In 2009 werd een zes weken oude baby met verschijnselen van sepsis en diarree opgenomen in het ziekenhuis. Uit de feces van het kind werd Salmonella Typhimurium faagtype 350 gekweekt. Omdat uit de anamnese bleek dat in het ouderlijke huis van het kind slangen werden gehouden, hebben de GGD en de NVWA een brononderzoek ingesteld. Daarbij bleken een cloaca-swab van een slang, een drinkwatermonster uit het terrarium van deze slang en 2 fecesmonsters van slangen positief voor Salmonella Typhimurium faagtype 350 te zijn. Het patiënt-isolaat en de slang-isolaten waren identiek.19 Daarnaast werden er nog diverse andere Salmonella-soorten in cloaca-swabs en feces van slangen aangetoond. Het RIVM schat dat jaarlijks ongeveer 250 van de humane in een laboratorium bevestigde Salmonella-infecties het gevolg van direct of indirect contact met reptielen of amfibieën zouden kunnen zijn.19 Schattingen in de VS en in het UK komen uit op 70.000 en respectievelijk 1.160 cases per jaar.20 Directe of indirecte blootstelling aan reptielen vormt dus duidelijk een niet te verwaarlozen gezondheidsrisico.
21/27 zoönosen, Cricetidae (o.a. woelmuizen en hamsters) met 20/ 27 zoönosen, Canidae (hondachtigen) met 16/27 zoönosen, Bovidae (o.a. runderen, schapen, geiten, gazel- len) en Felidae (katachtigen) met allebei 15/27 zoönosen.21
4.6 Geraadpleegde literatuur en
referenties
1. http://wisdom.vwa.nl/ivo/Start.do 2. Brom S, Thomas I, Hanquet G, Lambrecht B,
Boschmans M, Dupont G, et al. (2005) Highly pathoge- nic H5N1 influenza Virus in Smuggled Thai Eagles, Belgium. Emer Infect Dis 11(5) 2005; pp. 702-5. 3. http://ec.europa.eu/food/animal/diseases/traces/
index_fr.htm
4. Lesuis R, Beelen SM, van Herten, J (2012) Dierenarts belangrijk bij bestrijding ongewenste hondenhandel Tijdsch Diergeneeskd 137(10):646-649
5. de Rosa M, van den Bergh JPAM, Spierenburg MAH, Lamberts MND (2012) Blijf alert op de insleep van rabies. Tijdschr Diergeneeskd 137:5
6. Anonymous; Verslag van het signaleringsoverleg d.d. 30-6-2005 en 21-9-2006: RIVM
7. van Riel A, Sjollema B, Klarenbeek S, van der Giessen J (2007) Een hond met alveolaire echinococcose: het blaaswormstadium van de vossenlintworm. Tijdschr Diergeneeskd 132(21):828-31
8. Hovius E, Pinelli E, Nijsse R, Poot J, van der Giessen J (2011) Insleep van Leishmania species in Nederland met honden die terugkeren uit militaire missies en uit vakantielanden waar leishmaniasis endemisch is. Tijdschr diergeneeskd 136(5) pp.344-348
9. Shaw SE, Langton DA, Hillman TJ (2009) Canine leishmaniosis in the United Kingdom: A zoonotic diseases waiting for a vector? Veterinary Parasitology 163: 281 - 285
10. Parola P, Paddock CD, Raoult D (2005) Tick-borne rickettsioses around the world: emerging diseases challenging old concepts Clin Microbiol Rev 18:719-756.
11. Garben A, Bosman BT, van Bronswijk JE (1980) The brown dog tick Rhipicephalus sanguineus (Latreille) in the Netherlands, and analysis of imported cases including their veterinary and medical significance. Tijdschr Diergeneeskd; 105:192-203
12. Eckert J, Gemmel MA, Meslin FX, Pawlowski ZS (2001) WHO/OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals: a Public Health Problem of Global Concern. 13. http://www.vwa.nl/onderwerpen/werkwijze-dier/
dossier/voorkomen-en-bestrijden-van-dierziekten/ melden-dierziekten.
14. België in de ban van Brucellose. Veeteelt 29(10): pp 82-83.
15. Advies inzake risico’s echinokokkose door Roemeense runderen. (2009) Bureau Risico Beoordeling,
Nederlandse Voedsel- en Warenautotiteit.
