Oranjewoud

3.4.5 Oranjewoud

Het risicobeheersingbeleid van Oranjewoud maakt een onderscheid tussen de onderdelen van de Oranjewoud Groep. De onderdelen van de Oranjewoud Groep houden zich bezig met advies- en ingenieursdiensten door Oranjewoud/Antea Group enerzijds en met constructie- en realisatie activiteiten door de Strukton Groep anderzijds (Oranjewoud Jaarverslag 2013, p. 25). Dit onderscheid komt de leesbaarheid van de risicoparagraaf van Oranjewoud niet ten goede, want hoe de risico’s uiteindelijk een impact hebben op de groep als geheel wordt niet benoemd. Daarnaast is het jaarverslag in enkele jaren een zoekplaatje, aangezien in eerdere onderdelen van het jaarverslag al wat wordt vermeld over het risicobeheersingbeleid, terwijl hier niets over wordt vermeld in de risicoparagraaf zelf. Oranjewoud kan op dat gebied een voorbeeld nemen aan de jaarverslagen van Ballast Nedam, waar in de tekst wordt verwezen naar een verdere toelichting in een ander deel van het jaarverslag.

Wel rapporteert Oranjewoud ten opzichte van de andere ondernemingen verhoudingsgewijs meer ondernemingspecifieke risicofactoren (tabel 3). Ook neemt dit aantal gedurende de jaren toe, waardoor investeerders in de loop van de jaren meer relevante risico-informatie via de risicoparagraaf krijgen. Maar een blik op tabel 4 laat zien dat Oranjewoud het hoogste percentage heeft van risicofactoren waar de mate van impact hetzelfde blijft gedurende de jaren. Daarnaast treedt er ook weinig verandering op binnen de risicoparagraaf door de jaren heen, aangezien de vergelijkingsscore in tabel 6 een gemiddelde waarde laat zien van 0,71. Dus de inhoud van de risicoparagraaf komt gedurende de jaren voor 71% overeen met eerdere jaren. Onderstaand in voorbeeld 4 is een passage opgenomen uit het risicobeheersingbeleid uit de risicoparagraaf. Hier is te lezen dat per onderwerp de informatievoorziening gering is. Daarbij is te zien dat de opgenomen tekst uit 2013 in zijn geheel overeenkomt met de tekst uit 2012. Dit is in lijn met de hiervoor genoemde hoge vergelijkingsscore. Deze summiere informatievoorziening is van toepassing in ieder jaar, waardoor getwijfeld kan worden aan de mate waarin investeerders door middel van informatie uit de risicoparagraaf in hun informatiebehoefte worden voorzien.

Oranjewoud: Voorbeeld 1

Swaps

De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en inflatieswaps om de rente- en inflatierisico's uit hoofde van concernen projectfinancieringen af te dekken.

Gevoeligheid van resultaten

Overheden of bedrijven die zich namens die overheden in de markt begeven zijn een belangrijke groep opdrachtgevers voor Oranjewoud N.V. Het beleid van deze opdrachtgevers en de daaraan gekoppelde budgetten die beschikbaar zijn voor infrastructuur en milieu zijn een belangrijke randvoorwaarde voor het functioneren van de bedrijven binnen de Groep. In diverse landen waarin de Groep actief is, worden overheden geconfronteerd met een bezuinigingsopgave. De uitkomst van die bezuinigingen is niet te voorspellen.

Joint ventures

Het opzetten van joint ventures met diverse partners op operationeel en financieel terrein wordt zowel intern als extern begeleid door specialisten. In de dagelijkse werkzaamheden worden de financiële en projectmatige activiteiten en resultaten besproken met het management van die eenheid waartoe de joint venture behoort en voorts ook met de financiële en juridische medewerkers van Antea Group, Strukton Groep en Oranjewoud N.V.

IT

Om projecten te kunnen uitvoeren, is de continuïteit van de IT-infrastructuur van zeer groot belang. Deze 'ruggengraat van de onderneming' wordt gewaarborgd door de mate van compliance met de noodzakelijke standaarden te laten beoordelen door externe partijen (via audits).

