Bijlage 3 Scenario’s Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
9. Scenario Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie
Context
In de regio Zuidoost-Brabant zijn diverse objecten aanwezig die onder het crisistype ‘grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie’ kunnen vallen. Een belangrijke rol hierbij is de grote hoeveelheden mensen die aanwezig (kunnen) zijn in dergelijke gebouwen (>1000 personen). Als uitgangspunt geldt dat de gebouwen voldoen aan een minimaal veiligheidsniveau waarbij veilig vluchten gewaarborgd is.
De brandveiligheidscontroles zijn naar aanleiding van de brand in Volendam in 2001 geïntensiveerd. Dat er brand ontstaat in een bijeenkomstgebouw is mogelijk en gebeurt ook met enige regelmaat. Dat hierbij het scenario van Volendam zich herhaald is onwaarschijnlijk maar nooit voor 100 procent uit te sluiten.
Actoren
Bij een brand in een gebouw met een grootschalige publieksfunctie kunnen de volgende actoren in beeld komen:
- De betrokken gemeente(n), veiligheidsregio, Politie, Brandweer, GGD, GHOR, RAV, ziekenhuizen, omgevingsdienst - Gebouweigenaar, organisator evenement
Oorzaak
Er zijn verschillende oorzaken mogelijk voor een grote brand in complexe gebouwen met een publieksfunctie. Dit kan variëren van brandstichting tot het falen van technische installaties. Ook verkeerd menselijk handelen kan een oorzaak zijn.
Risicobronnen en kwetsbaarheden
De kwetsbaarheden zijn de gebouwen zoals hierboven staan beschreven.
Scenariobeschrijving
Voor de scenariobeschrijving wordt een scenario met een brand in een bijeenkomstgebouw genomen. We nemen een brand in het Beursgebouw te Eindhoven tijdens een druk feest, bijvoorbeeld een houseparty. Tijdens dit feest zijn enkele duizenden bezoekers aanwezig, waaronder ook diverse personen onder invloed van drank en/of drugs. De aanwezige bezoekers zullen na het ontdekken van de brand door de beveiliging en BHV ontruimd worden. Hierbij moet rekening gehouden worden met personen met inhalatietrauma. De nadruk van het incidentverloop zal gericht zijn op de redding en in veiligheid brengen van de aanwezigen, maar zeker ook op het behoud van naastgelegen panden.
Impactanalyse
De gevolgen van het scenario grote brand in een gebouw met een grootschalige publieksfunctie zijn:
- criterium 2.1 ‘doden’
- criterium 2.2 ‘ernstig gewonden en chronisch zieken’
- criterium 3.1 ‘kosten’
- criterium 5.2 ‘aantasting positie lokaal en regionaal openbaar bestuur’
- criterium 5.3 ‘sociaal psychologische impact en de M-factor’
Regionaal Risicoprofiel 2015
Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
Criterium 2.1 ‘doden’
Impactscore: B (aanzienlijk gevolg, 2 – 4 personen direct overlijden)
Bij een brand in een grote publieksfunctie vallen slechts in uitzonderingssituaties slachtoffers die te wijten zijn aan de brand zelf. De vluchtmogelijkheden en de capaciteit zijn immers afgestemd op het gebruik van een bouwwerk. Echter is het nooit uit te sluiten dat er slachtoffers vallen als gevolg van paniek/verdrukking of ademhalingstrauma. Uitgaande van 2 tot 4 personen wordt de impactscore B.
Criterium 2.2 ‘ernstig gewonden en chronisch zieken’
Impactscore: C (ernstig gevolg, 4 – 16 chronisch zieken en ernstig gewonden)
Er kan sprake zijn van meerdere (ernstig) gewonden. Hierbij zal met name het aantal aanwezigen bepalend zijn. Bij een brand in een gebouw met een grote publieksfunctie vallen slechts in uitzonderingssituaties slachtoffers die te wijten zijn aan de brand zelf. De vluchtmogelijkheden en de capaciteit zijn immers afgestemd op het gebruik van een bouwwerk.
Echter is het nooit uit te sluiten dat er slachtoffers vallen als gevolg van paniek/verdrukking of ademhalingstrauma.
