Van gezin 1 nam alleen vader deel aan het onderzoek. Moeder heeft wel deelgenomen aan de training. Ouders hebben beide een HBO+ opleiding genoten, zijn getrouwd en 47 jaar op het moment van deelname. Ze werken beiden meer dan 24 uur p.w. Ouders ervaren problemen met hun zoon van 13 jaar. Hun zoon zoekt thuis en op school de grenzen op, discussieert veel, wil het laatste woord hebben en kan boos en intimiderend reageren. Hij is binnen zijn peergroup aan het experimenteren met drank en blowen. Hij is tweemaal geschorst op school en school wil een derde keer voorkomen.
Van gezin 2 heeft moeder deelgenomen aan het onderzoek. De vriend van moeder heeft wel deelgenomen aan de training. Moeder is HBO geschoold, 53 jaar oud en werkt meer dan 24 uur p.w. Haar zoon is een 17 jarige jongen die gediagnosticeerd is met een
contactstoornis binnen het autistisch spectrum. Hij is een rustige, vriendelijke, gesloten jongen die veelal zijn eigen gang gaat. Hij spijbelt echter structureel en zeer veel (zit sinds HAVO 4 op een REC 4 school). Deze jongen gaat geen enkele week volledig naar school, soms een enkele dag of iets meer. Hij heeft zijn dag / nachtritme omgedraaid, chat en gamet veel met contacten in het buitenland. Moeder weet niet meer hoe zij het gedrag van haar zoon kan beïnvloeden en is ten einde raad. Er is in het verleden al veel hulpverlening geweest.
Van gezin 3 heeft moeder deelgenomen aan het onderzoek. Stiefvader heeft de vragenlijsten ingevuld. Moeder en stiefvader hebben beiden een vakopleiding gedaan op VMBO niveau. Moeder is 42 jaar en werkt in de zorg. Zij werkt 24 uur p.w. Stiefvader is 43 jaar oud en momenteel werkloos. Dochter is een 12 jarig meisje met gedragsproblemen (dwars, brutaal, opstandig, thuis schreeuwen en met spullen gooien als iets niet mag, zij gestopt wordt of taken moet uitvoeren) en ADHD (brutaal, niet-luisteren). Ze heeft veel conflicten met leeftijdgenoten en met docenten. Ze heeft een meisje van haar school in elkaar geslagen. Thuis luistert ze slecht en zijn er veel conflicten over continu gebruik mobiel. Moeder en stiefvader voelen zich onmachtig in hoe zij met het gedrag van hun dochter moeten omgaan. Er is reeds jaren hulpverlening in het gezin.
Gezin 4 bestaat uit een alleenstaande adoptiefmoeder. Deze moeder heeft alleen de vragenlijsten ingevuld. Moeder is 59 jaar en is HBO geschoold. Zij werkt 24 uur p.w. of minder. Haar dochter is op jonge leeftijd geadopteerd. Haar dochter is een 15 jarig meisje, bekend met een hechtingsstoornis en heftige emotionele uitbarstingen. Ze laat veel
respectloos gedrag naar moeder zien, kan stampvoetend, scheldend en schreeuwend door het huis lopen. Soms is de veiligheid ernstig in het geding, waardoor moeder zichzelf opsluit in
63
haar kamer uit angst dat haar dochter haar met een mes iets aan zou kunnen doen. Thuis loopt iedereen op eieren en worden eisen en conflicten vermeden om geen escalaties te hebben. Moeder vraagt zich af of haar dochter uit huis moet. Iedereen (er wonen nog een broer en zus in huis) lijdt eronder. Er is reeds eerdere hulpverlening geweest en nu sinds ruim een jaar Intensieve Pedagogische Thuishulp (IPT).
