4.7.1
Inleiding
Zantedeschia aethiopica, de grootbloemige witte wortelstok-Zantedeschia, wordt in Nederland hoofdzakelijk in de kas geteeld voor de bloemproductie. Planten in augustus/september geeft bloei van december tot en met mei waarbij de meeste bloemen in maart tot en met mei komen. De prijs voor de bloemen is dan het laagst.
In teelttechnisch onderzoek “Broeierij bijzondere bolgewassen” (project 330296) is gekeken of de kastemperatuur en teeltduur van invloed is op de bloemproductie. Daarbij is gekeken naar het tijdstip van de bloei en de aantallen. Uiteindelijk gaat het niet om de hoogste bloemproductie maar om de hoogste opbrengst-kosten verhouding. In dit onderzoek is uitgaande van de resultaten van het teelttechnische onderzoek gezocht naar de optimale kastemperatuur.
4.7.2
Materiaal en methode
De bloemproductie over het jaar verschilt aanzienlijk bij de verschillende kastemperaturen. Bij een minimale kastemperatuur van 8°C start de productie rond week 9 met een sterke piek in de maanden april en mei. Bij een kastemperatuur van 14°C is productie bijna het hele jaar mogelijk. De productie neemt duidelijk toe vanaf februari met een piek in april en mei. Bij een kastemperatuur van 20°C heeft de productie een lichte piek in november. De piek in april en mei is duidelijk lager dan bij 14°C en 8°C en de productie blijft dan doorgaan gedurende het hele jaar.
In het eerste jaar van het onderzoek is het gewas van week 26 tot en met week 29 uit productie geweest en in het tweede jaar in week 28 en 29. Alleen de resultaten van 2-jarige en 3-jarige planten zijn gebruikt. De 3-jarige planten gaven in het tweede jaar duidelijk meer productie dan de twee jarige planten.
Op weekbasis zijn de productiecijfers van de seizoenen 1999/2000 en 2000/’01 gekoppeld aan de gemiddelde verkoopprijzen van de Nederlandse Zantedeschia aethiopica volgens de VBN (figuur 4.7:1).
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 0 10 20 30 40 50
Week
Verkoopprijs
1999 2000 2001 Gem.PrijsFiguur 4.7:1 Verkoopprijzen van de Nederlandse Zantedeschia aethiopica (VBN).
Vervolgens is het gasverbruik gerelateerd aan de stooktemperatuur voor een kas. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd.
Gekozen is voor een eenvoudige kas met een omvang van 5000 m2 bestaande uit 18 kappen van 4 m breed en 70 m lengte en een goothoogte van 4 m. De ketel heeft een capaciteit van 900 kW met een rendement van 95 %. Er is geen condensor. Overige uitgangspunten ten behoeve van berekening
gasverbruik: beschutting 50 %, geen WKK, geen schermen, geen isolatie, geen belichting, gevelverwarming 100 m, leeftijd kas 10 jaar, aantal buizen net 1: 2 * 51, aantal buizen net 2: 4 * 51, minimum
buistemperatuur dag/nacht: 40°C, geen CO2.
De gasprijs is gebaseerd op de gasprijsberekening zoals vermeld staan op www.tuinbouw.nl. Dit geeft een geschatte tuinbouw gasprijs voor het eerste kwartaal van 2002. Met het gasverbruik en de daarbij
behorende prijs zijn de stookkosten berekend zoals vermeld in onderstaande tabel. Bij de berekening van de stookkosten is rekening gehouden met de regulerende energiebelasting (REB) en de brandstofbelasting (BSB). Bij de laagste temperatuur zijn de hogere kosten vanwege een lagere capaciteit, doorberekend.
Tabel 4.7:1 Berekende stookkosten bij Temp. Gas verbruik Kosten per m2 (°C) (m3/m2 per jaar) (€ ct) 7 33,7 557 9 37,9 602 11 43,5 691 13 51,4 816 15 61,5 976 17 73,5 1167 19 87,2 1384 21 102,6 1629 23 119,5 1897
4.7.3
Resultaten
De prijsontwikkeling van Zanthedeschia aethiopica laat grote schommelingen zien. Van week 8 tot en met week 22 zijn de prijzen laag (€ 0,35 – € 0,75). Na week 22 stijgen de prijzen tot een piek tussen week 30 en 38 (€ 2 -€ 2,5). Bij 8°C ligt de piekproductie in de periode met de laagste prijzen. De productie bij 14°C en met name bij 20°C is meer verdeeld over het jaar en dus ook in periodes waar de prijs hoog is. De optimale opbrengst ligt bij een kastemperatuur van 17°C. De stookkosten nemen echter steeds sneller toe naarmate de temperatuur stijgt.
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 0 5 10 15 20 25 30 temperatuur totale kosten/opbrengst Opbrengst Stookkosten
0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 6 8 10 12 14 16 18 20 22 Kastemperatuur Saldo per m2
saldi jaar1 saldi jaar2
Figuur 4.7:3 Relatie tussen saldo en kastemperatuur
De relatie saldo (opbrengsten min kosten) is in figuur4.7:3 weergegeven. Het optimum is te vinden bij 14°C. Wanneer de stookkosten per m2 lager uitvallen dan in deze situatie, zal de optimale temperatuur boven de 14°C liggen. Bijvoorbeeld: een kas heeft meer energie besparende maatregelen, groter oppervlak, meer beschutting, lager gasprijs.
Bij hogere stookkosten per m2 ligt de optimale kastemperatuur onder de 14°C. Bijvoorbeeld: een kleiner kas oppervlak, oudere kas, hogere gasprijs.
Deze verschuiving is niet groot, bij een reductie van de stookkosten met 10% is het optimum van 14°C naar 14,2°C verschoven. Bij een stijging van de stookkosten met 10% daalt het optimum naar 13,7°C.
Hoewel het aantal bloemen per m2 uit de twee testjaren duidelijk verschillen, blijft het temperatuursoptimum exact gelijk.
De variatie in het totaal aantal bloemen per m2 bij de verschillende temperaturen is gering, het verschil in saldo ontstaat vooral door prijs en stookkosten. Naarmate de temperatuur toeneemt kan een groter deel van de bloemen verkocht worden tegen hogere prijzen. De optimale temperatuur in deze kas is 14°C. Ook bij veranderende stookkosten blijft het optimum rond de 14°C liggen.
4.7.4
Discussie en conclusie
Een kastemperatuur van 14°C leverde het meeste geld op. Hoewel de bloemproductie bij 8°C even groot was, leverden die bloemen in april en mei minder op. Zelfs de lagere stookkosten bij 8°C ten opzichte van 14°C konden dit niet goedmaken. Bij 20°C werden minder bloemen geproduceerd, maar die brachten wel meer geld op (vooral in november en december). Vanwege de hogere stookkosten was het saldo toch lager
dan bij 14°C.
4.7.5
Producten
Bloeispreiding Zantedeschia aethiopica moeilijk. Bloembollencultuur 113(2002)12.