Veiligheid

Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatieverlies of dat activiteiten worden uitgevoerd in strijd met regels en wetgeving. Alle werknemers hebben toegang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeid en Milieu (KAM). De KAM-systemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties. Preventie heeft binnen de Oranjewoud Groep de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaamheden, analyse van bijna-ongevallen en toolbox-meetings moeten dit risico minimaliseren.

Swaps

De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en inflatieswaps om de rente- en inflatierisico's uit hoofde van concernen projectfinancieringen af te dekken.

Gevoeligheid van resultaten

Overheden of bedrijven die zich namens die overheden in de markt begeven zijn een belangrijke groep opdrachtgevers voor Oranjewoud N.V. Het beleid van deze opdrachtgevers en de daaraan gekoppelde budgetten die beschikbaar zijn voor infrastructuur en milieu zijn een belangrijke randvoorwaarde voor het functioneren van de bedrijven binnen de Groep. In diverse landen waarin de Groep actief is, worden overheden geconfronteerd met een bezuinigingsopgave. De uitkomst van die bezuinigingen is niet te voorspellen.

Joint ventures

Het opzetten van joint ventures met diverse partners op operationeel en financieel terrein wordt zowel intern als extern begeleid door specialisten. In de dagelijkse werkzaamheden worden de financiële en projectmatige activiteiten en resultaten besproken met het management van die eenheid waartoe de joint venture behoort en voorts ook met de financiële en juridische medewerkers van Antea Group, Strukton Groep en Oranjewoud N.V.

IT

Om projecten te kunnen uitvoeren, is de continuïteit van de IT-infrastructuur van zeer groot belang. Deze 'ruggengraat van de onderneming' wordt gewaarborgd door de mate van compliance met de noodzakelijke standaarden te laten beoordelen door externe partijen (via audits).

Veiligheid

Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatieverlies of dat activiteiten worden uitgevoerd in strijd met regels en wetgeving. Alle werknemers hebben toegang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeid en Milieu (KAM). De KAM-systemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties. Preventie heeft binnen de Oranjewoud Groep de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaamheden, analyse van bijna-ongevallen en toolbox-meetings moeten dit risico minimaliseren.

Bron: Oranjewoud Jaarverslag 2012, p. 29 en Oranjewoud Jaarverslag 2013, p. 28.

Aangezien Strukton, naast de ondernemingen Ballast Nedam, John Laing en Strabag, onderdeel uitmaakt van het bouwconsortium dat verantwoordelijk is voor het A15 project is het interessant om in te zien of in tegenstelling bij Ballast Nedam de lezer hier wel op voorhand via informatie vanuit de risicoparagraaf is geïnformeerd over mogelijke verregaande problemen rond het A15 project. Strukton is een van de dochterondernemingen van Oranjewoud. Hier wordt in 2013 wel uitspraak gedaan over de mogelijke impact die de problemen rond het project A15 kan hebben en welke acties Oranjewoud heeft genomen naar aanleiding hiervan. In onderstaand voorbeeld 2 staat opgenomen wat Oranjewoud in 2013 rapporteert over het project A15. Dit voorbeeld staat in schril contrast met wat bij Ballast Nedam over het project weergegeven wordt. Daarnaast wordt het project A15 15 maal benoemd in het jaarverslag van Oranjewoud, met de helft van het

aantal pagina’s van het jaarverslag van Ballast Nedam waaruit het jaarverslag van Oranjewoud bestaat. Geconcludeerd kan worden dat de investeerder of belanghebbende na het lezen van de risicoparagraaf van Grontmij een beter beeld zal hebben dan bij Ballast Nedam over de impact van mogelijke problemen.

