In de vorige paragraaf is gesproken over het gewenste FAB beheer in het FAB gebeid Hoeksche waard. Een ander dilemma is dat het aangepaste beheer ook in andere gebieden in Nederland doorgevoerd moet kunnen worden. Het opschalen naar andere gebieden wordt echter belemmerd doordat alleen bepaalde regio’s voor een subsidie in aanmerking komen. Daarnaast zou de SAN regeling ook FAB waardig gemaakt moeten worden.
Onderstaand volgt een vergelijking tussen SAN en FAB op voorwaarden en werkzaam- heden, gevolgd door een discussie of en hoe FAB-randen zijn te integreren binnen de SAN. Mogelijke pakketten binnen SAN
Bij de SAN is er sprake van een 6-tal pakketten voor bouwland. Hiervan zijn er vier waarbij als voorwaarde geld dat de betreffende grond in gebruik moet zijn als bouwland. Twee pakketten blijven over waarbij als voorwaarde wordt gesteld dat de randen grenzen aan bouwland:
Beheerspakket 23: faunarand
Beheerspakket 30: akkerflora randen Type vegetatie
Beheerspakket 30 (akkerflora randen) heeft als beheersvoorschrift dat op de
beheerseenheid (= rand) alle jaren graan, met uitzondering van maïs, wordt verbouwd. Deze valt dus af. Beheerspakket 23 (faunarand) sluit wel aan bij FAB randen. Hier is sprake van de volgende begroeiing: grasachtige vegetaties, kruiden, granen (geen maïs) of mengsels van deze drie. Bij FAB is er sprake van graskruidenranden, specifieke kruidenranden of eenjarige bloemenmengsels. Voor beide matregelen zijn geen eisen gesteld aan het (moeten) voorkomen van specifieke soorten. Beide maatregelen sluiten dus op elkaar aan. Beheer
Op meerjarige FAB randen wordt in de eerste jaren verschraalbeheer toegepast. Dit houdt in dat er in de eerste jaren bij voorkeur twee keer per jaar wordt gemaaid en afgevoerd. In het eerste jaar wordt er één of enkele malen gemaaid (bloten) zonder het maaisel af te voeren om onkruidgroei te onderdrukken. SAN staat (slecht) één maaibeurt per jaar toe waarbij maximaal de helft van het perceel mag worden gemaaid. Het tijdstip van maaien is voor SAN en FAB bijna gelijk. Omdat verschaalbeheer binnen FAB toewerkt naar een type beheer als in SAN pleiten we voor een aanvulling binnen het beheerpakket 23 (faunarand) of het opstellen van een nieuw beheerpakket binnen SAN dat verschraalbeheer mogelijk maakt. Zowel voor SAN als voor FAB geldt het beheersvoorschrift dat mechanische en chemische onkruidbestrijding niet is toestaan, m.u.v. probleemonkruiden (SAN: akkerdistel, ridderzuring of kleefkruid). Ook geld voor beide dat het niet is toegestaan om de rand te berijden
(‘wendakker’).
Eenjarige bloemenranden FAB
beheerpakket 23. SAN kent echter wel een beheerspakket 26 (roulerend graandeel) die vergelijkbaar is, met uitzondering dat binnen SAN de rand in gebruik moet zijn als
landbouwgrond en er minimaal 50% van de rand moet zijn beteelt met graan. We zien het als een nuttige aanvulling om ook binnen beheerpakket 26 (faunarand) de optie te bekijken om eenjarige bloemenranden te kunnen laten rouleren of om een afzonderlijk beheerpakket op te stellen.
Vanuit een praktisch oogpunt zou de minimale grootte die wordt gesteld voor beheerspakket 23 (faunarand) (is nu: 6 m breed) moeten worden vervangen door beheerpakket 30
(akkerflora randen) (is nu: 3 m breed). Uit onderzoek is gebleken dat een drie meter brede rand praktisch redelijk goed te beheren valt en goede mogelijkheden biedt voor insecten in de vorm van het geven van beschutting en het leveren van voedsel. Echter, beheerspakket 23 (faunarand) kent een faunadoelstelling. Of een breedte van drie meter voldoende is om ook aan deze faunadoelstelling (vogels, kleine zoogdieren) te voldoen is nog een vraag. De telers en jagers constateren echter veel wild en vogels in de FAB-randen.
Beheerspakket 23: faunarand Beheerspakket 30: akkerflora randen
Minimale grootte:
De beheerseenheid is minimaal 6 meter en maximaal 12 meter breed en minimaal 50 meter lang.
Minimale grootte:
De beheerseenheid heeft een breedte van minimaal 3 meter en maximaal 12 meter en een lengte van minimaal 50 meter.
Samenvatting
Er zijn weinig overeenkomsten / mogelijkheden om FAB te koppelen aan SAN. Er is een optie om aan te sluiten bij beheerspakket 23: Faunarand, of er kan worden gekozen voor een nieuw beheerspakket. Dit is samengevat in de tabel op de volgende pagina.
