Jeugd - Gemeente Hoogezand-Sappemeer Jaarstukken 2017

Dit programma richt zich op het versterken van het pedagogisch klimaat in onze gemeente, en het verbeteren van de zorg voor kinderen en de ondersteuning van gezinnen en medeopvoeders. Hiermee geven wij vorm aan de opdracht die voortvloeit uit de Jeugdwet en de Wet publieke gezondheid. Dit programma is een voorzetting van het beleid zoals we dat voor het jaar 2016 hebben geformuleerd. In dit hoofdstuk staan geen nieuwe

ontwikkelingen. De reden daarvoor is dat wij binnen het sociaal domein samenwerken met de gemeenten Menterwolde en Slochteren. Elke gemeente kent een eigen wijze van toelichting op de begroting. Voor het sociale domein hebben we een gezamenlijke paragraaf, paragraaf IX Sociaal domein. De nieuwe ontwik kelingen hebben we daarom in deze paragraaf opgenomen.

Tot het programma behoren de productgroepen:

• Basisvoorzieningen jeugd

• Basisondersteuning jeugd (waaronder (Jeugd)gezondheidszorg)

• Individuele ondersteuning jeugd

• Uitvoeringskosten Beleidsnota’s en verordeningen

• Visie op participatie ‘Burgers in de Benen’ (2012)

• Regionaal Kompas 2014-2017 Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg en OGGz centrumgemeente Groningen

• Kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2015-2018

• OGGz regiovisie Hoogezand-Sappemeer en Slochteren (2011)

• Verordening participatie schoolgaande kinderen 2012

• Coalitieakkoord verbindend, praktisch en bevlogen 2014-2018

• Beleidsplan Zorg voor Jeugd 2014-2017

• Jaarplan Sociaal Domein 2016

• Verordening Jeugdhulp 2015 en nadere regels 2016

• Regionaal Transitie Arrangement Jeugd 2015-2017

Productgroepen

Basisvoorzieningen jeugd

Wat wilden we bereiken?

1. We bieden jongeren een podium om vanuit hun leefwereld een stem te hebben binnen het

jongerenbeleid. Het jongerenbeleid geven we vorm met jongeren in plaats van voor jongeren. We maken gebruik van de eigen kracht van jongeren om de eigen verantwoordelijkheid en de eigen regie te stimuleren en

ondersteunen hen waar nodig.

Criterium: Bijdragen jongeren aan het gemeentelijk beleid en samenleving.

Wat hebben we bereikt?

1. De jongerenparticipatiegroep heeft een visie ontwikkeld voor het jongerencentrum. Het jongerencentrum wordt een talentontwikkelplek gericht op toekomstperspectief met een breed cultureel activiteitenaanbod. Ook kunnen jongeren hier terecht met vragen, problemen en ideeën. Het jongerencentrum wordt in januari 2018 heropend.

2. De jongerenpartcipatiegroep heeft de gemeente geadviseerd over een laagdrempelige klachtenprocedure voor jongeren en de aanpak van sexting. De gemeente gaat in het jaar 2018 verder in gesprek met de jongeren over hun adviezen.

3. Er was ruimte voor ontmoeting tussen jongeren in het jongerencentrum en in de wijken. De jongeren zijn daarbij door het jongerenwerk ondersteund bij het vinden van een zinvolle vrijetijdsbesteding.

3. Jongeren met vragen en problemen worden door het jongerenwerk actief verwezen naar de casemanagers Jeugd van het sociaal team. Met 25 jongeren vindt nauwe afstemming plaats tussen het jongerenwerk en de sociale teams.

4. Jongeren zijn voorgelicht over onderwerpen als alcohol, drugs, seksualiteit, relaties en weerbaarheid.

Dit maakt dat zij bewustere keuzes kunnen maken.

5. Hinderlijke jongerengroepen zijn aangepakt Wat wilden we daarvoor doen?

1. Podium voor jongeren binnen jongerenbeleid:

1.1 Jeugdparticipatie:

We ondersteunen initiatieven van jongeren, gerund door jongeren, ondersteund door professionals en een breed netwerk, voor informatie en advies, om kennis en ideeën te delen, voor talentontwikkeling en om andere jongeren te ontmoeten. Wisselende groepen jongeren geven input voor het jeugdbeleid

1.2 Jeugd en Jongerenwerk:

Wij zetten jongerenwerk in voor:

• Het stimuleren en ondersteunen ontmoetingsactiviteiten, centraal en in de wijken.

