Ten slotte is sprake van vier factoren van politiek-maatschappelijke aard die de vitaliteit van de vergunning verlening voor evene menten bedreigen.
Ten eerste hechten gemeenteraden, burgemeesters en colleges van burgemeester en wethouders er doorgaans veel belang aan om evene menten op hun grondgebied maximaal te faciliteren. Veiligheid wordt daarbij in algemene zin belangrijk gevonden, maar wordt niet snel geaccepteerd als argument om een evenement geen doorgang te
Samenvatting Lijst van afkortingen Beschouwing 2 Wat gebeurde in Haaksbergen? 1 Aanleiding en doelstelling 4 Kwetsbare kennis 6 Lessen uit het onderzoek 3 Gebrek aan alertheid 5 Conclusies 7 Aanbeveling
laten vinden. De dominante perceptie onder politici en bestuurders is dat evene menten goed zijn voor de naam van de gemeenten, de leefbaarheid en de lokale economie. Het belang dat wordt gehecht aan evene menten creëert een dynamiek waarin het moeilijk is om een vergunning te weigeren. Ambtenaren blijken hierdoor onwillekeurig te worden beïnvloed. Zij weten dat het hun niet in dank wordt afgenomen wanneer zij ‘moeilijk doen’ over een aanvraag en laten deze overweging een rol spelen in hun oordeel. Dit risico wordt zonder uitzondering herkend door alle behandelend ambtenaren die de Onderzoeksraad gesproken heeft. Zij wijzen er ook op dat de burgemeester de aangewezen figuur is om, vanuit zijn brede bestuurlijke ver ant woordelijk heid voor openbare veiligheid, tegenwicht te bieden aan deze tendens.
Ten tweede lijkt de ervaren afstand tussen het gemeentebestuur en de lokale bevolking een rol te spelen. In kleinere gemeenten is deze afstand doorgaans wat kleiner, waardoor de interactie tussen het bestuur en de bevolking meer wordt beïnvloed door persoonlijk vertrouwen. In Haaksbergen speelt dit nadrukkelijk. ‘Een man een man, een woord een woord’ is, zoals een van de gesprekspartners van de Onderzoeksraad het uitdrukte, een belangrijke waarde. De gemeente had vertrouwen in de organisator van Auto Motor- Sportief. De Onderzoeksraad acht het aannemelijk dat dit vertrouwen mede bepalend is geweest voor de haast achteloze wijze waarop de vergunning is verleend. Dit verschijnsel blijkt herkenbaar voor ambtenaren uit andere kleinere gemeenten. De Onderzoeksraad wil hiermee niet impliceren dat persoonlijk vertrouwen slecht is, of dat vergunning- verlening ‘ontmenselijkt’ zou moeten worden. Maar het is wel van belang dat de betrokken ambtenaren en bestuurders zich bewust zijn van de mogelijke risico’s die aan dit vertrouwen verbonden zijn en ervoor waken dat zij voldoende scherpte behouden. Ten derde maken steeds verder teruglopende budgetten het noodzakelijk om scherpe keuzes te maken waaraan de beschikbare middelen worden uitgegeven. Veel betrokkenen die de Onderzoeksraad gesproken heeft, geven aan dat gemeenteraden in deze context geneigd zijn prioriteit te geven aan zichtbare dossiers waarmee zij zich in politiek opzicht kunnen onderscheiden. Vaak gaat dit ten koste van de middelen voor beheerstaken (waaronder vergunning verlening vaak wordt geschaard), wat zich kan uiten in een suboptimale personele bezetting, beperkte gelegenheid tot scholing, gebrekkige ICT- voorzieningen en wat dies meer zij.
Ten vierde zien gemeenten zichzelf steeds meer als ‘dienstverlener’. Het uitgangspunt is hierbij dat de gemeente burgers en bedrijven zo goed en efficiënt mogelijk moet bedienen en hierbij zo min mogelijk last moet bezorgen. De opstelling van de gemeente Haaksbergen is illustratief. Die nam de aanvraag van de organisator van Auto Motor- Sportief in behandeling, ook al kwam die veel te laat binnen. Uit de gesprekken die de Onderzoeksraad voerde, bleek dat de behandelend ambtenaren veel oog hadden voor de redenen waarom de organisator de vergunning niet eerder kon aanvragen. Ze waren hem, mede vanwege het belang van het evenement en zijn goede naam, graag ter wille. De hierboven beschreven factoren versterken elkaar en dreigen zo de vitaliteit van de vergunning verlening te ondergraven. Al met al ontstaat over het verlenen van evene- menten vergunningen uit het onderzoek het beeld van een proces onder druk, dat op veel plaatsen het risico loopt om gemarginaliseerd te raken en te verworden tot een
Samenvatting Lijst van afkortingen Beschouwing 2 Wat gebeurde in Haaksbergen? 1 Aanleiding en doelstelling 4 Kwetsbare kennis 6 Lessen uit het onderzoek 3 Gebrek aan alertheid 5 Conclusies 7 Aanbeveling
administratieve handeling met weinig toegevoegde waarde voor de veiligheid van het evenement.
De druk om evene menten vooral door te laten gaan en zo min mogelijk last te bezorgen aan burgers en bedrijven, draagt eraan bij dat vergunning verlening verwordt tot administratieve handeling waarin niet kritisch getoetst wordt of de organisator de risico’s beheerst.
3�8 Conclusie
Alles overziende komt de Onderzoeksraad tot de volgende conclusie. In het proces van vergunning verlening ontbrak het aan alertheid op bestuurlijk, management- en uit- voerend niveau in de gemeentelijke organisatie van Haaksbergen. Bestuur en management onderkenden de vergunning verlening niet als een veiligheidskritisch proces, en zorgden niet voor een omgeving waarin deze taak goed kon worden uitgevoerd. Daardoor maakten zij de kwaliteit van uitvoering volledig afhankelijk van het functioneren van de betrokken ambtenaren, die er een te beperkte taakopvatting op nahielden en mede daardoor onzorgvuldig waren in de wijze waarop zij de aanvraag behandelden.
Samenvatting Lijst van afkortingen Beschouwing 2 Wat gebeurde in Haaksbergen? 1 Aanleiding en doelstelling 4 Kwetsbare kennis 6 Lessen uit het onderzoek 3 Gebrek aan alertheid 5 Conclusies 7 Aanbeveling
4 KWETSBARE KENNIS
4.1 Kennis bij vergunning verlening essentieel ... 54