16. Valkenburgh S, van Oosterom R, Stenvers O, Aalten M, Braks M, Schimmer B et al. (2006) Zoonoses and Zoonotic Agents in Humans, Food, Animals and Feed in the Netherlands 2003-2006; RIVM rapport
Tabel 4.5.4 Zoogdier gerelateerde hoog risico zoönosen.21 Pathogeen
Virussen
Lymphocytair choriomeningitis virus Cercopithecine herpesvirus-1 (herpes B) Nipah virus
Lyssa virussen
Venezuelan equine encefalitis virus Tick-borne encephalitis virus complex Crimean-Congo hemorrhagic fever virus Ebola virus
Lassa koorts virus Marburg virus Rift Valley fever virus
South American hemorrhagic fever arenaviruses Hantavirussen geassocieerd met HFRS* Hantavirussen geassocieerd met HCPS* Hoog pathogeneen aviair influenza (H5N1) virus SARS* virus (of SARS-like CoV*)
Gele koorts virus Monkeypox virus Bacteriën Brucella spp. Coxiella burnetii Leptospira spp. Bacillus anthracis Burkholderia mallei Francisella tularensis
Mycobacterium tuberculosis complex Yersinia pestis
Helminthen Echinococcus spp.
*HFRS, hemorrhagic fever with renal syndrome; HCPS, hantavirus cardiopulmonary syndrome; SARS, severe acute respiratory syndrome; CoV, coronavirus
330152001, p 85.
17. Rahamat J, Vliet H, van Suijkerbuijk A, Bijkerk P, Hoeymans N, Poos R (2006) Staat van Infectieziekten in Nederland, 2000 – 2005. bijlage bij Infectieziekten Bulletin 17(9):14.
18. Vennema H, Godeke GJ, de Bruin E, Koopmans M, van Amerongen G (2003) Kans op monkeypox door de import van prairiehonden; Infectieziekten Bulletin 14(11): 376 – 377.
19. Reeuwijk N, van Dijk G, de Groot H, van Knapen F (2009) Een infectie met Salmonella door het houden van reptielen. Infectieziekten Bulletin, 20 (3):88–91. 20. Warwick C, Arena PC, Steedman C, Jesop M (2012) A
review of captive exotic animal-linked zoonoses; Journal of Environmental Health Research, 12(1): 9-23. 21. Pavlin B, Schloegel LM, Daszak P (2009) Risk of
Importing Zoonotic Diseases through Wildlife Trade, United States; Emerging Infectious Diseases 15(11).
AHS Arthrogrypose Hydroencephaly Syndrome BoN Botulinumtoxine
BoNT Botuline neurotoxine
BSE Boviene spongiforme encefalopathie BIP Buitengrens Inspectie Post
CBS Centraal Bureau voor Statistiek CIb Centrum Infectieziektebestrijding CVI Centraal Veterinair Instituut DAEC Diffuus-adhererende Escherichia coli
DALY Disability adjusted Life Years EAEC Enteroaggregatieve Escherichia coli
EBLV European Bat Lyssavirus
ECDC European Centre for Disease Prevention and Control
EFSA European Food Safety Autority EHEC Enterohemorragische Escherichia coli EIEC Enteroinvasieve Escherichia coli EPEC Enteropathogene Escherichia coli
ESBL Extended-Spectrum Beta-Lactamase
ETEC Enterotoxigene Escherichia coli
EU Europese Unie
GD Gezondheidsdienst voor Dieren GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst GWWD Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren HPAI Hoogpathogene Aviaire Influenza HUS Hemolytisch-uremisch syndroom I&R Identificatie en Registratie
IRAS Institute for Risk Assessment Sciences KI Kunstmatige Inseminatie
KIT Koninklijk Instituut voor de Tropen LPAI Laagpathogene Aviaire Influenza
MLST Multi-Locus Sequence Typing
MLVA Multiple-Locus Variable number tandem repeat Analysis
MRSA Methicilline-resistente Staphylococcus aureus NCD Newcastle disease
NCvB Nederlands Centrum voor Beroepsziekten NEPLUVI Vereniging van de Nederlandse
Pluimveeverwerkende Industrie NVIC NVWA Incidenten en Crisis Centrum NRL Nationaal Referentie Laboratorium NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit OIE Office International des Epizooties
PCR Polymerase Chain Reaction
PFGE Pulsed field gelelectroforese
PUUV Puumala-virus
PVE Productschap Vee Vlees en Eieren RASFF Rapid Alert System for Food and Feed RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SBV Schmallenbergvirus
SEOV Seoul-virus ST Sequence type
STEC Shigatoxineproducerende Escherichia coli Stx2 Shigatoxine 2
SvZ Staat van zoönosen
TRACES TRAde Control and Expert System
TSE transmissible spongiform encephalopathies TULV Tula-virus
UBN Uniek bedrijfsnummer
vCJD variant Creutzfeldt Jakob Disease
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
5
WPG Wet Publieke Gezondheid WTO World Trade Organization WNV West Nijlvirus
Dit is een uitgave van:
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
Postbus 1 | 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl oktober 2012 004491 RIVM rapport 330291008/2012 C. Maassen et al.