• Het vinden en begeleiden van individuele jongeren met vragen en problemen.

• Het activeren van persoonlijke talenten, stimuleren van participatie en aandacht voor de toekomstoriëntatie.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

1.1 Jeugdparticipatie:

De jongerenparticipatiegroep heeft informatie verzameld op vindplaatsen als scholen en jongeren in de gemeenten uitgenodigd via vragenlijsten en interviews en om mee te denken met het gemeentelijke beleid.

1.2 Jeugd en jongerenwerk

• In het jongerencentrum Baaz was ruimte voor ontmoeting tussen jongeren. Ook in de wijken heeft het jongerenwerk ontmoetingsactiviteiten gefaciliteerd mede met inzet van de jongerenbus.

• Het jongerenwerk heeft jongeren die extra ondersteuning nodig hebben verwezen naar de casemanagers Jeugd van de sociale teams.

• Het jongerenwerk heeft jongeren ondersteund bij de organisatie van activiteiten zoals het jongerendebat, de week van de liefde en de drugssmokkeltocht. De activiteiten worden door jongeren voor jongeren georganiseerd. De voor jongeren aansprekende activiteiten hebben een educatief karakter.

• Het jongerenwerk heeft 2 hinderlijke jeugdgroepen aangepakt door samen met de jongeren te zoeken naar een goede vrijetijdsbesteding.

Basisondersteuning jeugd

Wat wilden we bereiken?

1. We willen voorkomen dat vraagstukken problemen worden. Opvoed- en opgroeivraagstukken worden vroegtijdig gesignaleerd en aangepakt. We willen een versterking van het opvoedklimaat.

2. De eigen kracht en verantwoordelijkheid van het gezin en de sociale omgeving staat centraal bij de individuele hulp en de vormgeving van de jeugdzorg. We willen de ondersteuning in de directe omgeving van de ouders en jeugdigen organiseren.

3. Voor ouders en jeugdigen is de toegang naar ondersteuning laagdrempelig in de wijk aanwezig via het sociale team. De sociale teams beschikken over geregistreerde jeugdhulpverleners die werken volgend de landelijke richtlijnen. Vanuit de basisondersteuning krijgen kinderen en gezinnen ondersteuning en zorg op maat.

Daarbij houdt het gezin zo veel mogelijk zelf de regie. We gaan uit van één gezin, één plan, één regisseur.

4. Met het CJG voor informatie en advies en daarin de jeugdgezondheidszorg voorkomen we dat kleine vraagstukken uitgroeien tot ernstige problemen.

5. Participatie: Het jeugdhulpaanbod en de werkwijze sluiten aan bij de behoefte van jeugdigen, ouders en medeopvoeders.

Wat hebben we bereikt?

We hebben meer dan 96% van de jonge kinderen in beeld. We signaleren opvoed- en

opgroeivraagstukken en bespreken dat met de ouderen en zorgen zo nodig voor doorgeleiding. We hebben een aanbod preventieve activiteiten die gericht zijn op specifieke vragen en problemen in onze gemeente. Jonge gezinnen zijn ondersteund waardoor lichte problemen niet zwaar zijn geworden. We versterken de ‘voorkant’

door ketensamenwerking tussen JGZ, peuterspeelzaalwerk / Kinderopvang, onderwijs en specialistische opvoed en opvoedondersteuning. Hiermee hebben we een begin gemaakt met de ontwikkeling van de positieve

opvoedomgeving en de beweging naar de voorkant.