FAB in de Catalogus Groenblauwe diensten?
De catalogus GBD biedt de mogelijkheid aan Provincies om een ‘eigen regeling’ op te stellen. In alle gevallen geldt dat de vrager in de eigen regeling precies omschrijft wat de doelstelling van de dienst is, op welke dier- of plantensoort deze is afgestemd, aan welke maatvoering het element of object moet voldoen, welke werkzaamheden van toepassing zijn en met welke frequentie. Hieruit volgt de hoogte van de vergoeding, die is afgestemd op de lokale omstandigheden.
Het IPO (Interprovinciaal Overleg) is primair verantwoordelijk voor het beheer van de
Catalogus. Het IPO zal, in overleg met het Rijk en de Dienst Landelijk Gebied, een geschikte beheersorganisatie vorm geven.
Er zijn een aantal clusters beschreven waaronder nieuwe diensten kunnen worden
aangemeld, zie bijgevoegd beknopt overzicht. Het is goed mogelijk om beschrijvingen van FAB pakketten uit te werken en onder die clusters als nieuwe groene dienst bij het IPO aan te melden. Bijvoorbeeld onder (zie volgende pagina):
Optie FAB rand
Beheerspakket 23, faunarand Nieuw beheerpakket meerjarige
graskruidenranden
aanvullende voorwaarden*: FAB mengsel is afgestemd op doelstelling en grondsoort.
aanvullende beheersvoorschriften: in jaar van aanleg één of meerdere malen bloten om onkruiden te verwijderen.
in jaar 2 t/m 4 bij voorkeur 2x maaien en afvoeren om te verschralen. Niet later dan 15 september maaien i.v.m. winterdekking.
vanaf jaar 5 regulier beheer***.
voorwaarden:
FAB mengsel is afgestemd op doelstelling en grondsoort. minimale breedte van 3 meter beheersvoorschriften:
bij voorkeur in najaar inzaaien. in jaar van aanleg is het toegestaan om één of meerdere malen te bloten om onkruiden te verwijderen. In jaar 2 t/m 4 bij voorkeur twee keer per jaar maaien en afvoeren om te verschralen. Niet later dan 15 september maaien i.v.m. winterdekking.
in jaar 5 en volgende jaren is één maaibeurt toegestaan. Deze maaibeurt mag alleen in de periode van 15 juli t/m 14 september uitgevoerd worden.
éénjarige bloemen of
bloemenmengsels
aanvullende voorwaarden:
éénjarige randen rouleren afhankelijk van de gewassen en rotatie (naar voorbeeld beheerspakket 26: roulerend graandeel).
aanvullende beheersvoorschriften: eenjarige randen mogen na de oogst in najaar of winter worden
ondergeploegd.
voorwaarden**:
éénjarige randen rouleren afhankelijk van de gewassen en rotatie.
minimale breedte van 3 meter. mengsels van gekweekte en/of inheemse één- en/of tweejarige kruiden.
beheersvoorschriften
in voorjaar inzaaien na vals zaaibed rand wordt niet gemaaid, m.u.v. eenmalig bloten na inzaaien tegen onkruid.
na de oogst de rand in najaar of winter onderploegen
randen (bij voorkeur) niet bemesten, niet bespuiten met
gewasbescherming en niet berijden.
specifieke kruidenranden
Idem eenjarige bloemenmengsels,
waarbij geen bloemenmengsels maar specifieke kruiden worden ingezaaid, gericht op plaagonderdrukking.
*Nadeel van het onderbrengen bij beheerpakket 23 is dat deze (als enige SAN pakket) input-gestuurd is. Het uitvoeren van de vereiste beheersmaatregelen is voldoende, het bereikte resultaat is niet van invloed. Aan de FAB randen worden wel specifieke mengsels voorgeschreven i.v.m. doelstelling stimuleren natuurlijke vijanden, die per type rand kunnen variëren (afh. van grondsoort en doel). Dit zal in SAN moeten worden omschreven. ** naar voorbeeld beheerspakket 26: roulerend graandeel
*** binnen de subsidieregeling SAN mag maximaal de helft van de beheerseenheid worden gemaaid. FAB randen sluiten hierbij aan waardoor deze naast functionele agrobiodiversiteit (gericht op insecten) ook een
Cluster 7: Akkerranden
Pakket ‘Verschraalbeheer’ en pakket ‘Meerjarige graskruidenranden’ Pakket ‘Eenjarige Bloemenmengsels’
Pakket ‘Braakliggende randen’ Cluster 15: Milieuranden Pakket ‘Milieuranden’
Daarvoor is een uitwerking van dergelijke pakketten noodzakelijk. De Stuurgroep FAB zou opdracht voor zo’n uitwerking kunnen geven. Met kunst en vliegwerk zou pakket 23 aangepast en geschikt gemaakt kunnen worden voor FAB, maar eigenlijk is het dan
gemakkelijker en duidelijker om een nieuw pakket voor meerjarige FAB randen en een voor éénjarige randen op te stellen en toe te voegen.