31 *) Schooltje, Hoog Soeren 8
*) Tijdens OMD-weekend toegankelijk na on-line reservering.
Overige locaties
A Informatievoorziening (Statie) B Brownies&downieS
C CODA
D Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch E Parc Spelderholt, Beekbergen F Nationaal Ereveld Loenen
Al deze gebouwen zijn ontworpen door architect J.G.A. van Dongen jr (1896-1973).
Hij werd geboren in Breda, maar vestigde zich in 1924 als architect in Apeldoorn.
Het werk van Van Dongen vertoonde, vooral in zijn vroege jaren veelal trekjes van de Amsterdamse School-stijl, hetgeen (met name
gezien vanaf het Hofveld), ook duidelijk herkenbaar is in architectuur van de St. Jozefschool.
Het schoolgebouw wordt tegenwoordig gebruikt door organisaties en verenigingen die voorheen gebruik maakten van het in 2006 gesloopte parochiehuis De Veste.
Op het voormalige schoolplein van de St Jozefschool staat nu de Praktijkschool Apeldoorn (www.praktijkschool-apeldoorn.nl).
Overigens wacht ook de niet meer in gebruik zijnde HH Fabianus en Sebastianuskerk (Rijksmonument) op herbestemming.
21 Klein Seminarie
Arnhemseweg 346
Het omvangrijke complex van de huidige politieacademie werd in 1935 gebouwd als Klein Seminarie naar ontwerp van architect Jan van Harderveld. De indrukwekkende omvang van het gebouw paste bij het
‘het rijke roomse leven’ van die tijd. Er werden door 24 priesters 350 à 400 jongens tussen de twaalf en achttien jaar opgeleid tot rooms-katholiek geestelijke. Daarnaast was er een uitgebreide technische staf en het nodige keuken-, schoonmaak- en tuinpersoneel. Voor de daar werkzame zusters was er een aparte kloosterafdeling.
In juni 1942 werd het complex gevorderd door de Duitse bezetters, die er de ‘SS Kraftfahrerschule 1’ onderbracht. Daar werden jonge soldaten opgeleid tot vrachtwagenchauffeur in het Duitse leger. Later in de oorlog werd in het complex een noodhospitaal ingericht.
Na de bevrijding van Apeldoorn werd het complex in gebruik genomen door Canadese militairen.
Nadat de bevrijders huiswaarts waren gekeerd, werd in 1946 de opleiding voor priesters hervat.
Klein Seminarie ca. 1935
In 1968 was de behoefte aan nieuwe priesters zozeer afgenomen, dat de opleiding werd stopgezet en werd het complex in 1975 in gebruik genomen als selectie- en opleidingscentrum van de Rijkspolitie (Politieacademie).
In de voormalige kapel van het complex vond van 1992 tot 2004 ook het Politiemuseum onderdak.
Atrium Politieacademie
22 Prof Kohnstamm MULO
Hoenderparkweg 61
In 1951 werd in de wijk Westenenk op een ruim perceel aan de Hoenderparkweg 61 een Openbare M.U.L.O. (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs, vergelijkbaar met MAVO) gebouwd, ontworpen door Gemeentewerken van Apeldoorn. De school kreeg de naam van Professor Kohnstamm (1875-1951), die werd gezien als grondlegger van de wetenschappelijke pedagogiek en didactiek in Nederland.
De school, die in ongeveer zes maanden als enkellaags gebouw werd uitgevoerd, omvatte vijf leslokalen, een vaklokaal en een kamer voor de directeur. Al snel bleek de school te klein om de grote toestroom van leerlingen op te vangen. Daarom werd al twee jaar later in minder dan vier maanden (!) een tweelaagse uitbreiding gerealiseerd. Er kwamen twee extra leslokalen, twee extra vaklokalen voor onder andere natuurkunde, handtekenen en muziek, een personeelskamer, bibliotheek en een overblijflokaal bij. In 1983 en 1995 werd het aan de achterzijde nog verder uitgebreid.
Het gebouw was later in gebruik door de Veluwse Onderwijsgroep, een koepel waarin vier scholenstichtingen samenwerken, voor in totaal zo’n 13.000 leerlingen. Momenteel wordt het schoolgebouw omgevormd tot appartementencomplex.
