Neem voor deze indringende oefening ruim de tijd, bij voorkeur een dagdeel of langer. Zorg dat je niet gestoord kunt worden. Lees eerst de volgende aanwijzingen door. Wanneer je tijdens de oefening niet meer goed verder kunt, lees dan deze aanwijzingen nog eens aandachtig door:
• Het verleden schoonmaken doe je alleen voor jezelf. Jíj wilt loskomen van negatieve banden uit het verleden, zodat jij emotionele pijn uit het verleden, belemmerende overtuigingen en wrok kunt loslaten.
• Overal waar je in deze oefening gevoelens van ‘schuld’ en ‘schaamte’ tegenkomt, bij jezelf of bij anderen, vervang je deze door ’onwetendheid’��. Jij en de ander zijn allebei lerende mensen. We kunnen de dader vergeven, omdat deze onwetend was, zonder daarmee slechte, liefdeloze daden goed te keuren. De dader doet ook (meestal onbewust) zichzelf pijn doordat hij/zij liefdeloos handelt.
• Zelfkritiek en zelfverwijten hebben geen enkele zin. Ze staan het leren van het verleden in de weg. Je hebt altijd een aandeel in een gebeurtenis. Het hebben van een aandeel is iets heel anders dan schuldig zijn. Het laat zien dat mede door jouw aanwezigheid een gebeurtenis kon plaatsvinden. Door naar het eigen aandeel te kijken, kun je van een gebeurtenis uit het verleden leren. Het zien van je aandeel is de sleutel tot groei van het zelfbewustzijn.
• Wanneer je op een bepaald punt in jezelf schoon bent, ben je schoon in alle situaties waarin datzelfde punt of diezelfde emotie zich aandient.
• In deze oefening zijn we op zoek naar het meest zuivere, schone punt van
waarneming van waaruit we naar een gebeurtenis kunnen kijken. De zuivere vorm kan nooit geschaad worden.
Begin bij je eerste herinnering. Wanneer jeugdherinneringen beginnen, is voor ieder individu verschillend. In de loop van het zelfonderzoek kunnen we herinneringen uit de vroegste jeugd terugkrijgen, die eerder waren verdrongen. Als hulpmiddel voor het herinneren van gebeurtenissen uit het verleden kun je je levenslijn op papier zetten. Trek daarvoor een horizontale lijn op een groot vel papier. Zorg ervoor dat er voldoende ruimte is. Zet links je geboorte en aan het eind van de lijn rechts de leeftijd die je nu hebt. Begin met het op papier zetten van je levenslijn door de verhalen die je kent over je geboorte te noteren en schrijf je eerste herinneringen op. Markeer die herinneringen op de lijn met steekwoorden en de datum. Voor de eerste herinnering die je tegenkomt en waar negatieve gevoelens aan zijn verbonden, doorloop je de volgende drie stappen:
Stap 1
Ga na wat je in het verleden in die situatie aan pijn hebt opgelopen. Je mag best huilen om het kind dat je toen was en de pijn die je in die situatie is aangedaan. Kijk terug naar de situatie vanuit diegene die je nu bent. Realiseer je daarbij dat je dat kind of die persoon nu niet meer bent, zodat je niet blijft hangen in zelfmedelijden.
Zie vanuit degene die je nu bent, dat zowel jijzelf als de ander in een groeiproces verwikkeld was. Vanuit wie je nu bent en wat je nu weet, heb je een ander zicht op de gebeurtenis. Vanuit dat gezichtspunt kun je de ander vergeven voor de pijn die je is aangedaan, zodat je zelf je boosheid kunt loslaten. Als hulpmiddel om de ander in die situatie te kunnen zien als een onwetend mens die net als jij in een leerproces was verwikkeld, kun je de volgende vragen beantwoorden��. >>
DE GROTE SCHOONMAAK
118 119
1. Heeft de ander het zo goed mogelijk gedaan?
Het antwoord op deze vraag is altijd ‘ja’, omdat we het altijd zo goed mogelijk
proberen te doen. Beter dan zo goed mogelijk kan niet en wordt ook niet gevraagd. Als hij/zij het beter had geweten dan had hij/zij het anders gedaan. Dat wil niet zeggen dat we de handelingen van de ander goed moeten keuren. Het gaat er juist om dat we de ander gaan zien in zijn onwetendheid. Ook zeer liefdeloze handelingen komen voort uit onwetendheid over de liefdevolle oorsprong van de mens.
2. Had de ander, met wat ik nu weet en wie ik nu ben, iets anders moeten doen?
Ook het antwoord op deze vraag is in deze oefening altijd ‘ja’, omdat jij anders geen pijn zou hebben ervaren.
3. Wat zou hij/zij anders hebben moeten doen en vanuit een zuiverder punt in zichzelf hebben gedaan?
Beantwoord deze vraag zo concreet mogelijk. Durf je eisen en verlangens op tafel te leggen en de kracht waarmee je deze naar voren wilt brengen toe te laten.
4. Had de ander dat toen gekund?
Het antwoord op deze vraag is altijd ‘nee’, omdat hij/zij het dan had gedaan. Zie ook vraag 1.
5. Wat zie ik nu over mezelf en de ander wat ik toen niet kon zien?
Beantwoord ook deze vraag zo concreet mogelijk. Voor het antwoord, zie ook het antwoord op vraag 3.
Stap 2
Kijk vervolgens voor dezelfde gebeurtenis naar jouw aandeel in die situatie. Het antwoord op vraag 5 van stap 1 laat zien dat jij ook een aandeel hebt gehad in de pijn die jij in deze situatie hebt opgelopen. Aandeel is iets anders dan schuld. Aandeel
wil hier zeggen dat ook jij onwetend was en daardoor pijn hebt kunnen oplopen.
