5.1 Inleiding
Hoofddoelstelling van CtC is probleemgedrag van jongeren terugdringen en gezond gedrag bevorderen. In ons onderzoek gingen we na op welke wijze Hoogvliet, Maassluis en Leiden-Stevenshof deze doelstelling proberen te realiseren. We onderzochten welke beleidsdoelen de drie (deel)gemeenten met CtC voor ogen hebben en hoe zij deze doelen willen bereiken.
Bij de inventarisatie maakten we gebruik van de doelstellingenstructuur die het Amerikaanse evaluatieonderzoek van het CtC-programma ook gebruikt (zie hoofdstuk 1).
In dit hoofdstuk vindt u de doelen die de genoemde (deel)gemeenten met CtC nastreven. Het preventieplan vermeldt niet alleen de gewenste doelen, maar beschrijft ook welke concrete en meetbare resultaten men verwacht van de uitvoering van CtC.
In de eindfase van het onderzoek zijn we nagegaan wat de drie (deel)gemeenten berei-ken met CtC. In hoeverre heeft de implementatie van CtC geleid tot de beoogde resultaten en effecten en in welke mate zijn deze toe te schrijven aan CtC? Ook hier gaan we op in.
Schema 5.1 Doelstellingenstructuur Hoofddoelstellingen:
- Terugdringen en voorkomen van probleemgedrag.
- Bevorderen gezond gedrag jeugdigen.
Beleidsdoelstellingen:
- Sluitende aanpak.
- Samenhangend preventief jeugdbeleid.
Lokale beleidsdoelstellingen: volgens de lokale plannen.
- Operationele procesdoelstellingen: overeenkomstig de ‘momenten’ van de implementatie.
- Operationele effectdoelstellingen: overeenkomstig de gekozen risicofactoren.
Afgeleide doelstellingen van CtC
Verwey-Jonker Instituut
5.2 Operationele effectdoelstellingen
Bij de operationele effectdoelstellingen gaan we na of sprake is van afname van de geselec-teerde risicofactoren (outcome). Volgens de CtC-strategie wordt het preventieplan immers ontwikkeld op basis van het risicoprofiel van de wijken. De preventieteams van de drie loca-ties maakten keuzes voor de oorzaken van probleemgedrag die men wil aanpakken. Om tot een goede prioritering te komen van de risico- en beschermende factoren is gebruikgemaakt van de scholierenenquête (al dan niet aangevuld met andere onderzoeksgegevens), kennis en ervaringen van professionals van verschillende organisaties en van algemeen bekende gege-vens over de buurt. De drie CtC-locaties kozen uiteindelijk voor drie (Maassluis) of vier (Lei-den, Hoogvliet) risicofactoren (zie schema 5.2). Alle drie kozen zij voorProblemen met gezinsmanagement binnen het domein Gezin. Wat opvalt is dat Leiden-Stevenshof en Hoog-vliet exact dezelfde risicofactoren hebben uitgekozen. Binnen het domein School gaat het omVroeg en aanhoudend antisociaal gedrag. Binnen het domein Kinderen en jongeren be-treft hetOmgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen en bij Wijk Weinig binding met de wijk. Maassluis focust bij de risicofactoren volledig op de domeinen Gezin en School.
Behalve de genoemdeProblemen met gezinsmanagement, wil de gemeente ook de Houding van ouders die probleemgedrag bevordert en de Leerachterstanden beginnend op de basis-school aanpakken.
De drie CtC-locaties hebben ook twee tot drie beschermende factoren geprioriteerd (zie schema 5.3). Hier vinden we geen overlap tussen de drie locaties. Hoogvliet geeft drie be-schermende factoren extra aandacht, namelijkMogelijkheden tot positieve betrokkenheid (Wijk),Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid (School) en Sociale vaardigheden (Kinde-ren en jonge(Kinde-ren). Maassluis richt zich opGezonde opvattingen en duidelijke normen binnen het gezin (Gezin) en Gezonde opvattingen en duidelijke normen (Kinderen en jongeren). In Leiden-Stevenshof wil het preventieteamHechtingssterkte gezin (Gezin) en Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid (School) bevorderen.
De beschermende factoren zijn in de loop der tijd toegevoegd aan de CtC-methodiek en blijken in de praktijk heel zinvol. Echter, de overlap met het bestrijden van de risicofactoren vinden CtC-uitvoerders soms lastig. Zo lezen we in het preventieplan van Hoogvliet: ‘de ge-prioriteerde risicofactoren en beschermende factoren in Hoogvliet, en de wijze waarop voor iedere risicofactor een plan van aanpak is uitgewerkt, laat zien dat er sprake is van een ‘in-houdelijke’ overlap tussen beide. Met andere woorden: door de voorgestelde aanpak van de risicofactoren wordt ten dele ook gewerkt aan het versterken van de beschermende facto-ren. Heel duidelijk ligt dit bij de aanpak van de risicofactorGebrek aan binding met de wijk.
Bij de projecten en programma’s die hierin worden voorgesteld, zal meer nadrukkelijk met en voor jongeren gewerkt worden om ze te betrekken bij de eigen wijk’ (Preventieplan Hoog-vliet, 2007).
Schema 5.2 Te bestrijden risicofactoren
Risicofactoren per domein Maassluis Leiden Hoogvliet
GEZIN
Geschiedenis probleemgedrag in gezin
Problemen gezinsmanagement X X X
Conflicten in gezin
Houding en betrokkenheid ouders X
SCHOOL
Vroeg en aanhoudend antisociaal gedrag X X
Leerachterstanden beginnend op de basisschool X Gebrek aan binding bij school
KINDEREN EN JONGEREN Vervreemding en opstandigheid
Omgang met vrienden die probleemgedrag vertonen X X
Houding die probleemgedrag bevordert Vroeg begin van probleemgedrag Constitutionele factoren WIJKVerkrijgbaarheid van drugs Verkrijgbaarheid van wapens
Maatschappelijke normen die probleemgedrag bevorderen Geweld in de media
Hoge mate van doorstroming in de wijk
Weinig binding met en gebrek aan organisatie in de wijk X X
Lage inkomens en slechte behuizing
Schema 5.3 Te versterken beschermende factoren
Beschermende factoren per domein Maassluis Leiden Hoogvliet
GEZIN
Binding X
Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid Beloningen voor positieve betrokkenheid
Gezonde opvattingen en duidelijke normen X
SCHOOL
Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid X
Beloningen voor positieve betrokkenheid
Gezonde opvattingen en duidelijke normen X
KINDEREN EN JONGEREN Religie
Sociale vaardigheden X
Normen en waarden (Gezonde opvattingen en
duidelijke normen binnen de vriendengroep) X Cognitieve vaardigheden
Vermogen om hulp te vragen Flexibiliteit en veerkrachtig karakter WIJKMogelijkheid tot positieve (conventionele)
betrokkenheid bij de wijk X
Beloningen voor conventionele betrokkenheid Gezonde opvattingen en duidelijke normen
Met de effectdoelstellingen streven alle locaties naar het bestrijden van de risicofactoren en het bevorderen van de beschermende factoren. Daarmee wordt uiteraard tevens nagegaan of de hoofddoelstelling van CtCHet terugdringen van probleemgedrag en het bevorderen van gezond gedrag gerealiseerd is.Per interventie is aangegeven welk doel wordt nagestreefd, meestal gekwantificeerd: zie operationele procesdoelstellingen.