23 Rietendakschool
Zilverweg 29
Nadat er voor de kinderen van de kersverse Metaalbuurt een tijd les was gegeven in houten
noodlokalen, werd in 1921 aan de Zilverweg een gloednieuw schoolgebouw met zeven lokalen opgeleverd, ontworpen door toenmalig gemeentearchitect/directeur van de Dienst gemeentewerken Gerrit de Zeeuw. In de gemeentelijke lijst van Openbare Lagere Scholen was het School nr. 24. Dat cijfer staat nog op de voorgevel. In en om het monumentale pand zijn meer kenmerken van vroeger te zien. Zo is het raam in het directiekantoor nog origineel. Ook de zes bomen op het plein zijn beschermd.
Omstreeks 1950 kregen alle scholen een naam, vaak naar de straat waaraan ze stonden. Nr. 24 werd Zilverwegschool, nog zichtbaar op het prijzenkastje in de gang. Vanwege de bijzondere dakbedekking bleven de mensen echter spreken van Rietendakschool, wat de officiële naam werd toen de lagere school in 1985 met kleuterschool Pinokkio samenging als de nieuwe Basisschool. In datzelfde jaar werd het gebouw volledig gerenoveerd en de rieten kap opnieuw gedekt. In 2018 is het riet weer vernieuwd, op tijd voor de viering van het honderdjarig jubileum in 2021, een bijzonder moment voor de school.
De Rietendakschool werkt al jarenlang samen met de Rijdende School en is winterschool voor kinderen van de kermis.
Activiteit(en) Bezichtiging deel van gebouw
Datum | tijd zaterdag 12 en zondag 13 september, 11.00-17.00 uur Adres Zilverweg 29
Toegankelijkheid Parkeren in de omgeving Overig www.rietendakschool.nl
Activiteit(en) Bezichtiging deel van gebouw
Datum | tijd zaterdag 12 en zondag 13 september, 11.00-17.00 uur Adres Zilverweg 29
Toegankelijkheid Parkeren in de omgeving Overig www.rietendakschool.nl
24 School nr.19
Eendrachtstraat (nu 70)
School nr. 19 stond ter hoogte van huisnummer 70 en werd opgericht in 1904. Op de foto de school in 1908, toen de Eendrachtstraat nog de
‘Eendrachtsegrintweg’ was.
Het gebouw werd afgebroken in de jaren ’80 van de vorige eeuw. Momenteel staan er woningen.
De voormalige woning van het hoofd der school, gebouwd in dezelfde stijl als het verdwenen school-gebouw, staat er nog altijd op huisnummer 72.
25 Van Toledoschool
Blekersweg 30
Op de Van Toledoschool, School nr. I, werd onderwijs verzorgd voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand (Bijzonder Lager Onder-wijs - BLO). Vanwege deze bijzondere doelgroep droeg de school geen gewoon nummer, zoals de andere openbare scholen in Apeldoorn, maar het Romeinse nummer I.
Bij aanvang in 1921 telde de school zes leerlingen, een aantal dat gestaag toenam. Om een idee te geven: na een uitbreiding van het gebouw in 1963 telde de school negen lokalen. Inmiddels had ze toen ook de naam Van Toledoschool gekregen.
Pleunis van Toledo was vanaf dat voorzichtige begin in 1921 tot aan
zijn dood in 1949, de grote voorvechter geweest van het Bijzonder Onderwijs in Apeldoorn.
Momenteel is het schoolgebouw in gebruik als dependance van het Christelijk Lyceum.
26 Openbare Lagere School nr.13
Asselsestraat, hoek Driehuizerweg
In 1928 was deze School nr. 13 de grootste school van Apeldoorn. De school had destijds maar liefst 248 leerlingen. School nr. 13 was 32 jaar daarvoor gestart met 120 leerlingen. Het schoolgebouw stond op de hoek van de Asselsestraat met de Driehuizerweg.
Schoolgebouwen werden – ook toen al – niet alleen gebruikt om les in te geven.
In verkiezingstijd dienen ze vaak als stemlokaal. Op de foto de Openbare Lagere School nr. 13 aan de Asselsestraat ten tijde van de Tweede Kamerverkiezingen van 1956 (Drees won).
Het schoolgebouw aan de Asselsestraat heeft als zodanig gefunctioneerd tot 1958. Daarna verhuisden personeel en leerlingen naar een nieuw gebouw aan de Schotweg, dat in 2006 wederom werd vervangen door nieuwbouw en de naam
‘Sprengenparkschool’ kreeg.
Het oude schoolgebouw van School nr. 13 werd in 1970 gesloopt.