Wanneer een ander uit onwetendheid liefdeloos handelt, berokkent het liefdeloze handelen hem/haar zelf ook schade. Door jouw aanwezigheid op dat moment heeft de ander je pijn kunnen doen en daar schade aan opgelopen. Ook dat is geen kwestie van schuld, maar van onwetendheid. Voel het verdriet van de ander, omdat hij/zij pijn heeft opgelopen in deze situatie. Het maakt hierbij geen verschil of de ander nog leeft of gestorven is. Ook hier kunnen de volgende vijf vragen je helpen bij deze stap van je zelfonderzoek:
1. Heb ik het zo goed mogelijk gedaan?
Het antwoord op deze vraag is altijd ‘ja’, omdat we het altijd zo goed mogelijk proberen te doen. Beter dan zo goed mogelijk kan niet en wordt ook niet gevraagd.
Als je het beter had gekund, dan had je het beter gedaan.
2. Zou ik. met wat ik nu weet en wie ik nu ben, iets anders hebben gedaan?
Ook het antwoord op deze vraag is altijd ‘ja’, omdat jij en de ander anders geen pijn zouden hebben ervaren.
3. Wat zou ik, met wat ik nu weet en wie ik nu ben, anders doen?
Beantwoord deze vraag zo concreet mogelijk. Het kan zijn dat je je anders had willen voelen. Bijvoorbeeld niet met de ander meegaan of geen schaamtegevoelens toelaten of duidelijker je grenzen aangeven.
4. Had ik dat toen, met wie ik toen was en wat ik toen wist, gekund?
Het antwoord op deze vraag is altijd ‘nee’, omdat je het dan had gedaan. Zie vraag 1.
5. Wat heb ik geleerd? Wat kan ik nu zien als mijn aandeel aan deze situatie en wat zou ik nu anders doen?
Beantwoord ook deze vraag zo concreet mogelijk. Voor het antwoord, zie ook het antwoord op vraag 3. >>
Stap 3
Vraag vervolgens vergeving voor jouw aandeel aan de pijnlijke gebeurtenis aan de zuivere, innerlijke vorm van de ander.
De zuivere vorm van de ander kent alle liefdevolle emoties en gaat als het ware schuil achter de uiterlijk zichtbare vorm van de ander. Realiseer je dat ieder mens een zuivere vorm in zich heeft, ook al is diegene zich daar niet van bewust en handelt diegene daar in het dagelijks leven niet naar. Je kunt deze vorm waarnemen naarmate je je eigen zuivere vorm kent. Die vorm van de ander is zo zuiver en liefdevol dat je je volkomen gekend en geliefd voelt.
Stap 4
De moeilijkste stap is het ontvangen en toelaten van de liefde en vergeving van de zuivere vorm van de ander. Voel hoe de zuivere, liefdevolle vorm van de ander jouw onwetendheid in deze situatie ziet en erkent, zoals ook de onwetendheid van de ander gezien en erkend wordt. Stel je open en accepteer die liefde, erkenning en vergeving met je hele wezen.
Loop nu verder je leven door en herhaal de vier stappen bij een volgende situatie waar je blijft haken aan negatieve gevoelens. Ga hiermee door totdat je je hele leven en de situaties die nu tevoorschijn komen, bekeken hebt. Neem alle tijd.
Alles kan en niets hoeft in een keer worden opgelost. Neem liever de tijd om een bepaalde situatie werkelijk te doorvoelen, dan veel verschillende situaties slechts oppervlakkig te bekijken.
Je kunt de oefening een aantal malen herhalen. De levenslijn op papier helpt om op een volgend moment de draad van de oefening weer op te pakken.
In de bijlage achterin het boek staat een voorbeeld ter illustratie. Zie pagina 177
Denk eraan: je bent nooit schuldig, maar onwetend. En dat geldt ook voor de ander.
Deze oefening is bedoeld voor jezelf. Voor jezelf hoef je niets verborgen te houden.
Durf het verdriet en de pijn over je onwetendheid toe te laten. Juist door verdriet en pijn toe te laten, openen we ons hart voor liefde en bevrijding.
Noteer je ervaringen.
Omdat de conditionering voor ieder individu verschillend is, zal ook het
schoonmaakproces per individu verschillen. Niet alle gebeurtenissen hoeven in een keer schoongemaakt te worden. Soms kan het (haast) onmogelijk lijken om deze oefening toe te passen of kan het nodig zijn om hierbij hulp van buitenaf in te schakelen, omdat de emoties te moeilijk zijn om alleen te dragen.
Bij negatieve gebeurtenissen hebben kinderen de neiging schuld en schaamte op zich te nemen, zodat de ouder overeind blijft als ouder. We komen op die manier voor de onmogelijke keuze te staan tussen liefde voor de ouder of liefde voor het eigen ‘ik’.
We kunnen dan in een loyaliteitsconflict verzanden waar we een levenlang last van ondervinden. Het is helend om de ander te gaan zien als een onwetend en lerend mens. En van daaruit durven kiezen voor de liefde voor onszelf.
Tijdens de oefening kunnen we ook patronen en overtuigingen tegenkomen die niet alleen met onze individuele conditionering te maken hebben. Sommige patronen en overtuigingen worden van generatie op generatie doorgegeven en maken deel uit van de familieconditionering. Ook deze patronen, die soms wat moeilijker zijn op te sporen, kunnen op deze wijze worden schoongemaakt.
We mogen blij zijn en trots op onszelf met elke stap die we hebben gezet om ons schoon en vrij te voelen. Het loslaten van pijn en wrok uit het verleden mag altijd worden afgesloten door de volgende oefening:
DE GROTE SCHOONMAAK
122 123