3.13.1
Inleiding
In de regel wordt in lelies zeker tot half september gespoten tegen vuur. Daarmee zou volgens telers de groei van de bollen zo lang mogelijk doorgaan. Een aantasting door vuur in lelie leidt tot vervroegde afsterving van het gewas, wat weer kan leiden tot opbrengstderving. Dit tijdstip van vervroegde afsterving verschilt per cultivar, per locatie en per jaar.
Driejarig onderzoek van PPO Sector Bloembollen wijst echter uit dat het in veel gevallen geen zin heeft het gewas zo lang mogelijk groen te houden (project 330292; Gewasgroei lelie). Hiervan is in het artikel ‘Eerder stoppen met vuurbestrijding is mogelijk.’ gerapporteerd. Daarmee vervalt de noodzaak om zo lang met vuurbestrijding door te gaan. Omdat aan de vuurbestrijding ook kosten met zich meebrengt was de vraag wat uitgespaard kan worden door eerder te stoppen met de vuurbestrijding.
3.13.1
Materiaal en methode
Het eerder genoemde onderzoek naar vuurbestrijding is gedaan op drie locaties, PPO De Noord, PPO Lisse en ROL (Vledder). Daarin zijn de effecten van vuurbestrijding op een aantal cultivars vergeleken.
Het effect van het eerder stoppen met de vuurbestrijding op de bolgroei verschilde per cultivar, per jaar en per locatie. De laatste twee hadden voornamelijk te maken met de weersomstandigheden. Op basis van de resultaten kan aangegeven worden wanneer gemiddeld gestopt kan worden met vuurbestrijding. Dit gemiddelde verschilt afhankelijk van de gevoeligheid van de cultivar(groep).
Simplon
In de redelijk gevoelige Oriental ‘Simplon’ werd gemiddeld genomen geen opbrengstverhoging meer gehaald als na half augustus nog werd doorgespoten. In een normaal vuurjaar valt voor Simplon de laatste zinvolle vuurbespuiting dus half augustus. Bij zomers met hoge vuurdruk of als het waarschuwingssysteem na half augustus nog vuurdruk voorspelt, kan overwogen worden om wat langer en uiterlijk tot half
september door te gaan met de vuurbestrijding.
In de proeven was er in 2001 in Lisse geen verschil in opbrengst wanneer half juni was gestopt met spuiten of pas half september. In Vledder moest in datzelfde jaar tot en met half augustus tegen vuur worden gespoten om geen opbrengstderving te krijgen.
In 2002 was er in Lisse geen opbrengstderving als half juli gestopt werd met vuurbestrijding, maar in Vledder moest tot half september worden gespoten.
Vivaldi
In de zeer gevoelige Aziaat ‘Vivaldi’ blijkt de laatste zinvolle bespuiting tegen vuur gemiddeld rond half juli te liggen. Ook voor Vivaldi geldt dat afhankelijk van de weersomstandigheden half juli overwogen kan worden om door te gaan met de vuurbestrijding tot half augustus.
In de proeven was er in 2000 in Lisse geen opbrengstderving als de laatste bespuiting tegen vuur half juli werd uitgevoerd. 2001 was een nat jaar met een hoge infectiekans in augustus en september, waardoor langer met vuurbestrijding moest worden doorgegaan om opbrengstderving te voorkomen (in Lisse tot en met half september). In 2002 kon, zowel in Lisse als in Vledder, half juli worden gestopt met vuurbestrijding zonder opbrengstderving.
Snow Queen
In de gevoelige Longiflorum ‘Snow Queen’ valt de laatste zinvolle bespuiting tegen vuur gemiddeld genomen half augustus. Doorgaan met de vuurbestrijding heeft geen zin meer, omdat daarna ook bij ongunstige weersomstandigheden geen nut van bespuitingen meer werd vastgesteld.
In 2000 en 2001 was er, zowel in Lisse als in Vledder, geen opbrengstderving als de laatste bespuiting tegen vuur half augustus werd uitgevoerd. In 2002 kon in Lisse zelfs al half juli met de gewasbespuiting worden gestopt.
