Seizoensweetjes: de herfstkleuren
Als ik dit schrijf zitten we nog steeds met Corona in onze maag. Het is letterlijk passen en meten om niet geraakt te worden door dit sinistere virus. In de afgelopen periode zijn veel mensen op vakantie geweest in Nederland, maar er zijn ook veel mensen thuisgebleven.
Velen hebben de natuur verkend en (meer) leren waarderen. De een ergens in Nederland en de ander in de
eigen buurt. Tot die laatste categorie behoor ik zelf en ik kan zeggen dat ik weer nieuwe kleine plekjes in de eigen omgeving heb ontdekt.
27
De waardering voor de natuur in eigen land is door Corona gegroeid en dus ook de waardering voor IVN. Een pluspuntje aan deze crisis. We hebben ondanks de hitte genoten van de natuur in de zomer. De uitdaging is om de nieuwsgierigheid voor de natuur nu door te zetten en de natuur ook te leren waarderen in de
andere jaargetijden zoals nu de herfst.
Laten we maar eens kijken wat er te beleven valt in de herfst.
Ik denk dan aan de ochtend-dauw in de vroege morgen. Het heeft iets mysterieus.
Mysterieus zijn ook de vele spinnenwebben waar dauw-druppels op zitten.
En wat te denken van de talrijke en kleurrijke paddenstoelen.
Deze vliegenzwammen troffen we aan in de buurt van de Curfsgroeve.
En dan zijn er nog de eetbare kastanjes, beukennootjes en walnoten....
Wat natuurlijk heel kenmerkend
is voor de herfst zijn de prachtige en telkens verschillende herfstkleuren van de bomen.
Dit komt door de verkleuring van de bladeren. Dat roept natuurlijk een aantal vragen op. Hoe en waarom bijvoorbeeld verkleuren de blaadjes aan de bomen eigenlijk in de herfst?
Het is niet de bedoeling dat we een biologieles verzorgen, maar het is gewoon leuk om te weten hoe iets dat zo vanzelfsprekend is eigenlijk werkt. Nieuwsgierig? Lees dan snel verder.
De meeste bomen kiezen ervoor om hun bladeren te laten vallen om op die manier beter vocht vast te houden. Op de bladeren van een boom zitten namelijk zogenaamde huidmondjes. Via deze huidmondjes verdampen bladeren vocht. Wanneer de boom dus deze bladeren laat vallen kan er minder snel vocht verloren gaan, en vocht heeft een boom hard nodig in de winter.
Het is voor een boom in de wintermaanden moeilijker om vocht te vergaren. Dit komt doordat zijn wortels minder goed werken, vanwege de lagere temperatuur. Het water in de grond kan natuurlijk ook nog eens bevriezen waardoor de boom het nog moeilijker heeft om vocht te
28
verkrijgen. De reden om bladeren te laten vallen is dus een manier waarop een boom zichzelf tegen uitdroging beschermt.
Hoe zit het dan met de herfstkleuren?
Een boom heeft vaak van die mooie groene bladeren omdat er in de bladeren bladgroenkorrels zitten.Deze korrels zorgen ervoor dat het groene chlo-rofyl wordt aange-maakt.
Dat zorgt dus voor de groene kleur.
Chlorofyl is ook
een product dat ervoor zorgt dat de boom aan suikers en zetmeel, oftewel voedingsstoffen, kan komen. Dit gebeurt omdat chlorofyl met behulp van zonlicht en water deze voedingsstoffen kan produceren. Bij deze actie komt er zuurstof vrij.
In de herfst gaat het net andersom. De dagen worden korter en omdat er dan minder zonlicht aanwezig is, wordt er minder chlorofyl aangemaakt.
Voordat de bomen hun bladeren laten vallen, trekken deze het aanwezige chlorofyl uit de bladeren terug en bewaren het voor het volgende jaar. De groene kleur zal dus verdwijnen en wat overblijft zijn de andere kleuren (of eigenlijk pigmenten) die normaal minder dominant in het blad aanwezig zijn. Zo ontstaan de prachtigste herfstkleuren. Soms zien we zelfs intense rode kleuren die ontstaan door de suikers die nog in het blad aanwezig zijn. Bij mooie, zonnige herfstdagen heeft deze kleur zijn gunstigste werking. Licht is hierbij dan ook zeer belangrijk.
Ik hoop dat deze weetjes de lezer met nog meer plezier op pad zullen laten gaan op zijn herfstwandelingen in het prachtige Limburgse landschap. Ga erop uit en geniet van de natuur!
Haw pin en blief gezoond!.
Wil Lemmens, Natuur- en Landschapsgids, IVN Meerssen
IVN Meerssen
Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid Secretariaat : Kortte Raarberg 35, 6231 KP Meerssen
Tel: 06-54943590, mail: ivnmeerssen@gmail.com Website: ivn.nl/afdeling/meerssen
RABO-bankrek: NL20 RABO 0132 6840 55 Het Bestuur:
Voorzitter: Yvonne Brounts y.brounts@gmail.com Secretaris: Jeanny Bronckers ivnmeerssen@gmail.com Penningmeester: Jack Savelberg j.savelberg@home.nl
tel: 043-3642983 Ledenadministratie: Jack Savelberg j.savelberg@home.nl Bestuurslid: Ria Tuyt r_tuyt@hotmail.com
Coördinatoren van de Werkgroepen:
Yvonne Brounts tel: 06-14401879 Wandelingen/ Excursies Leo Voragen tel: 045-5442300 Plantenwerkgroep Annie Hupkens tel: 043-3472590 Padden overzetten en Riet Hautvast tel: 043-3475663
Yvonne Brounts tel: 043-3642983 Contactpersoon voor gemeente;
PR en websitebeheer Fiel Van den Bergh tel: 043-3644271 Landschapsonderhoud Soorten lidmaatschap in 2021:
A-lid = lid van afd. Meerssen € 14,-- B-lid = A plus De Natuurgids € 31,-- C-lid = B plus Landelijk lid € 43,-- D-lid = A plus Landelijk lid € 26,--
Huisgenootlid € 5,--
Opzegging van een lidmaatschap kan tot uiterlijk 1 december van enig jaar.
__
De Nieuwsbrief:
Verschijnt 4 x per jaar, in het begin van de maanden:
maart, juni, september en december.
Kopij voor de volgende nieuwsbrief dient te worden ingeleverd bij:
Redactie: Yvonne Brounts, mail: y.brounts@gmail.com