5. Programmabegroting 2016
5.5 Pijler 5 Jeugdgezondheidszorg
JGZ is de preventieve gezondheidszorg die als basisvoorziening aan alle kinderen van 0-18 jaar en hun opvoeders wordt aangeboden. Het doel van JGZ is dat alle kinderen gezond en veilig opgroeien en de talenten van alle kinderen maximaal worden benut. Uitgangspunt is dat gekeken wordt naar wat kinderen nodig hebben om gezond op te groeien, zich aan te passen, zelfredzaam te zijn en deel te nemen aan de maatschappij en naar wat ouders nodig hebben om hun kind gezond op te voeden. In het basispakket JGZ staat beschreven welk pakket aan preventieve gezondheidzorg aan elk gezin en iedere jeugdige moet aangeboden krijgen. Om beter te kunnen aansluiten bij
wetenschappelijke inzichten en maatschappelijke ontwikkelingen, is het basispakket per 2015 geactualiseerd.
Belangrijke taken uit het basispakket JGZ zijn het vroegtijdig opsporen van specifieke stoornissen, het volgen van de ontwikkeling van de gezondheid van jeugdigen, het signaleren van mogelijke risico’s, het ramen van behoefte aan zorg, het geven van individuele voorlichting, advies, instructie en begeleiding en het zo nodig doorverwijzen en geleiden naar curatieve gezondheidszorg of jeugdhulp. De jeugdarts heeft hierin de bevoegdheid om rechtstreeks te verwijzen.
De belangrijkste wijzigingen in het basispakket met ingang van 2015 zijn:
- Het onderscheid tussen het uniforme (aangeboden aan alle jeugdigen) en het maatwerk deel (afgestemd op specifieke zorgbehoeften van jeugdigen alsmede op lokale of regionale demografische en epidemiologische gegevens) is vervallen.
- ‘Ziekteverzuim’ en ‘beleidsadvisering ‘ zijn als taak toegevoegd. Verder is opgenomen dat JGZ aan jongeren vanaf 14 jaar een aanbod doet (het zgn. pubercontactmoment).
- De leeftijdsgrens voor de doelgroep van JGZ is aangepast van 0-19 naar 0-18 jaar.
In het nieuwe basispakket is meer ruimte voor differentiatie en maatwerk, zodat met meer flexibiliteit nog betere zorg kan leveren en in samenhang met anderen. JGZ bepaalt daarin samen met de ouders en/of jeugdige hoe vaak en wanneer er contact is en in welke vorm (zoals face-to-face, telefonisch contact, e-consult, groepsconsult).
Concreet gaat het om de volgende taakvelden:
- Contacten die aan alle jeugdigen worden aangeboden, zowel op het basis-, voortgezet- en speciaal onderwijs.
- Aansluiten van JGZ aan het ondersteuningsnetwerk van het basis-, voortgezet- en speciaal onderwijs.
- Individuele preventieve activiteiten JGZ op indicatie.
- Lokale activiteiten
41
Taakveld: Contacten aangeboden aan leerlingen uit het basisonderwijs
Onderbouwing: JGZ biedt laagdrempelige, preventieve zorg aan alle kinderen en hun opvoeders met het oog het gezond en veilig opgroeien van alle kinderen en de talenten van alle kinderen maximaal te benutten.
Het landelijk professioneel kader uitvoering basispakket JGZ vertaalt elke regio naar de lokale/ regionale situatie.
Doel: Monitoren van de ontwikkeling van het kind in zijn leefomgeving en het vroegtijdig
signaleren van afwijkingen in de ontwikkeling en gezondheid (lichamelijk, psychisch, sociaal, cognitief, spraak-taal), het adviseren en het zo nodig inschakelen
van curatieve gezondheidszorg of jeugdhulp.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
Alle kinderen en hun ouders die in een schooljaar in groep 2 en 7 zitten krijgen een uitnodiging voor een preventief gezondheids-onderzoek. Wanneer er naar aanleiding van het contact behoefte is aan aanvullende informatie of andere hulp nodig is, wordt in overleg met de ouder waar gewenst met (para)medici, jeugdhulp of anderen contact gezocht.
§ Vooraf aan het contactmoment verzamelen van informatie bij ouders en leerkracht middels vragenlijst met daarin opgenomen gevalideerde screeningsinstrumenten.
§ Contactmoment uitgevoerd door assistent, verpleegkundige en/of arts.
