Ouders en vertrouwenspersonen aan het woord

In totaal zijn negen vertrouwenspersonen geïnterviewd: acht (stief-)ouders en één mentor. De mentor heeft de jongvolwassene specifiek ondersteund bij het krijgen van een pas die noodzakelijk was om stage te lopen in de beveiliging tijdens haar opleiding tot beveiliger. Binnen deze opleiding, evenals bij stages en banen bij bijvoorbeeld de politie en marechaussee, wordt een screening van politiegegevens gedaan. De Halt 18+ afdoening heeft voor vertraging van toekenning van de pas gezorgd en de mentor bemiddelde in dit proces.

De ouders zijn allen ouder van een nog thuiswonende jongvolwassene. Zij zijn in verschillende mate betrokken geweest bij de Halt-afdoening. De helft van de ouders was betrokken bij het eerste gesprek van de jongvolwassene met de Halt-medewerker. Dit gebeurde op initiatief van de Halt-medewerker of op eigen initiatief. Een enkele ouder was bij verschillende gesprekken van hun zoon of dochter met de Halt-medewerker aanwezig. Tenslotte waren een aantal ouders enkel bij de leeropdrachten betrokken.

De ouders vinden het zonder uitzondering fijn om betrokken te zijn, onder meer omdat hun kind zich nog naar volwassenheid ontwikkelt en het onder-scheid tussen minder- en meerderjarigen arbitrair voelt. Een ouder stelt voor onderscheid te maken tussen thuiswonende en uitwonende jongvolwassenen:

‘Ik was hem kwijt, want we begeleiden hem wel echt. Hij mag nu 18 zijn maar dat is maar een getal. De ene is daarbij heel volwassen en de ander heeft meer tijd nodig. Ik kreeg hem niet meer te pakken, normaal als hij naar huis ging dan had ik wel even een berichtje dat hij in de trein zat. Dat zat me niet lekker, alsof ik dat voorvoelde. Ik had zijn twee goede vrienden al gebeld.

Niemand wist waar hij was. Op een gegeven moment belde mijn man dat het politiebureau had gebeld dat hij daar zat. Dat is wel schrikken. […] Ze hebben zich te houden hebben aan de wet, maar ik vind het lastig dat ouders niet gebeld worden. Ik vind het echt idioot dat wij niet [gelijk] gebeld werden want ik wist niet waar hij was. En dan ben je net drie of vier dagen 18. Was hij nog net 17 geweest, dan waren we wel gebeld.’

„Ouder

Gedurende het proces voorafgaand aan het Halt-traject, leven er bij ouders vaak zorgen. Ouders maken zich zorgen op het moment dat de jongvolwassene later thuis komt dan verwacht en ze via politie of de jongvolwassenen zelf (na verblijf op het politie bureau) worden geïnformeerd over het delict. Naast zorgen over de veiligheid van hun kind spelen bij ouders ook zorgen over de toekomst. Ze vragen zich af wat het delict betekent voor de jongvolwassene in het vinden van werk en zijn opgelucht als de jongvolwassene een Halt-afdoening krijgt.

Niet voor alle ouders lijkt duidelijk te zijn dat een Halt 18+ afdoening leidt tot een voorwaardelijk sepot en wordt opgenomen in de justitiële documentatie:

‘Ik was opgelucht dat hij, ondanks dat hij 18+ is, de kans kreeg om via Halt opdrachten te doen. Dat heb je altijd liever dan dat hij als meerderjarige gelijk een aantekening bij de politie krijgt. Dus daar was ik dan opgelucht over.’

„Ouder

Alle ouders vinden het belangrijk om het delict bespreekbaar te maken met hun kind. Een aantal ouders heeft aanvullende afspraken met hun kinderen gemaakt om recidive te proberen te voorkomen of geeft hen straf. Zo moest één meisje een aantal weken in het dorp bij haar moeder verblijven omdat ze dat saai vindt in vergelijking met de stad waar ze woonachtig is. Eén ouder geeft aan dat hij het prettig had gevonden als de Halt-medewerker praktische tips voor het omgaan met het pubergedrag van zijn zoon had meegegeven.

Ondersteuning van de ouder zou recidive ook tegen kunnen gaan.

Ouders ervaren de communicatie vanuit de Halt-medewerkers richting hen en de jongvolwassene als prettig. Een aantal ouders geeft aan het goed te vinden dat er aandacht is voor de gezinssituatie van de jongvolwassene en dat er wordt gevraagd of er aanvullende professionele hulpbehoefte is. Ook complimenteren sommige ouders de wijze waarop Halt-medewerkers door-vragen bij de jongvolwassenen.

