De soete deught de Matigheydt
VVordt door den Toom seer wel bereydt, Sy stelt ons' sinnen sulcken maet, Dat wy verachten heel het quaet: Daer-om ons David seer wel leert, V soetjens met den toom gheneert.
HEt vierde schoon juweel seer aerdigh om verhalen, Komt op u heyligh hooft met dese Kroon oock dalen,
Dat is de Matigheydt, waer-med' ghy waert verciert,
De welck' met iever groot van ons moet zijn gheviert.
+
lăblichus Epist. de temper.
Dees is de ghen' die komt het quadt van ons verjaghen,+
Die maeckt den mensch' vol deught, al met een soet behagen. Dit leert de fabel schoon ons van Bellerophon,
Die door dees stercke deught Chimeram wreedt verwon. Hier-door soo worden oock ghestilt de huys-ghesinnen, De quade herten kan-men toomen en verwinnen,
Die in steden zijn, als Crates ons beschrijft,
Soo datter in 't ghemeynt' een goede vrindtschap blijft. Ia keert den mensch' soo dat hy kan by-naer gheraken
Tot 't Godd'lijck wesen, 't welck hem heel volmaeckt sal maken: Daer-om soo is 't dat sy den eerst' end' hooghsten naem Van all' de deughden voert, voor ieder soo bequam.
+
Strobeus ferm. de temper.
De VVijsen hebben haer voor de pliaer ghenomen+
Van dese sterckt', waer-toe men kan door haer ghekomen. Sy is den ys'ren helm vast teghen 't slap ghemoet, Der ooghen voer-man, die 't ghesicht scherp-siende doet, En van de liefde die wy tot een ander draghen
Is sy bewaerderss' soet, naer ieders wel-behaghen: D'af-snyderess' is kloeck van 't dwaes en y'l ghepeys, VVaer-door wy droevigh zijn in 't hert' soo menigh' reys'. De boose wercken kan sy lichtelijck beletten,
En teghen alle quaedt op goeden voet ons setten. Sy is de voorderss' med' al van de soberheydt,
En raedts-vrouw' van all' 't gen' dat in ons hert' oock leyt. Sy maeckt ons iev'righ seer tot vierighe ghebeden,
En soeckt ons hert' om-hoogh te trecken van beneden. Voordts dese deught die heeft in haer alsulcken kracht, Als dat den mensch' in all' 's het wereldts goedt veracht. Maer ghy, al waert gh'ô Maeght! soo gratieus van leven, Dat all' de wereldt hier den prijs aen u moest gheven,
Al was uw' wijsheydt oock ghepresen boven al,
Vw' goedtheydt oock verspreyt door heel het aertsche dal, En uw' rechtveerdigheydt den al hier gingh te boven, End' u bermhertigh oogh een-ieder moeste loven;
End' uwe sterckte kloeck was over-al bekent,
End' uwen naem nu was ghebraght tot 's wereldts end'. Al was 't dat ghy oock ginght in schoonte verr' te boven De schoonheden hier al ghestelt in 's wereldts hoven,
Al was 't dat als een Sonn' u oogh oock blonck en scheen, VVaer-door de Maen', de Sterr', end' al het licht verdween, Soo sagh-men dat ghy hadd' de matigheydt voor ooghen In 't doen, end' oock ghepeys, al waert ghy op-ghetoôghen:
VVant niemandt leeft al-hier met reghel ende maet, Die ghy niet door dees deught in all's te boven gaet. Daer-om soo lesen wy, een tafel met manieren
+
Cant. 3.