§ Samen met ouder beoordelen of verdere actie nodig is en door wie.
§ Het geven van informatie en advies.
§ Bij niet verschijnen van kinderen, per
kind beoordeling of verdere actie nodig is. Bij kinderen in risicovolle omstandigheden onderneemt JGZ altijd actie. Bij andere kinderen wordt het initiatief bij ouders neergelegd.
§ Registratie van bevindingen en acties in digitaal dossier jeugdgezondheidszorg
§ Terugkoppeling naar school.
Groep 2
1. Aantal kinderen uitgenodigd voor onderzoek door JGZ:
7996 kinderen (100%) 2. Aantal kinderen in beeld bij
JGZ: 7196 kinderen (90%)
Groep 7
1. Aantal kinderen uitgenodigd voor onderzoek:
8179 kinderen (100%) 2. Aantal kinderen in beeld bij
JGZ:
7369 kinderen (90%)
42
Taakveld: Contacten aangeboden aan leerlingen van het voortgezet onderwijs
Onderbouwing: JGZ biedt laagdrempelige, preventieve zorg aan alle kinderen en hun opvoeders met het oog het gezond en veilig opgroeien van alle kinderen en de talenten van alle kinderen maximaal te benutten.
Het landelijk professioneel kader uitvoering basispakket JGZ vertaalt elke regio naar de lokale/ regionale situatie.
Doel: Monitoren van de ontwikkeling van het kind in zijn leefomgeving en het
vroegtijdig signaleren van afwijkingen in de ontwikkeling en gezondheid (lichamelijk, psychisch, sociaal, cognitief, spraak-taal), het adviseren en het zo nodig inschakelen van curatieve gezondheidszorg of jeugdhulp.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
Alle jongeren die in een
schooljaar in klas 2 zitten krijgen een uitnodiging voor een
preventief gezondheids-onderzoek.
Een deel van de jongeren in VMBO klas 3 en HAVO/VWO klas 4 krijgen een uitnodiging voor een gesprek. Wanneer er naar aanleiding van het contact behoefte is aan aanvullende informatie of andere hulp nodig is, wordt in overleg met de ouder waar gewenst met (para)medici, jeugdhulp of anderen contact gezocht.
Klas 2
§ Vooraf aan het contactmoment verzamelen van informatie bij jongere, ouders en mentor middels vragenlijst met daarin opgenomen gevalideerde
screenings-instrumenten.
§ Contactmoment met jongere uitgevoerd
door verpleegkundige (VMBO) of assistente, of verpleegkundige (HAVO/VWO).
VMBO klas 3 en HAVO/VWO klas 4
§ Alle leerlingen krijgen de gelegenheid om klassikaal een digitale vragenlijst in te vullen.
§ Op basis van de resultaten van de vragenlijst krijgt de leerling een persoonlijke digitale
§ Aantal kinderen in beeld bij JGZ:
8021 kinderen (90%)
VMBO klas3 en HAVO/VWO klas 4:
§ Aantal kinderen
uitgenodigd voor invullen vragenlijst
8654 kinderen (100%)
§ Aantal kinderen die vragenlijst
invult:
7789 kinderen (90%)
43
§ Met een deel van de leerlingen vindt een persoonlijk gesprek plaats met de
jeugdverpleegkundige of de jeugdarts.
§ Jongeren kunnen gebruik maken van de landelijke site jouwggd en de daaraan gekoppelde
chatfunctie.
§ De school krijgt jaarlijks een schoolprofiel.
Naar aanleiding van contact
§ Samen met jongere en ouder beoordelen of verdere actie nodig is en door wie.
§ Het geven van informatie en advies.
§ Bij niet verschijnen van jongere, per jongere beoordeling of verdere actie nodig is.
§ Bij jongeren in risicovolle
omstandigheden onderneemt JGZ altijd actie. Bij andere jongeren wordt het initiatief bij jongere en/of ouders neergelegd.
§ Registratie van bevindingen en acties in digitaal dossier jeugdgezondheidszorg
§ Terugkoppeling naar school
44
Taakveld: Contacten aangeboden aan leerlingen van het speciaal onderwijs
Onderbouwing: JGZ biedt laagdrempelige, preventieve zorg aan alle kinderen en hun opvoeders met het oog het gezond en veilig opgroeien van alle kinderen en de talenten van alle kinderen maximaal te benutten.
