalan direct, saja bole briken itoe pertoeloengan dengen indirect, tenîoe Enko tida sanipe djadi j begini roepa."

,,Ja, soedara djangan boeat ketjil hati, bole djadi djoega itoe soeda ada Enko poenja toelisan."

^ ,,Djoestrue sekarang owe bisa oendjoekin satoe

* pakerdjahan, jang owe tanggoeng Enko bisa Vi lantes pegang." beikata itoe pamoeda har­

tawan.

„Dimana ada pakerdjahan terboeka, toeioeng-lah soedara masoekin saja, djangan sampe kena dapet oieh iaën orang." kata Tiong King jang ( soeda kliwat kepengen dapet pakerdjahan.

^ ,,Djangan Enko siempang, kaioe memang se-karang Enko soeda tida perloe lagi dengen ini tempat, sekarang djoega owe bole adjak Enko dateng di Batavia boeat pegang itoe pakerdjahan".

I Tiong King tida doega bahoewa itoe lowongan ada di Batavia, sebab ia masi banjak oetang-oetang jang ia blon.bajar, ini jang membikin ia

• mendjadi bisoe.

- 106

-„Kenapa Enko diam sadja, tida maoe kasi pernjaoetan".

„Soedara, dengen febeün nioeka Enko menga-koe sekarang Eiiko blon bisa lantes brangkat, sebab Enko soeda oetang oewaiig sewa ini goe-boek boeat tiga boelan f 9. - dan ada oetang divvaroeng f 3.50. — "

„Ha ha-ha i'oe toch perkara ketjii sekali, r7;arih kita bole beresin sekarang." kata Tek Djin jang ialoe toentoen tangannja Tiong King, menoedjoe ka roemanja eigenaar aari g leboeit jang Tiong King sewa.

Itoe eigenaar ada Hadji Soleiman sanrang jang doeloe poen perna idoep melarat, maka biar-poen itoe penjewa soeda oetang tiga boelan, ia tida sekali maoe tegor atawa oesir pada Tiong King, malahan ia merasa sanget kesian pada ia poenja penjewa.

,,Doedoek ba Tiong King." kata Hadji Soleiman dengen manis boedi.

,,Saja dateng maoe bawa bajar oewang sewa roema sama Hadji".

,,Astaga, kenapa baba bajar saja doeloe, kaloe baba mas! blon dapet pakerdjahan tetep, saja masi soeka toenggoe, Biar poen baba tida bajar saja masi merasa senang".

107

-„ H a d j i p o e n j a k t m o t r a h a n h a i i , s o e n g g o e s a j a h a r o e s p o e d j i d a n h a r g a k e n t i n g g i , t j c e n i a i n i b a b a s a j a p o e n j a s o e d a r a a n g k a t , s e k a r a n g s o t d a k e t e n i o e s a j a , i a l a n t e s b i s a d a p e t p a k e r d j a h a n d i B a t a v i a , t a p i i a t i d a m a o e t i r g g a i k e n i t o e o e -t a n g s e w a s e b l o n n j a i a b a j a r l u e n a s , i a p o e n a d a s a t o e p e n j e w a j a n g d j a g a k e w a d j i b a n n j a d e ­ n g e n b e t o e l . S e k a r a n g H a d j i a j a d i t r o e s a m e n a n g -g o e n -g r o e -g i . " k a t a T e k D j i n j a n -g d a p e t s a t o e

p l a d j a r a n b a e k , b a g i n i a n a o r a n g j a n g d j a d i e i g e -g ^ n a a r r o e m a s e w a h a n m i s t i b e r l a k o e .

^ K e m o e d i a n i a o r a n g i a i o e b e r p a m i t a n d a n m e n o e d j o e k a w a r o e n g d i n a n a T i o n g K i o n g a d a p o e n j a o e t a n g , p a d a i t o e e i g e n a a r p o e n T e k D j i n s o e d a b i k i n l o e n a s i t o e o e t a n g , h i n g g a t i d a a d a o r a n g j a n g d a p e t r o e g i d e n g e n b r a n g k a t n j a T i o n g

^ K i n g d a r i B u i t e n z o r g .

