City Developer-S is een bedrijf, bestaande uit twee ondernemers. Ze houden zich bezig met ondernemen en projecten met als hoofdthema gebiedsontwikkeling. Hiervoor zijn ze met name actief in Zwolle, maar door heel Nederland zijn ze nu bezig met nieuwe initiatieven die te maken hebben met gebiedsontwikkeling. Die gebiedsontwikkeling gaat vanuit het niveau van het gebouw, een plek, die wordt ontwikkeld, Hierbij is het gebouw, de locatie het uitgangspunt, maar is het doel dat die locatie een positieve uitwerking zal hebben op het gebied waarin het gelegen is.
City Developer-S heeft een bepaalde visie op gebiedsontwikkeling. Dit komt naar voren in alle projecten en initiatieven waar ze zich mee bezighoudt. Deze visie bestaat uit drie uitgangspunten:
Integrale gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling gaat verder dan alleen gebouwen. Thema’s als mobiliteit, energie, duurzaamheid, ICT vormen de basis voor veel initiatieven.
Onorthodoxe samenwerkingen
Samenwerking is essentieel om te groeien. Die samenwerking is zeer breed; grote bedrijven met honderden werknemers, maar net zo goed ook met een startend ondernemer met een geweldig idee.
Lange termijn denken
Een goed initiatief heeft pas nut als het in een groter plaatje past. Kijken naar de toekomst is daarom een vereiste.
Mobiliteit
Mobiliteit is een belangrijk thema in veel van de initiatieven waar City Developer-S mee te maken heeft. E werkwijze die daarbij wordt toegepast is logischerwijs geïnspireerd op de drie uitgangspunten van de algemene visie, maar voor dit thema zijn volgens Thijs van Dieren (zie bijlage V) om twee belangrijke drijfveren:
Integraliteit:
Voor mobiliteit is het niet voldoende om een probleem puur op locatieniveau te beschouwen. Het is hier vereist om een integrale kijk op het complete gebied te hebben. Niet alleen fysiek, maar ook door een brede groep betrokkenen te bereiken. In plaats van het individueel oplossen van problemen, moeten koppelingen worden gezocht tussen de problemen die spelen. Vervolgens kan samen worden gezocht naar oplossingen. Daarom gaat het om meer gebruik maken van elkaars mogelijkheden, zoals parkeren en deelfietsen. Digitalisering
De digitalisering van onze samenleving heeft een grote invloed in de mate waarop we om kunnen gaan met mobiliteit. Het wordt ons makkelijker gemaakt om real-time informatie te geven over bijvoorbeeld het aantal beschikbare parkeerplaatsen of de mate van congestie. Door deze informatie is het ook makkelijker om systemen te delen. Er kunnen afrekenmodules worden gekoppeld en bedrijven kunnen systemen gaan delen, om zo gebruik te maken van elkaars parkeerplaatsen. Deelparkeren wordt gestimuleerd.
Vrienden van Hanzeland en initiatieven
City Developer-S maakt onderdeel uit van Vrienden van Hanzeland. Dit is een netwerk van betrokkenen uit Hanzeland in Zwolle. Dit collectief bestaat uit ondernemers, de gemeente Zwolle, Hogeschool Windesheim, bedrijven uit het gebied en tegenwoordig ook zelfs bewoners.
Zij komen samen, om plannen te maken en ideeën te scheppen.
Het is een smeltkroes waarin wordt gewerkt aan de transitie van Hanzeland, door te denken én te doen. Ieder doet dit vanuit zijn eigen kracht, maar tegelijkertijd vanuit een gemeenschappelijke droom; de visie voor het gebied. Op deze manier wordt gezorgd dat iedereen dezelfde richting op werkt. Parallel aan deze gedachte worden kleine en grote initiatieven genomen om het verschil te maken (Van Dieren, bijlage V). Die nieuwe initiatieven hebben veel met identiteit van een gebied te maken.
