OVERIG VASTGOED*

Bron: Troostwijk Research, IPD, bewerking SVR

Beschrijving 2011 2012 2013

Beleggingsvolume Nederland (€/mln) 421,3 776,8 727,3

Beleggingsvolume Regio G-A (€/mln)- 2,8 2,3 13,5

Totaal rendement 6,1% 4,3% 3,9%

Direct rendement 6,4% 6,4% 6,5%

Indirect rendement -0,3% -2,0% -2,4%

1 _{TFGH Bank, Vastgoedbericht 2014, geraadpleegd op 14 mei 2014} / 2 _{Troostwijk Research (2014), Database Beleggingsmarkt, geraadpleegd op 14 mei 2014} / 3 _{Troostwijk Research (2014), Database Beleggingsmarkt, geraadpleegd op 14 mei}

2014 / 4 _{Vastgoedmarkt, ‘Problemen winkel- en kantorenmarkt blijvend’, geraadpleegd op 14 mei 2014 via www.vastgoedmarkt.nl} / 5 _{Troostwijk Research (2014), Ontwikkelingen beleggingsmarkt 2013, geraadpleegd op 14 mei 2014} / 6 _Ge-

meente Groningen, ‘Gemeente koopt pand op hoek Grote Markt-Poelestraat’, geraadpleegd op 14 mei 2014 via gemeente.groningen.nl / 7 _{Troostwijk Research (2014), Database Beleggingsmarkt, geraadpleegd op 14 mei 2014} / 8 _{ING (2014), ‘Het}

financieringsbeleid van Nederlandse particuliere vastgoedbeleggers in 2013’, geraadpleegd op 14 mei 2014 via www.ingcb.com / JLL (2014), ‘Capital Markets Outlook 2014’, geraadpleegd op 27 mei 2014 via www.jll.nl / 9 _{FGH Bank, Vastgoedbe-}

richt 2014, geraadpleegd op 14 mei 2014 / 10 _{DTZ, ‘Nederland Compleet 2014’, geraadpleegd op 15 mei 2014 via www.dtz.nl} / 11 _{IPD, ‘Real Estate Indices and Data’, geraadpleegd op 15 mei 2014 via www.ipd.com} / 12 _{FGH Bank, Vastgoedbericht}

2014, geraadpleegd op 14 mei 2014 / 13 _{FGH Bank, ‘Vastgoedbericht 2014’, geraadpleegd op 16 mei 2014} / 14 _{Troostwijk Research (2014), ‘Ontwikkelingen Beleggingsmarkt (2013)’, geraadpleegd op 16 mei 2014} / 15 _{Syntrus Achmea, ‘Outlook}

2014-2015 Beleggen in Vastgoed en Hypotheken’, geraadpleegd op 16 mei 2014 via www.achmeavastgoed.nl / 16 _{Syntrus Achmea, ‘Outlook 2014-2015 Beleggen in Vastgoed en Hypotheken’, geraadpleegd op 16 mei 2014 via www.achmeavast-}

goed.nl / 17 _{Dynamis, Het kantoor als meerwaarde voor je organisatie, geraadpleegd op 16 april 2014 via www.dynamis.nl} / 18 _{ING (2014), ‘Winkelgebied 2025, Vastgoedbelegger neemt heft in handen’, geraadpleegd op 27 mei 2014 via www.ing.}

nl / 19 _{Capital Value (2014), ‘De woning(beleggings)markt in beeld’, geraadpleegd op 27 mei 2014 via www.vastgoedmarkt.nl} / 20 _{ING (2014), ‘Winkelgebied 2025, Vastgoedbelegger neemt heft in handen’, geraadpleegd op 27 mei 2014 via www.}

ing.nl / 21 _{Troostwijk Research, ‘Factsheet Studentenwoningen, juni 2013’, geraadpleegd op 24 juni 2014} / 22 _{DVHN, Studio’s in kantoorkolos, geraadpleegd op 24 juni 2014 via www.dvhn.nl} /