Oranjewoud: Voorbeeld 2

Voor het segment Civiele infrastructuur werd 2013 gekenmerkt door forse tegenvallers in enkele projecten. Er is een bedrag van € 40 miljoen voor projectvoorzieningen geboekt. Het meest opvallende project betreft Maasvlakte Vaanplein- A15. Dit project wordt in samenwerking met Ballast Nedam en het Oostenrijkse Strabag uitgevoerd. De opdrachtgever is Rijkswaterstaat (RWS). Door een zeer ingewikkelde stakeholders problematiek moet het consortium rekening houden met de wensen en eisen van diverse stakeholders die geen contractpartij zijn. In de praktijk leidt dit tot een langere doorlooptijd van het project (gebrek aan coördinatie ten aanzien van het beslissingstraject aan de zijde van de opdrachtgever) of stakeholders die tegenstrijdige eisen stellen aan ontwerp en uitvoering. Het consortium overlegt al enige tijd met RWS over deze problematiek. De uitkomst moet zijn dat "de vervuiler betaalt", dus de partij die kosten veroorzaakt moet deze dragen of vergoeden. Bij het opmaken van de jaarrekening 2013 is er nog onvoldoende zicht op afronding van deze discussie met RWS. Hoewel het consortium volledig in haar recht staat om kosten vergoed te krijgen voor wijzigingen opgedragen door RWS of andere stakeholders (en tevens de kosten van de daaruit voortvloeiende verlenging van de doorlooptijd van het project) heeft de Raad van Bestuur besloten om een prudente positie in te nemen ten aanzien van het resultaat van dit project ultimo 2013. Dit betekent dat er ten laste van het resultaat 2013 een voorziening is genomen van € 35 miljoen.

Bron: Oranjewoud Jaarverslag 2013, p 10.

In voorbeeld 3 is opgenomen wat Oranjewoud publiceert in de risicoparagraaf van 2014 over de problematiek rond het A15 project en de verdere afhandeling van dit project. Hier is te lezen dat Oranjewoud op deze projecten in 2013 en 2014 verliezen heeft geleden en dat Oranjewoud een deel van het belang van Ballast Nedam in het project overneemt ter beperking van het kredietrisico voor Ballast Nedam. Aangezien Ballast Nedam mede door dit project continuïteitsproblemen heeft gekregen, is het aannemelijk dat Oranjewoud meer risico’s loopt bij het A15 project in de toekomst gezien het nu grotere belang van Oranjewoud in het project. Hier wordt alleen geen uitspraak gedaan, terwijl investeerders zich af kunnen vragen of Oranjewoud nu ook mogelijk continuïteitsproblemen in de toekomst kan krijgen.

Oranjewoud: Voorbeeld 3

Uitvoering en ontwerp

Strukton voert veelal op projectmatige basis werk uit voor derden. De complexiteit en omvang van de werken – en daarmee ook de orderomvang – kunnen aanzienlijk variëren. In lijn met de strategie van de onderneming dingen bedrijfsonderdelen regelmatig mee naar complexe projecten, waarbij naast uitvoeringsrisico's ook ontwerprisico's een rol spelen. Al naar gelang de contractvorm kunnen door verkeerde inschattingen verliezen en negatieve kasstromen optreden. Daarom hecht Strukton grote waarde aan het structureel toepassen van procedures, zowel tijdens de verwervingsfase als tijdens de uitvoeringsfase. Bij ontwerp (en uitvoering) van meer complexe en omvangrijke projecten worden second opinions door derden uitgevoerd. Strukton heeft over de boekjaren 2013 en 2014 op een aantal grote projecten, waaronder de A15 Maasvlakte-Vaanplein, afwaarderingen gedaan, onder meer als gevolg van discussies met Rijkswaterstaat over onduidelijkheid van de oorzaken en toerekening van meerwerk.

Kredietrisico

In een aantal projecten werkt Strukton samen met Ballast Nedam. Gedurende al langere tijd was er onduidelijkheid over de continuïteit van Ballast Nedam. Ter beperking van het kredietrisico op Ballast Nedam is op 28 april 2015 een intentieovereenkomst gesloten met Ballast Nedam. Eén van de doelstellingen van deze overeenkomst is het zo veel als mogelijk beperken van het kredietrisico op Ballast Nedam. Voor details van deze overeenkomst wordt verwezen naar de beschrijving van de gebeurtenissen na balansdatum in het directieverslag en in toelichting 26, waar het door Strukton Groep van Ballast Nedam te ontvangen bedrag is opgenomen voor het vergroten van het economisch belang in de projecten A2 en A15 door Strukton.

Bron: Oranjewoud Jaarverslag 2014, p 15,29