Inleiding
De gemeente Hoogezand-Sappemeer heeft ongeveer 670 hectare openbare ruimte in beheer en onderhoud.
Daarin vinden veel activiteiten plaats zoals wonen, werken en recreëren-. Daarvoor zijn veel zogenaamde kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, kunstwerken (hiermee worden bruggen en viaducten bedoeld), groen, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van deze kapitaalgoederen en het onderhoud ervan bepalen het
voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten.
Beleidsplannen
Voor de instandhouding van kapitaalgoederen werken we in Hoogezand-Sappemeer met de systematiek van beleidsplannen, operationele programma’s en onderhoudsbegrotingen. Daarnaast kennen we als hulpmiddel beheersystemen, waarin alle gegevens en rekenmodellen verwerkt zijn. In de beleidsplannen leggen we het beleid en voor sommige beleidsplannen ook het meerjarig onderhoudsprogramma en de daarbij benodigde financiële middelen vast. In de (tweejaarlijkse) operationele programma’s staan de vervangingsmaatregelen (groot onderhoud). In deze programma’s staan de maatregelen van één à twee jaar beschreven. Bij tweejaarlijkse programma’s delen we de maatregelen gedeeltelijk naar begrotingsjaar in, voor de nodige flexibiliteit, om grotere werken te kunnen realiseren en om de voorbereidingskosten te drukken. Uitvoering van deze onderdelen loopt vaak over de jaarwisseling heen. In de begroting houden we rekening met een gemiddelde financiële jaarlast. Voor de financiering van de ‘riolering’ werken we met een egalisatievoorziening. Het budget voor de speelvoorzieningen kan dienen voor onderhoud, inspectie en/of vervanging, afhankelijk van de wensen en inzet van de wijkbewoners.
Beheersystemen
Voor de kapitaalgoederen wegbeheer, rioolbeheer, groenbeheer, kunstwerkenbeheer (bruggen en dergelijke) en gebouwenbeheer werken we met beheersystemen.
Wegen
De gemeente heeft ruim 207 hectare verharding in beheer, bestaande uit circa 1.037.000 meter open verharding (klinkers, tegels), 1.012.000 meter gesloten verharding (asfalt, beton) en 22.500 meter onverharde oppervlakte (puin, zand). Voor het wegbeheer werken we met visuele inspecties, kwalificaties en richtlijnen uit de eigen kwaliteitscatalogus, de BOR-meetlat. Tweejaarlijks maken we op basis hiervan een vervangingsprogramma.
Naast de technische prioriteit speelt de gebruikswaarde een rol bij de keuze.
Het reguliere onderhoud is opgenomen in de onderhoudsbegroting, vervanging niet. Het bedrag in de begroting is afgeleid van onderhoudsbedragen per meter verharding en de te onderhouden oppervlakte. Dit bedrag varieert met het te onderhouden gebied. Het feitelijk onderhoud geschiedt vrijwel geheel door derden.
De gladheidbestrijding voeren we jaarlijks uit op basis van het vastgestelde beleid. Op basis daarvan stellen we jaarlijks het ‘gladheiduitvoeringsplan’ vast. In dit plan houden we rekening met jaarlijkse wijzigingen.
‘Kunstwerken’ (in de zin van infrastructurele objecten)
De gemeente heeft 79 ‘kunstwerken’ (van kleine houten bruggetjes tot grote bruggen zoals de Zwedenbrug en viaducten) in eigendom en onderhoud. Hiervan zijn er dertien beweegbaar voor het scheepvaartverkeer. Er is in de begroting geen geld uitgetrokken voor groot onderhoud en vervanging. Als een kunstwerk aan vervanging of groot onderhoud toe is wordt hier apart over geadviseerd. Er is een overzicht gemaakt wanneer welke
investeringen verwacht worden.
Bermen en sloten
In de gemeente onderhouden we 219 km bermen (78 hectare) en 112 km sloten en kanaalwallen. Dat wordt onder meer door de BWRI gedaan. Als er binnenkort groot onderhoud moet komen dan wordt hier apart over geadviseerd.
Openbare verlichting
In de gemeente Hoogezand-Sappemeer zijn ongeveer 9.000 lichtpunten aanwezig. In het beleidsplan openbare verlichting beschreven we de gewenste kwaliteit en namen we ramingen op om de openbare verlichting op het
Beschoeiingen
Naast eigenaar van de lichte beschoeiingen in vijvers en dergelijke is de gemeente ook
eigenaar van zware beschoeiingen langs scheepvaartkanalen zoals het Winschoterdiep en het Kieldiep. Vanuit het Waterschap moet de gemeente haar kaden op specifieke locaties verplicht ophogen. Er is geen geld beschikbaar voor het beheer, onderhoud en vervanging, zoals beschreven in de oplegger van de kerntakendiscussie.
