In de provincie Groningen heeft men niet zo sterk willen herijken als werd beoogd door het kabinet Rutte I. Provinciale Staten zagen de EHS, zoals die voor de bezuinigingen van Rutte I was beoogd, als goed. Er is vervolgens door maatschappelijke partners, bestaande uit milieuorganisaties maar ook landbouworganisaties, een zogenaamd groenmanifest opgesteld. Dit groenmanifest zal als uitgangspunt dienen bij de herijking van de EHS door de provincie. Volgens de afspraken die in dit manifest zijn gemaakt wordt de EHS ongeveer met 10% verkleind (Bakker, persoonlijke communicatie, 2 juli 2013).
5.2.1 Geld
De 200 miljoen euro extra gelden die het kabinet Rutte II beschikbaar stelt, dragen in Groningen niet bij aan nog meer natuur dan bij de herijking wordt voorzien. Bakker geeft aan dat de bezuinigingen van Rutte I bij de provincie voor een groot tekort hadden gezorgd, mede doordat Groningen een grotere ontwikkelopgave in stand hield dan was beoogd door het rijk. De extra gelden van het kabinet Rutte II dragen bij aan het opvullen van dit tekort, maar niet aan de realisatie van extra natuur bovenop de herijking (persoonlijke communicatie, 2 juli 2013).
24
5.2.2 Provincie
De decentralisatie van EHS-beleid werd door de provincie Groningen positief ontvangen. Wel geeft Bakker (persoonlijke communicatie, 2 juli 2013) aan dat er niet heel veel aan de rol van de provincie verandert. De provincie was in grote mate al verantwoordelijk voor het EHS-beleid, ook voordat dit verder werd gedecentraliseerd in het natuurakkoord. De provincie heeft bij de realisatie een leidende rol. De provincie is verantwoordelijk voor het begrenzen van de EHS en heeft ook het grootste deel van het geld beschikbaar. Wel wordt er ook samengewerkt met maatschappelijke partners. Het ‘Groenmanifest Groningen’ is hier een voorbeeld van. Over de samenwerking met de partners is Bakker positief: “De samenwerking op zich gaat in Groningen altijd heel goed”.
5.2.3 Regels
Wat betreft EHS-regelgeving voorziet Bakker geen dingen die veranderen: “Je had als provincie
eigenlijk altijd beleid over wat je wel en niet binnen de EHS of binnen natuurgebieden wil en dat hebben we straks nog steeds” (persoonlijke communicatie, 2 juli 2013). Dit betekent dat er dus geen
sprake is van het versoepelen of het verzwaren van het EHS-beschermingsregime. Er treden geen veranderingen op.
5.2.4 Netwerkvorming
Bakker geeft aan dat de EHS in Groningen altijd al heel gecomprimeerd is geweest. Wel is hierin al enigszins sprake van een netwerk. Er wordt bij de verdere realisatie van een robuuste EHS ingezet op zowel het versterken van een aantal grote gebieden als het aanleggen van verbindingen tussen die gebieden (Bakker, persoonlijke communicatie, 2 juli 2013). Dit betekent dat bepaalde gebieden worden afgerond maar ook dat gebieden onderling worden verbonden. Om dit te bereiken blijft een deel van de robuuste verbindingszones in Groningen gehandhaafd, zo staat beschreven in het Groenmanifest Groningen. Het is ook opmerkelijk dat de EHS in Groningen ten gevolge van de herijking slechts 10% kleiner wordt, een vermindering van ongeveer 1200 hectare. De ambitie voor de vorming van een netwerk houdt dus in grote mate stand.
5.2.5 Mate van congruentie
Na beschrijving van de verschillende aspecten van het EHS-beleid van de provincie Groningen, is het nu mogelijk om de mate van congruentie te bepalen. De 200 miljoen euro extra die het kabinet Rutte II beschikbaar stelt, maakt het mogelijk om de tekorten voor de realisering van de herijkte opgave op te vullen. De congruentie bij dit aspect is dus hoog (+). Wat betreft het aspect Provincie is de
congruentie ook hoog (+), doordat de Groningen een leidende rol op zich neemt. Wat betreft de regels treden er geen veranderingen op, dit is ook conform het rijksbeleid en is dus in hoge mate congruent (+). De mate van netwerkvorming is in Groningen hoog (+) te noemen. Bakker geeft immers aan dat de EHS in Groningen gecomprimeerd is, maar dat er wel enigszins sprake is van een netwerk. Ook blijft de herijking van de EHS beperkt tot 10%.