Siberia en Woodriff’s Memory
In 2001 werd op Proefbedrijf De Noord totaal geen vervroegde aantasting door vuur gezien in Siberia en Woodriff’s Memory. Een bespuiting tegen vuur was dus niet zinvol. In datzelfde jaar waren in Siberia in Lisse 6 bespuitingen tot half juli tegen vuur voldoende om geen opbrengstderving te krijgen als bij doorspuiten tot half september.
Tabel 13.13.1: Tijdstip waarop in een normaal vuurjaar gestopt kan worden met vuurbestrijding zonder derving van opbrengst.
Cultivar stoppen met vuurbestrijding
Star Gazer geen vuurbestrijding Woodriff’s Memory Geen vuurbestrijding
Siberia half juli
Simplon half augustus
Vivaldi half juli
Snow Queen half augustus
Kosten vuurbestrijding
Op basis van de adviezen uit de Gewasbeschermingsgids en van de teeltspecialisten van PPO is bepaald wat er gebruikt wordt aan middelen voor vuurbestrijding. Uit BEA zijn daar de prijzen voor de middelen bij gezocht. Daarnaast wordt gerekend op een gemiddelde arbeidstijd van een half uur per hectare voor een bespuiting. Kosten voor één arbeidsuur €20. Verder is gekeken naar de jaarkosten voor een spuit en deze zijn gedeeld door het aantal bespuitingen per jaar, om de kosten per bespuiting uit te bepalen. Deze zijn echter niet direct te besparen. De levensduur van de spuit zal waarschijnlijk wel toenemen en mogelijk de onderhoudskosten afnemen. Deze besparing geven dus een indicatie voor besparing op de langere termijn.
3.13.2
Resultaten
Onderstaande tabel geeft de directe kostenbesparing wanneer een teler eerder ophoudt met de vuurbestrijding.
Tabel 3.13.1: Kostenbesparing bij eerder stoppen met vuurbestrijding in € per hectare per jaar.
Frequentie vuurbestrijding Elke week Eens per twee weken
stoppen halverwege: stoppen halverwege:
Standaard Juni Juli Aug. Géén Juni Juli Aug.
Gewasbeschermingsmiddel 2100 1200 800 400 2100 1200 800 400
Directe arbeid bespuitingen 200 120 80 40 100 60 40 20
Totaal 2300 1320 880 440 2200 1260 840 420
(Machine) 1000 600 400 200 500 300 200 100
Simplon
Bij Simplon kan zonder risico in een normaal vuurjaar half augustus gestopt worden met de vuurbestrijding. Dit houdt een directe kostenbesparing in van ruim €400 per hectare per jaar.
Vivaldi
Bij Vivaldi kan in een normaal vuur jaar half juli gestopt worden met de vuurbestrijding. Dan is er géén risico op opbrengstderving en wordt ruim €800 op directe kosten per hectare per jaar bespaard.
Snow Queen
Bij Snow Queen kan zowel in een normaal vuur jaar als in een slecht vuurjaar half augustus gestopt worden met de vuurbestrijding zonder extra risico op opbrengstderving. Dit bespaart ruim €400 per hectare per
jaar op de directe kosten. Siberia en Woodriff’s Memory
Bij Siberia en Woodriff’s Memory is in ieder geval ruim €400 op directe kosten voor vuurbestrijding per hectare per jaar te besparen. Dit kan in een gunstig jaar zelfs oplopen tot €2300 op directe kosten per hectare per jaar.
Niet gevoelige cultivars
Bij niet gevoelige cultivars zoals bijvoorbeeld Star Gazer kan €2300 op directe kosten per hectare per jaar bespaard worden. Hier wordt géén effect van vuurbestrijding gevonden en deze kan dan ook volledig achterwege gelaten worden.
3.13.3
Conclusie
Afhankelijk van de gevoeligheid van de cultivar kan op de directe kosten tot €2300 bespaard worden zonder dat de opbrengst vermindert. Daarnaast kan de teler overwegen nog eerder te stoppen met de vuurbestrijding, de opbrengstderving zal dan lager moeten zijn dan de besparing op de vuurbestrijding. Naast de directe economische besparing is er uiteraard ook een grote winst voor het milieu te behalen.
3.13.4
Producten
Artikel: ‘Eerder stoppen met vuurbestrijding’ In voorbereiding