LÜ!^

* *

SATOE

b o e i ® » t e l a h b e r i a l o e

P e n d o e d o e k d i G a n g K e t a p a n g d a p e t l i a t a d a d o e w a o r a n g b a r o e , j a n g t i n g g a l d e n g e n s e b l a

-^ m e n j e b l a , i l o e s a t o e r o e m a î a d i n j a a d a b e k a s

108

-S o e h i a n G a d a n g M a l e r n , t a p i s e k a r a n g s o e d a d i t i n g g a l k e n o l e h t o e a n L i m K i m L i o n g j a n g p o e -n j a i t o e s o e h i a -n , s e m e -n t a r a d i s e b l a -n j a i t o e r o e m a a d a p a k e m e r k L i e T i o n g K i n g , m a r i k a b e r -d o e w a s o e -d a m e n -d j a -d i s o b a t j a n g k e k e l s a t o e

p a d a l a e n .

B a g i m a n a t e r k e d j o e t K i m L i o n g p o e n j a h a t i » s a t e l a h i a d a p e t t a o e b a h o e w a i t o e t e t a n g g a p o e n j a i s t r i , a m p i r s a d j a i a b o e a t g o e n d i k , d j i k a s o e d a k e d j a d i a n b e g i t o e s o e d a t e n t o e i a d j a d i m e n a n g g o e n g d o s a j a n g b e s a r , m a k a i a m e r a s a s o e k o e r s e k a l i b a h o e w a k a l o e t i d a a d a E t i y j a n g h a l a n g i n s o e d a t e n t u e i a d j a d i p i a r a i t o e t e t a n g g a p o e n j a i s t r i , d j o e g a E t t y s e k a r a n g s o e d a d j a d i s o b a t n j a L a n N i o .

T e k D j i n t e l a h a n g k a t T i o n g K i n g d j a d i k w a s a b o e a t o e r o e s i a p o e n j a r o e m a r o e m a s e w a h a n j a n g a d a d i s a p o e t e r k o t a B e t a w i .

T i c n g K i n g j a n g s o e d a n g a l a m i n s e n g s a r a m a k a i a s a m p e b i s a t i m b a n g s o e a t o e p e n j e w a r o e m a p o e n j a k e a d a ' a n , h i n g g a b a n j a k p e n j e w a j a n g l a l o e m a l o e h a t i k e r n a T i o ^ K i n g p o e n j a m a n i s b o e d i d a n b a e k h a t i , s e r t a ' i a a d a d j a g a b e t o e l r o e m a r o e m a s e w a h a n j a n g d a p e t k e r o e s a k a n a t a w a b o t j o r , d e n g e n s i g r a i a p a n g g i l t o e -k a n g d a n m a n d o e r i n s e n d i r i s a m p e p e n j e w a

-I

109

-p e n j e w a r o e m a m e r a s a s ä n g e t s e n a n g s e k a i i . S e l a e n n j a i t o e T i o n g K i n g v o o r s t e l p a d a T e k ' D j i n b o e a t t i d a k e n a k e n h a r g a s e w a r o e m a t e r

-l a -l o e t i n g g i d e n g e n b e g i t o e s e m o e w a o r a n g j a n g d j a d i p e n j e w a s e l a l o e a d a d j a g a b e t o e l d e n g e n i p e m b a j a r o e w a n g s e w a r o e m a .

* S e b l o n n j a T i o n g K i n g o e r o e s i t o e r o e m a - r o e m a s e w a h a n , b a n j a k T e k D j i n p o e n j a r o e m a j a n g d i t e m p e i i n m e r k T c H u u r , l a n t a r a n b a n j a k r o e m a g i f k j a n g k o s o n g , m a k a p e n d a p e t a n o e w a n g s e w a r o e m a d i b a w a p e n i l i k a n T i o n g K i n g a d a b e r -d j o e m b i a i e b i b e s a r h i n g g a T e k D j i n m e r a s a s e n a n g s e k a l i a t a s p a k e r d j a h a n n j a i a p o e n j a

k w a s a b a r o e .

' T e k D j i n a d a b e r g a o e l r a p e t d e n g e n T i o n g : K i n g , i a t i d a a d a k e n b e r b e d a h a n a n t a r a t a u w k e ' ^ d a n m a d j i k a n , s e r i n g k a l i T e k D j i n d a t e n g d o e

-| ( -| -| -| -| d o e k o m o n g d i r o e m a n j a T i o n g K i n g .

! D j o e ^ r p e d i i t o e w a k i o e T e k D j i n m a s i a d a V « a t o e ^ d j a k a m o e d a h a r t a w a n , L a n N i e j a n g i n g i n b a l e s k a b a e k a n n j a i t o e t o e a n p e n o e l o e n g s o e d a k a s i t a o e b a h o e w a i a p o e n j a t e t a n g g a d i s e b l a n o n a E t t y a d a s a t o e g a d i s j a n g e i l o k d a n h a r t a w a n , p a n t e s s e k a l i b o e a t d j a d i p a s a n g a n

^ i t o e p a m o e d a .

