Sociaal kwetsbare gezinnen

191. Aan de scholen is ook gevraagd hoe zij sociaal kwetsbare gezinnen identificeren en of

dit moeilijk is. Daarnaast is ook gevraagd of zij een sociaal tarief, kortingen of een afbetalingsplan hanteren voor die groep van kansarme gezinnen en of het gezin daarin wordt gehoord. Uit de bevraging blijkt over het algemeen dat het identificatieproces soms moeilijk en soms heel gemakkelijk is. Zo blijkt dat mensen niet graag te koop lopen met hun financiële problemen en dat dan ook zo lang en zo goed mogelijk verborgen proberen te houden. Het is pas als op termijn de rekeningen niet betaald worden dat de school het merkt. Soms is het vrij gemakkelijk, omdat ouders reeds bij inschrijving moeilijk doen over de prijs van het zwemmen, het middagtoezicht, … Soms is het ook gemakkelijk te zien aan de kledij, de lunchbox of aan het feit dat een hulporganisatie bij de inschrijving van het kind de ouders daarin begeleidt. Het komt eveneens voor dat ouders gewoon zeggen aan de school dat ze het niet kunnen betalen.

192. Omtrent het sociaal tarief blijkt er in de Gentse scholen toch een groot verschil te zijn

tussen de stedelijke scholen en de niet-stedelijke scholen (lees: GO! en katholiek onderwijs). Concreet worden de soorten maatregelen zoals sociaal tarief, korting, vrijstelling en kwijtschelding (zie randnummer 186) quasi – automatisch toegepast door de stedelijke scholen. In de andere scholen blijkt dit niet te bestaan. De niet-stedelijke scholen hebben uiteraard wel eigen middelen en daar hangt de sociale korting of kwijtschelding af van de

goodwill van de directie en/of het budget van de ouderraad. Dergelijk principe is uiteraard niet

meer haalbaar van zodra het gaat om meerdere kinderen die bijvoorbeeld gratis warm eten op school. Gezinskortingen daarentegen zijn dan wel weer standaard in elke school.

193. Het Departement Onderwijs van de Stad Gent werpt op dat het bereiken van elk gezin

voor het toekennen van kortingen en/of een sociaal tarief moeilijk is. Vaak vallen de mensen die administratief zwakker zijn uit de boot. Daarom wil het Departement Onderwijs dat korting automatisch wordt toegekend aan gezinnen die daar aanspraak op maken. Zij gaan daarbij uit van het principe: wie recht heeft op korting, moet ze automatisch kunnen genieten, naar analogie met Zweden. Het Gentse Departement is er zich immers van bewust dat de overheid beschikt over veel relevante kennis. De vraag dringt zich op of een ouder moet bewijzen dat hij/zij wel degelijk aanspraak maakt op korting – zeker omdat de overheid beschikt over de relevante informatie (bijvoorbeeld belastbaar inkomen, gezinssamenstelling, …) om het kortingspercentage te berekenen.

Het probleem bij dergelijk automatisme situeert zich binnen de overdracht van informatie tussen de overheidsdiensten onderling. Zo heeft Stad Gent geprobeerd om het belastbaar inkomen van een gezin via de FOD Financiën te krijgen, zodat ouders niet allerlei bijkomende administratieve zaken moeten verrichten. De FOD Financiën heeft het verzoek van Stad Gent afgewezen op grond van een mogelijke schending van de privacy (‘GDPR’375_{). Een kritische}

blik op dergelijke afkeuring brengt ons tot de vraag of dit wel klopt, aangezien ouders tot op heden hun belastingbrief moeten meebrengen naar de school en de stad niet per se de exacte bedragen dient te kennen.

Omwille van de afkeuring van de FOD Financiën gaat het Departement Onderwijs verder met een ‘plan B’. Dat plan is een idee van Stad Gent en Stad Antwerpen samen om het attest inkomenstarief kinderopvang van Kind en Gezin te kunnen opvragen voor alle kinderen. Op basis van het tarief, vermeld op het attest van Kind en Gezin, kan de stad het percentage aan korting voor dat gezin bepalen. Het voordeel van zo’n attest is dat alle gegevens zoals de gezinssamenstelling en het belastbaar inkomen hierin zijn verwerkt. Bijgevolg dienen ouders

TITEL

Kosteloos basisonderwijs? Schoolkosten afgetoetst aan

DATUM

15 mei 2019

PAGINA

103/133

niet zelf alle documenten te verstrekken. Daarnaast is het tarief ook meer fair, omdat de gezinssamenstelling erin is verwerkt. Verder verloopt het al dan niet toekennen van een kortingspercentage voor de ouders veel efficiënter en vlotter.

194. Een afbetalingsplan wordt overal bijna automatisch toegepast als de ouders aangeven

dat zij betalingsmoeilijkheden ondervinden. Sommige scholen hebben zelfs telefoontolken om met de ouders te communiceren zodat zij in het plan zo veel en zo goed als mogelijk worden betrokken. De scholen die over een brugfiguur beschikken, maken daar zeker gebruik. Zo is het vaak de brug die de financiële problemen als eerste detecteert. Zij heeft immers een goede band met de gezinnen van de school en bezoekt hen aan huis. Samen met de directie en/of het secretariaat nodigt zij de ouders uit, luistert zij naar de hen en maken alle partijen samen een beslissing die haalbaar is. De scholen die geen brugfiguur hebben, maken ook gebruik van een afbetalingsplan, schelden ook schulden kwijt of passen ook een aangepast tarief toe. Bij hen duurt het soms wel langer om de gezinnen te identificeren of om de ouders tot gesprek uit te nodigen.