2. Zie 1.

3. De toegang naar jeugdhulp is verder geprofessionaliseerd. Jeugdigen worden zonder

werkbegeleiding ingezet. De casemanagers hebben een opleidingstraject afgerond. Hierdoor zijn ze beter in staat om de regie op te pakken. In samenwerking met de RIGG hebben we met gebruik making van de RIGG in beeld gebracht welke verbeterpunten er nog liggen. Hierdoor hebben we een basis voor de verder

kwaliteitsontwikkeling van het casemanagement. In samenwerking met de huisartsen kunnen bij een aantal praktijken ouders en kinderen direct opvoed en opgroeiondersteuning krijgen van een (praktijk) Ondersteuner Jeugd en Gezin

4. Zie 1.

5. Jongeren hebben een actieve rol en positie gekregen bij de ontwikkeling en uitvoering van het beleid. We hebben daardoor een beter beeld gekregen van wat kinderen ervaren binnen de jeugdhulp en wat we moeten aanpassen.

Wat wilden we daarvoor doen?

1. Voor de doelstellingen 1 tot en met 3 zetten we het CJG en de sociale teams in. Onder punt 4 hebben we de acties voor het CJG opgenomen.

2. Zie punt 1.

3. We zetten geregistreerde casemanagers jeugd in om gezinnen en kinderen te ondersteunen en toe te leiden naar jeugdhulp wanneer dat nodig is. Om het uitgangspunt van één plan te realiseren gaan we met de schoolbesturen afspraken maken over de verbinding tussen jeugdhulp en passend onderwijs. Met de GGD starten we een pilot gericht op het wijkgericht inzetten van de JGZ. Met de huisartsen maken we

samenwerkingsafspraken. We zetten voldoende casemanagers Jeugd in. Zie verder punt 1.

4. Centrum voor Jeugd en Gezin:

Het CJG in Hoogezand-Sappemeer blijven we inzetten voor lichte opvoed- en opgroeivraagstukken. Wij willen deze functies verder gaan versterken om ouders en medeopvoeders nog beter van dienst te zijn door het tijdig signalering van opvoed- en opgroeivraagstukken, pedagogische advisering en consultatie en licht pedagogische ondersteuning.

Het CJG in Hoogezand-Sappemeer stellen we daarnaast beschikbaar als de fysieke uitvalsbasis voor experts van de zorgaanbieders en jeugdbeschermers . Daarmee organiseren we binnen het CJG een backoffice waar

professionals vanuit de sociale teams gebruik kunnen maken bij de ondersteuning van ouders en jeugdigen.

5. Participatie: We gaan ouders, medeopvoeders en jongeren actief betrekken bij de inhoud van de totstandkoming van het hulpaanbod. We vragen ouders en jeugdigen hun mening over de kwaliteit en de tevredenheid van de geleverde hulp en ondersteuning.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

1. Voor de doelstellingen 1 tot en met 3 hebben we het CJG en de sociale teams ingezet. Vanuit de sociale teams zijn casemanagers jeugd ingezet om gezinnen te ondersteunen bij opvoed en opgroeivraagstukken. De regie wordt zo lang het kan bij het gezin gelaten. Wanneer dat nodig is bijv. bij veiligheidsvraagstukken neem de casemanager de regie over. De tijdelijke uitbreiding van het casemanagement van 2016 hebben we in 2017 voortgezet. Het aantal complexe casuïstiek lijkt voorlopig nog niet af te nemen en legt een groot beslag op de capaciteit van de sociale teams. De samenwerking met de huisartsen hebben we versterkt met een pilot Ondersteuner Jeugd en Gezin, een praktijkondersteuner vanuit de sociale teams die gekoppeld is aan een huisartsenpraktijk voor opvoed en opgroeivragen van patiënten. Er is ruimte in capaciteit gemaakt om het opleidingsprogramma goed uit te voeren.

2. In de werkwijze van CJG en Sociaal Team is zelfregie en eigen kracht als uitgangspunt gehanteerd van de ondersteuning.

3. Met het Aletta Jacobscollege en het Samenwerkingsverband VO is het project Goud voor Jou voortgezet. Bedoeling van het project is om jongeren in de directe omgeving van school op te vangen en te ondersteunen wanneer dat nodig is. Het project richt zich vooral op

jongeren binnen het VMBO met een hoog risico op schooluitval. Een vergelijkbare aanpak is

op OBS de Zwaaikom tot stand gekomen onder de titel Boogproject. Daarbij wordt vooral gezocht naar de samenwerking binnen de school met zorgaanbieders die het beste aansluiten op de vraagstukken van het kind.