Uitgaande van 4 – 16 ernstig gewonden en chronisch zieken wordt de impactscore C.
Criterium 3.1 ‘kosten’
Impactscore: B-C (aanzienlijk gevolg, < 20 miljoen)
Er is sprake van uiteenlopende aspecten, hierbij kan gedacht worden aan:
- De directe en indirecte bedrijfsschade;
- Gezondheidsschade;
- Materiële schade;
- Bestrijdings- en herstelkosten.
De schade kan naar schatting oplopen van enkele miljoenen tot tientallen miljoenen euro’s.
Criterium 5.2 ‘aantasting positie lokaal en regionaal openbaar bestuur’
Impactscore: B-C (aanzienlijk tot ernstig gevolg, dagen – weken, 2 uit 6 indicatoren)
Het gevolg van dit scenario is dat de publieke opinie zich zal richten op het openbaar bestuur: waren alle vergunningen wel in orde, waren er niet te veel mensen aanwezig etc. Als er slachtoffers vallen kan deze aandacht lang duren met mogelijke gevolgen voor het bestuur.
Regionaal Risicoprofiel 2015
Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
Indicator Van toepassing op
brand in een publieksgebouw Aantasting functioneren van de politieke vertegenwoordiging -
Aantasting functioneren van het openbaar bestuur +
Aantasting van het financiële stelsel -
Aantasting openbare orde en veiligheid -
Aantasting vrijheden en/of rechten (godsdienst, meningsuiting, kiesrecht etc.)
-
Aantasting geaccepteerde Nederlandse normen en waarden, zoals gebruikelijk in het maatschappelijk verkeer of vastgelegd in wetgeving.
+
Criterium 5.3 ‘sociaal psychologische impact en de M-factor’
Impactscore: B (aanzienlijk gevolg, 1 significante categorie bij een gemiddelde eindgradatie)
Bij het scenario is één categorie van toepassing: het verwachtingspatroon rond het incident. Bij de getroffenen zal sprake zijn van een gevoelde verwijtbaarheid van relevante bedrijven en de overheid alsook het verlies van vertrouwen in hen.
Categorie Indicator van toepassing op brand in een publieksgebouw
Mate Significant
Perceptie van het incident Onbekendheid met de aard of de oorzaak van het risico of gevaar
Beperkt -
Onzekerheid over de mate van dreiging of gevaar
Beperkt -
Mate waarin kwetsbare groepen onevenredig zwaar getroffen worden
Normaal -
Mate van onnatuurlijkheid van (de oorzaken van) het incident
Beperkt -
Verwachtingspatroon rond het incident
Mate van verwijtbaarheid van relevante instanties
Aanzienlijk +
Mate van verlies van vertrouwen in het optreden van de overheid
Aanzienlijk +
Mate van verlies van vertrouwen in het optreden van de hulpdiensten
Beperkt -
Handelingsperspectief Mate van onbekendheid met mogelijke vormen van zelfredzaamheid
Beperkt -
Mate van persoonlijke onmogelijkheid tot beheersing van de eigen situatie
Normaal -
Regionaal Risicoprofiel 2015
Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost
Waarschijnlijkheidsanalyse
Door de jaren heen zijn in Nederland diverse grote branden geweest in bijeenkomstgebouwen. Bouwkundige preventie, de bouwregelgeving en moderne technische installaties zoals branddetectie en sprinklerinstallaties dragen ertoe bij dat er minder snel branden kunnen ontstaan, eenmaal ontstane branden sneller gedetecteerd worden en branden beheersbaar blijven door middel van bouwkundige compartimentering of blusinstallaties.
In de regio zijn echter ook nog oude gebouwen die moeten voldoen aan de regelgeving van bestaande bouw. Dit betekent dat er bouwkundig lagere eisen liggen. Installatietechnisch moet het grootste deel van deze grote bijeenkomstgebouwen wel voldoen aan de huidige eisen van het Bouwbesluit.
Het is dus mogelijk dat er brand ontstaat in een bijeenkomstgebouw. De waarschijnlijkheidsscore wordt daarom gescoord op C (geen concrete aanwijzingen, gebeurtenis is voorstelbaar).