en budgetbeheer. Hoewel deze vormingsavond vooral gericht was op de jeugd, kwamen er toch ook enkele (bezorgde) ouders opdagen.
Op 25 februari 2010 ging er een infoavond door in kinderkribbe Zonnetje Gooik. Op de agenda stond het belang van grenzen stellen en belonen bij jonge kinderen. Deze avond richtte zich in de eerste plaats naar ouders van de kribbe maar stond ook open voor iedere geïnteresseerde. Er waren ongeveer 30 deelnemers, waaronder meer dan de helft jonge ouders en ook enkele geïnteresseerden die professioneel kleine kinderen opvoeden/begeleiden. Ouders van de kribbe worden via folders en affiches geïnformeerd over initiatieven m.b.t. opvoedingsondersteuning (vormingsavonden, praatgroepen, mamacafé, beschikbare brochures over opvoedingsthema‟s…)
Op 16 september 2010 ging er een infoavond door met als thema „Een tikkeltje anders, creatief zijn in de opvoeding‟. Deze infoavond werd georganiseerd vanuit het Lokaal Overleg Kinderopvang. Er waren 25 deelnemers, voornamelijk mensen die zich professioneel met opvoeding bezig houden (begeleiders BKO, leerkrachten) en een vijftal grootouders.
- 15 - Halle
Korte situering
Om Halle een gezicht te geven maken we gebruik van het document „Kansarmoede in het onderwijs.
Een omgevingsanalyse van Halle‟, meer bepaald van gegevens uit gegevens uit de voorbereidingsfase daarvan (2005). Er werden al lange tijd signalen opgevangen voor knelpunten in het onderwijs, o.a.
via het huiswerkklasje van het buurtwerk, via het scholenoverleg van de preventiedienst van de stad, maar ook via de werkgroep opvoedingsondersteuning en via het PRIC (Provinciaal IntegratieCentrum Vlaams-Brabant). Naar aanleiding van die signalen waren er gesprekken met diverse organisaties die (on)rechtstreeks met onderwijs begaan zijn. Tijdens de voorbereidingsfase ging men dieper in op het onderwijslandschap en het welzijnslandschap van Halle. Ook kansarmoede en (on)gelijke kansen en achterstelling in het Halse Basisonderwijs kwamen erin aan bod. Bij de opsomming van alle actoren die op één of andere manier met opvoedingsondersteuning bezig zijn hebben we geput op de data uit de voorbereidingsfase. In het document werden dan wel alle centra en initiatieven aangestipt die zich met welzijn bezighouden, er waren er toch een aantal die raakpunten met
„opvoeding‟(sondersteuning) hadden.
Halle is een stad, gelegen in de provincie Vlaams-Brabant en het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde. Halle ligt op 15 km ten zuiden van Brussel. De huidige stad omvat sinds 1 januari 1977 de voormalige gemeenten Buizingen, Halle en Lembeek. De stad telt 34 675 inwoners (31/12/2004), waarvan 16 915 mannen en 17 760 vrouwen. Halle heeft een oppervlakte van 4 440 ha en er wonen gemiddeld 781 mensen per km².
Onze contactpersoon was Astrid Van Daele, coördinator kindbeleid van Halle. Ze werd enkele jaren geleden aangesteld en hield zich onder meer bezig met het uitschrijven van een beleid rond kinderopvang, opvoedingsondersteuning en flankerend onderwijs. Astrid Van Daele werd op 1 januari 2008 in dienst genomen.
Lokaal overleg opvoedingsondersteuning
Sinds 2003 bestaat er in Halle een Platform Opvoedingsondersteuning (POO). Naar aanleiding van het decreet opvoedingsondersteuning (2007) zijn er nieuwe partners uitgenodigd maar de naam POO blijft behouden. Informatieverspreiding is de belangrijkste reden waarom leden blijven komen. Ze sluiten dit overleg ook steeds af met een rondje „nieuws van de diensten‟ waarop iedere partner kan meegeven wat ze de volgende maanden gaan verwezenlijken. Op deze manier zijn er al veel (nieuwe) samenwerkingsinitiatieven tot stand gekomen. Het in kaart brengen van noden binnen de regio is ook belangrijk. Zo vinden er heel wat infoavonden rond opvoeding plaats binnen de gemeente.