Aspect Congruentie
Geld +
Provincie +
Regels +
Netwerkvorming +
25
5.3
Provincie Friesland
De bezuinigingen van het kabinet Rutte I op de EHS hadden grote gevolgen in de provincie Friesland. Zo kwam de natte robuuste verbinding, goed voor ongeveer 3000 hectare, te vervallen. Daarnaast werd de oorspronkelijke opgave van 19.000 hectare, inclusief de robuuste ‘Natte As’, herijkt. Dit betekende een vermindering van 3000 hectare van de robuuste verbinding en 700 hectare uit de rest van de EHS, al met al dus 3700 hectare. Deze nieuwe opgave is geformuleerd in samenspraak met de partijen in het veld, in de vorm van het zogenaamde ‘Grien Manifest Fryslân’. Hierbij waren de terreinbeherende organisaties, de LTO, de waterschappen en tal van andere partijen in vertegenwoordigd (Groeneweg, persoonlijke communicatie, 9 juli 2013).
5.3.1 Geld
De 200 miljoen extra die het kabinet Rutte II uitgeeft aan de EHS zal in Friesland worden gebruikt om de oorspronkelijke opgave, die nodig is voor het behalen van de internationale doelen, te kunnen uitvoeren. Groeneweg geeft aan: “… met dat bedrag kun je de opgaven die we hebben fatsoenlijk
oppakken. En ook het beheer van de natuur met name kun je fatsoenlijk uitvoeren” (persoonlijke
communicatie, 9 juli 2013). Deze 200 miljoen geeft verder weinig ruimte voor extra natuur bovenop die herijkte ontwikkelopgave. De meeste middelen zijn nodig voor het uitvoeren van de herijkte opgave, daarnaast, zo vertelt Groeneweg: “… is er dan een klein beetje over om te kijken naar een
robuuste EHS” (persoonlijke communicatie, 9 juli 2013).
5.3.2 Provincie
In het decentraliseren van het natuurbeleid kon de provincie zich wel vinden. Friesland heeft echter tegen het natuurakkoord gestemd vanwege het feit dat er werd bezuinigd zonder dit te
beargumenteren. De Provinciale Staten “… hebben dus nee gezegd, maar wel aangegeven mee te
willen werken”, zo vertelt Groeneweg (persoonlijke communicatie, 9 juli 2013). In de huidige rol van
de provincie wordt er geprobeerd om integraal te werken. Dit houdt in dat de realisatie van de EHS vaak wordt gecombineerd met andere doelen in de vorm van gebiedsontwikkelingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van streekagenda’s, waarbij alle belanghebbenden in zo’n streek worden betrokken (Groeneweg, persoonlijke communicatie, 9 juli 2013).
5.3.3 Regels
Groeneweg vertelt dat, aangezien het EHS-beleid nu bij de provincie ligt, het in principe mogelijk is om regelgeving aan te passen. Wel geeft hij aan: “Het is de vraag of je dat wil natuurlijk, want het
kan ook weer meer onduidelijkheid geven dan duidelijkheid” (persoonlijke communicatie, 9 juli 2013).
Wanneer het om het nee-tenzij principe gaat, ziet Groeneweg weinig verandering optreden: “… wij
waren al het bevoegd gezag daarvoor” (persoonlijke communicatie, 9 juli 2013).
5.3.4 Netwerkvorming
Een robuuste EHS bestaat volgens Groeneweg uit gebieden die redelijk zelfstandig kunnen bestaan, die niet heel kwetsbaar zijn en dus ook tegen een stootje kunnen (persoonlijke communicatie, 9 juli 2013). Hierdoor is het ook mogelijk om het beheer wat extensiever uit te voeren. In de provincie Friesland ligt de eerste prioriteit dan ook op de bestaande gebieden, het afmaken van de EHS zoals die er ligt. Verbindingen zijn echter ook een goede oplossing wanneer het niet mogelijk is om een zelfstandig natuurgebied te realiseren, in het bijzonder voor niet zo mobiele diersoorten.
26
5.3.5 Mate van congruentie
Na beschrijving van de verschillende aspecten van het EHS-beleid van de provincie Friesland, is het nu mogelijk om de mate van congruentie te bepalen. De extra gelden van het kabinet Rutte II worden ook in Friesland vooral gebruikt om de tekorten bij de herijkte opgave op te vullen. Daarnaast is er dan een klein beetje ruimte om te kijken naar een robuuste EHS. Deze aanpak is in hoge mate congruent (+) met het rijksbeleid. De rol van de provincie Friesland is leidend maar wel in
samenwerking met belanghebbende partijen. De decentralisatie van het beleid werd dan ook positief ontvangen, wat resulteert in een hoge mate van congruentie (+). Wat betreft regelgeving verandert er weinig in de provincie Friesland, de congruentie met het rijksbeleid is daardoor hoog (+). De focus op het gebied van netwerkvorming ligt in de provincie vooral op de bestaande natuurgebieden. Doordat er dus in mindere mate naar verbindingen wordt gekeken, is de mate van congruentie hier matig (+-) te noemen. Aspect Congruentie Geld + Provincie + Regels + Netwerkvorming +-
Figuur 9 Congruentie provincie Friesland