Ouders geven aan met name de leeropdracht, excuusbrief en het herstelge-sprek te waarderen. Sommige ouders zien dat het delict en daarop volgende Halt-traject invloed heeft gehad op het gedrag van jongvolwassenen:

‘Dat hij beter zijn grenzen kent. Dat hij weet wat wel en niet kan. Bijvoorbeeld met drank nu. Hij heeft een auto en als hij naar feestjes gaat, gaat hij op de fiets. Hij gaat niet met de auto. Dan vraagt hij mij of ik hem de volgende dag naar zijn auto wil brengen.’

„Ouder

3.3. Conclusie

In dit hoofdstuk stond de vraag centraal hoe de jongvolwassenen en hun ouders (of vertrouwenspersoon) het Halt-traject hebben ervaren en of zij verbeter-punten zien.

Uit de gesprekken met de jongvolwassenen komt naar voren dat de aanhou-ding, het verblijf in de cel en angst om het niet kunnen krijgen van een VOG de voornaamste redenen vormen om niet nogmaals een delict te willen plegen. De Halt 18+ afdoening heeft geen afschrikwekkend effect maar wordt door jong-volwassenen gewaardeerd en gezien als tweede kans, met name omdat zij, ten onrechte, veronderstellen dat een positief afgeronde Halt 18+ straf niet wordt opgenomen in justitiële documentatie. Ook komt uit de gesprekken naar voren dat eventuele doorverwijzingen door Halt, bijvoorbeeld naar verslavingszorg, op prijs wordt gesteld.

De gesprekken met jongvolwassenen en ouders dragen een aantal verbeter-punten voor Halt 18+ aan, zoals het verbeteren van de leeropdrachten, aandacht voor hulpbehoeften en de aansluiting van werkopdrachten bij de hulpbehoefte, en het betrekken van vertrouwenspersonen.

Jongvolwassenen met een opleiding op WO, HBO en soms ook MBO4 niveau vinden de leeropdrachten makkelijk en kinderachtig. Ook sluiten de leerop-drachten niet altijd goed aan op de levensfase waar de jongvolwassenen zich in bevinden. Jongvolwassenen raden aan om de leeropdrachten aan te passen zodat zij enerzijds van een hoger niveau zijn en anderzijds beter aansluiten bij de situatie van jongvolwassenen, die soms al zelfstandig wonen of dit binnen-kort zullen gaan doen.

Een leeropdracht gericht op de VOG wordt, ook in zijn huidige vorm, wel gewaardeerd door jongvolwassenen. De VOG-opdracht geeft hen nieuwe infor-matie en inzicht in de gevolgen van strafbaar gedrag. Het is echter opvallend dat een aantal jongvolwassenen, ook na het uitvoeren van deze leeropdracht, in de veronderstelling verkeert dat een positief afgeronde Halt 18+ straf niet wordt opgenomen in justitiële documentatie. De leeropdracht over VOG dient voor de doelgroep van Halt 18+, die te maken krijgt met een voorwaardelijk sepot, dus kritisch onder de loep genomen te worden.

Zowel ouders als jongvolwassenen waarderen dat de excuusbrief aan een ouder in plaats van aan een direct benadeelde gericht kan worden als de omstan-digheden daar om vragen. Dergelijk maatwerk wordt ook gewaardeerd bij de werkopdracht. Bijvoorbeeld wanneer een werkopdracht gecombineerd kan worden met een hulpvraag; door een werkopdracht uit te voeren in een buurt-centrum waar een jongvolwassene met een beperkt sociaal netwerk later nog eens aan kan kloppen voor ondersteuning.

Halt-medewerkers hebben niet altijd de behoefte aan professionele hulpver-lening besproken met de jongvolwassenen. Hoewel lang niet alle jongvolwas-senen daadwerkelijk behoefte aan professionele hulp hebben, is het van belang om hier altijd naar te vragen om jongvolwassenen die daar behoefte aan hebben door te kunnen verwijzen naar zorg gericht op het oplossen van problemen met onder meer verslaving, schulden of depressieve gevoelens.

Jongvolwassenen waarderen het als de optie geboden wordt om een zelf gekozen vertrouwenspersoon bij de Halt-afdoening te betrekken. Deze vertrou-wenspersoon hoeft niet per definitie een ouder te zijn en moet ook niet verplicht gesteld worden. Ouders van thuiswonende jongvolwassenen geven overwe-gend aan dat zij graag op de hoogte zouden worden gehouden van een Halt-traject omdat het onderscheid tussen 18- en 18+ arbitrair wordt gevonden.