É

- 1 1 0

-D e n g e r i t o e p o e d j i a n j a n g m o e l o e k T e k -D j i n p o e n j a h a t i d j a d i t e r g i o e r , t a p i i a s o e d a n j a t a -k e n d e n g e n t e r o e s t r a n g b a h o e w a i a i n g i n l i a t d o e l d e t a m p a n g m o e k a n j a i t o e g a d i s j a n g L a n N i o s o h o r i n .

„ I t o e p e r k a r a g a m p a n g , E n t j e k b o l e s e m b o e n i d i b l a k a n g g o r d i j n , n a n t i s a j a p a n g g i l E n t j i E t l y , E n t j e k b o l e l i a t d e n g e n m a t a s e n d i r i . " k a t a L a n N i o j a n g b a h a s a i n E n t j e k p a d a i t o e p e n o e l o e n g j a n g b o e d i m a n .

„ B e t o e l k a u a d a s a n g e t t j e r d i k , d c e l o e p o e n w a k t o e E n t j e k p e r t a m a m e n g i n e p d i r o e m a I j o e t j o e , E n t j e k s o e d a l i a t b a h o e w a L ? n N i o a d a s a t o e a n a k j a n g t j e r d i k . "

, , E n t j e k p o e d j i s a j a p o e n j a d i r i s a m p e b e g i t o e t i n g g i i t o e p o e d j i a n p a n t e s n j a d j a t o p a d a E n t j i E t t y , s a t o e g a d i s T i o n g h o a t e r p l a d j a r t i n g ­ g i , d a n p o e n j a p o l i t i e k a i o e s , s e b a b i a p o e n j a a j a h s e n d i r i j a n g t a d i n j a t i d a b i s a i d o e p r o e k o e n d e n g e n i a p o e n j a i b o e , i a s o e d a b i s a b i k i n i a p o e n j a k a d o e w a o r a n g t o e w a s a m p e d f i ä i i d o e p r o e k o e n d a n m e r a s a b r o e n t o e n g , i n i l a h s a t o e g a ­ d i s s e b a g i E n t j i E t t y d j a r a n g a d a . " k a t a L a n N i o d e n g e n s a k o e n j o e n g ^ k o e n j o e n g p i p i n j a j a n g l i t j i n Ç t e l a h d j a d i b a s a . d e n g e n a e r m a t a n j a , k e r a n i a n - . e r a s a s e d i a t a s i a p o e n j a n a s i p . j a n g b o e r o e k

% 4

- I l l

-i

s o e d a m e m p o e n j a i s a t o e i b o e j a n g s a n g e t d o e r -h a k a , s a l a e n n j a b i k i n b e r n o d a n a m a a j a -h n j a . d a n i a p : > e n j a d i r i p o e n t o e r o e t k e t j i p r a t a n l o e m

-* p o e r .

„ D j a n g a n k a u s e d i L a n , E n t j e k n a n t i b i k i n k a u d j a d i b r o e n t o e n g . " k a t a i t o e p e n o e l o e n g h a r t a w a n

* j a n g s o e d a b i s a d a p e t t e b a k p i k i r a n i a p o e n j a t j o e t j o e .

„ A p a j a n g E n t j e k s o e d a t o e l o e n g s a m a a j a h _ d a n s a j a i t o e s o e d a b o l e d i b i l a n g t j o e k o e p b r o e n

« t o e n g , s a j a t i d a b r a n i m i n t a a p a a p a l a g i . " m e

^ n j a o e t L a n N i o d e n g e n p a r a s j a n g h e n d a k n j a t a -k e n t r i m a -k a s i p a d a i t o e t o e a n p e n o e l o e n g .

„ E n t j e k p a n d a n g L a n s e b a g i E n t j e k p o e n j a f a ­ m i l i e s e n d i r i , m a k a k a u L a n p o e n b i s a t o e r o e t d j a d i b r o e n t o e p . g , b a r o e E n t j e k m e r a s a p o e a s . "

k a t a i t o e p e n o e l o e n g d e n g e n r o e p a g i r a n g . D a s a r s o e d a m e m a n g d j o d o n j a b e g i t o e o r a n g i P ^ s o e k a k a t a , d e n g e n t i d a d i s a n g k a l a g i , b o l e E t t y

d a t e n g m e l a n t j o n g k a r o e m a L a n N i o . •

B e r m o e l a i t o e g a d i s m a o P b a l i k p o e l a n g l a g i , t a p i L a n N i o l a l o e b o e r o e s a m b i ! b e r k a o k , „ E n t j i ' E t t y m a r i s i n i , s a j a m a o e a d a b i t j a r a s e d i k i t s a m a . E n t j i . "

jj, „ E n t j i t i d a m a o e g a n g g o e p a d a a d e , b i a r s a d j a

^ l a e n k a l i E n t j i d a t e n g l a g i . " k a t a i t o e g a d i s

i-I

i *

- 1 1 2

-tetangga jang sangka bahoewa itoe pamoeda ada . djadi toendangannja Lan Nio.