4. Centrum voor Jeugd en Gezin in stand gehouden:

4.1 Het CJG heeft zich meer gericht op de preventieve kant van de jeugdhulp. De GGD heeft hiervoor een programma uitgevoerd.

4.1.1 Een groot deel van de ouders (96 – 100%) gaat met hun kind naar het consultatiebureau.

Daarnaast worden kinderen gescreend in groep 2 en groep 7 van het basisonderwijs. Jongeren van 14 jaar krijgen zelf een screeningslijst vanuit de GGD via de school. Vanuit deze

bezoeken en de screening worden opvoed- en opgroeivraagstukken gesignaleerd. Vanuit de signalen rondom opvoed- en opgroeivragen gaan de verpleegkundigen in gesprek met ouders en/of jongere. Daarbij normaliseren ze waar kan, maar bieden ook laagdrempelige advisering en ondersteuning indien nodig.

De verpleegkundige is 10x per jaar aanwezig bij het babycafé waar op een laagdrempelige manier ruimte is voor vragen rondom thema’s als gezonde voeding, mondhygiëne.

4.1.2 Het project Vroegtijdig Versterken Kind en Gezin is in 2016 gecontinueerd. Het project

bestaat uit het inzetten van een pedagogische coach op de groepen van het peuterspeelzaalwerk. De coach versterkt het signalerend vermogen van de groepsleiding en adviseert de leiding en ouders over het omgaan met het specifieke gedrag van een kind. Iedereen is het er over eens dat deze werkwijze een zeer positieve invloed heeft op de ontwikkeling van het kind. We zien dit project als een voorbeeld van best practice die verbreed en verdiept kan worden naar de kinderopvang en basisonderwijs. Daarnaast zijn er initiatieven gestart met het onderwijs met het project Goud voor Jou en de School als wijk om leerling zorg en jeugdhulp samen te brengen in een positieve pedagogische omgeving

4.1.3 Omdat overgewicht een groot probleem is onder kinderen in Hoogezand-Sappemeer is

er een spreekuur gestart gericht op (vragen rond) overgewicht. Naast het daadwerkelijk in de gaten houden van het gewicht is hier tijd en ruimte voor gesprekken over gezonde voeding en beweging. Elke oudere die over dit onderwerp vragen heeft of zich onzeker voelt wordt hiervoor uitgenodigd.

Daarnaast is er veel aandacht voor individuele preventie. Tijdens de huisbezoeken gaan veel gesprekken over grenzen stellen: niet willen eten/slapen, huilen en driftbuien.

Vanuit verloskundigen en kraamverzorgers wordt ook steeds vaker verwezen om prenataal

betrokken te raken bij het kind en de ouders. Denk hierbij aan alleenstaande moeders, ouders met LVB-problematiek, ouders met grote schuldenproblematiek of verslaving.

4.1.4 Voor ouders van pasgeboren baby’s die lichte ondersteuning nodig hebben om wat voor reden dan ook, is in 2016 9 keer stevig ouderschap ingezet. Voor gezinnen waar iets meer nodig is wordt licht pedagogische hulpverlening ingezet. In 2016 zijn er 25 trajecten uitgevoerd binnen Hoogezand-Sappemeer.

4.1.5 JGZ heeft vanuit het onderwijs vooral gesprekken met de kinderen zelf. Daarnaast ondersteunt de schoolverpleegkundige leerkrachten als er nare zaken spelen in hun klas en wordt school geholpen om zaken met de leerlingen te bespreken.

4.1.6 JGZ neemt deel aan de pilot vroegtijdig versterken, aangezien zij een belangrijke rol hebben in het indiceren van VVE-kinderen. In deze pilot staat de samenwerking tussen ouders, voorschoolse voorziening en CJG (onder andere GGD) centraal..

5. Participatie: Participatie activiteiten vormen een regulier onderdeel van de aanpak vanuit het sociaal team. Er zijn nog geen algemene participatie activiteiten ontwikkeld. Vanuit het

jongerenwerk wordt een jongeren participatie ondersteund. De jongerengroep neemt ook deel aan het provincie brede participatieproject ‘Storytellers Groningen’ (website).

