In hoofdstuk 2 zijn nut en noodzaak van internationale classificaties
onderscheiden. De noodzaak vloeit voort uit het nut ervan, maar er is meer voor nodig om van noodzaak te kunnen spreken, zoals verderop zal blijken.
Het nut is zowel gelegen in de doelen waarvoor deze classificaties er zijn, beschreven in hoofdstuk 3, als in het feitelijke gebruik ervan in toepassingen, beschreven in de hoofdstukken 4-6. Die toepassingen tonen dat deze
classificaties op tal van manieren functioneren voor het vastleggen van
gegevens en het genereren van informatie over de gezondheidstoestand en de gezondheidszorg in de praktijk van de zorg, in de administratie, in het
onderzoek, de statistiek, het onderwijs, het (semi)overheidsbeleid enzovoort. Ze doen dat op micro-, meso- en macroniveau, dat wil zeggen voor het vastleggen van individuele gegevens, instellingsgegevens en landelijke gegevens.
Het RIVM heeft op verzoek van de opdrachtgever (het ministerie van VWS) in de periode juli/augustus 2010 een consultatieronde gehouden met de bedoeling het rapport vanuit de praktijk aan te vullen, zie Bijlage Consultatieronde
conceptrapport. Aan een 26-tal instanties zijn vijf vragen voorgelegd. Aangezien van hen geen publieke reactie is gevraagd, worden hun brieven vertrouwelijk behandeld door ze op te nemen in een afzonderlijk briefrapport voor de opdrachtgever. Wel is onderstaand een samenvatting van hun antwoorden opgenomen, omdat deze antwoorden mede van betekenis zijn voor de juistheid en volledigheid van dit rapport.
De reacties uit de kringen van bij het gebruik van internationale classificaties belanghebbende instanties, gebruikers, zijn zonder meer positief: Internationale classificaties worden als zeer belangrijk ervaren; expertise, coördinatie,
ondersteuning en vertaling blijven nodig; er zijn nog diverse wensen te vervullen (zie reacties op vraag 4) en van de diensten van het Collaborating Centre wordt naar behoefte gebruikgemaakt.
Per vraag zijn de antwoorden als volgt samen te vatten:
1. Hoe belangrijk vindt u de beschikbaarheid van internationale classificaties
voor uw werkterrein?
Gebruikers noemen het belang sinds jaar en dag onomstreden. Vanuit de statistiek, de financiële en medische administratie,
gezondheidsgerelateerde beleidssectoren, beroepsgroepen, onderzoeksinstituten en de directe zorgverlening wordt het belang krachtig onderschreven. Dit beperkt zich niet tot de classificaties van ziekten en de gevolgen ervan (de voormalige ICIDH), maar beslaat de volle breedte van de gezondheidstoestand en gezondheidszorg.
2. Hoe belangrijk vindt u de beschikbaarheid van expertise en coördinatie
met betrekking tot internationale classificaties in Nederland?
Er is bij alle betrokkenen, ook als zij zelf ICD- of ICF-expert zijn geworden, behoefte aan kennis en coördinatie in zake internationale classificaties, niet alleen ten dienste van gebruikers maar ook als Nederlandse spreekbuis van en naar de WHO.
3. Hoe belangrijk vindt u de beschikbaarheid van internationale classificaties
in de Nederlandse taal?
Gebruikers vinden de door de WHO geautoriseerde vertaling van
internationale classificaties noodzakelijk, omdat het bij decentraal gebruik uiteindelijk om de eenheid van Nederlandse taal gaat in de informatie en
communicatie over de gezondheidstoestand en -zorg. Vertaalde
internationale classificaties kunnen die eenheid mee helpen bevorderen. 4. Welke vormen van ondersteuning wenst u bij het toepassen van
internationale classificaties?
De wensen betreffen vooral de digitalisering, kwaliteitsborging en koppeling tussen classificaties, c.q. het product van het Collaborating Centre en andere instituten (NEN, Nictiz, Z-index), maar er worden ook diverse andere redenen genoemd om inhoudelijk tot een goede
afstemming te komen tussen een internationale classificatie en de toepassing ervan voor een bepaald doel.
5. Welke vormen van ondersteuning gebruikt u bij het toepassen van
internationale classificaties?
Uit de beantwoording blijkt dat internationale classificaties zelden gebruiksklaar zijn. Er moet van alles door een gebruiker ontwikkeld worden om decentraal een toepassing van een classificatie te laten werken door beroepsbeoefenaren, administrateurs, codeurs enzovoort. Daarbij zijn de medewerkers van het Collaborating Centre vooral in consultatieve zin betrokken, soms voor jaren.
In de beginfase van projecten die het gebruik van een internationale classificatie entameren, kan de ondersteuning zeer diverse vormen aannemen, zoals het houden van een conferentie, het mee helpen ontwikkelen van een opleiding, het overbrengen van de ervaring met soortgelijke projecten uit het buitenland. Soms lukt het ook niet de implementatie in een sector als geheel te voltooien, zoals de overstap van de ICPC-1 naar de ICPC-2 met een thesaurus naar de ICD-10. Deze overstap heeft enkel in het Transitieproject plaatsgevonden, omdat de software-ontwikkeling voor andere bedrijven commercieel te
onaantrekkelijk was.
Deze bevindingen van derden over het gebruik van internationale classificaties en de ondersteuning daarbij zijn ook aan te vullen. De newsletter heeft een oplage van 1500 exemplaren en de websitepagina’s worden per maand 3000- 6000 keer geraadpleegd.
Nut en toepassing samenvattend onderscheiden de beschreven internationale classificaties zich ten principale van doorgaans monodisciplinaire terminologieën en meetinstrumenten door hun meervoudige doelstellingen, diversiteit aan toepassingen en veelvuldig gebruik op micro-, meso- en macroniveau. Hierdoor ontstaat bij instanties de behoefte voor allerlei informatiedoelen steeds meer uit te gaan van internationale classificaties, zoals in het geval van de
indicatiestelling en de DBC’s. De aanwezigheid van een in gebruik zijnde familie van internationale classificaties vormt aldus een intrinsieke reden voor de noodzaak ervan. Zonder deze familie zou de informatie en communicatie over de gezondheidstoestand en gezondheidszorg geblokkeerd kunnen raken, een soort ‘toren-van-Babel-effect’.
De extrinsieke reden voor de noodzaak wordt gevormd door de verplichtingen die over en weer door gebruikers rondom internationale classificaties geschapen zijn. Zo is er sinds 1948 bijvoorbeeld de verplichting om doodsoorzaakgegevens tot op 3-tekenniveau van de ICD aan de WHO aan te leveren en recent zijn er afspraken gemaakt omtrent de ziekenhuissterfte op Europees niveau. De WHO beveelt de ICD-10 ook aan voor morbiditeitsgegevens. Op nationaal niveau zijn er de inspanningen van de overheid op wetgevingsterrein (bijvoorbeeld Cotg, WMO, WSW) en het terrein van de subsidiëring van toepassingen (bijvoorbeeld door ZonMw), gebruik en toepassingen van (semi)overheidsinstellingen (zoals CBS, RIVM/cVTV). Ook zijn er in tal van toepassingen buiten de overheid allerlei afspraken, oftewel verplichtingen, over het aanleveren van gegevens,