De wijze waarop mensen zich bewegen in een gebied, hoe ze er heen gaan en wat ze er kunnen doen. Levende plinten zijn daarom ook een belangrijk onderdeel, om die identiteit te creëren.
Vanuit zo’n netwerk als Vrienden van Hanzeland worden dan coalities gevormd van partijen die belang hebben om een idee samen verder uit te bouwen.
Movez is een voorbeeld van een initiatief dat ontstaan is uit dit denken over mobiliteit. Het is hierbij belangrijk om heel direct contact te hebben met alle betrokkenen. Bewoners, bedrijven, de Gemeenten en mobiliteitsexperts. Die kunnen van de gemeente zijn, maar juist ook adviseurs van een bedrijf als &Morgen. Dit is omdat een gemeenteambtenaar soms vast zit in het (parkeerbeleid), terwijl een adviseur vrijer kan denken.
5.6 Resultatenanalyse casusonderzoek
De meest relevante resultaten van de in het eerder gepresenteerde onderzoek zullen hier met elkaar worden vergeleken. Het doel van deze analyse is om patronen te ontdekken om op deze manier een conclusie te kunnen trekken uit het uitgevoerde onderzoek.
In onderstaande tabellen staan ten behoeve van het overzicht per gemeente en daarna ingezoomd op de onderzochte gebieden de belangrijke punten van de resultaten die eerder in dit hoofdstuk al zijn
gepresenteerd. In deze analyse worden de eerder in hoofdstuk 5 beschreven resultaten als input gebruikt. Het interview met de ontwikkelaar is ook opgenomen in deze analyse. Omdat niet elk thema van toepassing was om in dit interview te bespreken, zal daarom in enkele gevallen n.v.t. staan.
A Beleid
Gemeenten
Gemeente Belangrijke punten
Utrecht » Mobiliteitsplan aanwezig
» Sterke inzet op mobiliteit, veel plannen
» Koppeling met ruimtelijke structuur
» Actieve samenwerking tussen afdelingen binnen organisatie
Zwolle » Mobiliteitsplan aanwezig
» Mobiliteit moet kwaliteit van wonen en werken stimuleren en economische positie verhogen.
» Koers van gemeente verandert. Meer aandacht voor fiets en OV.
» Parkeerbeleid noemt flexibele omgang parkeerplaatsen en verlaging autogebruik voor bedrijventerreinen.
» Gebiedsmobiliteitsaanpak
» Interne organisatie is in orde, helder beleid en samenwerking. Overzicht mist soms wel, daardoor wens naar directe projectaanpak, waarbij beleidspannen gekoppeld worden.
Hilversum » Geen mobiliteitsplan aanwezig
» Centrumvisie gaat kort in op bereikbaarheid, met focus op auto.
» Structuurvisie uit 2013 noemt al toepassen van mobiliteitsmanagement als doel voor toekomst
» In parkeerbeleid van afgelopen jaren mobiliteit vooral opgevat als flankerend
» Sinds 2017 meer focus om mobiliteit en meer belang voor fiets en OV
» Samenwerking afdelingen is in orde. Afdelingen werken samen in vergederingen over mobiliteit met bedrijventerreinen.
Wat direct opvalt is dat niet alle gemeenten een apart mobiliteitsplan hebben. De gemeenten Utrecht en Zwolle hebben dit wel, maar Hilversum niet. In deze gemeente is het beleid over mobiliteit meer als
onderdeel van visiedocumenten opgepakt, in plaats van dat er een apart beleidsdocument voor is opgesteld. Tot voor kort was de focus in deze gemeente ook nog niet sterk gericht op mobiliteit, maar werd dit vooral opgevat als flankerend beleid. terwijl dit in de Gemeente Utrecht al wel sterk het geval was.