Naast het platform opvoedingsondersteuning wordt in de gemeente al geruime tijd gewerkt aan en rond het lokaal sociaal beleid. Dit lokaal sociaal beleid bestond vroeger uit 11 thema‟s, waarvan onder andere kinderopvang – omgevormd tot kindbeleid – er een was. Men merkte echter dat de leden van de themagroep kindbeleid grotendeels dezelfde waren als de leden van het platform opvoedingsondersteuning. De gemeente heeft er daarom voor gekozen om het thema kindbeleid te integreren bij het platform opvoedingsondersteuning zodat het één overlegorgaan werd.
Sinds het decreet opvoedingsondersteuning (2007) heeft de gemeente dit platform opvoedings-ondersteuning uitgebreid (er worden meer mensen en organisaties uitgenodigd) en omgevormd tot een lokaal overleg opvoedingsondersteuning. De uitbreiding had tot doel om een minimaal aantal overlegorganen te behouden en zo een horizontaal beleid te voeren. Het lokaal overleg opvoedingsondersteuning komt ongeveer 4 à 5 keer per jaar samen en wordt geleid door Astrid Van Daele en Myriam Phillips, van provinciaal kindbeleid.
De voornaamste doelstellingen van het overleg zijn samen initiatieven ontwikkelen en organiseren enerzijds en informatiedoorstroming anderzijds. Eén van de voordelen van het overlegorgaan is dat veel mensen naar het overleg opvoedingsondersteuning komen om informatie te krijgen over projecten en werkingen, zodat ze mensen gericht kunnen doorverwijzen.
- 16 -
De structuur van het lokaal overleg opvoedingsondersteuning was recent veranderd van een grote vergadering naar drie kleinere vergaderingen, een vergadering over -12 jarigen, een gezamenlijke vergadering en een vergadering over +12 jarigen. Eén van de redenen hiervoor was dat opvoedingsondersteuning bij ouders van +12 jarigen tot nu toe nauwelijks aan bod kwam in het overleg omdat het een samensmelting was van kindbeleid en opvoedingsondersteuning. Hoewel de structuur veelbelovend was, bleek het in de praktijk toch enigszins anders te lopen. Astrid Van Daele, als coördinator kindbeleid, concentreert zich toch meer op acties voor kinderen van nul tot twaalf jaar.
De vergadering over +12 jarigen lokte ook beduidend minder deelnemers. Na verloop van tijd stapte men dan ook af van dit idee en kwam er terug een gezamenlijke (grote) vergadering.
Sinds kort nemen ook mensen van het OCMW deel aan het overleg opvoedingsondersteuning en daaruit bleek dat klanten van het OCMW vaak niet naar de infoavonden georganiseerd door de gemeente kwamen. Vanuit die vaststelling heeft de gemeente een apart overleg opvoedingsondersteuning opgericht voor bepaalde (kansarme, kwetsbare) doelgroepen. Dit overleg zorgt in samenwerking met het OCMW en Arch‟educ voor informatieavonden en toeleiding afgestemd op de doelgroep. Sinds een jaar zetelt ook een afgevaardigde van het lokaal overleg kinderopvang op de vergaderingen opvoedingsondersteuning.
Het gemeentebeleid van Halle ervaart in haar opvoedingsondersteunende missie een grote steun vanuit de provincie, cel Kindbeleid. De medewerkers van Halle staan vooral in contact met Myriam Phillips. Zij legt onder andere contacten voor hen, zorgt voor sprekers en voor het indienen van projecten. Door de nauwe samenwerking van Halle met de provincie krijgt de gemeente heel wat middelen en input vanuit de provincie en wordt het lokale niveau afgestemd op het provinciale niveau.
In augustus 2009 heeft de gemeente vanuit het lokaal overleg opvoedingsondersteuning een eerste project ingediend rond opvoedingsondersteuning voor het verkrijgen van subsidies. Het idee is om
„opvoedingspunten‟ op te richten in vier wachtruimtes gespreid over de gemeente en twee mobiele opvoedingspunten te maken die uitgeleend kunnen worden.