(Jeugd)gezondheidszorg

Wat wilden we bereiken?

1. We willen de gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen verkleinen. Dit doen we door de gezonde leefstijl van kwetsbare groepen te stimuleren met preventieve activiteiten en vroegsignalering en door een lokale, integrale aanpak te hanteren. We streven naar verbetering van de gezondheid van burgers in sociaal-economische achterstandssituaties.

2. We bevorderen de aandacht voor het belang van goede gezondheid waar mogelijk.

3. We zorgen als gemeente voor de basisvoorwaarden voor een gezonde fysieke en sociale leefomgeving.

En burgers kunnen vanuit de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht invloed uitoefenen op hun sociale en fysieke omgeving.

4. We zorgen ervoor dat overlast en zorgelijke situaties (waaronder huiselijk geweld en kindermishandeling) zo vroeg mogelijk gesignaleerd en gecoördineerd aangepakt worden, door een efficiënte en effectieve ketensamenwerking.

Wat hebben we bereikt?

1. We hebben inwoners actief betrokken bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl.

We hebben laten zien dat de doelgroep LHBT een volwaardige plek in onze samenleving heeft. We maakten een plan om de gezonde leefstijl te bevorderen. Bij de totstandkoming betrokken we inwoners actief.

2. zie punt 1.

3. We hebben uitvoering gegeven aan het lokaal gezondheidsbeleid. Er is op relevante onderwerpen samengewerkt tussen het sociaal domein en het ruimtelijk domein. We hebben uitvoering gegeven aan het GIDS- plan. Dit plan richt zich op het verkleinen van de gezondheidsachterstanden in onze gemeente.

5. We zijn gestart met uitvoering geven aan het plan “Lokale aanpak huiselijk geweld en

kindermishandeling Midden-Groningen 2017-2018” en hebben stappen gemaakt op alle vier pijlers van dit plan:

preventie, interventie, verbinding zorg en veiligheid, regierol gemeente.

Wat wilden we daarvoor doen?

1. We voeren het lokaal gezondheidsbeleid 2015-2018 uit, waarin de lokale gezondheidsvraag-

stukken/speerpunten in beeld zijn gebracht. De in het lokaal gezondheidsbeleid geformuleerde doelen gebruiken we als uitgangspunt voor de aansturing van en de samenwerking met de (wettelijk verplichte)

gemeenschappelijke gezondheidsdienst (GGD) en andere partners op het gebied van gezondheidszorg.

(Financiële) ondersteuning krijgen we vanuit het stimulerings- programma ‘Gezond in de Stad’ (GIDS). Dit programma helpt bij het versterken van onze lokale aanpak van gezondheidsachterstanden en inpassing in het reguliere beleid. Daarbij wordt aangesloten bij wat de gemeente al doet en wordt een verbinding gelegd met de decentralisaties. Het gezondheidsbeleid is ook vertaald in het project Gezond en Sociaal. Dat project staat beschreven in het programmaonderdeel WMO.

2. We geven uitvoering aan het GIDS-plan waaronder het aanstellen van een gezondheidsmakelaar en een trainer weerbaarheid. Doelen (prioriteiten) van het plan zijn:

1) Kinderen meer laten bewegen. Het achterliggende doel is dat overgewicht afneemt en hun gezondheid zowel fysiek als psychisch toeneemt.

2) Weerbaarheid van verschillende groepen vergroten zodat een ieder zo zelfstandig mogelijk op een prettige manier een eigen positie in kan en durft te nemen.

3) Ideeën en plannen voor en door inwoners met een lage SES-score op het gebied van gezondheid (fysiek, psychisch, welzijn) ondersteunen en aanjagen zodat deze na een tijdelijke ‘opstartondersteuning’ zelfstandig vorm kunnen krijgen.

3. Zie punt 1 en 2.

4. Zie punt 1 en 2.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

1. We voerden voor het lokaal gezondheidsbeleid de volgende onderdelen uit:

1.1 Het gezondheidsprogramma Sappemeer-Noorderpark heeft een looptijd tot 2020. Binnen het programma zijn drie gezondheidsprojecten van start gegaan: Gezonde school, Welzijn op Recept en Betrokken Bewoners.