Het landelijk professioneel kader uitvoering basispakket JGZ vertaalt elke regio naar de lokale/ regionale situatie.
Doel: Monitoren van de ontwikkeling van het kind in zijn leefomgeving en het vroegtijdig signaleren van afwijkingen in de ontwikkeling en gezondheid (lichamelijk, psychisch, sociaal, cognitief, spraak-taal), het adviseren en het zo nodig inschakelen van curatieve gezondheidszorg of jeugdhulp.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
Alle kinderen en hun ouders krijgen op momenten die met de school zijn afgesproken een uitnodiging voor een preventief gezondheidsonderzoek.
Kinderen op het speciaal onderwijs krijgen tenminste evenveel contacten met JGZ aangeboden als op het basis- en voortgezet onderwijs.
Wanneer er naar aanleiding van het contact behoefte is aan aanvullende informatie of andere hulp nodig is, wordt in overleg met de ouder waar gewenst met (para)medici, jeugdhulp of anderen contact gezocht.
§ Vooraf aan het contactmoment
verzamelen van informatie bij jongere, ouders en mentor middels vragenlijst met daarin opgenomen gevalideerde screeningsinstrumenten.
§ Contactmoment uitgevoerd door assistent, arts. Kinderen worden vanaf
4 jaar tenminste 3x uitgenodigd voor een preventief gezondheidsonderzoek.
§ Samen met ouder beoordelen of verdere actie nodig is en door wie.
§ Het geven van informatie en advies.
§ Bij niet verschijnen van kind, per kind beoordeling of verdere actie nodig is.
Bij kind in risicovolle omstandigheden onderneemt JGZ altijd actie. Bij
andere kinderen wordt het initiatief bij ouders neergelegd.
§ Registratie van bevindingen en acties in digitaal dossier
jeugdgezondheidszorg.
§ Terugkoppeling naar school.
§ De kinderen worden conform vastgestelde beleid door arts op betreffende school
45
Taakveld: Individuele preventieve activiteiten JGZ op indicatie
Onderbouwing: JGZ biedt laagdrempelige, preventieve zorg aan alle kinderen en hun opvoeders met het oog het gezond en veilig opgroeien van alle kinderen en de talenten van alle kinderen maximaal te benutten.
Doel: Zorgen dat kind en ouders passende ondersteuning krijgen bij zorgen over de ontwikkeling, het gedrag of problemen met de opvoeding.
Als Jeugdgezondheidszorg alle kinderen in beeld hebben die in regio Zuidoost Brabant woonachtig zijn, ongeacht wie de zorg biedt. Dus ook de kinderen die in een instelling wonen of buiten de regio naar school gaan.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
Voor de uitvoering van het basispakket JGZ kan het nodig zijn een extra moment af te spreken in overleg met ouders/jongere. Het contact kan de vorm hebben van een huisbezoek, een telefonische afspraak, een extra bezoek aan JGZ enz. Inhoudelijk kan het gaan om extra
onderzoek, extra
ondersteuning gericht op het normaliseren, dan wel de ouders /jongere motiveren om hulp te accepteren. Het contact is gericht op een specifiek gezondheids-probleem, veiligheid van het kind, beoordelen of verdere actie nodig is en door wie:
- op aanvraag van derden, zoals school, maatschappelijk werk, huisarts.
- als vervolg op de overdracht van zorg door
jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar.
§ Als vervolg op een contactmoment in het basis-, voortgezet- of speciaal onderwijs in enkele gesprekken om te:
- Adviseren
- jongeren en ouders inzicht te geven in problematiek - het probleemoplossend
vermogen te vergroten en hen hierin te begeleiden en zo nodig te motiveren voor acceptatie van verdere hulp.
§ Aantal kinderen waarmee
§ JGZ naar aanleiding van verzoek van derden en wie de aanvrager is voor dergelijke onderzoeken, zoals: jongeren, ouders, JGZ 0-4 jaar, scholen, maatschappelijk werk,
jongerenwerk, huisartsen enz.
§ Aantal kinderen dat JGZ naar wie doorverwijst
§ Aantal meldingen in ‘Zorg voor Jeugd’
46
§ Inschakelen van lokale hulpverlening,
huisarts, eerstelijnspsycholoog, fysiotherapeut of verwijzing naar 2e lijn, zoals GGZ, specialisten in het ziekenhuis.