Hier zijn al vele plannen gemaakt en wordt actief ingezet op stimuleren van fiets en OV. Zwolle heeft intern deze koers ook al ingezet, maar dit is nog niet terug te zien in de beleidsstukken, die nog veel inzetten op autoverkeer.
Er valt een trend te signaleren waarbij gemeenten de laatste jaren meer oog krijgen voor het belang van een andere opvatting van de mobiliteit in de gemeente. Utrecht zet deze koers al jaren in, maar Zwolle en Hilversum zijn dit later in gaan zien. Anno 2017 voeren deze gemeenten ook actief werkzaamheden uit om zich meer te verdiepen in mobiliteit en de problemen meer te benaderen vanuit oplossingen voor fiets en OV. De auto heeft ook hier voor veel ontwikkelingen geen prioriteit meer.
De interne samenwerking binnen de gemeente wordt voor elke gemeente als goed omschreven door de betrokken ambtenaren. Er wordt actief samengewerkt en werkzaamheden zijn op elkaar afgestemd. In Utrecht worden problemen integraal aangepakt, met een benadering vanuit verschillende thema’s, waarbij meerdere afdelingen betrokken zijn. Het doel hiervan is om tot een integrale oplossing te komen. In
Hilversum werkt men samen in vergadermodellen voor bedrijventerreinen.
In Zwolle is dit ook het geval, alleen wordt hier een probleem gesignaleerd. Soms is er weinig overzicht. Voor gebiedsontwikkelingen is het daarom belangrijk om een projectaanpak te hebben, waarbij
verschillende afdelingen het afdelingsspecifieke beleid met elkaar samenbrengen tot een intern samenhangende aanpak.
Gebieden en ontwikkelaar
Gebied Belangrijke punten Merwede-
kanaalzone » Merwedekanaal wordt beleidsmatig gezien onderdeel van de binnenstad
» Voor gebied wordt losse eis
» Maatwerk voor mobiliteit. Vrijheid voor gebied m.b.t. parkeren, maar politiek verhaal.
Hanzeland » Gebied ondervind problemen t.g.v. oud beleid uit jaren ’90.
» Proces voor gebiedsaanpak is bezig. Hierbij niet alleen kijken naar praktische aanpassingen voor korte termijn, maar ook naar groter geheel.
» Adaptief optreden is vereist.
Centrum » Mobiliteit wordt voor centrum vooral gezien als flankerend.
» Infrastructurele aanpassingen worden als belangrijker genoemd in het beleid.
Ontwikkelaar » N.v.t.
De mate waarin er beleid op vlak van mobiliteit is gemaakt, verschilt sterk per gebied. Dit ligt ook aan de aard van de ontwikkelingen en het soort gebied waar het om gaat. De Merwedekanaalzone is een gebied dat nog tot ontwikkeling moet komen. Hierdoor heeft de gemeente hier concrete plannen op.
Voor het Centrum in Hilversum is er nog geen beleid dat expliciet spreekt over mobiliteit. Het is hier opgevat als ondersteunend aan een groter geheel van ruimtelijke kwaliteit. De aantrekkingskracht in het gebied moet worden verhoogd.
Zwolle is bezig met het proces voor een gebiedsaanpak, waarin praktische oplossingen komen voor de problemen die nu spelen, maar daarnaast ook moet worden gekeken naar de lange termijn, om strategische oplossingen te kunnen bedenken.
B Omgevingsvisie
Gemeenten
Gemeente Belangrijke punten
Utrecht » Gemeente is actief bezig met omgevingswet. Eerste gemeente met Omgevingsvisie
» Visie als belangrijk middel om nieuwe ontwikkelingen aandacht te geven
» Belang bij creëren van prikkels die een lager autogebruik mogelijk maken.
» Doel is om een aantrekkelijk stedelijk gebied te creëren
Zwolle » Programma om Omgevingsvisie op te stellen.
» Vraagstukken voor de inhoud. Welke wisselwerking is er tussen visie en gebied? Mobiliteit is een belangrijke eis.