---

7.5 VOORUITBLIK

Van de verschillende segmenten binnen de beleggingsmarkt is de verwachting dat het volume met name zal bestaan uit investeringen in woningen en kantoorruimte. Kanttekening hierbij is wel dat de investeringen in de kantorenmarkt naar verwachting met name gedaan worden in het Randstedelijke gebied en dan met name in zeer courante kantoren. Door het gebrek aan voldoende zeer courante kantoren zal in Regio Groningen-Assen het beleggingsvolume in kantoren mogelijk niet significant gaan stijgen in de komende jaren. Voor de winkelmarkt geldt eenzelfde problematiek, alleen ruimte in grootstedelijk gebied en op A-locaties is nog erg in trek18_{. Dergelijke ruimte is binnen Regio}

Groningen-Assen voornamelijk te vinden in de stad Groningen.

In de woningmarkt zal naar verwachting meer geïnvesteerd worden de komende jaren. Het indirecte rendement verbetert door stabiliserende en zelfs licht stijgende koopprijzen (zie ook het hoofdstuk Woningmarkt), maar wellicht belangrijker is het op termijn stijgende directe rendement door oplopende huurprijzen. Door een groeiende vraag naar huurwoningen en de inkomensaf- hankelijke huurverhoging is de verwachting onder beleggers en corporaties dat de stijging ook op de langere termijn nog door zal zetten19_.

Op de langere termijn zal de belegger die bereid is een actief be- leid te voeren degene zijn die het meeste rendement uit zijn vast- goed kan halen. Het sentiment onder beleggers is van oudsher een enigszins afwachtende houding, er wordt nog vrij weinig en vaak niet snel genoeg ingespeeld op trends of wensen van huurders/ gebruikers20_{. Dit is niet altijd volledig een belegger aan te rek-}

enen; door traditionele huurvormen kan het voor beleggers ook moeilijk zijn om te signaleren hoe bijvoorbeeld een winkelcentrum presteert. Inspelen op behoeften uit de markt is wat een actief beleid kenmerkt. Voor winkels kan zich dit uiten in het toepassen van omzethuur. In slechte tijden zal dit het directe rendement van een belegger aantasten, maar door het vasthouden aan inflexibele huurtarieven (of contracten) gebeurt dit mogelijk ook wanneer er leegstand ontstaat.

Een buitencategorie die met name voor de stad Groningen inter- essant kan zijn, is die van de studentenwoningen. Ondanks dat de groei van voltijdstudenten naar beneden is bijgesteld en het sociale leenstelsel zal worden ingevoerd zal er nog steeds krapte blijven bestaan op de markt voor studentenkamers21_{. Hierdoor}

liggen er voor beleggers kansen in het aankopen van leegstaande kantoorpanden om deze vervolgens om te zetten naar studenten- woningen. In de stad Groningen is al een aantal van dergelijke projecten ondernomen, onder andere aan de Damsport en Hofstede de Grootkade. In 2014 staat er bovendien nog een interessant project op stapel aan de Steenhouwerskade. Hier zal Vastgoed Groningen 318 studio’s realiseren in de voormalige kantoorkolos22_.

Door de afwaardering van kantoren is het mogelijk geworden om dergelijke plannen te realiseren en daarmee ook nog een aantrek- kelijk rendement te behalen.

Watertoren, Groningen

10e EDITIE - Vastgoedrapport 2014 Groningen | Assen » Maatschappelijk vastgoed » Pagina 75

Het belang van maatschappelijk vastgoed wordt steeds groter. Overheden en marktpartijen kijken door de toenemende bezuinigingen steeds kritischer naar de rol van het maatschappelijk vastgoed. De partijen overwegen of zij maatschappelijk vastgoed willen aanhouden of afstoten. Maar wat wordt er precies onder maatschappelijk vastgoed verstaan? Het internationale databankbedrijf Investment Property Databank (IPD), en in het bijzonder de IPD Benelux, hanteert als definitie dat alles wat in eigendom is van de gemeente, maatschappelijk vastgoed is. In dit hoofdstuk wordt uitgegaan van de definitie van de IPD Benelux.

In dit hoofdstuk worden als eerste de belangrijkste conclusies beschreven uit de Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2014. Tot slot wordt er kort ingegaan op de hoeveelheid maatschappelijk