§ Actief volgen of kind daadwerkelijk bij de
hulpverlening aankomt en ook hulpverlening krijgt
(zorgcoördinatie).
§ Melding van zorgsignaal in verwijsindex (Zorg voor Jeugd)
In de begroting is per gemeente een beperkt aantal uren voor deze activiteiten opgenomen voor de jeugdarts en -verpleegkundige.
Aantal leerlingen op scholen:
Basisonderwijs: 65.144 Voortgezet onderwijs: 40.683 Speciaal onderwijs: 7.585
Aantal kinderen in de leeftijd van 4 tot18 jaar wonend in de regio Zuidoost-Brabant: 118.572
Percentage kinderen in beeld in de leeftijd van 4 tot en met 16 jaar wonend in Zuidoost-Brabant: 98%
47
Taakveld: Aansluiting JGZ op de ondersteunings- structuur van het basis-, voortgezet- en speciaal onderwijs
Onderbouwing: Het gezond en veilig opgroeien van kinderen is een belangrijke basisvoorwaarde voor het ontdekken en het optimaal benutten van het talent van ieder kind. Het afstemmen van eventuele ondersteuning van een kind en/of ouder is basisvoorwaarde, waarbij de behoefte van en de samenwerking met ouders het uitgangspunt is.
Leerkrachten hebben meestal een goed beeld van het kind en het gezin. Hun zorgen over een kind vormen belangrijke input voor de Jeugdgezondheidszorg. Samenwerking met leerkrachten en interne begeleiders of zorgcoördinatoren is daarom van
onschatbare waarde voor de uitvoering van de Jeugdgezondheidszorg. De JGZ heeft sociaal medische/verpleegkundige expertise over de gezondheid en de ontwikkeling van kinderen die voor het onderwijs en lokale partners van belang is.
Met ingang van 1/1/2015 vastgelegd in landelijk professioneel kader uitvoering basispakket JGZ.
Doel: Ondersteuning van de school in het uitvoeren van haar zorgtaken. Goede analyse van vraag of zorg over kind c.q. gezin en inschatting of een en ander behoort bij de natuurlijke variatie in de ontwikkeling van een kind of dat er reden is tot verdere actie. Eenduidige afspraken wie, wat, wanneer doet - één kind, één gezin, één plan.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
Participatie in
ondersteuningsnetwerk van de school/wijk door de jeugdverpleegkundige
De wijze waarop deze participatie wordt ingevuld kan per gemeente/school/wijk verschillen.
§ JGZ brengt analyse van de problematiek vanuit sociaal medische/verpleegkundige invalshoek in.
§ JGZ brengt relevante informatie uit het digitaal dossier jeugdgezondheidszorg in.
§ Registratie van acties in digitaal dossier Jeugdgezondheidszorg.
Aansluiting op
ondersteuningsstructuur van scholen/wijken in afstemming met onderwijs en gemeenten.
Dit kan per gemeente/school verschillen.
Aantal basisscholen: 263 Aantal scholen voor voortgezet onderwijs: 40 locaties
Aantal scholen voor speciaal onderwijs: 52
48
Taakveld: Lokale activiteiten
Onderbouwing: Jeugdgezondheidszorg werkt in wijk/ lokale teams, deze teams werken nauw samen met de lokale partners en sluit aan op de vragen en ontwikkelingen in de
wijken/gemeenten. Invulling vindt plaats in samenspraak met de sector gezondheidsbevordering van de GGD en de gemeente.
Doel: Inspelen op lokale/(sub)regionale situatie.
Wat houdt het in? Werkwijze Resultaat
§ Deelname aan overleggen op lokaal niveau. Dat kan variëren van bijeenkomsten in kader van de transformatie in het sociaal domein, een bijdrage van de jeugdarts in het kader van de samenwerking tussen lokale teams en huisartsen.
§ Beleidsadvisering aan de gemeente.
§ Het leveren van een bijdrage aan de realisatie van een programma binnen een uitvoeringsplan/project
aansluitend op het lokaal
gezondheidsbeleid, zoals ‘onwijs fit’ of terugbrengen van alcoholgebruik bij jongeren.
Het aantal beschikbare uren is afhankelijk van de gemeentegrootte.
Jeugdarts: van 57 tot 181 uur
Jeugdverpleegkundige: van 19 tot 86 uur
Werken in multidisciplinair team (intern samen met adviseur lokaal gezondheidsbeleid,
49