27 Kweekschool voor kleuterleidsters
Henri Dunantlaan 6
In 1947 werd in Apeldoorn een ‘Vormschool voor kleuterleidsters’
opgericht. Verspreid over verschillende gebouwen in de stad werden de lessen van deze opleiding gegeven. Aanvankelijk was er niet veel belangstelling voor de opleiding. Pas nadat in 1956 een wettelijke regeling voor kleuterscholen werd ingevoerd kwamen er meer leerlingen op de kleuterleidstersschool.
Zo’n eigentijds gebouw als aan de voormalige Staringlaan (nu Henri Dunantlaan) werd gezien als een verantwoorde investering. Het werd ontworpen door het Apeldoornse Architectenbureau Van den Beld en is een van de laatste ontwerpen van G.W. van den Beld (1883-1960) en werd voltooid door zijn zoon C.M.B. van den Beld (1918-1992). De bouwstijl van de kweekschool staat te boek als ‘poëtisch functionalisme’.
Door platte daken, zichtbare betonconstructie, stalen ramen en deuren en de ruime opzet met veel daglichttoetreding, typerend is ook het brede dakoverstek. Het werd geopend op 8 januari 1965.
Het ‘sgraffito’-kunstwerk aan de gevel van de gymzaal is ontworpen door de Apeldoornse kunstenares Gaby Bovelander (Den Haag 1931).
Deze voormalige kweekschool is een gemeentelijk monument en in 2012 ook door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als enige pand in Apeldoorn opgenomen in de topselectie van belangrijkste panden uit de wederopbouwperiode (1945-1965).
28 Christelijk Lyceum
Jachtlaan 108
Met dank aan het in 1919 opgerichte comité Vereniging voor Christelijk Middelbaar Onderwijs en met financiële hulp van de gemeente, werd op 3 september 1927 de eerste Christelijke H.B.S. opgericht.
In een oud schoolgebouw aan de Mariastraat kwamen twee eerste klassen en één tweede klas. De Apeldoornse architecten J.G. en P.K.
Mensink kregen in 1929 opdracht een groot nieuw schoolgebouw te ontwerpen aan de Jachtlaan, de opening was op 29 augustus 1930.
In de Tweede Wereldoorlog werd de school door bezetters gevorderd.
Op 7 oktober 1946 stortte een vliegtuig neer op de gymzaal. De vele slachtoffers werden begraven op de begraafplaats Soerenseweg. Ter nagedachtenis werd in de hal een tegeltableau met de namen van de slachtoffers aangebracht.
Tussen 1950 en 1954 werden door hetzelfde architectenbureau diverse uitbreidingen aan de school gerealiseerd. Deze bestonden uit zes extra lokalen, een rijwieloverkapping en een gymzaal met was- en kleedruimten.
In 1956 werd een gymnasium toegevoegd en de naam veranderde in Christelijk Lyceum. Al snel verdubbelde het aantal leerlingen en was wederom uitbreiding noodzakelijk. Dit gebeurde in 1960 door de Wageningse architect J. Wiedijk (1915-1992). Aan de achterzijde, grenzend aan de Vliegerlaan, werden drie grote vleugels geprojecteerd.
Het pand is een gemeentelijk monument.
29 Berg en Bosschool
Soerenseweg 105
Toen villawijk Berg en Bos eind jaren ’20 van de vorige eeuw eenmaal gestalte begon te krijgen, rees er al snel een probleem op de nabijgelegen basisscholen; School nr. 27 aan de Heuvellaan en School nr. 17 aan de Soerenseweg 70. Een aantal van 47 leerlingen in één klas was écht te veel en ruim boven de gemeentelijke norm van maximaal 39 leerlingen per klas.
Hoofdopzichter Dienst Gemeentewerken Jacob Hooijer kreeg opdracht om een nieuwe school te ontwerpen. Op 14 januari 1932 legde burge-meester Roosmale Nepveu de eerste steen en na de zomervakantie van dat jaar kon deze ‘School nr. 29’ in gebruik worden genomen.
In de oorlogsjaren moesten personeel en kinderen tijdelijk uitwijken naar de school aan de Soerenseweg 70, omdat het eigen schoolgebouw begin 1943 door de Duitsers werd gevorderd.
Sinds 1991 staat het gebouw op de lijst van gemeentelijke en sinds 2004 op de lijst van Rijksmonumenten.
De opening in 1932