232 De NVvR heeft zich de afgelopen jaren meermaals georiënteerd op haar doelstellingen en die uiteenlopende geformuleerd. De NVvR ziet in algemene zin een duidelijke relatie tussen haar eigen doelstellingen en activiteiten en de doelstellingen van de subsidie. In de praktijk dienen veel activiteiten meerdere doelstellingen (zowel gerelateerd aan de vakbond als aan de beroepsvereniging) en is een uitsplitsing van specifieke activiteiten naar specifieke doelstellingen niet altijd eenduidig te maken.
6.1.2 Vertegenwoordiging van de beroepsgroep
233 De NVvR stelt zich op als vertegenwoordiger van de beroepsgroep. Van de rechters in Nederland is bijna driekwart lid van de NVvR, van de officieren van justitie is dit ruim de helft. De leden en de stakeholders zijn over het algemeen positief over de invulling die de NVvR geeft aan deze rol, al zijn er op onderdelen ook kritische noten. Hieronder bespreken we aan de hand van de verschillende activiteiten van de NVvR kort de visie daarop van de leden en stakeholders, evenals de aandachtspunten die daaruit naar voren komen:
Pagina 80 van 106 6. Conclusies en discussiepunten voor de toekomst
a. Organiseren van bijeenkomsten voor leden. De bijeenkomsten voorzien in een behoefte bij de leden en worden zowel op inhoud als organisatie positief gewaardeerd. Afstemming met andere stakeholders over planning en invulling van bijeenkomsten is wel gewenst, om overlap te voorkomen;
b. Organiseren van interne discussie om standpunten te voeden. Leden kunnen zich in het algemeen vol-doende vinden in de standpunten die daaruit voortkomen. Een aandachtspunt hierbij is de Ledenraad. Stakeholders geven aan twijfels te hebben bij de representativiteit van de Ledenraad. Desgevraagd geeft meer dan de helft van de leden aan niet te weten of de Ledenraad de leden goed vertegen-woordigt;
c. Optredens in de media. De afgelopen jaren is de NVvR meer en meer zichtbaar geworden in de media. Zowel de onderwerpen waarop de NVvR naar buiten treedt, als de manier waarop dat gedaan wordt, worden gewaardeerd. De NVvR is hierin zorgvuldig en raadpleegt bij voorkeur eerst de achterban. Keerzijde van deze aanpak is dat de NVvR soms momentum lijkt te missen;
d. Uitgave van het vakblad Trema en producten als de rechterscode en de leidraad nevenfuncties, die stuk voor stuk worden gewaardeerd. Trema is een relatief grote kostenpost voor de NVvR. Over de inhoud en vorm van Trema bestaan uiteenlopende ideeën. Ten aanzien van de rechterscode wordt door stakeholders dubbeling gezien met een vergelijkbaar initiatief van de Raad voor alle medewerkers; de NVvR ziet dit echter niet als dubbeling;
e. Onderhouden van contacten met de politiek. De NVvR overlegt op periodieke basis met de vaste Kamercommissie en de Eerste Kamer. Daarnaast onderhoudt zij contact met diverse politici;
f. Afstemming met stakeholders. De NVvR onderhoudt contacten met haar stakeholders, maar wordt door de Raad (en in mindere mate het College) nog niet in haar volle potentieel benut als aanspreekpunt voor de beroepsgroep. Ook het op bestuurlijk niveau vervullen van een brugpositie tussen het College en de Raad blijkt in de praktijk voor de NVvR moeilijk te realiseren.
6.1.3 Advisering
234 Voor de NVvR is in de subsidiebrief een adviserende rol voorzien (zowel gevraagd als ongevraagd) met betrekking tot vier onderwerpen. Bij de adviserende rol van de NVvR is er in de uitvoering belangrijk verschil tussen enerzijds adviezen over wetgeving en anderzijds adviezen op het gebied van opleiding, werving en selectie, en onafhankelijkheid en ethiek. Op het gebied van wetgeving heeft de NVvR een formele adviesrol en worden schriftelijke adviezen op verzoek uitgebracht. Op de andere onderwerpen wordt de advies rol meer informeel ingevuld en kan dit zowel gevraagd als ongevraagd zijn. In de praktijk is de vorm van advisering hiermee meer divers en deels anders van aard dan uit de subsidiebrief blijkt.