Openbaar groen
In de gemeente is circa 443 hectare groen in beheer. Dit bestaat uit:
121 hectare intensief te onderhouden groen 214 hectare extensief te onderhouden groen 79 hectare extensief groen (bermen en maaipaden) 9 hectare onverharde paden en strand
20 hectare sportvelden 20.300 (solitaire) bomen
In het Integraal Beheerplan Openbare Ruimte 2014–2017 staan de kaders voor het onderhoud van het openbare gebied.
Speelvoorzieningen
In de gemeente Hoogezand-Sappemeer zijn 124 speelvoorzieningen met in totaal 605 speeltoestellen, inclusief de speelvoorzieningen op de openbaar toegankelijke schoolterreinen. Eind 2013 stelden we het
speelvoorzieningenbeleid vast. Dit beleid speelt in op bewonersparticipatie. Bewoners overleggen met de gemeente over inspectie, onderhoud en vervanging, en hoe ze eventueel werkzaamheden hiervan kunnen overnemen.
Riolering, water, gemeentelijke watertaken
De gemeente Hoogezand-Sappemeer heeft 218 kilometer vrijverval riolering, 43 kilometer persleiding en 196 installaties (waaronder riool/poldergemalen en bergbezinkbassins) in beheer. De gemeente heeft 26 hectare water in eigendom. Door de overdracht van circa 164.000 m2 aan Stedelijk Water is een groot deel sinds 2014 in beheer en onderhoud bij het Waterschap. Het “Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) Hoogezand-Sappemeer” beschrijft de drie zorgplichten en de watervisie onder één noemer. Zowel de rioleringstaken als de wettelijke watertaken zijn hier ondergebracht. De bijbehorende werkzaamheden bekostigen we uit de
voorziening. Voor de bekostiging van de maatregelen stemde de raad in met de invoering van de brede rioolheffing.
In 2015 zijn we begonnen met de clustersamenwerking in de waterketen, om de stijging van de kosten voor riolering, zuivering en drinkwater te verlagen, om tot een betere kwaliteit van dienstverlening te komen en om de kwetsbaarheid van organisaties te verminderen.
Voorziening risico’s beheerprogramma’s
De beheersplannen zijn gebaseerd op dagelijks beheer en onderhoud. We houden geen rekening met calamiteiten en bijzondere omstandigheden, zoals bijvoorbeeld storm en vervangingen, daar wordt incidenteel op gereageerd en gerapporteerd.
Gebouwenbeheer
Het totale bruto vloeroppervlak van de gemeentelijke gebouwen is ongeveer 80.000 meter. Voor het onderhoud aan de gebouwen gebruiken we een planmatig geautomatiseerd onderhoudssysteem, waarmee we de kosten van regulier en groot onderhoud per gebouw kunnen berekenen. Die kosten nemen we op in de
meerjarenonderhoudsbegroting zodat er inzicht ontstaat in de reserveringen die nodig zijn om het vastgoed in goede staat te houden.
Alle gemeentelijke gebouwen met bijbehorende contracten en overige informatie zijn volledig in kaart gebracht (WOZ-waarden, boekwaarden, huuropbrengsten, leegstand enzovoorts). Dat leverde een overzicht op dat laat zien hoeveel strategisch goed we hebben, hoeveel maatschappelijk vastgoed, wat het percentage wijkcentra is ten opzichte van de bevolking en dergelijke. Ook hebben we nu een helder beeld van de baten en lasten van dit vastgoed.
Sinds 1 januari 2010 beheert de gemeente Hoogezand-Sappemeer de gebouwen van de gemeente Slochteren. De kosten van onderhoud en ver- of nieuwbouw blijven voor rekening va de gemeente die eigenaar is van het gebouw. De kosten van de uren verrekenen we op basis van een nulmeting.
Via een managementcontract zijn wederzijdse afspraken vastgelegd. Sinds 1 april 2014 beheert de gemeente Hoogezand-Sappemeer ook de gebouwen van de gemeente Menterwolde, ook op basis van een
managementcontract, vergelijkbaar met de overeenkomst met Slochteren.
Financieel overzicht kapitaalgoederen (excl. loonkosten, overhead en kapitaallasten)
Onderdeel Begroting 2017
(in €)
Begr. 2017 na wijz. (in €)
Rekening 2017 (in €)
Verschil (in €)
Openbare verlichting 289.800 289.800 289.800 0
Vekeersveiligheid 89.448 89.448 89.448 0
Wegen 648.911 648.911 648.913 -2
Kunstwerken 284.050 284.050 284.052 -2
Water 67.195 84.195 84.866 -671
Groen 1.498.171 1.498.171 1.498.172 -1
Speelplaatsen 58.813 58.813 58.812 1
Riolering 673.400 673.400 673.400 0
Gebouwen 1.002.855 1.021.605 1.017.494 4.111
Totaal 4.612.643 4.648.393 4.644.957 3.436