172 Het merendeel van de geïnterviewden geeft aan dat de NVvR een ‘echte’ beroepsvereniging is en goed in staat is om het geluid van de werkvloer voor het voetlicht te brengen. Er wordt door enkele respondenten echter getwijfeld of de NVvR ook in staat is om werkelijk een vuist te maken en ‘dingen voor elkaar te krijgen’. Die twijfel komt voort uit de constatering dat er in het bestuur minder dan voorheen sprake is van ‘bestuurs-senioriteit’. Bestuurlijke zwaargewichten zouden zich geen kandidaat stellen voor een positie in het bestuur van de NVvR omdat zij die bestuursfunctie niet kunnen verenigen met hun functie binnen de ZM of het OM. De vereiste kritische houding bij een bestuursfunctie bij de NVvR staat namelijk mogelijk op gespannen voet met de eigen functie.
173 Daarnaast wordt door geïnterviewden vanuit de Raad gesteld dat de Ledenraad van de NVvR niet per definitie een representatieve afspiegeling is van de leden van de NVvR. Een representatieve afspiegeling is belangrijk, zodat de leden zich herkennen in de koers van de NVvR. Dan kan de Raad ervan uitgaan dat deze koers een breed draagvlak heeft bij de leden. Op dit punt wordt de NVvR kortom niet altijd gezien als een goede vertegenwoordiger van de beroepsgroep.
174 De enquête onder de leden bevestigt dat de Ledenraad mogelijk een aandachtspunt is, aangezien de meerderheid van de respondenten niet weet of de Ledenraad de leden goed vertegenwoordigt. Kennelijk hebben zij onvoldoende zicht op de Ledenraad om deze positief of negatief te beoordelen (zie Figuur 16).
29
In dit manifest, dat is geschreven door enkele raadsheren van het gerechtshof Leeuwarden, wordt kritiek geuit op de productiedruk binnen de rechtspraak en op de rol die de Raad voor de rechtspraak en de gerechtsbesturen daarin spelen. Bron: http://www.rechtspraak.nl/Actualiteiten/Nieuws/Documents/Manifest.pdf.
Pagina 64 van 106 4. Functioneren als vertegenwoordiger van de beroepsgroep
Figuur 16. Vertegenwoordiging door de Ledenraad
4.9 Tussenconclusie
175 De NVvR stelt zich op als vertegenwoordiger van de beroepsgroep. Zij is in het algemeen goed in staat om de standpunten van de achterban te vertolken. De leden zijn gemiddeld genomen tevreden over de NVvR als vertolker van de stem van de professional, haar eigen rol in het krachtenveld van de rechtspraak, de wijze waarop zij haar overkoepelende rol vanuit OM en ZM benut en het optreden als gesprekspartner richting de politiek. De NVvR wordt echter nog niet in haar volle potentieel benut als aanspreekpunt voor de beroeps-groep. Door de Raad en het College wordt de NVvR slechts in beperkte mate als aanspreekpunt gebruikt. Het invullen van een brugpositie tussen het College en de Raad blijkt in de praktijk voor de NVvR onhaalbaar. Op het niveau van de magistraat lukt dit wel.
176 De afgelopen jaren is de NVvR meer en meer zichtbaar geworden in de media. Stakeholders zijn over het algemeen positief over de invulling die de NVvR daaraan geeft. Ook de leden beoordelen de onderwerpen en de wijze waarop de NVvR daarmee in de media komt positief. NVvR kan door haar kleine bureauorganisatie relatief snel reageren op de actualiteit. Desondanks geven de stakeholders aan dat de NVvR soms
momentum mist en te behoudend reageert, mede doordat zij eerst de achterban raadpleegt. De NVvR acht deze voorzichtigheid bij belangrijke onderwerpen echter noodzakelijk.