Aan het project Gezonde School nemen drie basisscholen deel. De scholen richten zich op het thema welbevinden, sociale veiligheid en weerbaarheid en op het thema sport en bewegen. De daarop ontwikkelde aanpak wordt verankerd in het schoolbeleid en in jaarlijks bij te stellen activiteitenplannen. Voor de schoolteams zijn train de trainer trajecten in het kader van weerbaarheid opgezet. Daarnaast is het uitvoeringstraject Sportieve Gezonde School gestart.

Het project Welzijn op Recept wordt uitgevoerd in samenwerking met de huisartsenpraktijk Hoogezand-Sappemeer Oost. Binnen de praktijk is een welzijnscoach aangesteld, naar wie de huisartsen en

praktijkondersteuners in geval van psychosociale problematiek kunnen doorverwijzen. De welzijnscoach gaat met doorverwezen patiënten in gesprek. Doel daarbij is deze patiënten sociaal actiever worden, lekkerder in hun vel komen te zitten en van daaruit gaan werken aan een gezonde leefstijl. De werkwijze en procedure binnen de huisartsenpraktijk zijn ingeregeld. Daarnaast is een breed samenwerkingsverband opgezet met o.a.

vrijwilligers(organisaties), bewonerscommissies, buurtverenigingen, wijkservicepunt, thuiszorg en sociaal wijkteam.

Het project Betrokken Bewoners is gericht op het versterken van vrijwilligerswerk en op het stimuleren van onderlinge steun en hulp. In samenwerking met WeHelpen is een lokale website ontwikkeld voor het uitwisselen en matchen van hulpvragen en hulpaanbod. Voor meer persoonlijk contact is een koppeling gemaakt de lokale wijkservicepunten. Daarnaast is een fonds ingesteld voor het stimuleren van bewonersinitiatieven die bijdragen aan een leefbare en gezonde wijk.

1.2 Emancipatie LHBT: Op 11 oktober 2017 werd vanwege Coming out dag de regenboogvlag gehesen op de drie gemeentehuizen en de locatie van BWRI. Ook het Aletta Jacobscollege heeft onder leiding van een eigen ambassadeur allerlei activiteiten uitgevoerd rondom Coming outdag.

2. We gaven uitvoering aan het GIDS-plan. Binnen dit plan zijn de volgende projecten uitgevoerd:

preventieactiviteiten door de Gemeentelijke Kredietbank (GKB), weerbaarheidstrainingen voor kinderen op de basisscholen (groepen 6, 7 en 8) en voor kwetsbare volwassenen. Daarnaast zijn kleinschalige burgerinitiatieven gericht op gezondheid en participatie in de drie gemeenten gesubsidieerd.

4. We voerden het OGGz-plan 2017 uit vanuit de sociale teams en in samenwerking met belangrijke partners zoals politie, woningcorporaties, GKB, Lentis, VNN en andere. Het maatwerkbudget (overbruggingshulp) en eigen kracht conferenties zijn waar nodig ingezet.

Overlast en zorgelijke situaties, Kwartier voerde de zorgcoördinatie van meldingen (OGGz, huiselijk geweld) uit. De coördinatie van meldingen Zorg voor Jeugd

5. We zijn begonnen met uitvoering te geven aan het 2-jarige plan “lokale aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling Groningen” . Het preventietraject “Meer kinderen meer veilig thuis in Midden-Groningen”, gericht op de vindplaatsen van kinderen en ouders, is van start gegaan onder leiding van een projectmedewerker. We hebben in mei 2017 een bijeenkomst gehad met de medewerkers van de 5 sociale teams, bestuurders en beleidsmedewerkers om samen te spreken over het belang en de urgentie van deze aanpak. De vervolgafspraken richtten zich op de samenwerking tussen sociale teams en Veilig thuis. Dit traject hebben we niet kunnen afronden in 2017 en zal vervolgd worden in 2018.

In document Gemeente Hoogezand-Sappemeer Jaarstukken 2017 (pagina 88-96)