» Uitwerking van gebied moet invloed hebben op grotere schaal, van stad, regio en land.
Hilversum » Werkzaamheden voor Omgevingsvisie zijn voor mobiliteit nog niet op gang gekomen
» Omgevingsvisie zal vooral gericht zijn op veranderende rol van Gemeente, waarbij de gemeente wat betreft haar rol als wegbeheerder haar verplichtingen behoudt,
» Ambitie om op een andere manier om te gaan met mobiliteit. Omgevingsvisie is een manier om deze koers te verwerken in beleid.
Als eerste gemeente van Nederland heeft Utrecht een eerste versie van een Omgevingsvisie
gepresenteerd en is dus is al vergevorderd met haar programma omtrent het opstellen hiervan. Hierin worden mobiliteit en transformatiegebieden als belangrijke thema’s gezien, waar veel aandacht aan wordt besteed.
Zwolle is ook al actief bezig, maar ziet nog vraagstukken voor de inhoud van de Omgevingsvisie. De vraag is hier alleen hoe er in de Omgevingsvisie een verbinding kan worden gemaakt met de eisen die specifiek voor een bepaald gebied gelden. Met name de inhoud van de gebiedsaanpakken en dan thema’s als mobiliteit, kunnen een invloed hebben op de visie.
In Hilversum bevinden de werkzaamheden zich nog in een beginfase. De gesprekken zijn al wel op gang, maar echte inhoud is er nog niet. Dit is met name het geval voor mobiliteit. De gemeente heeft wel de ambitie om haar veranderde opinie over het thema mobiliteit, die momenteel nog niet terug te vinden is in haar beleidsstukken, door middel van de Omgevingsvisie vorm te geven.
In deze visie zal de veranderende rol van de overheid een belangrijk onderdeel vormen, zonder de huidige verplichtingen als wegbeheerder los te laten.
Gebieden en ontwikkelaar
Gebied Belangrijke punten Merwede-
kanaalzone
» Transformatiegebieden moeten expliciet worden genoemd in de Omgevingsvisie.
» Zorgen voor instrument om eigenaren en ontwikkelaars aan te zetten om lager autogebruik te stimuleren in de ontwikkelingen.
Hanzeland » Omgevingsvisie kan een oplossing bieden voor onduidelijkheden op gebied van mobiliteit.
» Flexibiliteit is belangrijk. Snelle oplossingen, maar wel aanpasbaar zijn bij nieuwe ontwikkelingen.
» Adaptiviteit belangrijk.
Centrum » Inhoud over Centrum voor in Omgevingsvisie is nog niet bekend.
City Developer-S
» N.v.t.
Als transformatiegebied wordt de Merwedekanaalzone expliciet genoemd in de Omgevingsvisie. Voor dit gebied is het van belang om een instrument te ontwikkeling dat eigenaren en ontwikkelaars aanzet om een verlaging van het autogebruik voor de Merwedekanaalzone te stimuleren. Het doel is om de visie als middel te gebruiken om een stedelijk gebied te kunnen creëren, waarin verblijven aangenaam is en waar de fiets
het meest belangrijke vervoersmiddel wordt. Dit vraagt eisen over de infrastructuur in het gebied en de mate waarin gebouwen en omgeving het fietsgebruik stimuleren.
Voor Hanzeland wordt de Omgevingsvisie gezien als een mogelijkheid om oplossingen te bedenken voor de mobiliteitsproblemen in de wijk. Flexibiliteit en adaptiviteit is hier belangrijk. Oplossingen op de problemen van nu zijn gewenst, maar voor de toekomst moet deze ook aanpasbaar zijn aan de problemen die
eventueel dan spelen. Dit is om te voorkomen dat zich hetzelfde voordoet als nu.
Dit proces is in Hilversum nog maar kort bezig, daardoor valt er nog weinig te zeggen over de inhoud met betrekking tot het Centrum.