Verder zijn er vanuit het lokaal overleg opvoedingsondersteuning nog enkele andere ideeën gekomen die voorlopig nog niet in de praktijk omgezet geraken, zoals een voorleesproject (wijkgroep doelgroep, momenteel niet gerealiseerd), het ontwikkelen van een logo opvoedingsondersteuning om het thema op kaart te zetten (eventueel zelfs een digitaal logo in de lijn van de gemeentelijke website) en een site waarop alle activiteiten, werkingen en gebeurtenissen rond opvoedingsondersteuning gebundeld worden.
Het vermelden waard is de „jumelage‟ met de stad Kadan uit Tsjechië4. In 2009 zakten enkele vertegenwoordigers af naar Halle om de werking van de kinderopvang onder de loep te nemen.
Bedoeling is binnenkort naar daar af te reizen om hetzelfde te doen.
Aanbod opvoedingsondersteuning
Sinds enkele jaren staat „opvoedingsondersteuning‟ hoog op de agenda van het Halse stadsbestuur.
We mogen stellen dat Halle een zeer actief platform opvoedingsondersteuning heeft waaruit heel wat acties ontstaan. Naast de opsomming van de belangrijkste betrokken actoren trachten we een chronologische weergave van de opvoedingsacties (voornamelijk infosessies) te geven.
Belangrijke lokale actoren
Sinds enkele jaren is het Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) actief in Halle. Het is een centrum, met de hoofdzetel in Ganshoren, die allerlei diensten voorziet rond opvoeding. Het CKG is van plan om een centrum, een soort „Huis van het Kind‟ te bouwen, centraal gelegen in de stad Halle, waar ruimte zal zijn voor een kribbe, een opvoedingswinkel, vorming, … Alvorens de oprichting van dit HvhK, is er in Dworp een voorlopig opvangcentrum gevestigd. Het Centrum van het Jonge Kind huist onder meer een opvangplaats voor kinderen in een crisissituatie.
4 Jumelage is een permanente verbintenis tussen twee of meer Europese steden of gemeenten, bekrachtigd door een officiële overeenkomst. Het doel is kennis en ervaring uit te wisselen. Deze uitwisseling gebeurt tussen verenigingen, scholen, besturen en alle lagen van de bevolking. De jumelage-gedachte is ontstaan in Frankrijk, na de tweede wereldoorlog.
- 17 -
Kinderen tot 12 jaar kunnen er zeven dagen op zeven terecht voor opvang. Kinderen worden naar het centrum doorverwezen via scholen of huisartsen. Geïnteresseerden kunnen er uiteraard ook rechtstreeks aankloppen. Naast kinderopvang helpen medewerkers ook met thuisbezoeken een crisissituatie onder controle te krijgen of komen kinderen en ouders op bezoek in het centrum. Zoals gesteld, is de opvangplaats slechts voorlopig gevestig te Dworp. Bedoeling was tegen 2012 het centrum een definitief onderdak te geven in Halle. Men sprak over een nieuwbouw met alle mogelijke opvoedingsondersteunende initiatieven. Momenteel werkt men aan de eerste fase: de bouw van een kribbe in een modulaire structuur. Dit is echter een voorlopige oplossing. In een latere fase wenst het CKG te starten aan een nieuwbouw op een nog niet nader bepaalde locatie. Al van in 2008 is het CKG bezig met de organisatie van SAM 0 – 12 (SAM = Sleutelen Aan Moeilijk gedrag). SAM 0-12 richt zich op alle ouders en kinderen tussen 0 en 12 jaar die geconfronteerd worden met moeilijk gedrag.
Wanneer deze ouders en kinderen vragen hebben over of handvaten willen voor omgaan met moeilijk gedrag, kunnen zij terecht bij SAM 0-12. SAM 0-12 gaat samen met de ouders en de kinderen op zoek naar een gepaste oplossing voor hun specifieke situatie. Afhankelijk van de probleemanalyse wordt er een passende cursus gekozen voor de ouders. Deze cursus kan op verschillende locatie in de stad plaatsvinden, veelal gebeurt dit in scholen of in de gebouwen van het OCMW.