Heeft Salomon ghemaeckt, en seer-wel doen vercieren,+
Het hout van Liban was seer kostelijck bereydt, En de pilaren hoogh met silver in-gheleydt: De fitselen van goudt heel fijn heeft hy doen maken, De trappen roodt ghelijck het schoonste purp're laken,
Dees heeft hy over-deckt met eene middel-min,
Om die schoon' dochters die hy hadd' in sijnen sin, Van dat Ierusalem, al-waer MARIAwoonden, De ghen' die anders niet aen all' de wereldt thoonden
In hare oeffeningh' dan dese lof-baer deught, Met sulcken grati', dat een-ieder hadd' gheneught. Haer kleedt en ded' sy niet met goudt-draet over-decken, Noch kostelijck' ghesteent', noch silver over-strecken,
Haer' witten hals en was met peir'len seer gheacht Oock niet verciert, want sy dit hadd' altijdt veracht.
18Oock in de spijs', en 't ghen' sy dagh'lijcks wilde eten, En heeft sy nimmermeer de middel-maet vergheten:
Haer' tafel en was niet met dranck en spijse soet Vervult, want sy die hadd' ghestelt uyt haer ghemoet.
Cibus tuus in pondere. Ese. 18
Voordts soo in all' de rest, end' in all' hare wercken Soo kond'-men t'aller tijdt haer' matigheydt bemercken,
't VVelck Godt dus heeft behaeght, als dat hy heeft begeert Dat s' in Ierusalem soos oude zijn ghe-eert.
End' al was sy verciert met alle deught in-wendigh, VVaer-door sy blonck ghelijck den diamant uyt-wendigh;
Nochtans soo leefde sy in dese stilheydt soet Heel matigh, ende met een milt oprecht ghemoet.
+
Cant. 1.
Daer om soo seydt de schrift, Ghy hebt de soete ooghen+
Al van d'onnoosel' Duyf, die gh'ieder komt vertooghen, VVaer dat-men siet by-een veel deughden schoon vergaert, VVaer-door soo vrind'lijck waert, en lief-ghetal van aert. En sullen wy met recht, ô Maeght! dan niet segghen, (End' isser iemandt die soud' konnen weder-legghen) Dat om d'ontallijckheydt van uwe deughden wijt
+
Cant. 4.
Den put van 't water soet en levend' mede zijt?+ VVie kan begrijpen die soo rijck'lijck in u woonen,
VVaer-door soo weerdigh zijt, als dat m'u moeten kroonen? En is 't wel mogh'lijck oock te vinden hier een' kroon, Die loff'lijck soude zijn ghenoech voor uwen loon? Als Ariadna schoon in Creten seer ghepresen Van Thesêus heel bemindt, om haer soo soete wesen,
Hadd' voor een' schenck gehadt van Bacchus machtigh rijck Een Kroon al van Vulcan' ghesmeet, noyt haer 's ghelijck, Die sagh-men heel van goudt en diamanten schijnen, Ghelijck de gulde Sonn', die komt den nacht verdwijnen:
VVant als nu Thesêus was in 't laberinth ghestelt, Om den Centaurus fel te dooden als een' helt, En door de weghen slim, en door de donck're holen Gingh loopen, draven, en seer langhen tijdt soo dolen.
Sijn lief sijn Ariad', die 't niet-meer sien en kond',
Sondt hem dees Kroon, waer-door verlost wirdt 't dier stondt. Maer ghy, ô suyv're Maeght! die wy dus moeten eeren,
Die oock de glori' Godts daer boven kondt vermeeren, VVy bidden niet als dat gh'ons sulcken Kroone gheeft, Maer deylt ons med' van die u Godt ghegheven heeft. Dat zijn uw' deughden, die u ginghen meer vercieren Als roose-blommen, en wel-rieckende filieren,
VViens soeten reuck oock is gheklommen op den top Des wereldts groote pleyn, en 's Hemels hooghen kop. Ia heeft de gulde sael van sterren-licht doen scheuren, Ghelijck der Engh'len schaer seer-wel heeft konnen speuren;
Illustrat beatque diem. 19
+
Cant. 6.
