Pedagogische begeleidingsdienst

De PBD-GO! wil, vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor kwaliteit, onderwijsinstellingen bijstaan om het pedagogisch project van het GO! (PPGO!) te realiseren tot op het niveau van elke lerende. In het kwaliteitsvol onderwijs dat het GO!

vooropstelt, staan het bereiken van maximale leerwinst, de totale persoonlijkheidsontwikkeling, actief burgerschap en individueel welbevinden bij elke lerende centraal. De PBD-GO! stelt daarbij duurzame effecten voorop en kiest resoluut om participatief, duurzaam en emancipatorisch te werk te gaan. Met die visie op ondersteuning wil de PBD-GO!

onderwijsinstellingen beleidskrachtig laten ontwikkelen, zodat ze zelf de kwaliteit van hun werking kunnen analyseren, borgen en verbeteren.

Conform het decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs rapporteert de PBD-GO! jaarlijks in november met zijn jaarverslag aan de overheid over het voorbije schooljaar. Een beknopte versie vind je hier volgend.

Begeleidingsovereenkomsten

Bij de start van de begeleidingsperiode 2018-21 sloot de PBD-GO! begeleidingsovereenkomsten af met de scholengroepen, waarin ze samen het geheel van de wederzijds aangegane engagementen ter bijstand van de scholen, centra en internaten vastlegden. De overeenkomsten worden jaarlijks, zo ook in het schooljaar 2019-20, geëvalueerd en bijgestuurd. De ondersteuningsvragen inzake de (verplichte) opvolging van doorlichtingen worden ook telkens in deze overeenkomsten geïntegreerd.

Begeleidingsovereenkomsten vormen een stevige stap in een gedeeld streven naar doelgerichtheid en effectiviteit door het gezamenlijk formuleren van te behalen doelstellingen, resultaten en effecten. Ze bieden ook garanties voor een maximaal bereik van de ondersteuning door kleinere overgebleven blinde vlekken duidelijk aan de oppervlakte te brengen. Waar dat relevant is en op vraag van het onderwijsveld zelf organiseert en staat de PBD-GO! het onderwijskundig leiderschap op mesoniveau bij.

Ondersteuningsaanbod

Met zijn ondersteuningsaanbod speelt de PBD-GO! in op de noden en verwachtingen van scholen en scholengroepen en op inzichten van wetenschappelijke studies, reviews, peilingen en doorlichtingsverslagen. Inhoudelijk werden er drie focussen bepaald: curriculum, schoolbeleid en specifieke doelgroepen. De intensieve samenwerking tijdens de totstandkoming van het aanbod werd doorgetrokken naar de implementatiefase, met als inzet een proactieve, planmatige en beleidskrachtige aanpak die zich veruiterlijkt in een geïntegreerde trajectbenadering. De gedeelde doelgerichtheid en samenwerking binnen het net bewezen zich als succesfactoren in een effectieve pedagogische ondersteuning die de discussie over vraag of aanbod duurzaam overstijgt. Met het geheel van zijn ondersteuningsaanbod wist de PBD-GO! in het voorbije schooljaar dan ook een maximaal bereik binnen het net te realiseren.

Als we de gecapteerde ondersteuningsvragen voor het schooljaar 2019-20 analyseren, zien we een globale verhouding van 48% aanvragen dat binnen het trajectmatige aanbod werd opgenomen en 52% aanvragen dat als vraaggestuurde bijstand werd opgenomen. Deze laatste bijstand gebeurt in opvolging van doorlichtingen en vakbegeleiding ter ondersteuning van de modernisering secundair onderwijs.

Op deze ondersteuningsaanvragen volgden 883 volwaardige begeleidingstrajecten; 134 daarvan situeerden zich op een overkoepelend scholengroepniveau, verspreid over alle zesentwintig scholengroepen van het net. Onder meer via lerende netwerken werden telkens alle onder de scholengroep of scholengemeenschap ressorterende scholen bereikt. Dit zorgt niet

trajecten bereikte de PBD-GO! 603 individuele scholen en veertien internaten.

Als we vervolgens kijken naar alle trajecten die we kunnen relateren aan de door ons vooropgestelde focussen, zien we deze verhouding: 230 trajecten hebben betrekking op het curriculum, 177 op het schoolbeleid en vijftien op de specifieke doelgroepen.

Het flankerend professionaliseringsaanbod bestaat uit kortere initiatieven die enerzijds worden georganiseerd als vormingen waar individuele deelnemers op inschrijven en anderzijds als professionalisering op maat van een team op locatie bij de aanvrager. Dit aanbod werkt verrijkend ten opzichte van de focussen binnen de trajectbenadering. Het laat ook toe om een aantal vernieuwende thema’s te verkennen.

Het totale bereik van het flankerend aanbod bedroeg 617 professionaliseringen gespreid over 1.321 sessies van een dagdeel en een bereik van 11.541 deelnemers. Binnen deze professionalisering werd 77% georganiseerd met individuele inschrijving en 33% in team.

De PBD-GO! organiseert elk jaar opleidingen die het beleidsvoerend vermogen in het net moeten versterken. Voor 2019-20 leverde de opleiding (adjunct-)directeur negenennegentig laureaten af en de opleidingen tot coördinator leerlingenbegeleiding secundair onderwijs en zorgcoördinator basisonderwijs ruim honderdvijftig.

Interne kwaliteitszorg

Onder impuls van de visitatie van 2018 werd een werkgroep opgericht die zich boog over effecten, data en interne kwaliteitszorg. Dankzij een gedetailleerde verslaggeving genereerden de ondersteuningsprocessen van de PBD-GO! de nodige data om het bereik en de kwaliteit ervan te monitoren. Het ontbreken van tools om die data voldoende snel te analyseren en ontsluiten bemoeilijkte echter de aanwending ervan binnen de interne kwaliteitscyclus. De werkgroep zag goede voorbeelden van effectmeting en drukte de wens uit die uit te breiden naar de volledige ondersteuningspraktijk.

Op basis van de bevindingen van de werkgroep schreef de PBD-GO! tijdens het schooljaar 2019-20 de stappen uit om de dienst naar een hoger expertiseniveau te brengen. De huidige en toekomstige processen werden nauwkeuriger omschreven.

In functie daarvan werden de afspraken en tools voor de verslaggeving verder geoptimaliseerd om de kwaliteit van de gegenereerde data te verhogen. Een ontwerp van een analysetool en instrumentarium tot effectmeting werd ontwikkeld en ingevoerd. De pilootfase daarvan loopt in het huidige schooljaar om tot een operationeel systeem te komen voor de begeleidingsperiode 2021-24.

Ook tijdens het schooljaar 2019-20 werden concrete stappen gezet om van de cel kwaliteitszorg een integraal onderdeel van de dienst te maken. Er kwam een aanzet tot visie op interne kwaliteitszorg die volledig afgewerkt werd in het schooljaar 2020-21. De PBD-GO! anticipeerde ook op toekomstige verandering. De invoering van de GGG-proeven zijn voor het secundair onderwijs voorzien vanaf het schooljaar 2022-23. Voor het lager onderwijs zijn ze gepland vanaf het schooljaar 2024-25. De PBD-GO! startte al met het aanwervingsproces van een nieuwe collega die een cruciale rol zal spelen bij de implementatie van die proeven.