In Halle zijn er twee CLB‟s werkzaam. Enerzijds is er het CLB van het vrij onderwijs dat werkt voor de scholen die deel uitmaken van het vrij onderwijs. Daarnaast is er in Halle ook het CLB van het gemeenschapsonderwijs dat werkt voor de scholen die behoren tot het gemeenschapsnet. De Stedelijke basisscholen Beukenbos en ‟t Parkske zijn aangesloten bij het CLB van het Vrije Onderwijs.
De Stedelijke basisschool “De Klimop” is vandaag aangesloten bij het CLB van het Gemeenschapsonderwijs.
Buurthuis Ommekaar is ontstaan in 1987 uit de parochiale werkgroep Welzijnszorg-Buizingen. Op basis van een sociale enquête werden de taken van het uit te werken Buurthuis uitgetekend. Het huidige Buurthuis ging voor het eerst open op 31 mei 1990. Het Buurthuis heeft verschillende afdelingen: een praatcafé; een kinderhoekje; het verdelen van tweedehands kledij; ook van baby en kinderkledij; een boodschappen- en vervoerdienst; een sociale dienst; een wereldwinkel;
aanwezigheid van de dagelijkse krant en verschillende weekbladen; ook speelgoed en klein huishoudgerief. Het Buurthuis wordt gedragen door meer dan 30 vrijwilligers die in een beurtrol samen het Buurthuis open houden. Op de sociale dienst is één beroepskracht, een sociaal werkster, werkzaam.
In samenwerking met Riso Vlaams-Brabant startte de stad Halle in 1999 de buurtwerking in de wijk Windmoleken op. Ondertussen is de buurtwerking uitgebreid naar de wijken Kriekenveld en Vogelweelde. Het doel is de leefbaarheid in de wijken verhogen door het versterken van het sociale weefsel en het verbeteren van de fysische leefbaarheid. Om dit in de wijken te verwezenlijken wordt getracht dat de bewoners zichzelf kunnen ontdekken en verder ontplooien en wordt gestreefd naar een harmonieuze samenleving tussen de verschillende bewoners. De buurtwerking in de sociale wijk Windmoleken is werkzaam op drie gebieden: volwassenen, jongeren en kinderen. De volwassenenwerking wordt gedragen door een stevige groep van vrijwilligers. Samen met de buurtwerkers worden verschillende activiteiten en projecten uitgewerkt zoals de buurtmaaltijden, de bibliotheekhoek, cyberhoek, buurtfeest, enz. De jongerenwerking tracht de jongeren in de wijk verantwoordelijkheid bij te dragen door hun vrije tijd op een zinvolle manier te besteden. Met de jongeren worden activiteiten georganiseerd zoals kampen, weekends, uitstappen, sportmanifestaties en -activiteiten en buurtgebonden activiteiten i.s.m. de vrijwilligersploeg, enz. De kinderwerking probeert de kinderen uit de wijk een waaier van mogelijkheden te bieden om op een zinvolle manier met hun vrije tijd om te springen en om kinderen toe te leiden naar het reguliere aanbod. Naast deze activiteiten organiseert de buurtwerking ook huistaakbegeleiding. De buurtwerking in de wijk Vogelweelde heeft als doel een vertrouwensrelatie op te bouwen tussen kinderen, jongeren, ouders en de wijkwerkers. De wijkwerking richt zich enerzijds op kinderen en jongeren en anderzijds op een sterke communicatie omtrent de inrichting en het gebruik van de nieuwe speelpleinen. Vanuit de dialoog met bewoners en gebruikers van de speelpleintjes is al een sterke bewonersgroep gegroeid die instaat voor de organisatie van allerlei activiteiten die de wijk Vogelweelde (bijvoorbeeld Wijkfeest
- 18 -
en kinderdag). De wijkwerking in het Kriekenveld beperkt zich tot de ondersteuning van het wijkcomité en overleg met de jongeren en omwonenden van het speelplein.