235 De adviezen over wetgeving worden over het geheel genomen positief beoordeeld. De NVvR blijkt in staat de juiste expertise te kunnen betrekken om kwalitatief goede adviezen te leveren aan de Directie Wetgeving. Nagenoeg alle geïnterviewden geven aan dat de adviezen van de NVvR door bewindslieden goed worden gelezen, en daarmee potentieel impactvol zijn. Ook de leden zijn positief over de invulling van de wetgevingsadvisering. Naast de positieve geluiden zijn er ook kritiekpunten:
a. Er zit overlap tussen de adviezen van de NVvR en de Raad. In de praktijk blijkt dat de adviezen zelden fundamenteel van elkaar verschillen, daarnaast doen beide organisaties in hun adviezen zowel uit-spraken op organisatorische als inhoudelijke aspecten. Hierop zijn uiteenlopende visies. De Raad ziet soms onvoldoende toegevoegde waarde in adviezen van de NVvR, met name als deze op
Pagina 81 van 106 6. Conclusies en discussiepunten voor de toekomst
organisatorische aspecten in gaan. De NVvR is van mening dat de Raad in haar advies vooral de organisatorische aspecten dient te belichten en juist niet de inhoudelijke. Vanuit DW en DRB is echter geen behoefte aan een dergelijke taakscheiding;
b. Diverse geïnterviewden geven aan dat de adviezen verder aan kwaliteit kunnen winnen door meer aandacht te schenken aan maatschappelijke aspecten.
236 Op andere onderwerpen dan wetgeving is de adviserende rol van de NVvR uiteenlopend.
a. De NVvR heeft zich op het terrein van opleiding geprofileerd door een visie te ontwikkelen en door betrokkenheid bij het opzetten van het nieuwe opleidingshuis. Dit wordt door de stakeholders positief gewaardeerd;
b. Op het gebied van onafhankelijkheid en ethiek heeft de NVvR intern veel georganiseerd en producten ontwikkeld zoals de leidraad nevenfuncties en de rechterscode. Leden waarderen deze activiteiten positief. De NVvR treedt echter beperkt naar buiten op dit onderwerp;
c. De NVvR heeft, in tegenstelling tot wat in de subsidiebrief is aangegeven, in de praktijk nauwelijks een adviesrol met betrekking tot werving en selectie;
d. Innovatie in de rechtspraak komt als nieuw thema voor advisering naar voren, dat nog niet in de subsidiedoelen is verankerd. Door diverse stakeholders wordt gesignaleerd dat de NVvR bij uitstek de organisatie is die dit thema kan oppakken, maar dat zij dit nog in beperkte mate doet. De NVvR kan zich actiever profileren op het terrein van innovatie in de rechtspraak.
6.1.4 Tegemoetkoming aan functionele autoriteiten
237 Naast het ondersteunen van de rol van de NVvR als beroepsvereniging, is de subsidie ook bedoeld als tegemoetkoming aan functionele autoriteiten waarbij rechterlijke ambtenaren werkzaam zijn die werkzaam-heden verrichten ten behoeve van de NVvR. Dit betreft de zogenaamde ‘faciliteitenregeling’ waarbij de werk-gever gecompenseerd wordt voor het werk dat leden verrichten voor de NVvR in bijvoorbeeld bestuur of commissies. De NVvR is vrij om de omvang en invulling van deze regeling zelf te bepalen. De faciliteiten-regeling wordt sinds 2011 alleen nog gebruikt voor het bestuur, en niet meer voor commissieleden.
6.1.5 Subsidieverantwoording
238 De subsidie betreft de rol van de NVvR als beroepsvereniging. In de praktijk is het lastig een strikte scheiding te maken tussen activiteiten als beroepsvereniging en als vakbond. In de subsidieverantwoording wordt dan ook sinds 2011 gebruikgemaakt van een verdeelsleutel op basis waarvan subsidiabele kosten worden verantwoord. In de betreffende jaren zijn de subsidiabele kosten steeds hoger dan de subsidie. Er is derhalve geen sprake van onderuitputting van het budget.
239 De subsidieverantwoording door de NVvR in de vorm van jaarplannen en jaarverslagen wordt marginaal getoetst door het ministerie. Gezien het belang van de onafhankelijkheid van de NVvR is het ministerie ook terughoudend om te sturen op de NVvR.
Pagina 82 van 106 6. Conclusies en discussiepunten voor de toekomst