177 De NVvR levert waardevolle producten. Trema is als vakblad een belangrijk product van de NVvR. Het vakblad wordt positief gewaardeerd door de leden, maar is doordat deze op papier wordt uitgegeven ook een grote kostenpost. Zowel over de inhoudelijke invulling als de manier van uitgeven bestaan uiteenlopende wensen. Eenmalige producten van de NVvR zijn de afgelopen jaren onder andere de rechterscode en de leidraad nevenfuncties geweest. De leden zijn positief over de rol die de NVvR hier pakt in het opstellen van leidraden en een rechterscode, evenals het levend houden van de discussie over kernwaarden. Stakeholders zijn op dit punt wat kritischer en zien dubbeling met vergelijkbare initiatieven van de Raad.
178 Voor de NVvR voorziet het organiseren van bijeenkomsten in diverse behoeften: het bij elkaar brengen van leden, het faciliteren van de discussie tussen leden, het houden van voeling met de achterban en ook het bevorderen van het kennisniveau van de leden. De waarde van de bijeenkomsten wordt breed gedeeld. De helft van de leden bezoekt wel eens een bijeenkomst, en een ruime meerderheid geeft aan dat deze in een behoefte voorzien. Zowel de inhoud als de organisatie van de bijeenkomsten wordt door de leden positief
Pagina 65 van 106 4. Functioneren als vertegenwoordiger van de beroepsgroep
gewaardeerd. Afstemming met stakeholders is wel gewenst om te voorkomen dat vrijwel gelijktijdig gelijk-soortige bijeenkomsten worden georganiseerd.
179 De NVvR geeft aan zorgvuldig te zijn in het vaststellen van standpunten en peilt de mening van de beroepsgroep door middel van commissies, de Ledenraad, bijeenkomsten en polls. De leden kunnen zich gemiddeld genomen goed vinden in de standpunten. Kritische noten van stakeholders zijn dat de NVvR soms na peiling van de leden toch terug moet komen op eerder gemaakte afspraken, of verrast lijkt te worden door kritische geluiden in de achterban. De NVvR geeft aan dat dit slechts een enkel incident betreft.
180 De organisatiegraad van de achterban door de NVvR is relatief hoog. Van de rechters is driekwart lid en van de officieren van justitie de helft. Ruim een kwart van de leden geeft aan zichzelf als actief lid te beschouwen.
181 De Ledenraad is binnen de NVvR een punt van aandacht. Stakeholders geven aan twijfels te hebben bij de representativiteit van de Ledenraad. Desgevraagd geeft meer dan de helft van de leden aan niet te weten of de Ledenraad de leden goed vertegenwoordigt.
Pagina 66 van 106 5. Het geven van tijdig (on)gevraagd advies
5. Het geven van tijdig (on)gevraagd advies
182 In dit hoofdstuk staat de beoordeling centraal van de doeltreffendheid van de activiteiten die de NVvR ontplooit op het gebied van advisering. Hiermee beantwoorden we onderzoeksvraag 3 voor de rol die de NVvR heeft in het geven van advies. Net als in het vorige hoofdstuk is de beoordeling van doeltreffendheid gebaseerd op interviews met stakeholders, een enquête onder de leden van de NVvR en een ‘zelfevaluatie’ door de NVvR. Op basis hiervan wordt in dit hoofdstuk een beeld geschetst van de gepercipieerde doel-treffendheid van de NVvR.
183 Zoals in het toetsingskader is aangegeven (zie hoofdstuk 3) zijn op voorhand in de meeste gevallen geen normen geformuleerd, die aangeven in welke situatie er sprake is van doeltreffendheid. Volgens de
respondenten (NVvR en het ministerie) is dit onmogelijk omdat de NVvR weliswaar wordt geacht om bepaalde taken op zich te nemen, maar dat het bij haar onafhankelijke rol als beroepsvereniging past om daar naar eigen inzicht invulling aan te geven. In onderstaande paragrafen wordt in de meeste gevallen een
omschrijving gegeven van de wijze waarop de NVvR invulling geeft aan de benoemde indicatoren, en hoe dat (door stakeholders, leden en de NVvR zelf) wordt gewaardeerd.