,,Baek djoega Entji berkata, kaloe tida sala doega, ini djadi satoe hal jang tida enak boeat kedoewa fihak, sebab itoe pamoeda sama saja perna Entjek, dialah ada saorang jang boediman dan derniawan, maski sebetoelnja saja tida kena sanak apa-apa, tjoema satoe kali wcktoe papa masi tinggal di Onderneming Djasinga, Entjek soeda perna menoempang nginep semaleman, sebab ia maoe poelang abis memboeroe babi oetan soeda ketelaatan, maski itoe boedi ada begitoe ketjil, tapi Entjek bales berlipet ganda, ia soeda kasi papa djadi pengoeroes dari iapoe-nja roema-roema sewahan dan kasi tinggal roema ini dengen vrij. Kaloe tida E.itjek bagimanadja-dinja dengen saja poenja diri itoe saja tida bisa bilang."

,,0h, kaloe begitoe ia ada saorang jang baek betoel!" kata Etty dengen tida merasa lagi ia soeda ketarik dan ia bisa tahan lagi moeloetnja soeda oetjapken itoe poedjian.

„Memang djoega boeat Entjek Tek Djin sa­

orang moeda jang hartawan dan boediman dja-rang sekali ada tandingannja, tjoema sajang sekali sampe ini waktoe ia masi blon dapetken satoe

g a d i s j a n g s e t i m p a n g b o e a t d j a c l i p a s a n g a n ? "

k o m b a l i i n i k a l i L a n N i o i n g i n d j a d j a k i n o r a n g p o e n j a h a t i .

„ M a s a v ; r a n g j a n g s e b a g i a d e p o e n j a E n t j e k b e g i t o e s o e s a d a p e t p a s a n g a n . " m e n j a o e t E t t y s e b a g i d j o e g a o r a n g j a n g i n g i n s o d o r k e n d i r i n j a

• d j a d i c a n d i d a a t .

. . S o e n g g o e k e a d a ' a n a d a b e g i t o e , s e b a b i a i n g ' i n d a p e t s a t o e g a d i s m o e d a j a n g p i n t e r , d a n b i s a o e r o e s r o e n i a t a n g g a , b o e k a n j a n g s o i k a 1 ^ s a m a p e r g a o e l a n a t a w a j a n g k e t t r i a i c e m o d e r n . "

, , A c h d j a n g a n k i t a o . m o n g i n t e n t a n g d i r i n j a t e r l a i o e b a n j a k , n a n t i k a i o e i a d a p e t d e n g e r s a j a b o l e d j a d i m a l o e s e n d i r i " .

, , M a l o e a p a , k a l o e E n t j i s o e d a k e n a i p a d a s a j a , m a k a t i d a d j a h a t n j a k a p a n E n t j i k e n a l s a m a s a j a p o e n j a E n t j e k , s e i a e n n j a b e g i t o e k i t a o r a n g

^ b e r t i g a b o l e b i t j a r a d e n g e n l e l o e a s a " .

E t t y t i d a i a n t e s m a o e t r i m a i t o e o e n d a n g a n , f a p i L a n N i o i a i o e t a r i k t a n g a n n j a , a d j a k m a s o e k d i p e r t e n g a h a n .

„ E n t j e k i n i s a j a p o e n j a E n t j i E t t y , t e t a n g g a

• d i s e b l a . " k a t a L a n N i o d e n g e n a e r m o e k a j a n g g i r a n g .

T e k D j i n m a n g g o e t k e n k e p a l a n j a s e r a j a s i l a k e n i t o e g a d i s d o e d o e k .

Dengen sakedjepan sadja ifoe tingka maloe dari nona Etiy soeda tida ketaoean kemana linjap-nja, ia dengen getul mengobrol pada itoe kenalan baroe.

Selang sedikit wakloe Tek Djin laloe berpa­

mitan poelang.

In document 0095 4790 (pagina 59-118)

GERELATEERDE DOCUMENTEN