De radicale veraangenaming van de stad - Scenario’s voor stedelijke ontwikkeling, infrastructuu

Na de aanvankelijke bedenkingen van het grote publiek bij zelfrijdende voertuigen droeg Google bij aan de omarming ervan. Niet alleen omdat de congestie op snelwegen afnam, maar vooral ook vanwege de verhoog- de quality of living en de veiligheid in de stad. Dit laatste gebeurde via een omweg, niet door het aanbieden van mobiliteitsdiensten, maar door de introductie van een nieuwe vorm van stedelijkheid: een autoluwe, groene,

premium serviced-woonwerkomgeving op Google’s Live!-campus, die overal in KernNL navolging heeft gekregen.

In 2025 lanceerde Google zijn nieuwe, brede missie For a Brighter Future (door sommigen het ‘hippie-statement’ genoemd) waarin het brengen van ‘balance, health and peace to the world’ centraal stond. Deze nieuwe toe- komst kreeg gestalte op de Live!-campus. Gelijktijdig met de overeenkomst met het Rijk over de upgrade van het wegennet had Google twee uitgestrekte terreinen in de NMRA aangekocht: een kantoorgebied met een beroerde reputatie en een deel van het Amsterdamse havengebied, net buiten de ring. Hier realiseerde Google zijn nieuwe Live!-concept: een volledig duurzaam, integraal stedelijk plan voor wonen en werken. Werkgevers stonden in de rij om getalenteerde werknemers er huisvesting te bieden voor de duur van hun arbeidscontract. Zij klaagden al langer over het in hun ogen matige woonklimaat in de NMRA, met kleine woningen zonder lift, te drukke en lawaaierige straten, weinig groen en niet meer dan gemiddelde onderwijs- en zorgvoorzieningen. Hun internationale werknemers verdienden beter en Live! bood hiervoor de mogelijkheid. Beide uitgestrekte terreinen beloofden ruime woningen voorzien van luxe domotica en persoonlijke dienstverlening, en een omgeving met interessante mensen uit de hele wereld, veel groene ruime voor sport, ’s ochtend Tai Chi, ’s avonds Tango, een

invited personalities in residence-programma, scholen en kinderopvang. En dit in een veilige omgeving (‘Onze came- ra’s, uw veiligheid’) en met alles op loopafstand, waardoor tijdverlies kon worden geminimaliseerd. Deze belofte is ingelost; beide campussen zijn volgens velen een aanwinst voor de Amsterdamse kenniseconomie.

De Live!-campus biedt naast de wat grotere medium-stay-woonruimtes veel short-stay-studio’s, inspelend op de steeds verder voortschrijdende flexibilisering van de arbeidsmarkt. Deze kwam eind jaren twintig in een stroomversnelling na de invoering van het basisinkomen, nota bene op aandringen van het bedrijfsleven. Het uitgangspunt hiervoor was dat het basisinkomen voldoende sociale zekerheid biedt en alle overige regelingen, zoals werkgeversbijdragen en ontslagbescherming, kunnen worden afgeschaft (feitelijk worden geïntegreerd in

2029

2019 2039 2049

Juli-revolte 2042 Economische groei meer dan drie procent Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat start

voorbereiding Deltaplan Digitale Infrastructuur Eerste Live!-campus

Eerste Hemelstreler op overkapte ring A10 op de markt

IKEA start verkoop Daluren- korting-woningen in Alkmaar

Eerste rechtszaak over data Rijk vs. Google Level 5 zelfrijdende auto's

in deel Randstad toegelaten

Tienjarig bestaan ‘Burning Dutchman’- festival in NO-polder

Introductie burgeravatar door Algoritme-Autoriteit Overeenkomst Rijks- waterstaat en Google pbl.nl Tijdlijn Beursplein

de salariëring en de secundaire arbeidsvoorwaarden). Met het toenemend aantal tijdelijke contracten en het succes van het wereldwijde JOBS-veilingsysteem steeg de vraag naar tijdelijke woonruimte, liefst (voor wie het zich kan veroorloven) in een comfortabele, rustige, overzichtelijke en veilige omgeving zoals die van de campus.

Aan dat gevoel van comfort en veiligheid draagt naast de prettige ruimte ook het Live!-mobiliteitsconcept bij. Vanaf de opening van de eerste campus stond Google alleen zelfrijdende voertuigen toe als gemotoriseerd verkeer. Werknemer-bewoners en bezoekers zonder eigen zelfrijdend voertuig kunnen aan de rand van de cam- pus overstappen op de fiets of instappen in een G-Pod of een ander automatisch vervoermiddel kiezen. Hiermee wilde Google sceptici laten zien dat volledig automatisch verkeer echt veiliger is. Dat blijkt het ook te zijn, althans in de campusomgeving, die volgens critici zozeer is gereguleerd dat het logisch is dat er zich geen onge- lukken voordoen. Niettemin, Google heeft het wantrouwen jegens automatische mobiliteit weggenomen; het is erin geslaagd automated mobility niet zozeer te koppelen aan verkeer maar veeleer te framen in termen van een prettiger woonomgeving.

Googles succes heeft navolging gekregen. De Live!-campus stond aan het begin van wat in de media bekend staat als ‘de radicale veraangenaming van de stad’. Grote delen van het gebied binnen de A5, A9 en A10, maar ook in de omringende kernen van de metropoolregio, transformeerden in aangename, autoluwe woon-werk- milieus. ‘Bakfiets meets CBD’ zoals een planologie-professor het noemde.

Deze radicale veraangenaming kent verschillende gedaanten. Naast de campusvorm hebben twee andere vor- men de meeste media-aandacht gekregen: de grootschalige sloop en nieuwbouw in de wederopbouwwijken, en de overkapping van de A10. Een aantal voormalige wederopbouwwijken is volledig gesloopt, niet alleen als gevolg van de stijgende behoefte aan woningen met een hoge kwaliteit, maar ook door de verwachte hoge kosten van het energiezuinig maken van het verouderde vastgoed. De oorspronkelijke bebouwing is er vervangen door enor- me gebouwen met dakparken en verticale tuinen, waarin de mix van campusfuncties inpandig is gerealiseerd – Le Corbusiers machine-à-habiter voor de eenentwintigste eeuw. De overkapping van de ringweg A10 begon in 2032 en nadert zijn voltooiing. Als voorbeeld gold het Antwerpse project Ringland: de aanleg van stadswijken in een parkachtige omgeving boven op de overkapte ring, waarmee die stad in de jaren twintig als een raket was geste- gen op de internationale ranglijsten. Een groot verschil met Antwerpen is de prijs van de woningen.

De NMRA had voor de overkapping van de ringweg naast private investeringen à la Google aangedrongen op steun van het Rijk, onder het mom van ‘veel beter benutten van infrastructuur’. Het Rijk stond er echter op dat er geen infrastructuurgeld werd gebruikt voor subsidiëring van betaalbare woningen, ook niet indirect. Hierdoor is de nieuwe hoogbouw veel duurder geworden dan aanvankelijk de bedoeling was. Een appartement in een zoge- noemde ‘hemelstreler’ is niet voor iedereen weggelegd en de meest luxe uitgevoerde delen van het langgerekte park zijn niet voor iedereen toegankelijk. Wie minder te besteden heeft, is aangewezen op de voormalige groei- kernen op grotere afstand van de centrale stad. In zowel Amsterdam-Almere, -Lelystad als -Purmerend hebben lagere inkomens dankzij marktleider IKEA Project Development aangename en betaalbare woningen gevonden.