19
VVant Salomon die seydt; VVaer gaet ghy dus terstondt,+ Ghy VVijse Maeght, die als den rooden morghen-stondt Soo schijnt? ô dochter schoon van Sion weerdt ghepresen, Die zijt in soetheydt end' in schoonheydt uyt-ghelesen:
Veel schoonder als de Maen', verkoren als de Sonn', Die met uw' klaerheydt blinckt op onsen Horison. De schoonst' hebb' ick ghesien, die op-waerts is ghevloghen, Ghelijck een Duyfken met haer' vloghels uyt-ghetoghen,
Over den water-stroom al met een soet gherucht, En drongh met soeten geur vast door de sware lucht: VVant haer soo kost'lijck kleedt dat heeft van hem ghegheven Een' sulcken soeten reuck, en lieff'lijck daer beneven,
Dat 't niet om spreken was: want di'n te-boven gingh De soetste reucken die het aerd'-rijck oyt ontfingh. VVie is, wie is de ghen' men op-waerts dus siet vlieghen, Al door de wilderniss', soo aengh'naem sonder lieghen,
+
Eccles.
Als van een roed'ken kleyn den vrindelijcken roock,+
Van wieroock ende myrrh', en soeten balsem oock? Ghelijck den nieuwen tijdt het aerd'-rijck komt bespreyen, Met bloemen schoon en groen bekleeden de valleyen,
Soo waert ghy suyv're Maeght met dese bloemen schoon Bedeckt, en droeght daer-van die wel-rieckende kroon.
+
Cant. 6.
Dus naer de Dochter met juweelen fraey behanghen+
Ach! heeft den Heer' met lust en herten gaen verlanghen; End' als van Sion haer de dochters saghen aen, Soo hebben s'onder hun terstondts ghehadt vermaen: VVant swoeren dat sy was de weerdighst' om te loven, En dat haer' soeten naem den balsem gingh te boven:
VVant by de volcken was hy over-al verspreydt, Soo dat hy nerghens oock hoe diep verborghen leydt.
Daer-om soo willen w'in den soeten reuck gaen loopen:
+
Cant.
VVant van Ierusalem de dochters schoon met hoopen+
Die hebben u bemindt', ghy zijt ghebenedijdt,
20
MARIAsuyv're Maeght, van nu tot aller tijdt; Mits ghy woont by den Heer' der Koninghen verheven, Die eenen throon u heeft van sterren klaer ghegheven,
VVaer helder als de Sonn' ghy blinckt, end' als de Maen', Soo dat all' 's hemels licht in duysterniss' blijft staen. VVy willen ons daer-om met Thesêus niet beroemen, Die Ariadna ded' voor een Goddinne noemen,
Om dat hy door den glans haers kroons nu met gheluck Van sijne dolingh' was verlost, en sijnen druck. Maer sullen u altijdt hier loven ende prijsen,
Virtutis merces: gloria aeterna. 20
Om dat ghy door het licht uws kroons hebt doen verrijsen Ons' arme ziel' al uyt den dool-hof wijdt en groot Der sonden, die by-naer ons hadd' ghebraght ter doodt. Van Minos dochter schoon die kroon hier-voor bewesen,
Die in den Hemel is ghestelt, ghelijck wy lesen, End' onder 't sterren-licht, en d'and're teeckens klaer, Is blinckende met een seer helder licht voor-waer, Die moet beschaemt voor u als heel verdonckert swichten VVant ghy de wereldt komt met schoonder' glans verlichten,
21Soo dat ghy boven haer sit by den Heer' altijdt, In spijt van haet en nijdt, waer voor ghy zijt bevrijdt. 't En is oock niet ghenoech dat ghy dus leeft hier-boven, Al-waer het heyligh volck u en den Schepper loven;
Maer 't ghen' dat hier oock is beneden breedt en wijt, Moet weten dat ghy Godts waerachtigh' Moederzijt. Vw' miltheydt sal ick door den ronden bodem blasen, Dat ieder schepsel met verwonderingh' sal rasen;