De Wip is als een Dagcentrum Bijzondere Jeugdzorg erkend door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De werking is gebaseerd op vier pijlers. De eerste is jongerenbegeleiding:
opvang van één of meerdere jongeren van hetzelfde gezin. De tweede is gezinsbegeleiding: Aandacht wordt besteed aan de werkpunten die werden geformuleerd ten aanzien van de wettelijke vertegenwoordigers en eventuele andere betrokkenen. De derde pijler is de schoolbegeleiding:
Begeleiding bij de studie en in samenspraak met de wettelijke vertegenwoordigers opvolging van de schoolse aangelegenheden. De vierde pijler is ouderwerking: Samenbrengen van de wettelijke vertegenwoordigers en gezinnen, ervaringen en ideeën uitwisselen, educatieve activiteiten aanbieden.
Kind en Gezin is eveneens een betrokken actor te Halle met een waaier aan (preventieve) diensten.
Zo wordt je op de consultatiebureaus als ouder bijgestaan door regioverpleegkundigen, artsen, vrijwilligers en gezinsondersteuners. Je kunt als ouder van hun dienstverlening gebruikmaken tot je kind 3 jaar oud is. Ze spreken samen met jou over thema‟s als: gezonde voeding, veiligheid, verzorging, opvoeding, ontwikkeling, gezondheid en vaccinatie. Daarnaast bieden ze een gehoortest aan. Zowel de gesprekken als gehoortest zijn gratis. Kind en Gezin brengt een bezoek in de kraamkliniek, komt één of meerdere keren bij je thuis, geeft ruimte aan consulten in een consultatiebureau en verzorgt een spreekuur opvoedingsondersteuning. In Halle bevindt er zich een consultatiebureau (Halleweg 1a) dat op dinsdag en woensdagmiddag open is. Daarnaast is er een
„Socialistische Vooruitziende Vrouwen van Brabant vzw‟ te Halle (Molenborre 15) dat je kunt raadplegen op dinsdagvoormiddag en donderdagmiddag. Elke werkdag (van 8u tot 20u) kan men ook terecht bij de Kind en Gezin-Lijn of via het e-mailadres (info@kindengezin.be) en dit voor alle vragen m.b.t. de opvoeding van het kind, om informatie in te winnen of een afspraak te maken voor een huisbezoek of een consult. Kind en Gezin staat ook open voor vragen over kinderopvang en adressen van (andere) consultatiebureaus.
Enkele initiatieven
De provincie Vlaams-Brabant organiseerde in 2008 drie vormingsavonden rond opvoeding. Die vormingsavonden, die gesteund worden door de Halse welzijnsraad, gingen door op dinsdag 29 april, maandag 19 mei en dinsdag 3 juni in de raadzaal van het stadhuis. Het thema „Opvoeden… een uitdaging‟ kende heel wat succes. De drie onderwerpen waren: kinderen opvoeden in een verwenmaatschappij, je kind en jezelf structuur bijbrengen en positief opvoeden. Twee medewerkers van het Centrum voor kinderzorg en gezinsondersteuning van Ganshoren gaven tijdens de laatste avond een uiteenzetting over hun SAM 0-12 project. Alle sociale organisaties en alle Halse basisscholen werden via flyers op de hoogte gebracht van de vormingsavonden.
Er ging een infomoment „opvoedingsondersteuning, een zoom op lokaal niveau‟ door in het stadhuis op 9 oktober 2008. Men stond stil bij de inhoud van het decreet en de werking van opvoedingsondersteuning op het lokaal niveau. Jongerenwelzijn was de initiatiefnemer. Dit infomoment ging door te Halle maar richtte zich op alle gemeentes van Vlaams-Brabant (een ander infomoment ging door te Leuven).
In 2008 stonden er heel wat acties gepland rond opvoedingsondersteuning. Om dit aanbod bekend te maken bij de dienstverleners uit de regio werd er op maandag 13 oktober 2008, om 20 uur in de raadzaal van het stadhuis, een persmoment georganiseerd. Er waren toelichtingen over de verschillende acties zoals die gepland in de buurt Windmoleken, de informatieavonden gepland door de cel kindbeleid van de provincie Vlaams-Brabant, het project van vijf residentiële plaatsen van het CKG in Dworp en de avonden rond echtscheiding georganiseerd door de stad in samenwerking met Arch‟educ. Ook het decreet „Organisatie opvoedingsondersteuning‟ en het Lokaal Overleg Opvoedingsondersteuning werden toegelicht.