Van gezin 5 heeft moeder deelgenomen aan het gehele onderzoek. Vader heeft alleen de vragenlijsten ingevuld. Moeder is 45 jaar en werkt < 24 uur p.w. Vader is 47 jaar en werkt 40+ uur p.w. Beiden hebben een opleiding op VMBO niveau genoten. Hun dochter is een 13 jarig meisje met grensoverschrijdend gedrag thuis, op school en in de maatschappij. Ze gaat veelal haar eigen gang, liegt tegen ouders over waar zij is en met wie zij omgaat, heeft geld gestolen van thuis, houdt zich niet aan afspraken en heeft heftige ruzies vooral met haar moeder. Hun dochter heeft ADHD, een gedragsstoornis en een benedengemiddelde
intelligentie. Ouders voelen zich onmachtig en kunnen beide enorm boos worden. Er wordt dan veel geschreeuwd en gedreigd.
Gezin 6 bestaat uit een alleenstaande moeder van 41 jaar. Zij heeft aan het gehele onderzoek deelgenomen. Moeder werkt > 24 uur p.w. en heeft een MBO opleiding genoten. Moeder heeft een niet-Nederlandse culturele achtergrond. Haar zoon is een 14 jarige jongen die op school en thuis concentratie- en gedragsproblemen laat zien. Zijn vrienden zijn heel belangrijk voor hem en met hen zoekt hij de grenzen op. De zoon is een enkele keer in contact gekomen met de politie. Hij heeft een paar keer iets gestolen. Moeder is bang en heel bezorgd over zijn toekomst en heeft strenge regels opgesteld. Zij heeft aanstekers gevonden en is bang dat hij rookt. Ze heeft zijn mobiel afgepakt omdat hij mogelijk met foute vrienden omgaat. Moeder en zoon zijn in een negatieve escalatie gekomen. Er is ADHD vastgesteld en haar zoon krijgt hiervoor medicatie. Moeder voelt zich machteloos nadat hij een keer is
weggelopen van huis.
Gezin 7 bestaat uit moeder en haar nieuwe partner. Moeder is 42 jaar en werkt 24 uur p.w. op MBO niveau. De nieuwe partner van moeder is 45 jaar en werkt 40+ uur. Hij is MBO geschoold. Beiden hebben alleen de vragenlijsten ingevuld. In dit gezin gaat het om de dochter van 14, die na een heftige escalatie tussen haar en de partner van moeder uit huis geplaatst is en nu bij de zus van moeder woont. Ze is een rustig meisje dat non verbaal laat merken dat zij het ergens niet mee eens is en zo brutaal kan kijken, anderen kan negeren en haar eigen plan trekt. Er is veel strijd om het maken van huiswerk, het niet opruimen van spullen en uitvoeren van taken in huis. De partner van moeder is een rechtdoorzee man, heeft ADHD en hij vindt dat er meer eisen aan de dochter gesteld mogen worden. Dit geeft veel
64
strijd tussen moeder en haar vriend. Twee zonen van de partner van moeder wonen bij hen, de derde komt in de weekenden. De middelste zoon heeft ook ADHD. Moeder wil graag weer gezinshereniging.
Gezin 8 bestaat uit een alleenstaande moeder. Ze is 44 jaar en zit in de ziektewet in verband met een chronische degeneratieve ziekte. Ze heeft een MBO opleiding genoten. Haar dochter is een 17 jarig, verbaal vaardig en vriendelijk meisje dat op school voldoende
functioneert. Thuis zijn er veel heftige escalaties tussen haar en moeder waarbij dochter en moeder naar elkaar schreeuwen en dochter intimiderend en fysiek dreigend naar moeder kan zijn. Moeder is bang voor haar dochter en vermijdt het stellen van grenzen. Haar dochter heeft meerdere keren per week boosheidescalaties. Daarnaast kan zij zich somber voelen en zich terugtrekken. Er is bij dochter sprake van een milde depressieve klachten en een stoornis in de impulscontrole. Dochter maakt zich veel zorgen over de ziekte van moeder. Moeder is
65