Van 24 maart tot en met 10 april 2009 was in de foyer van het stadhuis de interactieve en informatieve fototentoonstelling „‟t Is hier veel ça va‟ te zien. De foto‟s brachten de omgeving in beeld van jongeren uit de Bijzondere Jeugdzorg tijdens verschillende fotoworkshops die de vzw
- 19 -
Ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdzorg (vzw OSBJ) organiseerde.
De reizende fototentoonstelling van de vzw OSBJ kaderde in een project rond opvoedingsondersteuning. Fotografe Lieve Blancquaert hielp bij de selectie van de meest sprekende, creatieve en mooie foto‟s.
Op dinsdag 14 april 2009 was er de infoavond „Stress bij kinderen, hoe ga ik er mee om?‟.
Wendy Peerlings gaf tips, trucjes en adviezen om je kind zonder druk vlotter te laten leren, om van een SOS-kind (kind met zichtbare Stress, Onderprestaties en Spanningsklachten) een relaxed kind te maken dat zich goed voelt in zijn vel en plezier heeft in het leren. De organisatie van de avond was een samenwerking tussen de bibliotheken van Halle en Beersel en de kindbeleidcoördinator.
Maandag 18 mei 2009 kwam Dr. Peter Adriaenssens een tweede keer de lezing „De rol van ouders is belangrijker dan ooit‟ geven in Halle. De eerste infoavond van 13 januari 2009 kende namelijk zo een overdonderend succes dat er meteen een tweede werd vastgelegd.
Op woensdag 17 juni 2009 was er de infoavond „Op het potje!‟ rond zindelijkheidstraining.
Sprekers waren professor J.J. Wyndaele en kinesiste Alexandra Vermandel. De infoavond was het resultaat van een bevraging in de regio. Daaruit is gebleken dat er nood is aan informatie rond zindelijkheid. Organisatoren zijn medewerkers van het KOM-IN project en het Huis van het Kind uit Oetingen.
Op woensdag 10 maart 2010 hield supernanny Wendy Bosmans in Halle een lezing rond kinderen belonen en straffen, een thema dat heel wat geïnteresseerden op de been bracht.
De infoavond werd georganiseerd in samenwerking met het Lokaal Overleg Kinderopvang, was gratis en ging door om 20 uur in cc ‟t Vondel.
Op 16 maart ging een lezing door getiteld „Leven in een nieuw samengesteld gezin‟. Tijdens de informatieavond nam de spreker deze nieuwe gezinsvorm onder de loep. Na de voordracht was er de mogelijkheid om vragen te stellen. In dezelfde lijn ging op 1 juni 2010 de lezing „Leven in een eenoudergezin‟ en op 16 november 2010 „Co-ouderschap: leven in twee huizen‟ door. De infoavonden werden georganiseerd door Arche‟duc in samenwerking met CAW Zenne Zoniën, Stad Halle en het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. Dit was overigens niet de eerste maal dat men deze problematiek onder de aandacht bracht. De eerste avondreeks rond ouderschap en echtscheiding ging
Op 16 maart ging een lezing door getiteld „Leven in een nieuw samengesteld gezin‟. Tijdens de informatieavond nam de spreker deze nieuwe gezinsvorm onder de loep. Na de voordracht was er de mogelijkheid om vragen te stellen. In dezelfde lijn ging op 1 juni 2010 de lezing „Leven in een eenoudergezin‟ en op 16 november 2010 „Co-ouderschap: leven in twee huizen‟ door. De infoavonden werden georganiseerd door Arche‟duc in samenwerking met CAW Zenne Zoniën, Stad Halle en het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. Dit was overigens niet de eerste maal dat men deze problematiek onder de aandacht bracht. De eerste avondreeks rond ouderschap en echtscheiding ging